Ísafold - 06.08.1890, Blaðsíða 1
Uppsögn (skrifleg) bundin v ð
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir i.okt. Af-
greíöslust. í Austurstrœti 8.
ICemur út á miðvikudögum og
laugardögum. Verð árgangsins
(104 arka) 4 kr.; erlendis 5 kr.
Borgist fyrir miðjan júlimánuð.
ÍSAFOLD.
XVII 63.
Reykjavik, miðvikudagmn 6. ágúst
Ölfusárbrúin.
A morgun leggur brúin af stað frá Eng-
landi á skipi til Eyrarbakka, tilbúin að öllu
leyti, smáu og stóru, svo að ekki vantar ann-
að en að koma henni að brúarstæðinu og yfir
ána.
jöetta er þá brúarfyrirtæki þetta langt
komið.
Tuttugu ár hjer um bil hefir málið verið
á dagskrá. Hjer er líka um að tefla hið
langstærsta samgöngumannvirki, er hjer á
landi hefir nokkurn tíma verið tekið í mál(
— hið fyrsta, sem nokkuð verulegt kveður
að, en vonandi ekki hið síðasta. Er því
skiljanlegt, að þurft hafi nokkurn tíma til að
hugsa sig um og undirbúa annað eins stór-
virki, sem vex margfalt í augum jafn-lítil-
sigldri þjóð og óvanri kostnaðarsömum alls-
herjar-fyrirtækjum. Drátturinn verður og eng-
an veginn talinn til eintóms baga. Bæði
veit þjóðin nú miklu betur, heldur en fyrir
10—20 árum, skilur miklu glöggvar nú orðið,
hvað hún gerir, er hún tekur að sjer að kosta
slíkt fyrirtæki, þótt ekki hafi nema lítill
partur landsins bein not af því, og eins má
ganga að því vísu, að verkið verður talsvert
traustara og forsjállegar gert, og þó með minni
tilkostnaði.
Ytarlega sögu þessa brúarmáls á bezt við
að rifja upp, þegar brúin er komin á og öll
þraut þar meö unnin. En það er enn dagur
til stefnu þangað til, — heilt ár að minnsta
kosti. Vjer höfum litið af gufuhraða að segja
hjer á voru landi, og verðum því að gjöra
oss að góðu, þótt hjer eyðist ár til þess, sem
■annarsstaðar mundi lokið á einum mánuði eða
kannske einni viku.
þegar skipið með brúna er kornið áEyrar-
■bakkahöfn, fyrir næstu mánaðamót, að vjer.
gjörum ráð fyrir, verður fyrst og fremst að
■sæta góðu veðri eða hentugum kringumstæð-
um til að koma henni á land, eða rjettara
sagt til að koma skipinu ino á sjálfa höfn-
ina; slíkt er hvergi á öllu landinu öðrum eins
vandkvæðum bundið og þar. Síðan verður
að bíða vetrar og góðs sleðafæris til að koma
brúnni upp að brúarstæðinu, 2—3 mílur veg-
ar, að vjer ætlum. Eaunar mun hver járn-;
bútur, sem i brúna á að fara, — hún er sem
sje öll úr járni —, ekki vera hafður stærri en
svo, að hesttækur sje, ef í nauðir rekur og
sleðafæri fæst ekki; en sleðaaksturinn er
margfalt kostnaðarminni og fljótlegri. f>ótt
Ölfusá sje eitthvert hið mesta vatnsfall á
landinu og dýpi nóg fyrir hafskip víðast allt
<upp að brúarstæði, þá eru þær torfærur við
innsiglinguna um ósinn og auk þess svaðar í
henni á þeirri leið, að skipaflutningur er þar
fyrirmunaður. Straumharkan gjörir meira að
segja það að verkum, á svöðunum einkanlega,
að ís leggur þar sjaldan, sízt svo traustan
eða sljettan, að sleðafæri geti orðið.
jpegar að brúarstæðinu er komið með brúna,
í mörg þúsund molurn, og veturinn er liðinn,
skal taka til óspilltra málanna að setja hana
saman, ögn fyrir ögn, bút fyrir bút, þangað
til hún er öll komin upp, í heilu líki. Og
svo er henni ýtt yfir um sprænuna, hana Olf-
usá, í heilu líki, með einhverjum vjelum og
kyngikrapti, — hugsa menn kannske, ef þeir
annars gjöra sjer nokkra hugmynd um þetta.
Nei, ekki alveg.
Sprænan er nefnilega talsvert á annað hundr-
að ál. á breidd, þarna sem hún er mjóst, á brú-
arstæðinu hjá Selfossi, og grængolandi hyldýpi.
Til eru líkl. einhverjar tölur eða skýrslur um það,
hve mörgum tugum eða hundruðum þúsunda
allt báknið vegur að pundatali, þótt vjer ekki
vitum það; en hitt mun óhætt að fullyrða,
að ætti að snara brúnni í heilu líki yfir ána,
mundi þurfa til þess svo stórkostlegar tilfær-
ingar, að þær kostuðu líklegast eins mikið og
brúin sjálf.
Aðferðin að koma brúnni á er sú, að streng-
ur eða strengir eru þandir yfir ána, járn-
strengir afarsterkir, meira en 20 álnir fyrir
ofan vatnsborð, og er brúin hengd neðan í
þessa strengi, í smábútum, ögn fyrir ögn, og
aukið við fet fyrir fet, þangað til hún er
komin alla leið yfir ána.
A þá leið eru allar hengibrýr til búnar hjer
um bil eða í fljótu máli sagt.
Nánara lýst eða rjettara er verkinu þannig
hagað, að fyrst er búinn til trjepallur og i
hann hengdur neðan í strengina, handa smið-
; unum að standa á og vinna að brúarsmíðinu,
og honum þokað eptir strengjunum jafnóð-
um, eptir því sem brúnni skilar áfram. Vinn-
an þar eða smíðið er mest í því fólgið, að
skeyta alla járnbútana saman, eins og þeir
eiga að vera, en þeir eru raunar felldir allir
saman áður og samskeytin bundin með speng-
um, sem grópað er fyrir, og hnoðnaglar rekn-
ir í gegn. Aðalvinnan smiðanna, þegar þar
; er komið, er að hnoða naglana. Hnoðnaglar
eru hafðir, en ekki skrúfur, því þeir eru
traustari; skrúfurnar geta losnað með tfman-
um, hvað vel sem frá þeim er gengið.
Járnstengur ganga úr uppihaldsstrengnum
eða -strengjunum niður í brúarkjálkana, með
hæfilega stuttu millibili; það eru eru böndin,
sem hún hangir í. þegar búið er að setja
! saman brúarkjálkana og leggja þverslárnar
1890.
milli þeirra fram og aptur, allt af járni, og
setja hæfilega hátt rið beggja megin, járn-
grindur, er lagt gólf í brúna af trje, til þess
að ganga eptir fyrir menn og skepnur, og
fyrir vagna að renna eptir, þegar þar að kem-
ur. Breiddin á brúnni er ekki nema 4 álnir,
en þó fara í gólfið 100 tylftir af plönkum,
enda á það að vera tvöfalt.
Auðsjeð er, að á því ríður hvað allra mest,
að strengirnir, sem eiga að halda brúnni uppi,
sjeu nógu traustir, og að svikalaust sje búið
um endana á þeim.
Strengirnir áttu fyrst að vera að eins tveir,
sinn hvorum megin, yfir hvorum kjálka brú-
arinnar. En það er ein af umbótum þeim,
er hr. Tryggvi Gunnarsson hefir komið upp
með og haft fram, að hafa strengina 3 hvor-
um megin. Vilji svo til, að einn strengurinn
bili, sem hugsazt getur á löngum tíma, þá
er brúnni engin hætta búin fyrir það. |>eir
mega meira að segja bila tveir í einu, sem
er hjer um bil óhugsandi, og haggast brúin
ekki hót fyrir það. En auðvitað er ætlazt
til, að gjört sje hið bráðasta við þann streng-
inn, sem bilað hefir; annars væri viðhald
brúarinnar ekki í neinu lagi.
XJm endana á strengjunum rfður eigi síður
á að búa sem allra rammlegast. þeir enda
í járnakkerum, sem eru múruð djúpt niður í
þar til gerða sementsteypu-kletta, þ. e. fyrir-
ferðarmikla grjótstöpla, límda saman með
sementi. |>essir sementsteypu-klettar eru
hafðir kippkorn frá ánni, er brúa skal, en á
árbökkunum sjálfum reistir háir stöplar til að
þenja strengina yfir og halda þeim nógu hátt
uppi. Við Olfusá eiga þeir að verða nær 20
álna háir, úr sementlímdu grjóti að neðan,
upp til hálfs, á móts við sjálfa brúna eða þar
um bil, en úr járni hið efra. það er að
segja : grjóthleðslunnar þarf raunar ekki nema
að austanverðu; vestri árbakkinn er hamar
svo har, að litlu þarf við að bæta af grjót-
hleðslu. Járnstöplarnir verða jafnháir beggja
megin.
Á þessari lýsingu má fá nokkurn veginn
greinilega hugmynd sem brúarsmíðið og hvern-
ig brúin muni líta út, þegar hún er komin
upp.
þ>að sem í sumar hefir helzt verið unnið
til undirbúnings brúargerðinni er að hlaða
aðalstöpulinn austan megin árinnar. Hann
er 8—9 álnir á hæð, rúmar 14 álnir á lengd
fram með ánni og 6J álnir á breidd. Er
mjög traustlega frá honum gengið og snotur-
lega. Eptir tilætlun stjórnarinnar og brúar-
smiðsins á Englandi átti stöpullinn að standa
alveg fram á árbakkanum, sem er hraunklöpp,