Ísafold - 20.12.1890, Blaðsíða 1
Kemur út á miðvikudögum og.
laugardögum. Verð árgangsins
(104 arka) 4 kr.; erlendis 5 kr
o'gist fy.'ir miðjan júlímánuð
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin v:ð
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir I.okt. Af-
greiðslust. í Austurstrœti 8.
XVII 102
Reykjavík laugardaginn 20. des.
1890
Sakir útreiknings vaxta af sparisjóös-
innlögum o. íi. veröur landsbankinn lok-
aöur frá 22. desbr. til 3. janúar næst-
komandi, að báðum dögum meðtöldum.
Komi eittlivað fyrir á pessu tímabili,
•er bráðra aðgjörða parf við, og snertir
bankadeildina, geta menn snúið sjer til
framkvæmdarstjóra, er mun sjá um af-
greiöslu á pví, ef nauðsyn ber til.
Reykjavik 13. desbr. 1890.
L. E. Sveinbjörnsson.
Kirkjuvigslan á Eyrarbakka.
Herra Hallgrímur biskup kom heim aptur
úr kirkjuvígsluferð sinni 16. þ. m.
Frá einum viðstöddum hefir ísafold fengið
svolátandi fróðlega og ýtarlega skýrslu um
vígsluathöfnina, ásamt lýsingu á hinni nýju
kirkju:
»Vigsla hinnar nýju kirkju á Eyrarbakka
íór fram 3. sd. í Aðventu 14. þessa mán.
Auk biskupsins voru þar eptir undirlagi hans
viðstaddir og tóku þátt í vígsluathöfninni 5
prestvígðir menn : prófastur síra Sæmundur
Jónsson í Hraungerði, prestarnir síra Isl.
Gíslason í Arnarbæli og síra Jón Steingríms-
son í Gaulverjabæ, og aðstoðarprestarnir síra
Ólafur Helgason á Eyrarbakka og síra Ólaf-
ur Sæmundsson í Hraungerði. Sóknarprest-
urinn síra Jón Björnsson gat sökum sjúkleika
eigi verið við vígslu þessarar kirkju, sem
hann með áhuga sínum og kappsamlegu
fylgi hefir átt drjúgastan þátt í að reisa á
þeim stað, þar sem ekkert guðshús áður var
til, en þörfin á því mikil.
Kirkjan er fagurt og allstórt hús með kór-
útbyggingu og forkirkju og þar upp af mjög
snotrum turni, sem neðst er ferstrendur, þá
áttstrendur og efst keilumyndaður; upp lir
toppinum er allhá járnstöng með veðurvita
og ýmsu öðru skrauti. Niðri í kirkjunni eru
11 bekkir hvoru megin; loptpallar eru uppi
til beggja hliða, hvílandi á súlum, líkt og í
dómkirkjunni í Reykjavík, með 2 langbekkj-
um hvoru megin, en þverpallur fremst á
-milli hliðarpallanna, ætlaður fyrir hljóðfæri
og söngmenn. Hvelfing allhá er yfir sjálfri
kirkjunni, og er hún bundin saman með
nokkrum járnbitum yfir þvera kirkju.
Daginn fyrir vígsluna var hringt eina stund
með klukkum kirkjunnar. A meðan sam-
kringt var vígsludaginn, rjett á hádegi, gekk
biskupinn og allir fyrnefndir prestar, allir í
hempu, sóknarnefndin (Einar Jónsson kaup-
maður, Guðmundur bókhaldari Guðmundsson
og Sigurður Grímsson) ásamt faktor Nielsen,
settum sýslumanni Sigurði Briem og kandi-
úat Birni Bjarnarsyni, alls 12 manns, í há-
tlðagöngu, tveir og tveir saman, úr íbúðar-
húsi Lefolii-verzlunar, þar sem þeir höfðu
safnazt saman, til kirkjunnar. þegar flokk-
urinn kom að kirkjudyrum, hætti hringingin,
en á meðan gengið var inn eptir kirkjugólfi
og inn í kórinn var leikið á harmonium án
orða og söngs (præludium). Gekk biskup
þegar fyrir altarið og tók við biblíunni, ka-
leik og patínu og handbókinni, setn prófast-
ur og prestarnir báru, og setti þessa hluti á
altarið, og gjörði þvínæst bæn sína fyrir alt-
arinu, en hátíðagönguflokkurinn skipaði sjer
til sæta f kórnum báðu megin. Síra Ólafur
Sæmundsson las þá í kórdyrum inngangsbæn-
ina við kirkjuvígslu. Yar síðan sunginn og
leikinn á harmonium sálmurinn 595: »Ó
maður, hvar er blífðarskjól«, og að honutn
enduðum hjelt biskup vígsluræðuna fyrir altar-
inu og hafði fyrir texta 100. sálm Davíðs. I
lok ræðunnar mælti hann : »Látum oss nú
heyra fyrirheit og áminningu guðs-orðs«.
Stóð þá fyrst upp prófastur, síðan síra Is-
leifur og loks síra Jón, og lásu upp úr biblí-
unni nokkrar valdar ritningargreinar (2. Mós.
b. 20, 24.—2. Kor. 6, 16. — Esaj. 2, 3 —
Sálm. 43, 3—4 — Hebr. 10, 23—25). þar
næst mælti biskup : »1 umboði míns helga
embættis vígi jeg nú þessa kirkju í nafni
guðs föður, sonar og heilags anda. Jeg helga
þennan stað og skil hann frá öllum verald-
arglaumi og veraldlegum störfum, svo að
hann sje guðshús«. þá lýsti hann blessun
yfir kirkjunni, guðsþjónustunni og hinurn
helgu athöfnum, sem þar ættu fram að fara:
skírn, kvöldmáltíð, fermingu og hjónavígslu,
með uokkrum orðum uin hverja athöfnina
fyrir sig. Að lyktum las hann Eaðirvor og
blessaði yfir söfnuðinn. þá var sunginn
sálmurinn 229 : »Sannleikans andi, lát sann-
leikans ljós þitt oss skína« ; í byrjun hans
gekk biskup frá altarinu og settist í kór
meðal klerkanna, en prófastur fór fyrir altari
og skrýddist, og tónaði því næst guðspjallið.
Eptir það var sunginn sálmurinn 95 : »Vjer
týnuin opt Jesú í heimi hjer«. þá steig að-
stoðarprestur síra Ól. Helgason í stólinn og
prjedikaði iit af guðspjallinu, svo sem venju-
legt er. Eptir prjedikun var sunginn sálm-
urinn 562 : »Inndælan blíðan, blessaðan
fríðan« ; gekk þá síra Isleifur Gíslason fyrir
altari og tónaði kirkjuvígslu-kollektu og bless-
aði yfir söfnuðinn. Útgöngusálmur var 596 :
»1 þennan helga herrans sal«; að honum
enduðum las sóknarnefndarmaður Guðm.
Guðmundsson hina venjulegu bæn í kórdyr-
um. þá gekk biskup, klerkar, sóknarnefnd
o. s. frv. út úr kirkjunni í sömu röð og þeir
höfðu gengið inn í hana, og var athöfninni
þar með lokið.
Kirkjan, sem enn er ómáluð, hafði verið
skreytt með laufsveigum og blómum á ýmsum
stöðum og á annan hátt. Veður var hið
fegursta: bjartviðri og sólskin með hægu
frosti. Kirkjan var svo full uppi og niðri
sem frekast mátti verða, enda reyndist, að
hún hafði rúmað full 600 manns, en nokkrir
höfðu orðið frá að hverfa sakir rúmleysis, og
fáeinir stóðu úti fyrir. Auk fjölmenns safn-
aðar af Eyrarbakka og Stokkseyri voru margir
aðkomnir úr Kaldaðarness, Gaulverjabæjar
og Arnarbælissóknum, og enn nokkrir lengra
að. — Söngurinn fór prýðilega fram undir
stjórn organista Jóns Pálssonar og sungu þar
sameinaðir 2 allstórir og vel æfðir söngflokk-
ar, annar frá Eyrarbakka, en hinn frá
Stokkseyri«.
Önnur kirkja, er vígð hefir verið af bisk-
upi á þessari öld hjer á landi, svo skráð sje,
er dómkirkjan í Reykjavík, eptir að hún var
endurbyggð 1848. Vígði hana þá Helgi
biskup Thordersen 28. okt. það ár, með að-
stoð tveggja vígðra rnanna : þáverandi presta-
skólaforstöðumanns (en síðar biskups) dr. P.
Pjeturssonar og dómkirkjuprests síra Ás-
mundar Jónssonar ; er þó eigi þess getið, að
þeir tveir hafi tekið annan þátt í vígsluat-
höfninni en að þeir gengu í hátíðargöngu
með biskupi í kirkjuna og báru heilaga ritn-
ingu og nokkur ornamenta kirkjunnar.
I kaþólskri tíð var lögboðið hjer á landi,
að biskupar vígðu kirkjur og bænahús.
Segir svo í Kristinna laga þætti Grágásar
(Sthb.) 15. kap. : »Byscop er skylldr þa er
hann fea um fiorðung. at koma i lognepp
hvern sva at menn nae funde hans. oe vigia
kirkior oo savnghus eða böna hus« o. s. frv.
En í Kristnarjetti Árna biskups (frá 1275)
er svo að orði komizt : »Vígia skal kyrkiu
sidan gör er. enn sá sem gera lætr geri
sæmilega veitzlu ímóti biskupi ok fái
til þá luti sem þarf.--------Enn ef kyrkia
brenn upp edr lestiz annars kostar. sva at
nidr fellr öll edr meiri lutr. þá skal vígia endr
görua kyrkju. Enn þó at kyrkio ráf brenni
upp edr fúni edr nidr falli lítill lutr af
veggium. þa skal egi vígia endr bætta kyrkiu.
þvíat í veggium vigiz kyrkia«. (Útgáfa Gr.
J. Thorkelins 1777, bls. 27).
Með siðabótinni lagðist niður, að biskupar
vígðu kirkjur, og hefir það að minnsta kosti
verið mjög fátítt slðan. Algengast er, að
hlutaðeigandi sóknarprestur gjöri það sjálfur
og einn saman.
Fáein orð
um
leysing vistarbandsins.
ii.
(Síðari kafli).
Að lausamenn muni, þegar vistarbandið
er leyst, í betri árum haga sjer svo sem jeg
nú hef bent á, er auðvitað ekki nema get-
gáta; en svo verður og að vera um flest,
sem síðar á að birtast á leiksviði ókomna
tímans ; hjer er að mestu um óleikinn leik að
ræða, sem ekkert verður um sagt öðru vísi
en sem ágizkun. I lakari árum aptur á móti,
einkum ef þau fylgdust að í röð, mundu
margir hætta við lausamennskuna og gjörast
árshjú; mundi þá án efa kaupgjaldið heldur
lækka, eins og það auðvitað hlýtur að hækka
nokkuð þegar vel árar, og fremur verður
vinnuhjúaekla af því, að margir kjósa þá
heldur lausamennskuna ; en þessi hækkun
og lækkun kaupgjaldsins eptir því sem í ári