Ísafold - 13.01.1894, Blaðsíða 1

Ísafold - 13.01.1894, Blaðsíða 1
Kemur út ýmiat emu sinni *eða tvisvar í viku. YerTi árg- (minnst 80 arka) 4 kr.. erlendis 5 kr. eða lÁ/a doll.; borgist fyrirmiðjan júlimán. (erlend- is fyrir íram). ÍSAFOLD. Uppsögn(skrifleg) bundin við Aramót, ógild nema komin sje til útgefanda fyrir 1. októ- berm. Afgroiðslustola blaðs- ins er i Austurstrœti b. XXI. árg Reykjavík, laugardaginn 13. jan. 1894. 2. blað. Landsreikningurinn 1892. Hjer ern nokkur fróðlegustu atriðin úr þeim reikningi, er landshöfðingi hefir gert svo vel að gefa kost á að yfirfara í því skyni, þótt ekki sje endurskoðaður. Landsbúskapurinn hefir gengið mikið vel það ár, þótt eigi jafnaðist við árið þar á undan. Tekjuafgangurinn hefir verið í árslok(1892) 101,762 kr. Það er þriðja árið í röð, sem tekjuaf- gangur hefir orðið, og hann mikill. Fjögur ár samfleytt þar á undan var tekjuþurð,— tekjur landssjóðs miklu minni en útgjöld hans, en þar áður jafnan meiri eða minni tekjuafgangur, síðan er landið fór að eiga með sig sjálft. Annars er lijer yfirlit yfir 10 árin næstu á undan 1892: 1882 -f- 118,500 kr. 1883 + 108,200 — 1884+ 98.200 — 1885+ 22,000 — 1886 -H- 88,400 — 1887 H- 114,700 kr. 1888 -r 46,200 — 1889 -y 69,000 — 1890+ 102,254 — 1891 + 131,035 — Tékjurnar (1892) hafa orðið 54 þús. kr. meiri en fjáríögin gerðu ráð fyrir, eða 590,000 í stað 536,000. Hafa tekjuliðirnir farið fiest- allir fram úr áætlun, þessir mest: Fjárlög 40,000 Reikningur 48.769 25,000 30,845 95,000 103,300 43,000 57,250 120,000 20,000 128,300 21,233 26,000 28,878 Ábúðar og lausafjár- skattur............. Útflutningsgjald af fiski og lýsi . . . Aðflutningsgjald af áfengum drykkjum Aðflutningsgjald af tóbaki.............. Aðflutningsgjald af kaffl og sykri . . Tekjur af póstferðum Tekjur af jarðeignum landssjóðs .... Útgjöldin hafa og víða orðið minni nokkuð en við var búizt, nema hvað farið hefir til vegabóta 43,270 í stað 35,900. Spar- azt hefir alveg allur strandferðastyrkur, 36 þús., sem sje 21,000 til venjul. strandferða og 3000 kr. styrkur handa 5 gufubátum. Ennfremur haf'a sparazt 1000 kr. til fyrir- hugaðra rannsóknarferða Þorv. Thoroddsen. Af vegabótafjenu heflr verið varið nál. 32,300 kr. til vegagerðar á 5 stöðum: a) Ölfusvegurinn: frá Yarmá að kr. Kögunarhól og austur með Ingólfsfjalli 11,622 b) í Húnavatnssýslu: k Miðfjarðarhálsi, í Vatnsdalshólum og víðar .... 11,430 c) í Norðurárdal: frá Selöxl að Hvammsmúla............................1,245 d) milli Akureyrar og Oddeyrar . . 4,000 e) 'frá Gilsferju að Yaðlaheiði i Eyja- íirði..................................4,000 Innstæba viðlagasjóðs var í ársiokin 866,890 kr.; hafði aukizt á árinu nm 44 þús. En útistandandi átti landssjóður nær 43 þús., nefnil. óinnkomnar tekjur, þar á meðal um 9000 í brennivínstolli, 7,600 í umboðsjarðatekjum, 6,300 í ábúðar- og .iiausafjárskatti o. s. frv._____ „Gorgeirsmóðan“. Landsyfirrjettardómur í máli milli meistara Eiríks Magnússonar og ritstjóra Isafoldar. Út af grein í blaði þessu fyrir 3 missir- um, með fyrirsögn: »Gorgeirsmóðan cam- bridgska«, reis hinn alkunni »meistari« í Cambridge, Eiríkur Magnússon, upp á nýj- an leik til að svala sjer á ritstjóra Isa- foldar (B. J.) með lögsókn, í skjóli sinnar erlendu ríkishelgi, er meinar hverjum manni hjer að gera honum sömu skii í móti, hvaða óbóta-munnsöfnuð sem hann við hefir á prenti. Hann höfðaði málið í fyrra vetur fyrir bæjarþingsrjetti Reykja- víkur, með svofelldum smávægilégum rjett- arkröfum : að hann (ritstj. ísaf.), auk ómerkingar á meiðandi ummælum, verði dæmdur í sekt eða fangelsi fyrir þau; að hann verði dæmdur til að borga (til E. M.) 10,000 kr. í gulli(!) fyrir »tort« og á- litsspjöllun; að hann ver’ði dæmdur til að sæta hegn- ing fyrir »suppressio veri« og »suggestio falsi«; að hann verði dæmdur »in contumaciam« og sektaður eða settur í varðhald fyrir að hafa sýnt yfirrjetti »contumaciam« og rofið dómhelgi 'á E. M.; og að hann verði látinn greiða allan máls kostnað. Bæjarþingsdómur var upp kveðinn í mál- inu 27. apríl f. á. og ritstjóri ísafoldar sýlcnaður þar af öllum kærum og kröfum meistarans, nema að fáein ummæli um hann (E.M.) fengu ómerkingardóm og honum þar af leiöandi dæmdar 20 kr. í málskostn- að frá stefnda. Með dóm þennan var »meistarinn« eitt- hváð lítillega óánægður og skaut honum því fyrir yfirdóm, með hinum sömu rjett arkröfum á hendur ritstjóra ísafoldar, og að því viðbættu, að hann stefndi undir- dómaranum, bæjarfógeta Halldóri Daníels- syni, til ábyrgðar fyrir dóminn samkvæmt 124. gr. hegningarlaganna, þ. e. til em- bættismissis og allt að 10 ára hegningar- vinnu(!) eða fangelsis o. s. frv. Yfirrjettur dæmdi málið 8. þ. m. og komst alveg að sömu fiiðitrstöðu sem und- irdómarinn hvað ritstjóra Isafoldar snertir, en segir um kröfuna um ábyrgð á hendur hinum (undirdómaranum), að fyrir henni sje »engin átylla«. Svo dœmdi og yflrrjett- ur meistarann (E. M.) til að greiða rit- stjóra ísafoldar 30 krónur í málskostnað fyrir yflrdómi. Meistarinn hafði og í sama máli stefnt fyrir meiðyrði í 5 öðrum blöðum ísafold- ar, frá 1890 og 1891; en þau voru löngu fyrnd, er hann hóf málssókn, og því und- anskilin allri ábyrgð í báðum dómunum. Um fyrnefnda grein í ísafold 4. júní 1892, Gorgeirsmóðuna, segir yfirdómur svo í á- stæðum sínum: —»þá er hún lýsing eða dómur stefnda (B. J.) um ritgjörðir áfrýj- andans (E. M.) um bankamál íslands, og þó að stefndi (B. J.) fari þar lítilsvirðandi orðum um ritgjörðir þessar og skoðanir þær, er áfrýjandin hefir látið þar uppi, þá varðar það eigi við lög, enda sýnir og greinin sjálf, hvílikar fjarstœður ritgjörðir þessar [eptir E. M.] liafa inni að halda svo sem að landshöfðingi, ráðgjafi, þing- menn og ritstjórar landsins hafi gjört sam- sœri við Gyðinga í Kaupmannahöfn um að svíkja i ágóða skyni allt ísland, með fyrirkomulagi bankans, í liendur Gyðinga eða Danmerkur. En að því leyti sem i greininni eru einstaka orð, svo sem »bíræfn- um rangfærslum«, sem geta talizt meið- andi fyrir áfrýjandann, þá hefir stefndi (B. J.) sannað, að áfrýjandi hefir við haft um hann áður í ritgjörðum sínum meið- yrði, sem geta jafnazt fullkomlega við hin umstefndu meiðyrði, svo sem» o. s. frv. (nokkur þeirra eru nefnd)----------. »Fyrir »tort og álitsspjöllun« er engin ástæða til að dæma áfrýjanda (E. M.) neinar skaða- bætur hjá stefnda (B. J.)«. Loks eru upptalin í dómsástæðunum ýms ummæli úr greininni frá 4. júní 1892, er »meistarinn« heimtaði dæmd dauð og ó- merk, en undirrjettur hafði ekki gert, og yfirdómur segir sömuleiðis ekki ástæðu til aö dæma ómerk, svo sem: »jafnleirug hefir hún allt af verið [gorgeirselfan frá Cam- bridge], enginn sjeð þar botn, sjálfur meist- arinn sízt allra«; »sami leirinn bæði undir og ofan á, eintómur leir og froða«; »út- reiðin, sem hann bakaði Sjálfum sjer, hin gjörsamlega kaffæring alls trausts og álits frá fornu fari«; »því meiri endileysu hefir enginn menntaður . maður óbrjálaður frá sjer látið nokkurn tíma«; »skýjatildur af fölskum ályktunum, — hraparlegum mein- lokum«; »hefir verið sundur tætt fyrir löngu bæði í Isafold« o. s. frv.; »meinguð æru- leysis getsökum og smánaryrðum um flesta, er höfundurinn telur við riðna mál þetta, einkum »svikamylnufarganið«, er hann nefnir svo, landsstjórnina, alþingismenn og blaðamenn«; »lokleysum og óhróðri meistarans«; »allan sinn óhemjulega, gjör- samlega ástæðulausa óhróður«; »banka- 'málsskömmum». (Leturbreytingar og (!) eru hjer settar, en eru ekki neinar í dómnum). — Fyrir báðum rjettum, undir- og yfir- dómi, ljet »meistarinn« leggja fram sókn- arskjöl eptir sjálfan sig, feikna-langlokur, heila bók hvort um sig, mestallt rækilega útlistun á hinni alkunnu bankamáls- og póstávísanaspeki sinni, upptuggu af hinum víðfrægud), mýmörgn ritgerðum hans um það efni síðustu 5—6 árin, þessu (meið- yrða-)máli vitanlega allsendis óviðkomandi, en þjóðráð til að lengja dómsgjörðirnar og hina dönsku þýðingu þeirra handa hæsta- rjetti, er ganga má að vísu að »meistar- inn« láti fá mál þetta til meðferðar, áður lýkur, sjálfsagt með kröfu um að fá yfir- rjettinn dæmdan allan frá embætti og í tukthúsið fyiir dóminn, — eins og undir- dómarann (fyrir »vísvitandi ranglæti«l).

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.