Ísafold - 28.05.1890, Síða 2

170
ekki hirða um. að útvega læknishjálp
fyrir skynlaus dýr, þá segi jeg: Guð
hjálpi þeim. En sleppum alveg hinni
kristilegu hlið þessa máls, og skoðum
það að eins frá fjárhagslegu sjónarmiði.
Árið sem leið var útflutt hjeðan frá
landinu af fje og hestum fyrir i miljón
króna. Nú vil jeg spyrja yður, herra
ritstjóri: ef kláði og önnur hættuleg
veikindi sýkja fjeð og enska stjórnin sið-
an einn góðan veðurdag leggur bann
fyrir allan útflutning h eðan á enska
markaði, hver borgar þá miljónina? Ætli
landið munaði eigi um það ?
fúngmenn ættu alvarlega að athuga
þetta mál.
Jeg hefi, eins og yður er kunnugt,
ferðazt mikið um ísland, og jeg hef jafn-
an fundið það vera mesta mein lands-
manna, þeirra seinlæti og hirðuleysi i því
að taka for eðrum sínum fram. Eins og
jeg skoða það, er það skylda hvers manns,
að verða betri en forfeður hans, og hætta
við þetta ljóta orð „einhverntíma“, og
reyna af fremsta megni með dugnaði og
starfsemi að útrýma hvers konar ljótum
og skaðlegum vana forfeðra þeirra
J>ví fyr sem þing og stjórn sjer um, að
velmenntuðu dýralæknarnir verði slcipaðir
í ýmsum hjeruðum landsins, verður það
til hagnaðar bæði í siðferðislegu og pen-
ingalegu tilliti fyrir landið í heild sinni.
Rvík 22. maí 1890.
John Coghill.
það eru allar líkur til, að tillaga um
stofnun dýralæknaembætta hjer á landi mundi
fá talsvert betri byr, ef hún væri borin upp
á þingi nú, heldur en hún fekk fyrir 13—14
árum. Fjársala til annara landa hefir stór-
um aukizt síðan, og bændur hljóta að sjá
það, að sú verzlun er í veði, þegar minnst
vonum varir, ef hjer verður eigí komið við
neinu hinu minnsta eptirliti með heii'brigðis-
ástandi fjárins, vegna algjörlegs þekkingar-
leysis. það er eigi nóg með það, að lands-
menn standi ráðalausir uppi með að ráða
bót á vanalegum kvillum og meinsemdum,
sem koma fram í skepnum, hvernig sem á
stendur, heldur eiga þeir það á hættu, að
ástæðulaus grunur um næm fjárveikindi verði
gerður að fullkominni vissu og þar á byggður
áfellisdómur og útflutningsbann.
Kostnaður til dýralækna er í raun rjettri
nokkurs konar vátryggingargjald, sem þjóð-
fjelagið greiðir til þess að verða slður fyrir
óbætanlegu tjóni af hættulegri fjársýki, hvers
kyns sem er, einkanlega að því leyti, sem
að viðskiptum horfir við aðrar þjóðir. þess
eru nóg dæmi annarsstaðar, að dýralæknar
eru haldnir hjer um bil eingöngu í því skyni,
að líta eptir og ábyrgjast heilbrigðisástand
fjenaðar, sem flytjast á til sölu til annara
landa. þar vita menn, hvers virði það er,
að halda opnum markaðinum þar og ó-
tálmuðum.
í haust sem leið varð talsvert urntal um
misjafnlega meðferð á útflutningsfjenaði bæði
áður en það komst á skipsfjöl og jafnvel
eptir það, hjá sumum fjárkaupmönnunum.
Eptirlit með því ætti að vera eitt hlutverk
dýralæknanna. þeirra væri sannarlega engin
vanþörf þar.
En skilyrði fyrir því, að þeir geti orðið að
verulegu liði, er ekki einungis sæmileg þekk-
ing, heldur einnig djörfung, dugur og rögg-
semi í sinni köllun. það er lítið lið í
þekkingunni, ef henni fylgir dáðleysi, hringl-
andi og heigulskapur.
Fáeinar inflúenza-varúðarreglur.
þegar inflúenza-sóttm gekk hjer 1866, kom
það hvervetna í ljós, að hún lagðist þyngst
á þá, sem áttu heima í loptlitlum og óþrifa-
legum húsakynnum. Dr. Hjaltalín sagði
mjer, að hún mundi víða hafa orðið mönnum
að bana mestmegnis vegna hins eitraða
andrúmslopts, sem myndaðist í bæjunum og
eigi náði að komast í burt, vegna þess að
svo örðugt var að koma að hreinu lopti.
Jeg vil því brýna fyrir öllum hjer í mínu
læknishjeraði, að láta nú þegar búa svo um
glugga, að hægt sje að hafa þá oþna eða að
minnsta kosti að opna megi eina væna rúðu,
svo hleypt verði inn hreinu andrúmslopti,
hve nær sem vill, þó verður auðvitað að
varast að láta súg leggja á sjúklinga.
Enn fremur skal gæta hins mesta hrein-
lætis, bæði utanhúss og innan, og þrífa vel
allan fatnað, eigi sízt allan sængurfatnað, og
varast skal að láta skinnklæði hanga í
göngunum. Sjeu hlandforir, fjóshaugar eða
ræsi nálægt bæ, og enda þótt fjær sjeu, ættu
menn að fleygja þar í við og við járnvítrióli
— sem er mjög ódýrt meðal — og dreifa yfir
þess konar þurri mómold. A hverju heimili
ættu menn nú þegar að fara að svæla dug-
lega brennisteini einu sinni á dag um allan
bæinn, bæði göng og íveruhús, og að því
búnu hleypa hreinu lopti inn.
Evík Y 1890.
J. Jónassen.
AlJabrögð. Fremur er farið að draga
úr aflanum aptur hjer á Inn-nesjum. í
Árnessýslu er aptur afbragðs afli, á Eyr-
arbakka. Stokkseyri o. s. frv., komin 5—6
hundraða hlutir síðan um lok; fá menn
stundum meira en 100 í hlut á dag, af
ýsu mest.
Illflúenzíi hefir flutzt til lands úr Vest-
mannaeyjum vikuna sem leið.
Snemma í vikunni var sóttin orðin svo
mögnuð á Vestmannaeyjum, að það varð
með naumindum mannað út skip til að
sækja flutning sóknarprests eyjarmanna,
síra Oddgeirs Gudmundsen, upp í Land-
eyjar.
Frá einum bæ í I.andeyjum fór maður
út í eyjar nýlega. Hann lagðist undir
eins og hann kom heim og allt fólk þar
á bæ rjett á eptir.
Frá Vatnsdal (Fljótshlíð) fóru menn út
í eyjar nýlega. þar lá allt fólk í inflú-
enza í vikunni fyrir hátíðan (nema 1
maður?).
Sóttin lýsir sjer í áköfum höfuðverk
með miklu kvefi og mjög miklu magn-
leysi; fólk vill allt af sofa eða móka.
þessar frjettir segir ferðamaður, sem
var staddur á fjölmennu uppboði á þverá
í Fljótshlfð laugardaginn fyrir hvftasunnu
(24. þ. m.).
Fyr en þessa viku sem leið virðast eigi
hafa verið neinar samgöngur milli lands
og eyja, vegna gæftaleysis (sunnanáttarþ
Fyr flyzt því eigi sóttin á land. Sunn-
anáttin gat eigi komið henni upp yfir
eyjasundið allan tímann, fram undir 3
vikur pó hún eigi að berast f loptinu ;
en jafnskjótt sem mannaferð verður milli
lands og eyja, og það f norðanátt, þá
berst hún til lands, á móti áttinni.
í þrjár vikur nærri þvf bíður sóttin f
eyjunum. Svo langan tíma veitir hún,
mönnum til að hugsa sig um að gjöra
þær ráðstafanir, sem til þess þarf að kyr-
setja hana þar. En tíminn er látinn ó-
notaður. Hvert tækifærið býðst á fætur
öðru til þess að skerast f leikinn, en.
gengið þegjandi fram hjá og afskipta-
laust að kalla. Afskiptaleysið fyrst fóðr-
að með því, að veikindin á Vestmanna^
eyjum sjeu líklegast(!) ekki inflúenza, og
sfðan sjálfsagt með því að gefa í skyn,
að sóttvarnarráðstafanir sjeu gagnslausar,.
þar sem sýkin berist í loptinu.
Fundur var haldinn hjer í bænum laug-.
ardag 24. þ. m„ almennur borgarafundur,
eptir áskorun ýmsra málsmetandi manna,
„til þess að ræða um þá hættu, er land-
inu er búin af inflúenzasýkinni, og hverj-
ar ráðstafanir sjeu æskilegar til að revna
að varna útbreiðslu hennar“. Var þar
eptir litlar umræður samþykkt í einu
hljóði, að skora á landlækni að hlutast
til um, að reynt yrði að varna útbreiðslu
hennar með samgöngubanni við hina
sýktu staði. Ekki er þess getið, að land-
læknir hafi sinnt áskorun þessari að neinu..
Embættisrembingurinn, sem er vanur að
vera því meiri, sem minna er af að mikl-
ast í það og það skipti, fyrirmunar sjálf-
sagt allt þess konar, og svo mun, eins.
og vandi er til, ekki bresta eggjanir ó-
viturra, ábyrgðarlausra ráðunauta, að sýna
mikilmennsku sína á þvf, að virða að
vettugi allt sem ber einhvern keim af
almenningsáliti.
Nú í dag barst brjef hingað til bæjar-.
ins frá einum kaupmanni á Vestmanna-
eyjum, dags. 18 þ. m.—sunnudaginn fyrir
hvítasunnu.—þ>ar segir svo :
„Nú eru hjer um bil 4/s allra eyjaskeggja
búmr að fá injiúenza. Aff ems ein búðin
heflr orðið höfð opin að staðaldri11.
Leiðarvísir ísafoldar.
500. Er fráfaranda frá jöröu ekki leyfilegt, að
selja öðrum en aðkomanda hús þau, sem hann er
eigandi að og ekki eru leiguhús, ef aðkomandi
ekki vill kaupa þau með því verði, sem aðrir bjóða
honum í þau, eða að öðrum kosti flytja þau burtu
á þann stað, sem hann sezt að ?
Sv.: Fráfarandi má fiytja húsin burtu eða selja
þau hverjum er hann vill til burtflutnings, ef hann
hefir boðið þau áður landsdrottni og síðan viðtak-
anda, fyrir það verð, er úttektarmenn meta, en
hvorugur vill kaupa (10. gr. í lögum 15í. jan. 1884).,