Ísafold - 08.02.1890, Blaðsíða 3

47
jpyki »Útróðram.» þetta ofharður reikning-
ur, þá vildi jeg sem útvegsbóndi vera laus
við að láta það fyrir minna verð. þá er ekki
annað en en að útróðramenn sjái sjer sjálfir
fyrir því. Skyldu þeir eyða minna í harðæti
en 2 kr. virði fvrir vertíðir.a ?
»Borgun fyrir þjónustu og soðningu mun
fullnæg vera», segir hanti. Jeg þekki enga
fastákveðna borgun fyrir þjónustu á útróðra-
mönnuin ; en jeg veit til þess, að allmargir
sjómenn gefa þjónustu sinni nokkra fiska,
þegar bærilega aflast ; en sumir hafa ekkert
látið af hendi rakna ár eptir ár, — þó þeir
sjeu rniklu færri en hiuir. þ>essu vil jeg nú
breyta þannig, að ákveðin borgun sje greidd
fyrir þjónustu á hverjum útróðramanni, og
hef jeg stungið ujtp á 3 kr. fyrir vertíðina ;
það \erða 33 aúr. um vikuna. þj’ki það of
hátt, má færa það niður, t. d. um 1 kr.; en
minna en 2 kr. mun það varla geta reiknast.
Soðningarkaup er venjulega innifalið í eptir-
gjaldinu, sem svo er nefnt ; það er 1 pd.
smjörs urn viku hverja, eða þess virði, sem
útróðramenn eiga að borga fyrir vökvun (2—
3 merkur af graut einu sinni á dag), og
fyrir að sjóða soðningu og .matreiða liana
fyrir þá.
Ef útróðramanninuin þykir þetta »fullnæg
borgun», þá vildi jeg með ánægju eptirláta
honum að vökva og sjóða fyrir alla mína
sjómenn, og meira að segja fyrir allt mitt
heimafólk, móti slíku éndurgjaldi. Nei, borg-
un íyrir vökvun og soðningu mun engum rjett-
sýnum útróðramanni þykja of há, þó hún væri
þriðjungi hærri, 1% pd. smjörs, eða 1 kr. fyrir
hverja viku.
En vitaskuld er, að það getur verið tals-
verður ruunur á því, hvernig vökvunin er úti
látin, og sje hún ljeleg, þá er máske ekki
tilvinnandi fyrir útróðramenn að kaupa hana
fyrir neitt verð.
Ivaffireikningur minn segir útróðramaðurinn
að sje svo hár, að engu tali taki. Jeg held
að hann sje nú samt ekki svo fjarskalega ó-
sanngjarn, ef rjett er á litið. Um vetrar-
vertíð hafa sjómenn víðast ’nvar hjer syðra
kaffi þrisvar á dag, og við það miðaði jeg
minn kaffireikning. I ísafold stendur að vísu:
fyrir kaffi tvisvar á dag 5 kr.; en það er mis-
ritað. þar sem sjómenn ekki fá kaffi optar
en tvisvar á dag, hafa þeir þess utan tevatn
(mjólk og vatn með sykri) einu sinni á dag,
í staðinn fyrir þriðja kaffið.
Fyrir þessa 3 bolla á dag í 9 vikur hef jeg
álitið sanngjarna borgun 5 kr.; það eru hjer
um bil 2§ eyrir fyrir hvern bolla.
J>yki »útróðram.» þetta of harður reikning-
ur, þá ætlast hann vissulega ekki til, að kaffi-
og sykurtollurinn hafi rnikil áhrif áverð þeirra
vörutegunda eptirleiðis.
Ef að kaffibollarnir ekki eru nema tveir á
dag, og ekkert tevatn, þá kosta þeir, eptir
áðurnefndum 5 kr. reikningi, tæpa 4 a. hvor,
og mundi gestgjöfum eða veitingamönnum
ekki þykja það of rífleg borgun, jafnvel ekki
heldur sveitamönnum, sem selja ferðamönn-
um næturgreiða. f>að mundi ekki verða talið
sjerlega höfðinglegt, þó útvegsbóndi frá sjó
kæmi á ókunnugt heimili upp til sveita, drykki
þar kaffibolla, og rjetti svo húsráðanda 4 a.
að skilnaði fyrir greiðann. En til þess að
enginn ágreiningur geti átt sjer stað út af
kaffireikningnum, vil jeg koma því á, að sjó-
menn leggi sjer það til og bruggi það sjálfir
eptir eigin vild, eins og tíðkast á Eyrar-
bakka, í f>orlákshöfn og víðar. Útvegsbændur
mundu vilja sýna þeim þá tilhliðrunarsemi,
að láta hita fyrir þá vatnið ókeypis.
Beituhlutur kemur ekki mínum reikningi
við. Jeg hef hvergi talið útgerðarmönnum
halla af þeirn grásleppunetum, sem sjómenn
leggja til fyrir sínum hlutum.
Að því leyti sem jeg minnist á grásleppu-
net, þá eru það pau net, sem útgerðarmað-
urinn leggur til fyrir skipshlutunurn, og telj-
ast þau með útgerðarkostvaðinum, eins og allt
annað í mínum reikningi.
»Útróðram.» segir, að jeg telji ekki arðinn
af hrognkelsunum sjálfum, nje heldur af hnýsu
eða kóp, þegar það veiðist. |>að er nú að
vísu rjett hjá honurn, að þetta mætti teljast
sem linun í útgerðarkostnaðinum. En jeg
hef heldur ekki gert reikning fyrir neinum
óhöppum á grásleppunetum, og vita það þó
flestir, sem róið hafa hjer syðra, að eitt grá-
i/sleppunet fyrir hlut endist sjaldan vertíðina
út, heldur verður opt að leggja 2 net fyrir
hlut og stundum máske fleiri; því veður og
brim eyðileggja grásleppunetin svo iðulega
áður en þau eru orðin hálfslitin.
(Niðurl.).
Útvegsbóndi.
Hitt og þetta.
Frúin segir, um leið og hún gengur út úr búð-
inni: „Jeg þekki á þá, þessa prangara. Jeg gat
þó prúttað að tarna niður um 3 kr.“,—K-aupmað-
urinn, í hálf'um hljóðum: „Jeg þekki á það, þetta
kvennfólk; þess vegna lagði jeg 6 kr. á þetta, sem
hún keypti“.
Móðirin: „Ertu ekki of strengd um mittið, góða
min?“—Dóttirin: „Ójú, heldur er jeg nú það; en
jeg er viss um, að hann Jakobbiður mín í kvöld,
og hann hefir svo fjarska stutta handleggi“.
Læknir kemur tif sjúklings, er hafði fegið fyrir
dauðanum, og segir, þegar hann sjer hann, við-
konuna hans: „Hann er dáinn, vesalingur". En
það dettur ofan yfir alla, sem við voru staddir, er
„hinn látni“ rís allt í einu upp og segir: „Ónei-
nei; það er jeg reyndar ekki“—nema konuna; hún
segir: “O’, sussu— sussu, þegiðu maður; heldurðu
að læknirinn viti það ekki betur en þú“.
Leirskáldið: „Jeg veit svei mjer ekki, bvernig
jeg á að fara að fá kvæðið það arna prentað. Jeg
er búinn að senda það tíu ritstjórum, en enginn
hefir viljað það“,—Ritdómarinn: „Jeg skal kenna
yður ráð. Leggið þjer það innan í umslag og
skiljið þjer það eptir á borðinu yðar, og fariðþjer
svo og hengið þjer yður. Daginn eptir mun
kvæðið standa í öllum blöðunumI 11.
Leiðarvísir ísafoldar.
34H. Hefir sá maður ekki leyfi til að vinna fyr-
ir sjer hvar sem bezt gengnir, sem hefir læknis-
vottorð fyrir þvi, að hann geti ekki unnið erfiöis-
vinnu eða gengið i almenna vist, sje hann svo
fær í einhverri handtðn, þótt eigi hafi sveinsbrjef,
að hann geti haft ofan af fyrir sjer með henni?
Sv.: Nei, engan veginn, hann verður að hlýða
lögum um lausamenn og húsmenn o. s. frv. eins
fyrir því, og sveit hans að ráðstafa honum, ef
ekki vill betur verkast.
347. Getur jarðeigandi neitað veturgömlum á-
sauð í landskuld, þegar fram tekið er í byggingar-
brjefinu, aö landsskuldina skuli borga ár hvortmeð
veturgömlum sauðmn? Grípur það ekki jafnt yfir
ásauð sem geldinga, og einkum þá tillit er haft til,
I hermamia-spítalanum.
verk; en þið ættuð að bragða á hermauna-
fæðunni, blávatni með fáeinum baunum f
og hörðu brauði, eða spítalasúpunni, sem
þeim er borin á hverjum degi; þá mund-
uð þið skilja það.
|>að ber við, að þegar við færum sjúkling-
um súpuna þeirra, þá snúa þeir sjer með
viðbjóð undan og upþ að þili; þeiin býður
við lyktinni einni saman; þeir segjast heldur
vilja deyja en að bragða á henni. En færi maður
þeim þá tebolla, hveitibrauðsbita eða eitthvert
smá-góðgæti,—þá eru þeir alveg eins og lít-
il börn ; já, þeir gráta feginstárum. þeir tala
um, hvað gott þeir hafi átt í mat, þegar
þeir voru heima, hversu ómerkilegt sem það
hefir verið. Jeg sá, hvað þeim varð um,
þegar matsveinninn kom inn einn morgun og
kallaði : »Móðir Bykerdyle kemur með tvo
farma af vistum !« þ>að varð sá fögnuður um
allan spítalann, sem engu tali tekur ; jafnvel
hinir allra-rænuminnstu fóru að réyna að
snúa sjer við. Og þegar við heyrðum svo
vagnskröltið, og hún kom síðan inn og ávarp-
aði sjúklingana glaðlega þessum orðum: »Nú
nú, hvernig gengur það piltat-«, þá hrópuðu
þeir húrra í móti henni. J>að var sældar-
dagur fyrir þá, vesalinga. f>eir fengu sitt af
hverju, ýmislegt góðgæti. það var eins og
þeir fengju nýjan þrótt og nýja von. f>ar
fekk jeg að sjá þetta mikla átrúnaðargoð
dátanna. Hún er ósköp blátt áfram, en
kjarkleg og rausnarleg á svip ; við dátana er
hún blíð og hjartnæm, eins og móðir við
barn sitt. Hún var hin fyrsta kona, er skipti
sjer af spítölunum hjer vestra, þegar varla
var neitt hlynnt að sárum mönnum og sjúkum.
þ>egar sáralæknarnir vanræktu sjúklirigana og
drukku og svölluðu allar nætur, já meira að
segja brutust inn í forðabúr hennar og stálu
þar ýmsu góðgæti, er hún ætlaði sjúklingun-
um, þá tók hún sjer ferð á hendur að vörmu
spori á fund Grants hershöfðingja og kærði
alla þessa óhæfu, og linnti eigi látum fyr en
læknarnir voru reknir frá embætti og spítal-
anum kornið í gott lag aptur. í Memphis
hafði hún undir sinni yfirumsjón 10,000 sjúkra
manna og sárra. |j>eir höfðu nóg af öllu nema
eggjum og mjólk ; það var enginn vegur að
útvega það og varðveita í hitanum. En móð-
ir Bykerdyle var ekki af baki dottin. Hún
fekk 1 mánaðar fararleyfi og hjelt norður í
land i sníkjuför. Aður en mánuðurinn var
liðinn, kom hún aptur og hafði með sjer 150
kýr og 1000 hæns. Hún gat komið fjenaði
þessum fyrir á ey í ánni, og nú brast spítal-
ann hvorki mjólk nje egg. Hún er einbeitt
eins og stál. Dátarnir kalla hana »móð-
ur« og ekkert annað.
Einn dag komu hingað til spítalans 4 kass-
ar með vínber. Við vorum ekki sein að ná
þeim upp. það hýrnaði yfir sjúklingunum,
þegar þeir sáu þau; þeir hefðu ekki getað
verið þakklátari þótt þeir hefðu fengið væn-
an hnefa af gullpeningum. Gamall maður
einn sat uppi í rúminu sínu og liafðí aldrei
af okkur augun. Okkur furðaði á, að hann
skyldi geta setið uppí; því fyrir fám dögum,
er hann líka hafði fengið dálítið af vínberj-
um, til smekks, hafði hann mikla hitasótt.
Jeg gekk til hans með stóran vínberjaköng-
ul í hendinni og segi í gamni: »H& jeg i
auðmýkt leggja litla fórn á altari kappans?«
En í stað þess að brosa, þá stukku honum
tár. Og sfðan segir haun mjer frá því, að