Ísafold - 21.02.1894, Blaðsíða 3

39
sem til að gjöra gys að mjer, að jeg láti
lardssjóð gera hana. Þetta er vitleysa, sem
naumast er svarandi. Allir vita, að allur inn-
hlutinn af Reiöaríirði frá Bakkagerðiseyri og
inn aí) Leiru er ein stór höfn meðfram háftum
löndum og gott afdrep víðast. Seinustu 5—10
árin hafa einungis 2 skip driíið i land á Beið-
aríirði og það uro hávetur; bæði þessi skip
lágu á óhentugum stað á höfninni við síld-
veiði, svo þetta er lítið að marka. Annað
skipið laskaðist að eins lítið eitt, af því nærri
alstaðar er fyrir á landi mjúkur sandur. Að
aldrei haíi að horið skipströnd á Seyðisfirði
um sama leyti og þessi skip drifu þar á land
veit jeg ekki grein á; en það veit jeg, að á
Seyðisfirði. síðan hann hyggðist,, hafa þráfald-
lega strandað skip. Aldrói hafa menn að
þessu hlotið skaða af ís á Reiðarfirði, þó rit-
stjórinn telji það nú einn höfuðgallann við
höfnina. Hann ætti að hugsa um, að í svo ótal
mörgum sjóstöðum erlendis geta verið ísalög
á vetrum; þeir eru alveg sama lögmáli háðir
og Reiðarfjörður; við skulum lofa Seyðisfirð1
að vera með í tölunni líka í viðlögum. Þó
fjörumálið á Reiðarfirði sje nokkuð langt við
Búðareyri, þá er þar mjög hægt að setja góð-
ar bryggjur/með ekki allmiklum kostnaði, svo
skip gætu legið við, vegna þess að aðdýpi
byrjar strax og fjörumálinu sleppir. Það sem
ritstjórinn segir um þetta atriði. er að eins
röng tilgáta, sprottin af ókunnugleika. Að
telja nokkurri höfn það til gildis, að hún sje
djúp, eins og Seyðistjörður — 20 faðmar — er
fávizkulega gjört af ritstjóranum. Það má
auðvitað vel liggja á svo djúpu, en hentugast
dýpi er 10—12 taðrnar, og það er dýptin á
Reiðarfirði viðast hvar, þar sem skipalægið er.
Þá kem jeg til að tala við ritstjórann um
þessa miklu aðsókn, sem hann segir vera að
Seyðisfirði bæði af sjó og landi. Eitthvert
slangur mun vera á Seyðisfirði ’ af og til á
surnrin af útflutninga- og pöntunaríjelagsskip-
um f'remur en á Reiðarfirði, en þá höfum
við hjer líka póstskipin, svo þess konar skipa
gjörist litt þörf um það leyti árs. Meira er i
það varið, að skip korni á . vetrum, og hefir
það eingöngu verið Reiðarfirði að þakka sein-
ustu árin. Þangað hafa komið ótal skipeptir
sild, sem allt af heGr fengizt nóg þar, þó á
Seyðisfirði hafi mátt heita dauður sjór.
Ekki get jeg talið það Seyðisfirði til gildis,
þó nokkrir útróðrarmenn hafi glæpzt til að
fara þangað að sumrinu; optlega hafa þeir
aflað þar lakara en annarsstaðar hjer á öðrum
fjörðum, bæði fyrir sunnan og norðan Seyðis-
fjörð. Það væri óskandi, að þessir kæru gest-
ir ritstjórans þyrftu ekki eptirleiðis, eins og
opt að undanförnu, að fara burt á miðju sumri,
kauplitlir og fisklausir; það mun ekki veita
af að þeim gengi dálítið betur, tii að halda
saman nýa kaupstaðnum.
A Seyðisfirði hefi jeg reyndar ekki verið að
Staðaldri um kauptíð nýlega, en jeg kom þar
þó í sumar um hákauptiðina; ekki ógnaði
mjer aðsóknin, sem ritstjórinn talar um. Þar
voru nokkrar hræður á strjálingi, sem mjer
veitti alls ekki örðugt að komast f'ram bjá,
svo þjettir voru þó hvergi mannhópar, bestar
nje ullarpokar, en þetta er eölilegt, þar sem
ströndin er svo víðáttumikil er gott að fá
pláss fyrir þetta í fjörunni ut og tram með
firðinum, jeg á bágt meö að skilja að ritstjór-
inn skuli ekki haf'a getað þverfótað fyrir
þessu um kaupstaðinn; skyldu það ekki vera
dálitlar ýkjur ? Yið Eskifjörð og Reiðarfjörð
flytja kaupmenn mestallar vörur til bænda.
og er því eðlilegt að þar sje minni umferð
manna; þessir flutningar hafa aldrei komizt
á við Seyðisfjörð, þar sem bændur mega enn
sækja allt sjálfir bæði salt og annað.
TJm byggingarplássið á Seyðisfirði vildi jeg
helzt ekki tala optar, en skal þó enn geta
þess, að innst með firðinum er ekkert undir-
lendi; en þetta óendanlega byggingarland, sem
ritstjórinn talar um, er mýrarfen, sem víst
yrði mjög óhollustusamt að byggja á; það
þarf ef til vill ekki annað en þurka það upp,
og til þess ritstjórinn geti fengið peninga til
þess úr landssjóði, skal jeg lofa honum því,
að jeg skal ekki ágirnast neitt af sjóðnum til
að laga til við Búðareyri.
Jeg ætlaði engan að hræða með snjóflóðum;
þau gjöra það víst nóg sjáli: Seyðistjörður
ber fullkomin merki bæði eptir þau og fjall-
skriður margar.
Það var annars leiðinlegt að jeg sá ekki
fyr þessi umbrot í Austra i vor út af kaup-
staðarmálinu, því þá skyldi grein mín hafa
komið fyrri, svo það hefði ekki litið svo út
sem ritstjórinn segir, að jeg hafi ætlað að villa
mönnum sjónir á málinu með því, að læðast
svo seint með greinina í Reykjavíkurblöðin.
Þetta var alls ekki tilgangur minn; jeg vildi
að eins láta fram koma það sem satt var og
rjett, og held ennþá fram skoðun minni hinni
sömu og þá. Þrátt fyrir allt það traust er
ritstjórinn ber til þingmanna og annara til
að relta þessa apturhaldsmannavillu mína útí
yztu myrkur o. s. frv., trúi jeg því fullt og
fast, að þó að Seyðisfjörður muni nú að nafninu
til verða kominn í kaupstaðatölu landsins
þá muni sú dýrð skammvinn og gagnslaus
f'yrir oss alla Austfirðinga.
Áður en jeg skilst við þetta mál, skal jeg
geta þess, að þó jeg sje gamall hjeraðsbúi,
sem þekki bæði til veganna og hatnanna á
Austurlandi, þá hefi jeg nú sem komið er
svo sem ekkert við plássið að sælda. Gætu
greinar mlnar komið því til leiðar, að vel yrði
athugað, hvar böfuðveg skal leggja til Fjarða
úr Hjeraði, þætti mjer jeg ekki hafa unnið
árangurslaust. Það er (því miður þegar búið
er að kasta allt of miklu af fje landsins í
ófyrirhugaðar og ónýtar vegabætur. Á end-
anum ættu menn þó að sjá, að svo búið má
ekki standa. I staðinn fyrir f'ávísa og hirðu-
litla vegabótamenn verða að koma reglulegir
vegfræðingar, sem bæði geta hvervetna sagt fyr-
ir um, hvar vegurinn á að vera og hvernig á að
leggja. hann. Sjerhver ráðstöfun í þessa átt
mundi spara landssjóð ógrynni peninga og í
landið mundi koma með tímanum hægir og
góðir vegir, er hæði mætti aka eptir sleðum og
vögnum.
Austurlandsvinur.
Atha. G-rem þessi barst ísafold fyrripart vetrar, B—6
vikna gömul þá samt orBin, en liefir orBið að biða
þetta vegna rúmleysis.
Búnaðarfjelag- Suðuramtsins hjelt
fyrri ársfund sinn 10. þ. m. Forseti (H. Kr.
Friðriksson yfirkennari) skýrði frá efna-
hag f'jelagsins. Sjóður þess við árslok
28,050 kr. Fjelagsmenn um 290. Forseti
gat þess, að amtráð vesturamtsins og amts-
ráð norður- og austuramtsins hefðu hafn-
að tilboði búnaðarfjelagsins í fyrra, um að
gera það að búnaðarfjelagi fyrir allt land-
ið; en fundurinn samþykkti, að þessu máli
skyldi haldið vakandi, og að stjórnin til-
kynnti amtsráðunum nyrðra og vestra, að
þeirn stæði enn opið að sæta þessum til-
boðum fjelagsins. Samþykkt var að veita
úr fjelagssjóði 1500 kr. til búfræðinga þetta
ár, þar á meðal 200 kr. lianda Grímsnes-
ingum til að iauna búfræðingi, veitt með
sjerstöku tiiiiti til framkvæmda þeirra og
dugnaðar í jarðabótum. Styrkbeiðni frá
Yigfúsi bónda Þórarinssyni á Ytri-Sólheim-
um í Mýrdai til að veita, Hólmsá yfir Sól-
heimasand var synjað. Tvær ritgerðir um
húsabyggingar höfðu borizt fjelaginu í
verðlaunaskyni, önnur eptir Björn búfr.
Bjarnarson í Reykjakoti, og hin eptir Sig-
urð bónda Guðmundsson í Vetleifshelli í
Holtum. Yar samþykkt að láta ritgerðir
þessar, er komið höfðu báðar eptir hinn
tiltekna frest, bíða dóms til næsta nýárs,
1895, svo að fleirum gæfist kostur á að
keppa um verðlaunin (100 kr.) til þess tima.
Gullnámur í Vestur-Ástraliu, ný-
lega fundnar, eru sagðar auðugri en fund-
izt haf'a nokkursstaðar áður. Þær eru í
gróðurlausri auön og vatnslausri, nær 70
mílur danskar frá bænum Perth. Vatn
handa 500 málmnemurn, er þangað höfðu
safnazt í haust, varð að flytja óraveg þang-
að á kerrum, er uxar ganga fyrir, og geyma
í þar til gerðum steinþróm. Búið var að
grafa nær 150 fet niður, og fundust þar
ógrynni af því nær skíru gulli.
Hvað kolaskrúfan kostaði. Svofelld
áætlun heflr verið gerð um það, hve mikið
fjártjón hin mikla kolanámuskrúfa á Eng-
landi í sumar sem leið og haust muni hafa
bakað þjóðinni. Það voru fullar 16 vikur,
er kolanemar í nokkrum hinum helztu kola-
námum á Englandi gengu iðjulausir, til
þess að reyna að skrúfa sjer út hærra
kaup.1 Við það varð kolaframleiðslan 24
milj. smáiestum minni á því tímabili en
ella mundi. Kaupmissir kolanemanna sjáifra
nam 86 milj. krónum; kanpmissir járnnema
— sem urðu að hætta vinnu vegna kola_
leysis,—nam 156 miij. króna. Aðrir verka.
inenn biðu nær 100 milj. kr. kaupmissi af
sömu ástæðum. Kaupmissir verkamanna
alis um 330 milj. kr. Þá er tekjumissir
námueigenda, bæði kolanáma og járnnáma,
sömul. ýmissa verksmiðjueigenda og járn-
brauta um 240 milj. kr. Þá kemur 32
milj. kr. skaði, er húseigendur og aðrir, er
kol þurftu að kaupa, , urðu að kaupa þau
dýrari en ella mundi. Er þessi beinp
tekjumissis allur nær 600 milj. kr. eða 5V3
milj. kr. á dag. Þó segja menn, að hið óbeina
tjón muni mega meta hjer um bil annað
eins, svo sem einkum hinn mikla verzlun-
arhnekki, er Englendingar hafl haft af
kolaskrúfunni og ekki sje fljött bitið úr
úálinni með, og mundi því hafa verið vel
t.il vinnandi að gjalda kolanemum 1200
milj. kr. til þess að láta ógert hið liáska-
lega tiltælci þeirra.
Kaupskipafloti heimsins 1893 var
1972 niilj. smále^tir, hjer mu bil helmingur
af hvoru, gufuskipum og seglskipum.
Seglskipin þó nokkuð meiri að farmrúmi,
eða 9,829,000 smálestir; gufuskipin 9,674,000
ámál. Undir ensku merki siglir hjer um
bil helmingur allra kaupskipa í heimi; það
eru 2/3 af gufuskipuuum og 73 af seglskip-
unum. Nú er hver seglskips-smálest gerð
90 kr. virði að meðaltali —100 smálesta
seglskip 9000 kr. virði —, og hver gufu-
skips-smálest 270 kr. virði; verður þá
matsverð alls brezka kaupskipaflotans
2,000,000,000 milj. kr. Næstir Bretum eru
Bandamenn í Vesturheimi, en þriðja sigl-
ingaþjóðin eru Norðmenn. Þeirra kaup-
skipafloti er 1,739,000 smálestir, þar af
239,000 smál. í gufuskipum; matsverð 200
milj. eða ‘/i0 á við hinn brezka verzlunar-
fiota.
í kvöld verður leikið í Good-Templara-
húsinu:
Yörðurinnn
°g
Y araskeifan.