Ísafold - 11.06.1890, Blaðsíða 2

186
i
ins, og fiskafli á opnum skipum er mjög
lítill enn þá. f>ar sem bezt hefir gengið,
mun vera komið á skipafþorski um hálft
7. hundrað. Steinbítsafli því nær enginn
hjer í Arnarfirði. því sjaldan hefir gefið
að róa á haf. í Tálknafirði er sagt að
hafi aflazt töluvert af steinbít, enda munu
þar vera meiri sjósóknarmenn en hjer.
þilskipin, sem ganga á þorskafla frá
Bíldudal, hafa aflað fremur lítið af þorski,
en aptur mjög mikið at trosi.
Hinn 1. þ. m. breyttist veðrátta mjög,
því þá gerði norðanbálviðri með köföld-
um, sem haldizt hefir síðan. Frost hefir
eigi verið um daga, en töluvert frost á
nóttum, síðan veðráttan spilltist Núídag
er grátt í rót í byggð.
í Suðurfjarðahreppi var í vor stofnað
búnaðarfjelag í þeim tilgangi að bæta
búnaðarhætti fjelagsmanna, einkum að
því er snertir yrkingu ábýlisjarða þeirra,
meðferð á kvikfjenaði og húsabyggingar
o. fl. Einnig var þar komið á fót í vor
lestrarfjelagi.
þ>ess má geta, að kaupmaður J. P.
Thorsteinsson á Bíldudal ljet í fyrra sum-
ar leggja um kaupstaðarplássið 1000feta
langa járnbraut, verður bætt við hana
í sumar til góðra muna".
Inflúenzasóttin. Maðurúr Landeyjum,
sein kom út í Yestmannaeyjar nú fyrir viku,
var þar staddur 3.-4. þ. m., segir fólk þá
hafa verið hætt að leggjast þar í sóttinni,
en margir voru vesalir, og 4 var getið um
að lægi þungt, en þó heldur á batavegi.
Honum var sagt, að dáið hefði á eyjunum
12__14 manns síðan á sumarmálum, en ekki
allir úr infiúenza. Nefndir eru í brjefi hing-
að til bæjarins með sömu ferð frá áreiðanleg-
um manni 8 menn, er dánir sjeu þar úr in-
flúenza, þar á meðal 2—3 ungir menn og
hraustir, um og yfir tvítugt. það er sama
sem 14 af 1000.
Um Rangárvallasýslu alla var sóttin komin
öú á helginni sem leið, nema um nokkuð af
Holtunum og Landið. þá voru 4 dánir úr
henni í Lanueyjum (Skúh Jóusson, bond; x
Selshjáleigu, Margrjet Jonsdóttir í Rima-
koti, Ögmundur frá Eyrarseli og Atli frá
Ey), og í Fljótshlíðinni 5 nafngreindir (Stein-
unn, kona Jóns í Múla ; Ingibjörg, kona
Ólafs í Hlíðarendakoti ; Guðrún, gömul kona
í Fljótsdal; 2 í Úthlíðinni), en að sögn alls
12—14 í sýslunni. Um þær mundir voru
menn sem óðast að leggjast 1 lungnabólgu,
eptirkösturn veikinnar, þar sem hún var búin
að ganga lengst; í Fljotshlxðinni ; var lækn-
is vitjað laugardag 7. þ. m. til 5 lungna-
bólgu-sjúklinga í einu í Fljótshlíðinni og
Hvolhreppnum. — Kona Sighv. alþingismanns
í Eyvindarholti lá mjög hætt.
Nú um þessar mundir er sóttin sem óð-
ast að færast út um Árnessýslu ; komin ný-
lega vestur yfir Olvesá.
Er hún því sjálfsagt rjett um það lcyti að
koma hingað til bæjarins.
Sjerstaklegan viðbúnað til að taka á móti
sóttinni og reyna að afstýra sem bezt tjoni
af henni er getið um af hendi hjeraðslækn-
isins í Gullbringusýslu sunnanverðri, herra
þórðar J. Thoroddsen; og skyldu fleiri þar
eptir breyta. Er ísafold skrifað svo af
Vatnsleysuströnd 6. þ. m.:
,j dag hjelt hinn ötuli hjeraðslæknir okkar
fjölmennan fund, áður boðaðan, hjer 1 barna-
skólanum, til að ræða um sóttvarnir þær,
er við mætti koma gegn inflúenza-sýkinni.
Var ályktað á fundinum, að »carbólísera« vel
allan rúmfatnað, öll föt og hús og híbýli
manna, sem og brenna brennisteini vel í
herbergjum manna einu sinni á dag. Hafa
þrifnað og hreinlæti sem mest; opna óspart
glugga til lopthreinsunar«.
»Sams konar fundi heldur læknirinn um
allt sitt hjerað ; og til þess að líta eptir, að
almenningur hlýði rækilega þessum ráðstöf-
unum, setur hann nefnd manna í hverju
hverfi«.
»Varaðir voru menn við hinum ósiðlega
kossagangi, sem opt getur leitt illt af sjer,
þegar sóttir ganga«.
»Ekki gat læknirinn þess, að landlæknir
hefði skipað sjer þessa framkvæmdarsemi«.
Inflúenza-sóttvörn.
(Að svœla með brennisteini).
Jeg hefi orðið þess var, að ruargur kann
eigi aðferðina, er svæla skal brennisteini, svo
gagn sje að. Einfaldast er fyrir almenning
að fara þannig að: láta skal smámulinn
brennistein á hálfbrunniirn móköggul, sem
hafður sje t. a. m. á gólfinu á glóðarkeri,
pottbroti eða diskbroti eða öðru því um líku,
og skal halda áfram að svæla þangað til
eigi er líft í húsinu fyrir reyk; skal svo fara
út, læsa hurðum og láta svæluna vera inni-
byrgða um J klukkustund; skal svo opna
hurðir og hleypa reyknum út; og til þess að
komast að að geta opnað glugga eða taka
úr rúðu, skal hafa votan svamp eða gisinn
prjónadúk fyrir vitunum á meðan maður
þarf að vera inni. Bezt er svo að hleypa
hreinu lopti inn strax á eptir.
Rvílc 10. júní 1890.
J. Jónassen-
Eyrarvinna kvennfólks m. m. í 14.
tölubl. Isafoldar þ. á. er grein eptir S+g
með yfirskriptinni: »Eyrarvinna kvennfólks
og aðrir vinnubragðaósiðir« og er þar lýst,
nvernig íil gangi í hiuni svo neínuu kaup-
staðarvinnu í höfuðborg Islands.
|>eir, sem þá lýsingu lesa, og ekki þekkja
til annarstaðar, mega að vonum ætla, að til-
högun á vinnu þessari sje bág annarstaðar,
þegar hún er svona í höfuðborginni; því við
því mætti þó með sanngirni búast, að hún
bæri af öðrum verzlunarstöðum einnig að
þessu leyti. En þessu er ekki þannig varið;
því þar sóm jeg þekki til, en það er á öllum
verzlunarstöðum frá Djúpavog að Akureyri,
að báðum stöðum meðtöldum, mun hvergi
viðgangast annar eins skrælingjaháttur við
kaupstaðarvinnu og sá er þessi grein getur
um.
Vinnutíminn við verzlanir á Norður- og
Austurlandi, þar sem jeg þekki til, er fast
ákveðinn 12 stundir á dag, að meðtöldum
þeim tíma, er menn hafa til að matast; en
til þess er ætluð stund til morgunverðar,
en 1 stund til miðdegisverðar, og matast allir
verkamenn á sama tíma. Standi svo á, að
lengur þurfi að vinna en hinn tiltekna tíma,
fá menn aukaborgun fyrir það.
Á flestum verzlunarstöðunum, þar sem
búðirnar standa ekki alveg fast við sjóinn,
og þar sem hafskip geta ekki lagzt að
bryggjum, liggja járnbrautir af bryggjusporði
og heim að geymsluhúsadyrunum, og er öll-
um vörum ekið á vögnum, sem ganga á þeim,
bæði þeim sem inn eru fluttar og út.
Kvennfólk er á þessu svæði mjer vitanlega,
ekki notað til annarar kaupstaðarvinnu en
fiskverkunar og til þess að útskipa saltfiski,
þegar lítið er um annan vinnukrapt.
Línum þessum bið jeg yður herra ritstjóri!,
að ljá rúm í yðar heiðraða blaði.
Vopnafirði, 14. mai 1890.
P. V. Davíðsson
verzlunarstjóri.
Enskunámsbók G. T. Zoega og hr.
Jón Stefánsson.
I 24. og 25. tbl. þjóðólfa hefir herra Jón Stefv
ánsson ritað athugagrein út af vörn minni gegn
athugasemdum þeim, er hann áður hafði látið
prenta í sama blaði, um Enskunámsbók mína, og
leitast hann við að sanna. að jeg hafi rangt fyrir
mjer, með því að vísa til hæstarjettar og yfir-
rjettar, eins og hann svo hnyttilega kemst að
orði, og telur hann það næga sönnun fyrir því, að
framburður sá, sem jeg hef sett, sje rangur, ef'
þessi svokallaði hæstirjettur þ. e. Murrays orða-
bók, eða — þar sem hún ekki nær til, — yfirrjett-
ur þ. e. Sweet, Joh. Storm eða Vietor. tákna hanu
með öðrum merkjum en jeg hef gert i Ensku-
námsbók mintii, þó að þessar ólíku hljóðtáknanir
komi alls ekki heim við þann f'ramburð, sem herra
J. St. sagði f fyrri grein sinni, að væri á þess-
um orðum.
það hlýtur hverjum manni að vera skiljanlegt,.
að í kennskubók handa byrjendum nær engri átt,
að hafa eins nákvæm framburðarmerki og i vísinda-
legum bókum svo sem í Murray’s mikla orðabókar-
ritsmíði, sem í nákvæmum hljóðtáknunum, eins og
að öllu öðru fyrirkomulagi, er vísindalegri og full-
komnari en nokkur önnur orðabók líklega í hvaða
tungumáii sem er, þetta má meðal annars sjá af
því, að i henni eru um 50 táknanir fyrir hljóðstaf,
ina í enskum orðum og 27 fyrir samhljóðendurna..
það sem mig furðar mest á í þessari siðari
grein J. St. er, að hann stundum hefir misskilið
þá staði, er hann skýrskotar til eða — þótt ótrú-
legt sje — enn optar vísað til ákveðins blaðsíðu-
tals í ýmsum kókum, þar sem annaðhvort er okki
minnzt á það, sem J. St. segir, að þær starrdi eða
það er því alveg gagnstætt.
J. St. heldur, að rjettara sje að frámbera y í
áherzlulausum endasamstöfum t. d. í vanity sem í,
en ekki i, og leiðir það af því, að Sweet og Storm
segja, að„ i áherzlul. endasamst. sje opt heldur langt
hljóð“. J. St. hugsar sjer auðsjálega, að í-ið sje
langt i-hljóð en það er mis-kilningur ; þó að
Murray’s orðabók geri lengdarmun á fyrra og síð-
ara i-hljóðinu í vanity, þá er munurinn svo lítill,
að það hefði að eins verið h.jegórnlegt og villandi,
að gera svo nákvæmlega aðgreiningu í alþýðlegrj
kennslubók.
Til sönnunar því, að jeg framberi e og i skakkt
í endingunum-ade, ate o. s. frv. vitnar J. St. í
Vietor Elem. d. Ehonetik, bls. 56 og tilgreinir tvær
linur, sem þar eiga að standa, en standa þar ekki,
enda er á þeim stað, að minnsta kosti i síðari út-
gáfunni, að eins talað um framburð á þýzku, en
ekki minnzt á enskan framburð, þvert, á móti stend-.
ur á bl. 69 að endingarnar it, ate, et sjeuatlar born-
ar fram sem it. Einnig er rangt, að Murray’s orð -
bók tákni þetta hljóð með e með punkti yfir, eins og
stendur i fyrri hluta greinarinnar eða með 8 eins
og stendur í síðari hlutanum; að jafn lærður mað-
ur og J. St. villist á hljóðtáknunum í Murray’s,
orðabók, sýnir glöggt, að slík nákvæmni væri ó-.
heppileg í alþýðlegum kennslubókum.
Ennfremur segir J. St., að Murray tákni o-hljóð-.
ið quality með löngu o, og að hann geri mun á
eaeí searct og ea í harly; hann vitnar i bæði,
skiptin i M. bls. XXV. en þar stendur ekkert 1
þá átt! í viðaukanum við fyrri ritdóm sinn segir
J. St., að jeg beri immediately skakkt fram og
vitnar nú í Sweet, en Sweet framber þetta, orð.
alveg eins og jeg hefi gert i Elem. d. gespr. Engl.
Jeg hef nú bent í ýmsar rangar tilvitnanir í út-
lendar bækur, sem munu vera í fárra höndum,
hjer á landi, en þá kastar tólfunum, er J. S. í
þessari viðaukagrein sinni býr.sjer til, að ýms orð
xeu skakkt framborin í bók minni oghrekur svo,