Ísafold - 03.05.1890, Side 1
Kemur út á miðvikudögum og
laugardögum. Verð árgangsins
(I04arka) 4 kr.; erlendis 5 kr.
Borgist fyrir miðjan júlímánuð.
ÍSAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin v ð
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir l.okt. Af-
greiðslust. í Austurstrœti 8.
XVII 36.
Reykjavik, laugardaginn 3. maí
1890.
Útlendar frjettir.
Kaupmannahöfn, 22. marz 1890.
Yeðrátta. Vorið í góðu meðallagi í
flestum löndum í nyrðri hluta Evrópu.—
Frá Norður-Ameríku sagt af hvirfilbyljum,
sem geysuðu yfir Ohíódalinn og urðu að
stórspellum og manntjónum. Borgarspell-
in mest í Louisville í Kentucky, og þar
biðu bana á annað hundrað manna, en
fleiri lemstruðust.
Friðarliorf og afstaða stórveldanna.
„Hvert ber nú?“ spurðu blöðin, þegar Bis-
marck vjek úr öndvegi.
J>ví verður að eins að líkindum svarað,
og líkurnar eru þær, að sá, sem æðra önd-
vegið heldur á forustulandi Evrópu, Vil-
hjálmur keisari annar, stilli svo til friðar,
sem við má komast, og það má góðs viti
heita, að ráð hans eru svo skilin í flestum
löndum og yfir þeim vel iátið. Hinir fyrri
rökstólanautar Bismarcks, þeir Crispi og
Kalnoky, biðja menn líka trúa því og
treysta, að friðarsamband stórveldanna
þriggja standi óbifað sem fyr eptir tið-
indin á f>ýzkalandi. J>ýðingarlaustrer það
ekki heldur, að minni kulda kennir nú í
frönskum blöðum til 'þjóðverja en áður
(að jöfnuði), og sum búast við góðu einu
af keisara þeirra.
Hins má þó ekki dyljast, að meinbugir
álfu vorrar eru margir og vandir við að
fást, t. d. ástandið tortryggilega á Rúss-
landi, hulduráð stjórnarinuar íPjetursborg
og stórtíðinda-þrá Alslafavina; enn fremur
ókljáðu málin á Balkanskaga og uggur
um, að í bága ríði með stórþjóðunum, þar
sem hver skarar eld að sinni köku í öðr-
um álfum (Asíu og Afríku).
Danmörk. pingi var slitið sem tilstóð
i. þ. m., að fjárlögunum óræddum í lands
þinginu. Var svo úr þvi bætt af hálfu
þeirrar þingdeildar, að hún lætur allt á
ráðherranna valdi, og leyfir þeim að taka
það sem þeim þykir þörfum gegna, at
því sem frumvarpið beiddist.
Þetta hefir þingstjórn Dana lengst kom-
izt — niður á við — síðan 1849!
í*au nýmæli, sem fram gengu, þykja
litlu sæta, og eru í sumum blöðum vett-
ugi virð. — Svo bætt við óheimildarlögin
(bráðabirgðafjárlög), að 9 millj. króna skal
á næstu þremur árum (þremur á hverju
ári) varið til sjóvirkis í Eyrarsundi, þar
sem „Miðgrunnur11 heitir, í austur frá borg-
inni.
f>essa daga uppgötvað hjer hrylliegtmorð
til fjár á boðbera frá verksmiðjuskrifstofu.
Hann hvarf 7. janúar, en var þá myrtur
af sápugerðarmanni (Gyðingi) Philipsen að
nafni, sem hann kom til með peninga-
heimtu. Hann ætlaði að boðberinn hefði
fleiri peninga á sjer en reyndist (100 kr.)
en hafði lengi ráðið með sjer verkið.
Hann kom líkinu í tunnu, hellti kalkmuli
ofan á, og sendi síðan vestur um haf til við-
töku í Wisconsin, en hjer nöfn öll til mála-
mynda. Rjett á eptir var Philipsen grun-
aður um aðrar sakir, en ekkert fullsann-
að. Hann leitaði sjer nú allt í einu far-
borða, og ætlaði að komast til Suðurálfu
á skipi frá Hamborg. Eptir honum hjelt
njósnarmaður löggæzlunnar, og þar var
hann höndlaður á skipinu, en ógæfa hans
vildi, að það heptist nokkrar stundir á
grunni við Elfarmynni.
Manntal nýlega haldið hjer í borgmnþ
og eptir því eru Hafnarbúar 312,000, en
að E'riðriksbergi og öðrum úthverfum með-
töldum 375,000.
Noregur og- Svíaríki. þaðan er þess
að geta, að þing Svía hefir fallizt á breyt-
ingar laganna um meðalflutninga eða tolla
á þeim fyrir bæði ríkin, svo að mestu
leyti úr garði gerðar, sem þær komu frá
sambandsstjórninni.
Englaud. Torystjórnin þóttist hafa þar
múk á hendi í írska málinu, er frumvarp
hennar var um fjárlán úr ríkissjóði, handa
írskum leiguliðum til jarðakaupa. Nú er
því spáð, að hjer muni til lítils korna, því
ekki að eins írar og Gladstonesliðar hafa
mælt sem harðlegast á móti frumvarpinu,
og sagt hjer meir sjeð fyrir ábata land-
eigandanna en fyrir högum hinna, heldur
hafa sumir í liði stjórnarinnar sjálfrar gerzt
því fráhverfir. Bæði í þessu máliogfyrir
yfirlýsingar þingdeildanna í Parnellsmál-
inu hefir hínn viðsjáli garpur í liði Tory-
manna, Randolph Churchill lávarður, gert
ráðherrunum harðvítugar atreiðir.
Nýir menn af Gladstones liði kosnir i
auð þingsæti. Hann segist vera öruggur
um sigurinn, þegar til almennra kosninga
kemur.
Verkaföllunum geigvænlegu ljetti af, er
námafólkið fjekk kaupið bætt með 10 af
hundraði.
Svo er borið, að Tunes hafi haft 944,000
kr. minna upp úr sínu krapsi en árið á
undan. Parnell óheillaþúfan!
}»ýzkalaml. Bismarck er nú seztur að í
næði á hallargarði sínum Friederichsruhe í
Lauenborg), ekki langt frá Hamborg.
Um burtför hans frá Berlín, virktakveðj-
ur þeirra keisara að skilnaði, lotningar-
fögnuð borgarlýðsins, er hann ók frá
keisarahöllinni, eða síðar að járnbrautar-
stöðinni, um viðtökurnar á áfangastöðum
og við heimkomuna, afmælishald (75 ára)
hans i. þ. m. og fl. — um allt þetta svo
rikt og rækilega talað í þýzkum blöðum,
að hjer yrði of langt að herma. A af-
mælisdaginn bárust honum 6000 brjefa-
kveðjur og hraðskeyta, ásamt gjafasend-
ingum hundruðum saman.
Auðvitað er, að þeim Vilhjálmi keisara
hefir orðið að bera á milli, og er margt
um sagt; en óhætt að segja, að Bismarck
hefir ekki getað fallizt á ráðríkiskröfur
keisarans.
Að keisarinn hafi sízt gert að gamni
sínu, er hann ljet skörunginn víkja úr
vandasessinum, má ráða af hraðskeyti
hans til stórhertogans í Weimar:
„þ>etta eru mjer raunadagar og harma.
Jeg kenni sömu sorgar og trega, sem
jeg hefði misst afa minn í annað sinn.
En jeg verð að taka við því, sem drott-
inn hefir mjer hlutað — og þó lífið yrði í
veði. Jeg hlýt að hafa forustuvörð á
á skeið ríkisins. Stefnan sú gamla ! Og
nú skal svo skríða, sem skriðvjelin orkar!“
Geta má um nýtt boðsbrjef keisarans
um fyrirliða hersins, því það hefur mælzt
hið bezta fyrir um allt þýzkaland. Hann
lýsir því þar yfir, að menntun og hjarta-
göfgi skuli engu síður en ættgöfgi ráða
framvegis skipun embætta í hernum, legg-
ur fyrirliðum sínum ýms heilræði, og
minnir þá sjerilagi á hóf í allri viðhöfn
og lífernisháttum, þó efnaðir sjeu, og fl.
þess háttar.
Marschall fríherra heitir sá maður (úr
sambandsráðinu), sem tekið hefir við em-
bætti Herberts Bismarcks i stjórn utan-
ríkismálanna.
Vinnumálafundinum í Berlín var lokið
29. marz. J>ar voru að vísu ráð að eins
saman borin, um það, sem hollast mundi
til greina að taka i svo mikilvægu mál-
efni; en góður vísir kominn í ljós, er
samþjóðlegur áhugi er á því vakinn. Af
svo mörgu, sem til umbóta var fram tekið,
skal nefna: Unglingar (innan 14 ára og
12 á suðurlöndum) og kvennfólk undan
námavinnu skilið. í námum skal alls leita
til að burtrýma allri hættu og skaðvæni
fyrir líf og heilsu. Áreiðanlegir menn
settir (af ríkjunum) til umsjónar. Enn
fremur ákveðið, hvað tiltækilegast muni
um viðurlífistrygging verkafólks eptir
sýki eða heilsubrest; um hvildardaga og
helgidagavinnu; um næturvinnu, einkum
fyrir unglinga og kvennfólk; um iðna-
vinnu kvenna eptir barnburð (4 vikur) o.
fl. þess háttar.
í ályktargreinum er gert ráð fyrir, að
löndin, sem sendu fulltrúa sína til fundar-
ins, taki til rannsókna um málin, og að
skýrslur fari svo þeirra á milli, en um
þau og það sem gerist eigi búizt við
sams konar fundi framvegis, sem hjer
var haldinn.
Forseti fundarins var Berlepsch, ráð-
herra verzlunarmálanna, og fjekk hann
einrómað lof af öllum, sem fundinn sótti.
1 veizlunni, sem hann hjelt fundarmönn-