Ísafold - 21.05.1890, Page 1

iCeraur út á miðvikudögum og
laugardögura. Verð árgangsins
(I04arka) 4 kr.; erlendis 5 kr.
Borgist fyrir miðjan júlimánuð.
ÍSAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundtn v ð
áramót, ógild neraa korain sje
til útgefanda fyrir i.okt. Af-
greiðsiust. i Austurstræti 8.
XVII 41.
Reykjavik, miðvikudaginn 21. mai
1890.
Inflúenza-landfarsóttin.
f>að hefir vitnazt frá því síðast, að
kvefsóttin á Vestmanneyjum er inftúenza.
Eða það mun varla nokkur maður geta
efast um í alvöru, af því, sem nú skal
greina.
|>ess var getið í síðasta blaði, að hús-
ráðandi þar, sem veikin kom upp á
Vestmanneyjum, Gísli kaupmaður Stef-
ánsson, hefði ekki verið neitt veikur á
utanferð sinni. Var þetta haft eptir ein-
um merkum samferðamanni hans. En
það er missögn, og stendur svo á því,
að þeir höfðu ekkert samneyti haft á
leiðinni hingað, sögumaðurinn og hann;
þeir höfðu verið sinn í hvoru farþega-
rúminu og ekki sjezt síðustu dagana.
þegar einn af þeim, er samferða urðu
’Gísla á póstskipinu í sama farþegarúmi,
íslendingur frá Vesturheimi, las ísafold
frá 17. þ. m., tók hann eptir þessu mis-
hermi og skýrði ritstjóranum frá því í
fyrra dag, að Gisli hefði verið veikur,
mikið veikur, 2 síðustu dagana áður en
skipið kom til Vestmanneyja, jafnvel
rúmfastur fyrri daginn, og komizt með
veikum burðum á land og heim til sín(
er til Vestmanneyja kom, og að það sem
að honum gekk, hafi verið inftúenza;
þeir vesturfarar þekktu veikina undir eins,
af því þeir höfðu fengið hana í vetur.
Gísli kaupmaður hafði komið á land
og tafið talsvert á öllum þrem stöðum.
þar sem póstskipið kom við í Færeyjum :
þórshöfn, Klaksvig og Trangisvaag, en
bar gekk þá inflúenza enn, hingað og
þangað. Er því vel skiljanlegt, að hann
Tengi hana þar, og eins hitt, að aðrir,
sem honum voru samferða, í sama far-
þegarúmi, fengju hana eigi, með þvf að
þeir vorn búnir að fá hana í vetur, sumir
f Khöfn og sumir vestur í Ameríku.
En að heimilisfólk Gísla sýktist jafn-
skjótt sem hann kom á land eða þar um
bil, — það verður meira en fullskiljanlegt
■eptir þessu.
Að vesturfararnir eða aðrir samferða-
'Hienn Gisla kaupmanns, er vissu af veik-
inni á honum, höfðu ekki orð á henni
íyr en i ótíma, það er auðvitað sprottið
af þeirri vanalegu hugsun, að kvefsóttir
sjeu bæði meinleysiskvillar, og auk þess
■enginn vegur til þess að varna útbreiðslu
þeirra; það sje svo sem siður en eigi
sögulegt, þótt einhverjum verði misdæg-
urt af þess háttar vesöld, sem óviðráð-
anleg forlög færi yfir mann og ekki tjái
um að fást, enda allur þorri manna jafn-
góður eptir.
En greinin í sfðustu ísaf. hlýtur að færa
hverjum manni, sem ekki veit það áður,
heim sanninn um það, að hjer er ekki
um neina smámuni að tefla. Enginn
hefir neina tryggingu fyrir því, að sótt
þessi verði hóti vægari hjer nú en verið
hefir þrásinnis áður. Læknar og yfirvöld,
sem hafa lesið í útlöndum blöðum, hve
væg hún hafi verið orðin upp á siðkastið,
fmynda sjer og, ef til vill, að hún
verði það einnig hjer á landi. En það
er ekki gefandi fje við tómri ímyndun
hjer fremur en endrarnær, og almenningi
er það kunnugra en frá þurfi að segja,
hversu aðfluttar sóttir eru hjer opt skað-
vænar.
Og þó svo færi, — þó vjer yrðum svo
lánsamir, að sóttin yrði hjer mjög væg,
sem kallað er, reyndist alls ekki mann-
skæð, þá er hitt ærið nóg, sem að vísn
má ganga : að hún gjörir stórmikið vinnu-
tjón, ef hún færist út um land nú um
bjargræðistímann, eins og bent var á i
síðasta blaði.
Sje þvf svo, sem læknar munu engan
veginn treysta sjer til að fortaka, að tak-
ast megi að stemma stigu fyrir útbreiðslu
sóttarinnar, ef vel hagar til og heppni
er með — en betur getur varla hagað
til en þegar hún gerir að eins vart við á
einni ey langt úti í hafi —, er þá ekki
æðimikill ábyrgðarhluti að láta nokkurra
löglegra og hyggilegra ráða ófreistað í
þvf skyni ?
Hefir læknirinn á Vestmanneyjum gjört
skyldu sfna með því einu, að sinna hin-
um sjúku, eins og venja er til, og skýra
landlækni frá því með næsta pósíi, að
inflúenza sje komin á eyjarnar, — hafi
hann ekki gjört meira, en um það er
ókunnugt enn ?
Hefir landlæknir gjört skyldu sina,
hafi hann eigi einu sinni látið amtmann
vita undir eins og hann fjekk brjef hjer-
aðslæknisins, að sóttnæm veiki væri
komin upp á eyjunum, og þar með gjört
ómögulegt fyrir hann að bregða þegar
við og senda nauðsynlegar fyrirskipanir
til Vestmannaeyja með póstskipinu, sem
fór þangað rúmum sólarhring eptir að
austanpóstur kom?
Amtmaður E. Th. Jónassen var að
vísu með póstskipinu, og getur þá hafa
skorizt í málið, er hann kom til Vest-
manneyja, og had hann orðið þess var,
hvað um var að vera. En engin trygg-
ing er fyrir því.
Er það nóg, sem nú hefir verið gjört,
að senda út ofurlitinn leiðarvísi og ein-
hverjar fyrirskipanir til sýslumannsins í
Rangárvallasýslu, en skipta sjer ekkert
af Vestmannaeyjum ? í stað þess að
senda þangað undir eins bann gegn öll-
um samgöngum til lands. meðan sótiin
gengur þar.
þ>essar og þvílíkar spurningar er hætt
við að upp verði bornar. ef illa fer, og
að þá kunni að verða ilit að svara þeim
til hlítar.
Að bera fyrir sig óvissuna um, hvort
kvefsótt þessi var inflúenza eða ekki, er
ekki nóg, vegna þess, að innan handar
var að láta skipunina vera bundna þvf
skilyrði, að sóttin væri inflúenza, að
dómi hjeraðslæknis, eða yfir höfuð skað-
væn og illkynjuð landfarsótt.
Að láta sjer vaxa í augum þá ábyrgð,
að taka til örþrifráða og vita eigi nema
það kunni að hafa verið óþarfi, — það
er hjegómi. þ>að er sama sem að vilja
með engu móti kosta upp á að byrgja
brunninn, fyr en barnið er dottið í hann
og drukknað.
Ábyrgðin fyrir varnarráðstafanir, sem
heimskir menn kynnu að segja á eptir að
hefðu verið þarflausar, er hundraðfalt minni
en hitt, að vera þess ef til vill valdandi
með tómlæti eða ofmikilli varfærni, að
stórtjón hljótist af.
Bera má einnig það fyrir, að sóttin
hafi því nær ótal leiðir til landsins, þó
að henni hefði orðið varnað að komast
þessa leið, um Vestmanneyjar. En úr því
svo er, að enginn veit til hennar annars-
staðar hjer við land enn, og úr fví hún
má heita um garð gengin í nálægum
löndum, er vjer höfum samgöngur við,
nema ef vera skyldi i Færeyjum, þá væri
heldur óhyggilegt að leggja árar í bát
þess vegna.
J>að er meira að segja, að þó að sóttin
flyttist á land úr Vestmanneyjum, þá virð-
ist alls eigi sjálfsagður hlutur að leggja
árar i bát og reyna eigi hót að stemma