Ísafold - 12.07.1890, Síða 1
iCemur út á rmðvikudögum og
laugardögum. Verð árgangsins
(104 arka) 4 kr.; erlendis 5 kr.
Borgist fyrir miðjan júlímánuð.
ÍSAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin v ð
áramót, ógiid nema komin sjt
til útgefanda fyrir l.okt. Af-
greiðslust. í Austurstrœti 8.
XVII 56.
Reykjavík, laugardaginn 12. júli
1890
gj^— Heiöraöir kaupendur ísafoldar
áminnast um, að blaöiö á aö vera borgaö
fyrir miöjan júlímánuð.
Gufuskipsíjelag Faxaflóa og
VestQarða-
Seint og dræmt ganga samskotin til þessa
fyrirtækis, en þó nokkuð.
En hvað er það, sem ekki gengur seint og
dræmt hjer, í framfaraáttina, og er það nú
ef það kostar fje til muna?
Enginn kippir sjer upp við það. Hitt er
góðs viti, ef menn gjöra heldur að síga á,
•eptir því sem lengra líður.
Ni't er rúmt ár síðan mál þetta komst á
dagskrá. Allur fjöldi manna meðal almenn-
ings var þá svo sem utan við alla umhugsun um
þess konar og lítt fróður um það, hvert stór-
tjón vjer bökum oss ár frá ári með því að
notast við úrelt og óhafandi samgöngufæri.
þ>ví hugsunarleysi og þeirri fáfræði hefir nú
árið verið notað til að reyna að eyða. Hafi
það tekizt til góðrar hlítar, má segja, að
ekki hafi verið unnið fyrir gýg.
Pjelagsstjórnin hefir enn lengt frestinn til
að ganga í fjelagið og greiða hlutafjeð nú
til haustsins, til 31. okt. Enda stendur vel
á því, að fjelagið geti tekið til starfa á næsta
ári snemma, með því að við það ár er bundin
aðalfjárveitingin í fjárlögunum síðustu (7000
kr.). Og úr því að nú er útsjeð um, að Is-
firðingum bregðast enn. þetta ár vonir um að
fá gufubátsferðir hjá 9jer innfjarða, þar sem
gufubátur sá, er þangað var ætlaður, hefir
að sögn reynzt ófær til að komast hingað til
lands, þá eru allar líkur til að þeir muni
heldur vilja fylla vorn fjelagsskap en treysta
lengur öðrum útvegum.
|>eir sem hafa því varið umliðnu ári til að
hugsa mál þetta og ekki meir, ættu nú að
nota hinn nýja frest, sumarið, — árgæzku-
sumar, að vjer vonum allir —, til að ályhta,
álykta að ganga í fjelagið með þeim framlög-
um, sem þeir sjá sjer fært, og framkvæma
þá ályktun áður en haustið er liðið.
|>ess skal getið, að kaupmaður L. Zöllner
frá Newcastle ítrekaði hjer um daginn aptur hið
stórmannlega loforð sitt um hlutdeild í fyrirtæki
þessu (40,000 kr.J, ef á þyrfti að halda, og þó að
þessi dráttur hafi orðið á að það kæmist á
fót.
|>ann kost hefir annars drátturinn haft í
för með sjer, að með því járn hefir lækkað
stórum í verði síðan í fyrra og er enn að lækka,
þá mun nú mega í vetur t. a. m. fá langt
um betra verð á hinu fyrirhugaða skipi held-
‘ur en ef fyr hefði verið.
Eins og menn hafa heyrt, gekk gufuskip
Slimons (Magnetic) mikið vel tilraun þess að
flytja vörur til Eyrarbakka. Eptir þá reynslu
mun ekki hikað við að láta skip fjelagsins
bæta þeirri höfn við í áætlun sinni, þó ekki
sje nema fáeinar ferðir. það gæti orðið aust-
nrsýslunum, einkuin Arnessýslu, stórmikið
hagræði; enda er talsverð hreyfing í Arnes-
ingum með að taka til muna þátt í fyrir-
tækinu.
Að niðurlagi skal hjer tekinn upp megin-
kafiinn úr nýju ávarpi, er fjelagsstjórnin rit-
aði og sendi út í f. mán.:
«Fjelagsstjórnin leyfir sjer enn að skora á
almenning, að styrkja af alefli þetta nauð-
synjafyrirtæki með því að gjörast hluthaf-
endur. Hver hlutur er 100 kr., en vel geta
margir verið saman um einn hlut. Greiðsl-
unni má haga eins og héntast þykir og um
semur við umboðsmenn vora, þó svo, að
hlutarupphæðin sje að fullu greidd fyrir 31.
okt. þ. á. Að öðru leyti vísum vjer í lög
fjelagsins: um fyrirkomulag þess, skyldur og
rjettindi fjelagsmanna o. s. frv., og boðsbrjef
vort fré í fyrra sumar. þ>ar er og prentuð
bráðabirgða-áætlun um ierðir skipsins. Er
skipinu, sem ráðgjört er að verði um 200
smálestir, ætlað að fara 5 ferðir milli landa
og 7 ferðir með ströndum fram að minnsta
kosti, mestmegnis um vesturströnd landsins
og innfjarða þar, frá Reykjanesi að Horni á
Hornströndum, og koma við í hverri ferð á
allt að 10 stöðurn við Faxaflóa, á 5—6 stöð-
um við Breiðafjörð, á öllum fjörðunum milli
Breiðafjarðar og Isafjarðardjúps, og á 6 stöð-
um við Djúpið.
þetta fyrirtæki er þýðingarmikil tilraun til
að koma samgöngum vorum í það horf, sem
tíðkast með siðuðum þjóðum. Lánist það og
sá rekspölur haldist, sem þar með kemst á
samgöngumál vor, hefir þjóðin þar með hrund-
ið af sjer mjög þungu oki, þar er sem hið
úrelta, afarkostnaðarsama, mjög erfiða og
tímafreka fyrirkomulag á ferðalögum vorum
og flutningum; en nýtt fjör og framkvæmd-
ardugur færist í þjóðlíkamann, eins og dæmi
annara þjóða sýna glöggt og greinilega.
,Margar hendur vinna ljett verk', og ,safn-
ast þegar saman dregur'. Fjeð, sem til þess
þarf, að koma fyrirtækinu á stofn, kring um
100,000 kr., er mikið fyrirfáa menn efnalitla,
en lítilræði fyrir marga, fyrir margar þúsund-
ir manna, sem oaka cettu þátt í því og tekið
geta þátt í því, ef viljinn er góður. Vjer
leggjum margfalt meira fje á ári hverju í
ýmislegt, sem oss horfir til lítils eða einskis
gagns eða sóma.
Látum eigi um oss spyrjast sá óvinafagn-
aður, að fyrirtæki þetta nái eigi að komast á
fót!
Gufuskipaferðirnar byrja á öndverðu uæsta
ári (1891), ef nóg fje verður fengið til þess
fyrir 31. okt. í haust».
Gjaldkeri fjelagsins er, eins og kunnugt er,
herra agent Sigfús Eymundarson i Reykjavík.
En auk þess hefir fjelagsstjórnin umboðsmenn
fyrir sig á helztu stöðum á hinu fyrirhugaða
ferðasvæði skipsins, til að taka á móti hluta-
loforðum og tillögum.
Stanley og landaskiptin í Afríku-
I útlendum frjettum í ísaf. ð. þ. m., frá
frjettaritara blaðsins í Khöfn, er fám orðum
getið um, að komizt hafi á nýlega samning-
ur milli Breta og þjóðverja um landhelgun
og landeignir hvorra um sig í Afríku. Eru
það mikil tíðindi og góð, með því að þarmeð
er á enda kljáð misklíð og fæð, sem spunn-
izt hefir út af því máli milli þessara voldugu
þjóða, en beztuvonir um happadrjúga ávexti
eptirleiðis af friðsamlegum og bróðernislegum
afskiptum þeirra merkilegu þjóða af «megin-
landinu myrkva».
Daginn eptir að sáttmálinn var orðinu
heyruin kunnur á Englandi átti H. M. Stan-
ley, hinn mikli frægðarmaður af ferðum sín-
um í Afríku, miklum virktum og viðhöfn að
fagna í Newcastle, sem öðrum meiri háttar
borgum á Englandi og Skotlandi. Hann var
gerður þar að heiðursborgara, á glæsilegum
mannfundi afarfjölmennum. það var 20. f.
mán. — Flutti hann þá merkilega ræðu og
ljet þar hið bezta yfir því, hvert afrek Salis-
bury lávarður, forsætisráðherra Bretadrotn-
ingar, hefði unnið þjóð sinni til handa með
samningi þessum. Sagði hann svo í niður-
lagi ræðu sinnar, og benti á skrín það hið
dýra og af mikilli list gert, er heiðursborgara-
skjal hans var í geymt, að þar sem borgar-
menn hefðu gefið sjer slíkan grip, þá væri
þeir raunar skyldir að gefa Salisbury lávarði
annan slíkan tífalt stærri. «Heiium her af
landkannendum og kristniboðum hefir verið
um megn að afreka það sem Salisburry lá-
varður hefir gert».
«Fyrir tveimur sólarhringum hrakmælti jeg
af allri orku og öllum mætti hinni ensku
stjórn og Salisbury lávarði fyrir að leggja
í sölurnar eða ætla að leggja í sölurnar 150,000
ferh. mílur enskar af enskri landareign (sama
sem hjer um bil 7,000 ferh. mílur danskar).
En í gær varð jeg eins frá mjer numinn eins
og jeg ímynda mjer að nokkur yðar hafi get-
að orðið. Jeg sá og heyrði, að yðar mikli
og ágæti stjórnarforseti hafði með einum
pennadrætti náð tangarhöldum eigi einungis
á þessum 150,000 ferh.-mílum, heldur hálfri
milj. ferh. mílna þar fram yfir» (nál. 23,000
ferh. mílum dönskum, alls 30,000 ferh. míl-
um).
Hann gerði því næst glöggva grein fjrir,