Ísafold - 13.01.1894, Blaðsíða 2

6
Brúarflugan.
A sögiaöldinni sendu menn flugumenn til
höfuðs óvinum sínum, þegar þeir af ein-
hverjum ástæðum ekki treystust að ganga
beint framan aö þeim og ráða þannig nið-
nrlögum þeirra. Samt voru það vanalega
ekki mestu menn sinnar tiðar eða beztu,
sem það gerðu. Nu senda menn blaða-
flugur til höfuðs mönnum. En eins og
flugumönnum opt misheppnaðist að geta
unnið á mönnum, þannig fer og fyrir blaða-
flugunum. Ein af þessum flugum er brú-
arflugari, sem send er út í »Þjóðólfl«. Sumir
hafa getið þess til, að hún væri mjer send;
um það skal jeg engum getum leiða; en
það er víst, að hún ekki tollir í hárinu á
mjer, hvað þá meira. Hitt er nú orðið
ijóst, að hún er send til höfuðs Arnesing-
um í heild sinni, þeim til óvirðingar og
vissum framtíðar- og framf'aramálum hjer-
aðs þess til stórtjóns; að því skal jeg ieiða
rök á öðrum stað og tima, ef jeg endist til.
»Sveitabóndinn« og »Grímsnesingurinn«
hafa nú rækilega vængbrotið flugu þessa,
og kann jeg þeim báðum beztu þakkir
fyrir, einkum vegr.a sóma og gagns Ar-
nesinga.
Samt vil jeg nokkrum athugasemdum
við það bæta, er þeir hafa sagt.—
»Þjóðólfur« segir, að þessu gæzlugjaldi
hafl verið dembt á tvö sýslufjelög að þeim
óvörum.
Þetta er með öllu ranghermt.
Jafnskjótt og frumvarpið um brúargjörð
á Ölfusá var samþykkt af þinginu 1887,
þá var þetta toll- og gæzlumál þar með
komið á dagskrá, þvi að þar stendur:
»TJm kostnað brúnni til viðhalds skal síð-
ar ákveða með lögum«, og í næstu grein
á undan: »Þegar brúin er komin á, heflr
landsstjórnin og umsjón yfir henni«. Það
var því öllum ljóst, að þegar brúin væri
komin á, þá yrði með lögum fyrirskipað
um gæzluna og viðhaldið, en aldrei við
að búast, að hjeröðin mundu með öilu
sleppa, og þau hafa sloppið betur en nokk-
ur gat við búizt á þeim tíma. Samt tekur
enginn til máls af hlutaðeigendum. Það
er fyrst að herra Tryggvi Gunnarsson skrif-
ar um þetta og heldur fram tolli og brú
arverði, og jeg er sá eini, sem þá svara,
og hefi á móti tolii og brúarverði, en held
fram lausagæzlu, og enginn af hlutaðeig-
endum leggur orð í belg, með eða mót
hvorugum.
Á þinginu 1889 var borið upp frumvarp
í neðri deild um, að brúa báðar árnar, og
jafnframt að tolla þær, en að nema úr
gildi lög um brú á Ölfusá 3. maí s. á.
Frumvarp þetta var jafnharðan fellt, og
þar með hafði neðri deild alþingis sagt:
Brúartoll vil jeg ekki.
Það, sem jeg hefl á bent, hefði átt að
geta vakið hlutaðeigeiidur til að taka til
máls.
Mál þet.ta hefir því verið 6 ár á dagskrá.
Þetta er því alltsaman á eptir timanum.
Þegar jeg lýsti því yfir á síðasta kjör-
þingi í Árnessýslu, að jeg væri á móti
brúartolli, þá var það af þeirri ástæðu, að
jeg vildi ekki leyna kjósendur því, að jeg
hefði í engu breytt skoðun minni á þessu
máli. Bera mundu menn vopn á mig, ef
jeg væri hlífarlaus. Það má eins vel segja,
að brúnni hafi verið dembt á Ölfusá að
sýslufjelögum þessum óvörum. Það var |
eins með það frumvarp og gæzlufrum-
varpið, að það var samið á sama þinginu
og það gekk fram á, og aldrei gengið fyrir
hvers manns dyr með það og aldrei borið
upp á neinum fundi, enda eru þetta bein-
ar afleiðingar af því, að Ölfusá var brúuð;
ef hún væri óbrúuð enn, þá hefði ekki
þurft að kveikja þessa flugu og senda
hana út. Að segja, að gjald þetta sje
hjeruðunum ofvaxið, er sama sem að segja,
að íbúar þessara hjeraða annaðtveggja
ekki geti eða vilji neitt af' mörkum leggja
til þess að fá aðra eins samgöngubót og
Ölfusárbrúin er, og ætla jeg, að hinum
betri mönnum í þessum hjeruðum þyki sjer
lítill sómi gjör.
Eins og þetta er á eptir tímanum, eins
er það á undan tímanum. Lög þessi eru
enn ekki staðfest og því ekki koinin til
framkvæmda. Yerður því ekki sagt, hvað
þetta gjald verður hátt. Jeg ætla, að því
megi treysta, að landshöfðingi geri ekki
sýslunum það dýrara en þörf krefur, því
hann heflr sýnt lofsverðan áhuga á þessum
brúarmálum og vegabótum í heild sinni,
og hans Jjósu rökfærslu var það með fram
að þakka, að tollinum varð afstýrt.
Það er annars sorglegt, þegar menn hafa
eptir margra ára stríð fengið annan eins
dýrgrip, aðra eins samgöngubót, sem Ölf'us-
árbrúin er, að brúka hana þá til að upp-
kveikja hreppapólitík, til að sá þessu öðru
versta illgresi í þjóðakurinn, sem gengur
næst trúleysi og guðleysi. Þetta gæzlu-
gjald ætti að vera það gjald, sem menn
greiddu með mestri á nægju, jafnvel sá,
sem minnst not hefir af brúnum. Menn
vita þó, til bvers því er varið, og að því
er ekki fleygt í einhverja bitlingsvömbina,
Og það er sannarlegt gleðiefni fyrir Ár-
nesinga og Kangæinga, að get-a nú sýnt
þá miklu gestrisni, að bjóða öllum, fjáð-
um sem fjevana, innlendum og útlendum,
að fara toll-Iaust og tafarlaust yfir þessar
stórár.
Það er ekki líklegt, að þessi fluga muni
vel þrífast í Rangárvallasýslu, erida er nú
f'arið að hreifa því, að það hjerað megi
vel við una, því að flestir hreppar Rang-
árvallasýsiu noti báðar brýrnar. (Svari
þeir því).
Það skyldi þá vera eitt hið mest þarfa-
verk nú, að vekja upp ríg á milli hjerað-
anna út úr þessu gjaldi. sem frá því fyrsta
haf'a fylgzt að^ í þessu brúarmáli sem ein
hjeraðsheild. Á síðasta þingmálafundi Ár-
nesinga var þess óskað, að Þjórsá yrði
brúuð með sem vægustum kjörum fyrir
sýslurnar, og það sýndi, að fundurinn
hafði báðar sýslurnar fyrir augum sem
eina heild, eins og jafnan hefir verið í
þessu máli.
Þeir, sem þessa flugu hafa út sent, vita
líklega ekki, eða þá vilja ekki á lopt halda,
að þingið 1893 hafi neitt gert fyrir þessi
hjeruð annað en að leggja á þetta hróp-
lega gæzlugjald. Það er þó þess vert, að
á það sje minnzt. Þó að frumvarpið um
brú á Þjórsá hefði verið sniðið eptir lög-
um um brú á Ölfusá, mundi ekki hafa
þótt hyggilegt að hafna því. En hvað
verður? Stjórnin leggur það til, að lands-
sjóður leggi út, 75.000 kr. endurgjaldslaust,
og þingið samþykkir það í einu hljóði.
Var það ekki meira? Litið er það. Til
að laga Hellisheiði er gert ráð fyrir að
þurf'a muni 50,000 kr., og mun verða byrj-
að á því verki á næsta sumri, og liklega-
lokið við það á öðru sumri (1895). Er þá
þar með búið ? Nei. Vjer eigum von á
nýjum vegalögum; eptir þeim á að leggja
akbraut austur í Rangárvallasýslu og ak-
braut af Eyrarbakka upp Árnessýslu, og
þess mun ekki verða langt að bíða, að sú
braut verði lögð upp að brúnni bjá Sel.
fossi. -Skyldi ekki líka þurfa að kvarta
undan því, ef landssjóður tekur Mela-
brúna^af fvegasjóði Árnessýslu? Og eptir
sömu lögum á að lagf'æra veginn og gera
akfæran til Þingvalla, og áleiðis tii Geysis--
Það er annars ekki svo þægilegt, að
skjóta á einstaka fugla, þó að menn hafi
sjerstaklega hug á þeim, þegar þeir eru í
þjettum hópum; það er óvíst, að hinir
sleppi óskemmdir. Það er ekki svo hægt,
að ámæla einstökum þingmönnum fyrir
sjerstök lög svo, að ekki sje gengið inn á
þingið allt, þegar login eru samþykkt ná-
lega í einu hljóði.
Jeg skrif'a ekki þessa athugasemd tili
að verja mig sem þingmann í brúarmál-
inu, hvorki fyr nje síðar.
Um hinn nýja skatt, sem »Þjóðólfur«
stingur upp á, heflr þegar verið nóg sagt
til að benda þjóðinni á, hvað aðgengilegur
hann er. Það er ekki ólíklegt, að sú til-
laga lognist út af og verði aldrei á þing
borin, en komi hún þar, segir þingsagan
f'rá því, hvaða viðtökur hún fær.
Það er eins og það sje um að gera, að-
f'á einhvern nýjan skatt á þjóðina, til að
bæta úr peningaskortinum og verzlunar-
vandræðunum ! En landssjóður mun ekki
vera í fjeþurð, svo að neinar brýnar þarfir
til beri að iþyngja biínaðinum.
Það dylst engum, að ritsijóri »Þjóðólfs«
hefir ýmislegt að athuga við mig f'remur
en aðra menn. Það er auðsjeð, að hon-
um heflr ekki orðið vel við, þegar hann
rak sig á nafn mitt hjá sveitabóndanum,
því í stað þess að hrekja »sveitabóndann«
með ástæðum, þá veltir hann sjer með
sínum alþekkta hógværa og netta rithætti
inn á ritstjóra Isaf'oldar, og lætur mig svo.
njóta af góðrjettunum. Honum hefði
vart orðið meira um, þótt það slys hefði
til viljað, að hann hefði sezt á heitan
broddnagla og í sama bili gleypt, í sig óaf-.
vitandi megnustu ólyfjan, og haft ástæðu
til að kenna rnjer um, að jeg hefði með
töfrum glapið honum gætni og sýn. Það-
má annars vera gleðilegt fyrir íians merki-
legu kennara við prestaskólann, að lesa
eða heyra lesið sumt af því. scin hann
prenta lætur úr sínum penna. Hann byrj-
aði að athuga mig á «almannafriðnum« og
endar líklega á almanna-ófriðnum.
Rit.að á gamlársdag 1893.
Þorlákur Guðmundsson.
Bæjarstjórnarkosningin. Yið síðari
kosninguna, 8. þ. m., voru, eins og við
hina fyrri, þeir kosnir nær í einu hljóði,
er Isafold stakk upp á, allir til 6 ára,
sem sje
Eiríkur Briem prestask.kenn. m. 40 atkv.,
Halldór Kr. Friðriksson yflrk. m. 35 —
Jónas Jónassen dr. med. m. 30 —
Þórhallur Bjarnarson prskkenn. m. 39 —
Kjörfund sóttu 41, af 120 alls á kjörskrá.
— hinir hærri gjaldendur. Með öðrum orð-
uiu: það er ekki nema 3. hver kjósandi,.
sem nennir á kjörfund, í bezta veðri, f'áein
hundruð f'aðma þeir sem lengst eiga, eptir