Ísafold - 28.06.1890, Side 1

^emui út á miðvikudögum og
laugardögum. Verð árgangsins
(iO^arka) 4 kr.; erlendis 5 kr.
Borgist fyrir miðjan júlímánuð.
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin v ð
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir i.okt. Af-
greiðslust. í Austurstrœti 8.
XVII 52.
Reykjavík, laugardaginn 28. júní
1890.
Heiöraðiv kaupendur tsafoldar
•áminnast um, aö blaöiö á aö vera borgaö
fyrir miöjan júlímánuö.
ímyndaður sigur.
f>a,ð er sem maður sjái og heyri fyrir fram
inontið og raupið í hinum fáliðaða en mikil-
láta minnihlutahóp eptir kosninguna í Eyja-
firði. Nú á kjördæmi Jóns Sigurðssonar og
Benedikts Sveinssonar, »hjarta landsins«, að
hafa haldið efsta dóm yfir þingliðinu frá 1889,
aðgreint hafrana frá sauðunum og vísað meira-
hlutamönnunum, miðlunarmönnunum, land-
ráðamönnunum í stjórnarskrármálinu, út í hin
yztu myrkur. Nú á höfðingjaefni minnihluta-
liðsins, er almenningur hefir fyrir satt að
sje hinn alræmdi, ósýnilegi andi, er svífur
yfir gruggugum vötnum — eða pollum —
málgagnsins ísfirzka, að halda innreið sína
á þing. Nú rísa hinar »tryggu leifar« á fæt-
ur tvíefldar og hreinsa til í þingsölunum.
En það er hjóm, öll sii dýrð, og ekkert
Undir, — alveg eins og allt minmhlutaskvaldr-
ið síðan í fyrra hefir verið tómur reykur, er
■einstakir menn hafa þyrlað upp og þeytt í
kring uin sig af hjegómaskapar-gremju út af
því, að aðrir urðu þeim snjallari, og til þess
að láta á sjer bera frammi fyrir alþýðu. þ>eir
vita vel, að það lítið, sem þeir látast vilja
byggja upp í staðinn fyrir það sem þeir eru
að reyna að rífa niður fyrir öðrum, það er
fúið og fánýtt hrófatyldur, ekki til annars
gjört en að gjöra alþýðu sjónhverfingu, eða
þeim hluta alþýðunnar, sem til nokkur er að
sýna þess háttar, en það er ekki betri hlut-
inn og menntaðri.
Framkoma hins nýja þingmanns Eyfirð-
inga á kjörfundinum sýnir nú mjög svo á-
þreifanlega, að hann hefir vitað, að þar
mundi skvaldnð og reykjarmekkirnir ljett-
vægir fundnir. Hann varast þar allar trúð-
ara-brellurnar ísfirzku og kemur fram eins
og stilltur og alvarlegur embættísmaður, svo
að ekki má á milli sjá hans og hins þing-
mannsefnisins, sem er orðlagður frá sinni
'þingmennskutíð fyrir gætni og stillingu eigi
síður en hyggindi og málsnilld. Hann hefir
vitað, að hitt mundi eigi gjaldgeng vara þar.
Verið getur, að hann hugsi sjer að bregða
‘UPP aptur «þ>jóðvilja»-merkinu, nú þegar
hann er búið að krækja í þingmennskuna;
en hitt er þó eins líklegt, að hann sjái, að
hann eigi ekkert erindi á þing með það, og
ætli sjer að koma skaplega fram og gefa sig
í samvinnu við þá, sem er alvara með að
útvega landinu nýtilega stjórnarbót, en skoða
ekki stjórnarbótarbaráttuna eins og «skemmt-
un fyrir fólkið», er ómissandi sje að láta sjer
verða sem drjúgast xir og lengst, með því
að óvíst er, hvað mönnum kann að verða til
um slíkar skemrntaair, þegar sú þrýtur. þetta
getur verið, og það færi betur; því það er
lítil uppbygging í því, að sjá menn, sem hafa
'hæfileika til að geta orðið að liði í þing-
ímannasæti, eyða þar aldri sínum með því
að snúast «þversum» við hverju því, er þeir
hafa ekki komið upp með sjálfir og
leika frelsishetjur með því að þruma enda-
laust um hin og þessi rjettindi, svo og svo
heilög og háleit, en sinna þeim hvergi nema
í munninum.
það er, hvernig sem málið er skoðað, ekki
nema ímyndaður sigur, sem minnihlutinn
hefir unnið í þessari eyfirzku þingkosningu.
|>að getur ekki verið minnihlutamerkið, sem
Eyfirðingar hafa fylgt, þótt þeir kysu þann-
ig, hafi þéssu merki alls eigi verið á
lopti haldið við kosninguna, heldur að eins
talað á víð og dreif og farið í flæmingi und-
an ákveðnum spurningum. Og þó svo væri,
að hinn nýi þingmaður byggi yfir allt öðru
en hann hefir uppi látið við kosninguna, þá
vita menn það, að miðlunarstefnan er búin
að festa svo styrkvar rætur á þingi, að hver
sá vinnur fyrir gýg, er hugsar sjer að fara
þvert í bága við hana í stjórnarskrármálinu
hjeðan af. En neyðist formælendur minni-
hluta-fargansins til að lækka seglm og hafa
hægt um sig á þingi, þá mun fara að verða
gert lítið úr vindbelging þeirra utan þings.
Getur því af tvenuu til verið allt eins gott
að hleypa slíkum kumpánum á þing, í ráð-
settra manna samneyti, eins og að láta þá
leika lausum hala og fimbulfamba út í bláinn
utan þings.
f>að er í stuttu máli skiljanlegt, að svo fór
sem fór um kosninguna í Eyjafirði, þótt í
boði væri í móti jafn vel reyndur, góður og
gamall þingmaður og Einar í Nesi, — þó að
Eyfirðingar aðhyllist alls eigi minnihluta-
málstaðinn í stjórnarskrármálinu. Auk þess,
sem áður er á vikið, að sá, sem kosinn var,
kom fram eins og mesti stillingarmaður og
greindi svo sem ekkí neitt á við keppinaut
sinn, sem vitanlega er miðlunarmaður, þá
hafði Einar og hans menn varla hreift hönd
eða fót til þess að safna liði honum til fylg-
is, nema það sem verra var en ógjört hefði
verið, að amtmaðurinn og annar konungkjör-
inn þingmaður til fóru að skerast í málið ó-
tilkvaddir og reyna að styðja kosningu Ein-
ast; það vakti, sem nærri má geta, óðara
hina alræmdu, sí-lifandi tortryggni alþýðu.
Skúli þar á mót og hans fylgiliðar ferðast
sveit úr sveit vikuna á undan kjördegi og fá
helztu bændur þar til að heita sjer tryggð-
um og fylgi til kosningar. Einar er aldrað-
ur maður orðinn og heldur á fallanda fæti;
en hinn ungur og upprennandi; en það er
gömul trú, að «nýir vendir sópi bezt». Loks
er á það að líta, sem málið skiptir eigi hvað
minnst, að optast er ekki svo fátt kjósenda í
hverju kjördæmi, er greiða atkvæði af allt
öðrum hvötum en eptir sannfæringu sinni um
landsins gagn og nauðsynjar, þótt þeir hafi
hana einhverja. Enda er það í frásögur fært
um ýmsa hina eyfirzku kjÓ3endur, að þeir
mundu hafa orðið sínum gamla, heiðursverða
þingmanni trúrri og hollari, ef hann hefði
gengið ódyggilegar eptir gjöldum sem þjóð-
jarðaumboðsmaður í því byggðarlagi.----------
Hinn þingmaðurinn nýi, síra Sigurður pró-
fastur Gunnarsson, er óþekktur og óreyndur
við afskipti af landsmálum. En góðan orð-
stír hefur hann getið sjer sem embættismað-
ur og merkismaður í sínu hjeraði, og skóla-
bræður hans þekkja hann að mjög góðri
greind, stillingu og fylgi við það sem hann
hyggur rjettast vera. Er því óefað talsverð-
ur ávinningur að honum á þing, og engin
hætta á því, að hann aðhyllist neinar
heimskulegar öfgar.
Hneyksli næst.
Hneyksli næst — prestlegu brennivíns-
hneyksli — gengur háttsemi hins nýja
prests landa í Vesturheimi, sjera Haf-
steins Pjeturssonar, út af þessu að hann
missti af „brauðbitanum“ girnileg a, Reykja-
víkurbrauðinu, í fyrra. Menn rauna, hvern-
ig hann byrjaði hjer, áður en hann komst
vestur á endanum. f>ar hefur hann hald-
ið dyggilega áfram, fyrst i „Sameining-
unni“, þar sem honum hafði verið hleypt
að mjög svo ófyrirsynju af millibilsrit-
stjórn þess kirkjulega tímarits, í fjarveru
sira Jóns Bjarnasonar og án hans vilja
og vitundar, og síðan í „Lögbergi“, þeg-
ar hann fjekk ekki að halda áfram í
„Sam.“ þ>etta, sem hann ber á borð, er
mestmegnis ýmislegur illgirnis-lygaspuni
út af skipun biskupsembættisins í fyrra
og veitingu dómkirkjubrauðsins, svo á-
tyllulaus og nauða-heimskulegur, að hann
á þar fyllilega sammerkt við Eirík Magn-
ússon í hinni alræmdu bankadellu hans.
Er samsetningur þessi yfir höfuð ólíkur
því, að geta stafað frá heilbrigðum
manni á geði og viti. Hjer hefir þvf
þótt allsendis-óþarft og ekki nema mann-
skemmd að svara honum áfram. En
vestra virðist sem einhverjir leggi ein-
hvern trúnað á þvætting hans; annars hefði
hin nýja ritstjórn „Lögbergs“ líklega ekki
farið að skipta sjer honum. J>að hefir
hún gert, og skulu hjer hermdar nokkr-
ar linur úr tveimur greinum, er hún hefir
ritað, um skipun biskupsembættisins sjer-
staklega, í „Lögb.“ 30. apríl og 14. maí.
Höf. segir fyrst, að prestaskólinn, sem
hann bendlar með nokkuð svæsnum orð-
um við drykkjuskaparóreglu af lærisvein-
anna hálfu, standi mönnum í Reykjavík
og á íslandi fyrir sjónum sem lifandi
vottur um skort lektors H. Hálfdánarson-
ar, „þess annars merka og góða manns“,
á hæfileika til að stjórna. „Hins veg-
ar vissu allir, þegar er biskupsembættið
losnaði, að landstjórnin leit til síra Hall-
gríms sem biskupsefnis, og það mun hafa
verið almennt álit manna þar heima, að
það væri það heppilegasta val, sem um
gat verið að gera. J>að var því ekki á-
stæða til, samkvæmt þessari skoðun
manna þar, að gera veiting þessa að umtals-
efni.-----Og þá stuttu stund, sem herra
Hallgrímur hefir enn að embætti setið,
\