Ísafold - 06.01.1894, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist emu sinni
eða tyisvar í viku. Yerí) árg.
(minnst 80 arka) 4 kr.. erlendis
B kr. eða 1 */» doll.í borgist
fyrirmiðjan júlímán. (erlend-
is fyrir fram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn(skrifleg) bundin viö
áramót, ógild nema komin
sje til útgefanda fyrir 1. októ-
berm. Afgroiöslnstofa blabs-
ins er i Austuratrœti 8.
XXI. árg
Reykjavík, laugardaginn 6. jan. 1894.
I. blað.
HOTEL TIL SALO.
Jj. Jensens Hotel i Akureyri, som i 32 Aar har været drevet med Held, er, paa Grund af
Eierens Död, til Salg, eller i Mangel deraf til Leie paa billige Vilkaar.—Om önskes kan alt Inventar, 2
KartofTelliaver og „Tún“, som aarlig giver c. 100 Heste Hö, fölge—Reflecterende henvende sig til
Faktor JOH. CHRISTEÍÍSEN, Akureyri.
Árið sem leið
Mikil árgæzka yfirleitt til lands og sjávar,
nema hvað austurskiki landsins (Múlasýsl-
ur og Þingeyjar) varð útundan. Haf'ís gerði
að eins vart við sig á útmánuðum, en vann
mjög lítið mein. Óþurkar talsverðir á á-
liðnu sumri og umhleypingasamt í meira
lagi framan af vetri, en endrarnær tíðar-
far óvenju-hlítt og hagstætt. Heyskapur
því mikið góður yflrleitt. Aflabrögð fá-
bær við Faxaflóa. og annarsstaðar sæmileg.
Þilskipaveiði óvenjumikil. Verzlun þar á
móti miður góð/innlend vara verðlág mjög,/
einkum sjávarvara. Vesturfarir allmiklar,
8—900, þrátt fyrir árgæzkuna, enda und-
irróður í .mestalagi og óhlífnasta af hálfu
erindreka vestan að. Alþingi samþykkti
stjórnarskrárbreytingu enn af nýju, en á-
rangurslaust óefað, og lauk við nokkur
mál önnur meiri háttar, þótt mikið færi í
súginn.
f Helgi lektor Hálfdanarson.
Hann andaðist 2. þ. mán. að kvöldi,
eptir langa legu og þunga, 67 ára að aldri,
fæddur 19. ágúst 1826, sonur síra Hálfdanar
Einarssonar, síðar prófasts á Eyri í Skut-
ulsfirði (f 1866), Tómassonar prests að
Grenjaðarstað, Skúlasonar,— og konu hans
Álfheiðar Jónsdóttur prests hins lærða á
Möðrufelli. Hann útskrifaðist úr Reykja-
víkurskóla 1848, frá háskólanum í guðfræði
1854 með 1. einltunn, vígðist 1855 til
Kjalarnesþinga, var prestur á Görðum á
Álptanesi 1858—1867, kennari við presta-
skólann 1867—1885, en síðan forstöðumað-
ur skólans til dauðadags. Á alþingi sat
hann nokkur ár. Kvæntur var hann Þór-
hildi Tómasdóttur prófasts Sæmundssonar,
er lifir mann sinn og börn þeirra mörg
upp komin, þar á meðal síra Ólafur á
Eyrarbakka, og Jón, háskólakand. í guð-
fræði.
Hann var landsins höfuðkennifaðir, bæði
í orði og á borði, mikill gáfumaður og
mikill lærdómsmaður, fyrirmynd að sið-
prýði og vönduðu dagfari, trúmaður hinn
mesti, skyldurækinn mjög og samvizku-
samur. ’ í prestsstöðu þótti hann ágætur
kennimaður. Hann er aðalhöfundur hinnar
nýju sálmabókar, er mikið lof hefir hlotið, og
höf. barnalærdómskvers þess, er nú er nær
eingöngu um hönd haft. Upphaf kirkju-
sögu gaf hann einnig út og nokkra smá-
bæklinga. í handriti er og til eptir hann
allmikiðaf guðfræðisfyrirlestrnm,sem mikið
orð hefir af farið.
„Framfarastefna“ og „framfara-
trú“.
Eptir Sœin. Eyjólfsson.
»Það stóð á prenti« í blöðunum eigi alls
fyrir löngu, að það væri auðsætt á því
sem jeg skrifaði, að jeg hefði »megnustu
vantrú á öllum framfaratilraunum núttm-
ans«. Það er langt frá því, að mjer mis-
líki þessi orð nokkuð, enda var greinin
kurteislega og góðmannlega rituð, er orð
þessi voru í. Jeg finn það og, að ummæli
þessi eiga við nokkurn sannleik að styðjast.
Það er ýmislegt í ræðum, ritum og athöfn-
um landsmanna nú á tímum, er jeg heíi
litla trú á. Hitt er eigi rjett, að jeg hafi
»megnustu vantrú á öllum framfaratilraun-
um nútímans«. Jeg þykist mega sjá margt
í viðleitni manna nú á tímum, er til íram-
fara miðar. Jeg hygg og, að jeg muni í
þessu efni eiga sammerkt við flesta menn.
Það mun vera fágætt að nokkur maður,
sem athugar stefnu einhvers tíma, hvort
sem sá tími er liðinn tími eða nútími, að
hann sjái þar eigi margt. er honum virðist
ganga í ranga stefnu, svo sem hitt mun
og vera fágætt, að hann sjái þar eigi ýmsa
viðleitni, er hann telur líklega til þess, að
mikið gott af hljótist. í þessu efni hygg
jeg að flestum mönnum eða öllum sje líkt
varið og mjer. Það er eigi að marka þótt
vjer verðum eigi varir við þetta í sumum
»framfara-ritgerðum« í blöðunum, því að
þar athuga höfundarnir alls eigi neinar
stefnur, hvorki í nútíma eða liðnum tíma.
Þeir eru eigi að athuga ; — þeir eru að
eins að tala.
Að vísu eru skoðanir manna mjög sund-
urleitar, þá er um framfarir landsins er að
ræða og um framfaraviðleitni landsmanna,
því að einum sýnist það vera hamingju-
vænt, er annar telur gagnslaust og skað-
legt. Sumt í stefnu og viðleitni manna
getur og verið svo vaxið, að erfitt sje að
dæma um, hvort gott muni af því hljótast
eða eigj. En í þeim höfuð-ati'iðum er
mestu varða, mun þó eigi vera mjög erfitt
að sjá það sem rjett er. Það er auðvitað,
að þeir mega eigi kveða upp neinn rjettan
dóm í þessu efni, fremur en öðru, er lítt
eður eigi athuga, við -hvað þeir styðja
dóma sína. Eigingirni og aðrar slíkar
hvatir hafa einnig svo ríkt tangarhald á
sumum mönnum, að þeim er þess varnað,
að dæma rjett, þótt þeir annars væri færir
til þess. Það er því skiljanlegt, þótt vjer
sjáum stundum deilur í blöðunum um þau
efni, er í raun og veru sýnast eigi geta
verið nein ágreiningsefni.
Vjer verðum að athuga marga hluti
vandlega til þess, að geta fundið hvað
það er, sem einkum má hefja þjóðina á
hærra stig menningar og velmegunar.
Það er eigi nóg að lesa einhverja »fram-
fararitgerð« í blöðunum, og fá svo þaðan
einhverja »skoðun« á framförum landsins.
I blöðunum eru fluttar margs konar »fram-
farakenningar«, og harla sundurleitar.
Mjer kemur eigi til hugar að neita því,
að opt sjeu margar góðar leiðbeiningár og
hugvekjur í sumum blöðunum um hag og
framfarir landsins, en vjer verðum að at-
huga það sem vjer lesum um þetta efni.
Vjer verðum að athuga, hvort það beri
þess vott, að það sje ritað af þekkingu
og einlægum áhuga á að bæta £hag al-
mennings, og vekja athuga landsmanna á
einhverjum mikilsverðum sannindum, er
snerta hag landsins. Vjer lesum svo
margar »framfararitgerðir« í blöðunum,
er auðsjáanlega eru ritaðar af lítilli
hugsun og lítilli þekkingu, og sumar þeirra
bera eigi síður vott um viðleitni til að
segja eitthvað, er lætur vel i eyrum al-
mennings, en um hitt, að segja það sem
satt er og rjett. Vjer þurfum að »rann-
saka andana«, þá er vjer lesum blöðin,
því að á þann hátt mega þau verða oss
til leiðbeiningar á »framfaraveginum«, en
að öðrum kosti er hætt við að þau leiði
oss á glapstigu.
Framfarir þjóðar vorrar eru háðar á-
kveðnum lögum, svo sem allt annað. Vjer
verðum varir við ýmislegt, er ávallt hefir
stutt þjóð vora og eflt, og henni hefur
liðið því betur, sem liún hefur átt meira
af því. Vjer þurfum eigi að efast í því,
að þeir hlutir muni enn verða henni drjúg-
astir, er ávallt hafa verið það áður. ^Vjer
megum og vita það til víss, aSj það sem
hefur mest hafið aðrar þjóðir til þroska
og menningar, það muni einnig mega hefja
vora þjóð,
Það er engum vafa bundið, að það
stendur þjóð vorri einna mest fyrir þrifum
nú, að hún stundar atvinnu síua með litlu
meiri þekkingu en hún gerði á löngu
liðnum öidum. Aðrar þjóðir hafa svo mjög
aukið kunnáttu sína og þekkingu, að þær
hafa »kastað ellibelgnum«, ef svo mætti
að orði kveða, og stunda nú atvinnu sína
með nýju lagi og nýjum kröptum. Ná-
grannaþjóðum vorum hefir »vaxið ásmegin