Ísafold - 01.03.1890, Blaðsíða 2
70
yrðu það stórmiklir mannflutningar; við það
sparaðist einnig mikill túni og tilkostnaður;
þar á meðal nálega allt hestahald í sjávarsveit-
unum, en hestarnir eru hið mesta eitur í
grasrækt þessara sveita og ytir höfuð hinum
litla landbúnaði þeirra hin mesta plága. En
hvernig fer um kaupafólk það, sem ætlar til
norðurlands, — segja andmælendur alls þessa,
ef ís liggur við land fram í júlímánuð? f>á
er það einungis flutt áleiðis t. d. inn í Hval-
fjörð, og svo gengur það norður; því er ekki
ómögulegra að ganga norður um hásumarið,
en sjómönnum suður um hávetur og í ófærð-
um, enda kæmi þetta ekki opt að.
f>eir, sem enn spyrja, hvort nokkuð sje
hjer að flytja, þyrftu að hafa verið með
dönsku strandferðaskipunum, sem þó koma
að eins á örfáa staði og fara lítt að vorum
þörfum, þegar farþegjum, sem keypt hafa
far á 2. káetu, hefur verið troðið bótalaust
ofan í lest, af því rúm hefur brostið í káet-
unum.
Auk þessara flutninga mundu skipinu bjóð-
ast allmiklir vöruflutningar frá og að kaup-
stöðunum og milli þeirra; búsettir menn í
nágrenni við komustaði skipsins mundu senda
með því vörur til kaupstaðar og fá með því
kaupstaðarvöru sína heim til sín eða því sem
næst; slíkir vöruflutningar að og frá Reykja-
vík t. d. mundu ekki verða neitt smáræði.
Eins mundi skipið koma í góðar þarfir, þegar
nægtir eru af einni eður annarí nauðsynja-
vöru í einu kauptúni, en sömu vöru brestur
í öðru.
En það eru fleiri vörur en þær, sem þegar
eru taldar, sem fluttar mundu verða, ef slík-
ar ferðir kæmust á, t. d. fiskbeita og hey.
Beituflutningarnir t. d. úr Hvalfirði eru svo
alþekktir, að um þá þarf engum orðum að
eyða; hitt mun þykja efasamara, að hey
verði flutningavara; en það er þó auðsætt,
þegar þess er gætt, að heyið er sumstaðar
t. d. við allan Faxaflóa sunnanverðan, miklu
dýrara fóður en korn; því af þessu leiðir, að
það væri mikill hagnaður fyrir margan sveita-
bónda, að selja hingað hey, en kaupa korn-
fóður fyrir heyverðið; jafnframt mundu þau
viðskipti verða arðsöm þeim byggðum, sem
eiga við stöðugan heyskort að búa. Auðvitað
þyrfti að þrýsta heyinu saman með þrýsti-
vjel til að minnka fyrirferð þess; en úr þossu
þyrfti ekki að verða nein vandræði; því
slíkar þrýstivjelar þurfa ekki að vera dýrar.
Auk alls þéssa mundi fjöldi fólks ferðast
með skipinu skemmri og lengri leiðir, bæði
skyndiferðir til erindareksturs og skemrati-
ferðir, og mundi skipið hafa miklar tekjur
af fargjöldum slíkra ferðamanna.
Enn er mjög margt smávegis ótalið, sem
nú liggur kyrrt, en óðara mundi hrífast með
af flutningastraumnum, er samgöngur yrðu
greiðari; jeg tek til dæmis bækur; af því að
þeim ekki verður komið til bókbindaranna
nema með ærnum kostnaði, liggja þær band-
lausar og skemmast ; þar með ónýtist
ekki svo lítið fje árlega; en samstundis
kvarta bókbindarar um atvinnuleysi; svipað
er um skófatnað og skósmíði; hann, skófatn-
aðurinn, ónýtist af viðhaldsleysi, en skósmið-
ina brestur einatt atvinnu; og mörg eru fleiri
slík dæmi, sem telja rná. En þetta er nóg
til að sýna bæði það, að margt smávegis
mundi koma fram á flutningasviðið,—en þetta
smáa hefir sína þýðingu, því margt smátt
gjörir eitt stórt,—og að ferðir hins fyrirhug-
aða skips hefði mikilvæg áhrif á atvinnu
iðnaðarmanna. J>að er því vonandi, að hand-
iðnamennirnir láti ekki sitt eptir liggja, að
styrkja þetta fyrirtæki.
Enn fremur er bersýnilegt, að ýmislegar
vörur, sem nú eru ekki til, verða fram leidd-
ar og fluttar til markaðar, þegar skaplegar
samgöngur komast á, og það vörur, sem hafa
mikilvægt peningagildi og eru töluverð viðbót
við flutningamagn það, sem nú er fyrir hendi.
Jeg skal tilfæra að eins eitt dæmi, sem sýn-
ir, að hjer er ekki út í bláinn mælt. Vjer
kaupum frá útlöndum árlega kartöflur svo
hundruðum og stundum þúsundum tunna
skiptir. Allar þessar kartöflur og miklu
meira má framleiða einungis í byggðunum
við Faxaflóa, og það mundi án efa verða
gjört, ef menn ættu kost á hagkvæmum flutn-
ingum á vöru þessari, því allmargir menn
eru hjer atvinnulausir, þegar ekki er á sjó
verið, en hin óræktaða jörð hrópar á rækt,
og hafið varpar hrönnum af áburði á land,
og býður með drynjandi rómi: gjörið svo vel
og hagnýtið yður þennan auð.
Loks vil jeg benda á þá flutninga, sem
framkæma þyrfti, ef ullarverksmiðja yrði reist
á hentugum stað fyrir land allt, því mjer finnst
óhugsandi, að mjög iangt verði þeirrar stofn-
unar að bíða.
þetta álit jeg nægja til svars þeim, áem
spyrja: hvað á skipið að flytja ? og sjá ekki
að neitt sje hjer að flytja.
Hitt er auðsætt, að flutningamagn það,
sem til er, mundi eigi allt í einu leita skipið
uppi og verða því að notum, heldur smátt
og s'nátt, og má ganga að því vísu, að flutn-
íngastraumarnir mundu þurfa langan tíma
til þess, að leggja sig til hlítar í hinn nýja
farveg; veldur því bæði fastheldni manna við
fornar venjur og óvenjur, og hræðslan við
sjerhvað það, sem hefir hreina peninga út-
borgun í för með sjer, þótt það í raun og
veru sje margfalt ódýrra en hitt, sem ekki
kostar beinharðar krónur. þessi hræðsla
mundi fæla fjölda manna frá að nota skipið
til ferðalaga og flutninga, meðan almenningi
er eigi nægilega Ijóst, hvers virði tími og
vinnuafl er, og meðan hjer helzt löngu iirelt
vöruskiptaverzlun, sem forðast eins og heitan
eldinn að borga íslenzkar vörur með peningum
og útilokar þannig peninga sem mest má verða
úr viðskiptunum ; því meðan apturgangaþessi
frá einokunartímunum gengur hjer Ijósum log-
unum, mun almenningur fara á mis við hina
öflugastu hvöt til að framleiða verðmætar
vörur og mundi spara og því að jafnaði bresta
skotsilfur. (Niðurl. næst).
Jí
t Verzlunarmannaskóli.
Nokkrir meðal hinna yngri verzlunarmanna
í Reykjavík, innlendir og útlendir, eru að
undirbúa það lofsverða nauðsynjafyrirtæki,
að koma á fót hjer í bænum kvöldskóla fyrir
verzlunarmenn, þar sem veitt sje á hverju
rúmhelgu kvöldi (nema laugard.) kl. 8—10
frá 1. okt. til 1. apríl ókeypis eða ódýr
kennsla í íslenzku, dönsku, ensku, reikningi,
verzlunarsögu og landafræði, efnafræði og
eðlisfræði, víxillögum, samningum o. fl. jpetta
á að gjörast með fjelagsskap, — árstillag 6
kr. Próf skal halda á hverju vori, með próf-
dómendum, og skulu þeir lærisveinar, sem
undir prófið ganga og fullnægja kröfum próf-
dómeudanna, eiga heimting á meðmælingar-
brjefi frá skólanum.
f>að má ganga að því vísu, að þennan fje-
lagsskap muni eigi einungis öll verzlunar-
stjettin fús að fylla og að styrkja fyrirtækið
eptir efnum og ástæðum, heldur og ýmsir
aðrir góðir menn og hyggnir; því það eru
hyggindi, sem í hag koma síðar meir, bæði
bæjarfjelaginu og þjóðfjelaginu, að góð þekk-
ing og menntun verði sem almennust meðal
verzlunarstjettar vorrar. það er sómi og á-
bati að hverjum nýtum borgara, ekki sízt
meðal jafn-mikilsverðrar stjettar og verzlun-
arstjettin er í hverju landi; en eitt hið.
helzta skilyrði fyrir því, að geta orðið nýtur
borgari, er, að njóta góðrar fræðslu á upp-
vaxtarárunum, auk þess sem það hefir ágæt
áhrif á siðferði og lyndiseinkunn æskulýðsins,.
að venjast við nytsamlega iðju í tómstund-
um sínum, í stað svalls og iðjuleysis.
Mál þetta mun þegar hafa fengið mjög
góðar undirtektir hjá þeim, sem það hefir
verið borið undir, og mun í ráði, að halda
almennan fund um það í næstu viku.
Skaptafellssýslu miðri 10. febr. : Veðr-
átta hefir verið mjög óstöðug, optast útsunn-
an og frostalítið, það sem af árinu er. Víða.
hefir verið hagskarpt, enda hafa hagar varla
notazt vegna stórkostlegra umhleypinga. Nú
heyrist samt hvergi kviðið heyskorti, og
skepnur eru í góðu standí.
Heilsufar manna gott. í des. síðastl. varð
stúlka bráðlcvödd í Borgarhöfn í Suðursveit
og seint í janúar varð kona bráðkvödd á
Mýrum, Kristín Jónsdóttir í Hólmi. Nýlega
varð og maður bráðkvaddur í Nesjum.
Fyrsta vetrardag síðastl. hjeldu Nesja-
menn heiðursbóndanum Guðmundi Eiríks-
syni á Ilofí'elli fagnaðarveizlu á heimili hans,
í minningu þess, að hann var þá búinn að
búa þar f S0 ár. Síra Jón prófastur í Bjarna-
nesi stóð helzt fyrir því, og svo þorgrímur
hjeraðslæknir. Síra Jón prófastur orti kvæði.
Vöruvcrð á Papós síðastliðið ár var þetta :
hvít ull 70 a., mislit 50 a., tólg 20 a., banka-
bygg 22 kr., baunir 22 kr., rúgur 13 kr. 200
pundin, kaffi 1 kr. 10 a., kandís 36 a., melis
32 a., exþort 45 a., sfkóría eins, br.vín 75
a., rúsínur 40 a., fíkjur 30 a., hellulitur 75
a., álún 60 a., steinolía 22 a. pt.; salt 35 a.,
tjara 2,50 a., steinkol 30 a. kút.; sútað skinn
2,50 a. pd., nótgarn 1,75 a. pd., 1 pd. indi-
gó (farfa) 12 kr. 80 a., 4 þuml. naglar 35 a.
(100), 2 " naglar 15 a., hestskónaglafjaðrir
75 a. (100).
Nú er sagt að sje orðið kaffi-, sykur- og
brennivínslaust bæði á Papós og Djúpavogi,
svo að við Skaptfellingar megum sækja þess
háttar austur á Seyðisfjörð — ef það fæst
þar —, því ekki er að vita að það sje til í
smáverzluninni á F.skifirði.
Hjer hefir verið nokkuð tíörætt um, hvað
Sigurður Pjetursson, pósturinn milli Prests-
bakka og Odda, þykir seinn í ferðuni. 1 des-
emberferðinni varð pósturinn, er gengur milli
Prestsbakka og Bjarnaness, að bíða eptir
honum 6 daga, og þess vegna varð austan-
póstur að bíða í Bjarnanesi 6 daga, og þess
vegna hefir Rvíkurpósturinn líklegast orðið-
að bíða í Odda eins lengi eða lengur. Nú
varð pósturinn, sem fer milli Prestsbakka og
Bjarnaness, að bíða eptir honum 4 daga
aðra póstferðina og 4 daga fyrstu ferðina, og
þar af hetir komið, að hinir póstarnir hafa
orðið að bíða svo lengi.
Prestkosningar. í Staðastaðarprestakalli
var haldinn að Görðum í Staðarsveit 1. þ. m.