Ísafold - 05.07.1890, Qupperneq 2

214
kvæmt, að sökin liggi að mestu leyti hjá
kaupmönnum; en hitt verður ekki varið,
að hún óbeinlínis liggur að nokkru leyti
meira eða minna hjá þeim.
J>að mun líka vera öllu fremur sjald-
gæft, að kaupmenn taki „aðfinningarlaust
við fiskinum hvernig sem hann er“, eða
að þeir stundum gefi jafnvel hærra verð
fyrir slæman fisk en góðan — nema hvað
hlutfallið milli nr. i og 2 vanalega er
skakkt —, „ef mikið er í boði eða skuld
er borguð“, þótt jeg hins vegar þori ekki
undantekningarlaust að neita þessum
áburði; til þess vantar mig kunnugleika,
og hitt vitum við allir, að mennirnir eru
misjafnir. En það skal jeg fallast á, að
kaupmenn ættu ekki, hvernig sem
á stendur, að koma mönnum upp á að
taka af þeim illa verkaðan fisk.
Hvað dæmið af þeim 3 mönnum snertir,
er höfundurinn lætur koma fram, og orð
þau, sem hann leggur kaupmanninum í
munn, hygg jeg að muni vera skáld-
skapur, og þótt einhvern tíma í eitthvert
eitt skipti komið hafi fyrir eitthvað
þessu likt, er slikt of sjerstakt til þess,
að færa það sem almennt sönnunar-
gagn gegn kaupmönnum yfir höfuð;
að minnsta kosti hef jeg aldrei sjálfur
heyrt nje aðra hafa eptir neitt sem
líkist þessu.
„Pokafisks“-verk.un og- verzlun er jeg
með öllu ókunnugur, hef aldrei neitt við
hana fengizt, og get því ekkert um það
atriði dæmt, en á hinn bóginn get jeg
vel skilið, að ummæli herra H. J. sje þar
á góðum rökum byggð. En það verð
jeg að taka fram, að víðast hvar, sem jeg
þekki til, að örfáum undantekningum
undanskildum, er fiskur sá, sem kaup-
menn láta verka, yfir höfuð betur verk-
aður en almennt gerist annarsstaðar.
þ>ótt hinn heiðraði höfundur sje eins
og jeg áður hef tekið fram menntaður
og skynsamur, og þótt hann sje gætinn,
stilltur og sjálfstæður maður, er hann þó
eðlilega barn tímans, þ. e. heillaður af
aldarandanum, eins og flestum hættir við ;
en allir vita þegar um verzlunarmál er
að ræða hjer á landi, að þá er það
„móðins“ og álitið sjálfsagt að velta allri
sakabyrðinni á verzlunarstjettina. Alda
þessi er þó engan veginn nú á dögum
runnin frá bændunum sjálfum, heldur frá
ýmsum pöntunarfjelagspostulum: það er
vatn á þeirra myllu að vekja alla mögu-
lega og ómögulega tortryggni, og svo
kemur „|>jóðólfur“, sem varla minnist
svo á það mál, að hann ekki lýsi lands-
menn heilaga og lýtalausa í þeim efnum,
en verzlunarstjettina óalandi og óferjandi;
en þetta er ekki hin rjetta leið til end-
urbóta, og kippir ekki í liðinn því sem
laga þarf.
Hvað vöruvöndunina áhrærir, þá má
með sönnu segja þegar um hana er talað
sem eina heild, að báðir partar, kaup-
menn og bændur, sje sekir; bændurnir,
eða þeir sem verka vöruna, beinlínis; þvf
þeir eru verksins valdir, verka vöruna
sem sje ekki nægilega vel; og kaupmenn
óbeinlínis, þar sem þeir taka þessa ó-
vönduðu vöru með oflitlum verðmun; en
það eru fleiri atvik en lánsverzlunin, þótt
hún líka eigi sinn þátt í þvf, sem valda
þessu ; en hverjar sem ástæðurnar eru
verður að rýma þeim burtu; að hlutað-
eigendur beri hvor af sjer en áfelli hinn
þokar málinu ekkert áfram; beinasti veg-
urinn er, úr þvf sem komið er, að kaup-
menn og bændur taki í bróðerni höndum
saman; því hjer er um sameiginlegt vel-
ferðarmál að ræða; og vinni svo með
eindreginni elju og atorku að endurbót-
unum, að hvorir um sig gerir þær end-
urbætur sem í þeirra valdi stendur, alveg
án tillits til þess, hvor meira sje sekur,
en aðalaðferðin er þessi : að kaupmenn
og bændur ræði mál þetta ýtarlega og
komi sjer saman um reglubundna verk-
unaraðferð og alla meðferð á vörunni,
og svo hins vegar, að kaupmenn inn-
byrðis bindist föstum samtökum um, að
taka alls ekki illa verkaða og óvandaða
vöru, nerna þá ef vera skyldi með afar-
miklum verðmun, og að sama nákvæmni
sje viðhöfð, þegar rneta skal gæði vör-
unnar úr höndum þeirra sem leggja hana
inn til kaupmannsins, sem þá hún aptur
er metin úr þeirra höndum til markaðar-
ins.
Að endingu lýsi jeg opinberlega yfir
því, að í máli þessu er jeg alveg áháður
stöðu minni, en hef fylgt minni persónu-
legu reynslu og sannfæringu.
Jón Gnnnarsson.
Guíuskipið Magnetic (Slimons) kom
hingað í fyrri nótt frá Leith og fer aptur í
kvöld, með hrossafarm til Skotlands. Auk
14 ferðamann komu með því frá Englandi
kaupmaður G. Thordahl, og frá Khöfn stór-
kaupm. E. Eischer og verzlunarmaður D.
Petersen. Ennfremur Sigurður Jónsson,
kaupmaður af Akranesi, er sigldi með Magne-
tie um daginn.
Enskir ferðamenn- Af ferðamönnun-
um, sem komu með Magnetic, eru 9 í erind-
um tyrir fjelag það, er hr. Thordahl hefir
komið á stofn á Englandi til að halda uppi
skemmtiferðum hingað þaðan og hjer um
land. J>að komst ekki svo langt í þetta sinn,
að neitt gæti orðið af ferðalagi hingað í sum-
ar á sjerstöku skipi, eins og til stóð og aug-
lýst hafði verið, og er áform þessara manna
að kynna sjer landið til þess að geta lýst
því og hvernig hjer er að ferðast, þegar heim
kemur aptur, í þeirri von, að það beri þann
ávöxt, ef vel er að verið, að áminnzt fyrir-
tæki geti komizt almennilega á legg að ári.
jpeir ætla meðal annars að taka ljósmyndir
af merkilegum stöðum m. m., gefa út bók
um landið, halda fyrirlestra hingað og þang-
að í stórbæjum á Englandi, til þess að reyna
að bæta úr hinni miklu vanþekkingu almenn-
ings þar á þessu landi og laða menn til að
ferðast hingað eigi síður en til Noregs t. a.
m. Formaður fararinnar er Paul Lange, frá
Liverpool; hinir heita H. E- Marsden (eig
andi Denby Castle, nálægt Liverpool); J. G.
Gladstone (í ætt við W. E. Gladstone
gamla); E. Talbot Kelly, frægur málari, send-
ur af hinu mikla myndablaði «Graphic» í
Lundúnum til þess að taka hjer myndir
handa því; dr. I. Beynolds frá Lundúnum;
dr. Irvine; B. Williams kapteinn; Ernest
Browne ; Andrew Mein, kaupmaður frá Liver-
pool. Ætla deir allir að ferðast til Krísu-
víkur, Heklu og Geysis, þingvalla, og þaðan
norður í land, og þeir G. Thordahl og þor-
grímur Guðmundsson með þeim; en síðan
heimleiðis með næstu ferð Magnetic frá Sauð-
arkrók.
Hinir 5 ætla upp í Borgarfjörð, til lax-
veiða. |>ar á rneðal er Hill hershöfðingi.
Gufubát dálítinn hafa þeir keypt á Skot-
landi, Sigfús Eymundsson agent og Sigurður
Jónsson kaupmaður, fyrir nokkur hundruð
pund sterling, og hefir hann áður verið hafð-
ur til fólksflutninga yfir fjörðinn Firth of
Forth á Skotlandi, áður en brúin komst þar
á í vetur. Mun eiga að reyna að notahann
til ferðalaga og flutninga hjer um Faxaflóa
innanverðan, einkum milli Beykjavíkur og
Akraness. Yar nú verið að gera við hann
og breyta honum eitthvað í því skyni, og ætlar
Magnetic að hafa hann á eptir hingað næst,
í miðjum þessum mánuði. — það er fyrsti
vísir gufubátsferða hjer innfjarða, og ætti að
geta orðið til þess að koma mönnum í stöf-
un um að nota slíkar samgöngur.
Rangárvallasýsla var veitt 25. f. m.
yfirrjettarmálaflutningsmanni Páli Briem.
Frá íslendingum í Ameríku- íbúar
í Manitóbafylki eru 120,000. þar af um
10,000 Islendingar, — að Lögb. fullyrðir.
Jón Ólafsson ritstjóri er kosmn stórritari 1
stórstúku Good-Templara fyrir Manitóba og
Norðvesturland. Fjórir aðrir Islendingar,
karlar og konur, hafa embætti í stórstúk-
unni (framkvæmdarnefndinni).
Dálítið var farið að safnast af samskotum
vestra til «gufu3kipsfjelags Faxaflóa# — má
sjá í Lögb. 11. f. m.
Straiidferðaskipið Laura fór hjeðan 3,
þ. m. að morgni vestur fyrir land og
norður, með allmargt ferðamanna, þar á
meðal skólapilta, kaupafólk o. fl.
liiskupsvísitazía. Herra Hallgrímur
biskup Sveinsson fór með þessari strand-
ferð austur til Seyðisfjarðar og ætlaði að
hefja þaðan vísitazíuferð um Múlasýsl-
urnar. Er væntanlegur aptur um miðjan
ágústmánuð.
Bjargráðamál. Sira O. V. Gíslason
fór einnig með þessari ferð strandferða-
skipsins til ísafjarðar, til þess að flytja
þar og víðar vestra fyrirlestra, og vinna
að öðru leyti til eflingar sjómennsku og
veiðiskap.
Útskrifaðir úr latínuskólanum 2. þ,
m.: Eink. Stig,
1. Sæm. Bjarnhjeðins. úr Húnav.s. I
2. Helgi Jónsson frá Vogi . . I 94
3. Einar Pálsson frá Glúmsstöðum 1 90
4. Gunnar Hafstein úr Rvík . . I 90
5. Ófeigur Vigfússon úr Árness. I 90
6. Theodór Jensen frá Akureyri I 85
7. Kristj. Kristjánss. úr þingeyjars. I 84
8. Árni T horsteinsson úr Rvík . II 76.
9. Filippus Magnússon úr Árness. II 73
10. Skúli Árnason frá Krísuvík II 72
ii.Sig. Pálsson frá Gaulverjabæ Ii 6g
12. Kjartan Kjartanss. frá Elliðav. II 67
13 Vilhelm Bernhöft úr Rvík . III 54
14. Vilhjálmur Briem úr Rvík . III 51
Vegna veikinda gátu 6 af þeim, sem
áttu að útskrifast, eigi lokið við prófið;:
ætla þeir að ljúka við það í þ. m (nema.
1 ekki fyr en síðar).