Ísafold - 03.03.1894, Blaðsíða 2

Ísafold - 03.03.1894, Blaðsíða 2
46 kann að þegja«. Hef'ði ritstjórinn lnninað þetta við okkur þingmenn í sumar og svo nú, þá væri hann ekki í bitlingsmálinu kominn í þær ógöngur, sem hann nú að maklegleikum er. Það hefði verið ráð fyrir hann, að hræra ekki bitlingsgrautnum saman við flugnasúp- una sína. Hann lýsir því nú yfir, að hann þori ekki til við 2. þingmann Arnesinga. Maður hefir heyrt grohhara segja þetta: »Jeg get nú lagt hann, en jeg gef ekki um það«. Það er auð- vitað, að honum er um að gera að hylja þetta húmbúg sem iengst hann getur og láta lesar- ann græða sem minnst, sjá ekki, hvernig hjer er með landsins fje farið. Jeg skora á alla, sem vilja kynna sjer þetta pakkamál, að lesa ræðu Boga; hún her það með sjer, að hún er óhlutdræg og rökfærslan ljós. Það er ekki von að hann hlifi þingmönnum við ósönnum áburði. Hann har það á okkur 3 þingmenn í sumar, að við í þessu máli stæðum í sam- handi við »hulda stærð í Isafold«. Mjer er óljóst, hver þessi »X« var, sem þá var að rita á móti honum, og lýsi hann því ósanninda- mann að því, hvað mig snertir. Hann hefir nýlega orðið að flytja sjer og blaði sínu til viiðingar leiðrjettingu frá amt- manninum yfir Suður- og Vesturamtinu um, að dylgja, sem hann hafði sent landshöíðingj- anúm, væri ekki á rökum hyggð, og stóð þetta í sambandi við það, að hæjarfógetinn í íteykja- vík fann sig til kmiðan að fá mál höfðað gegn honum. En landssjóður fær að borga. Skjóðu-sagan hans, sem er svo klaufalega smiðuð, eins og vænta mátti. sýnist í fljótu hragði stefna á einhvern af okkur 3, síra Þ. Böðvarsson, Grim Thomsen eða mig; en ekki er það svo. Sá eini þingmaður, sem jeg veit til að hafi flutt með sjer kost til þings, var Einar sál. í Nesi, svo þetta er honum sent, og var óheppilegt að læða því hjer inn í. Hann munar ekki um að færa bólstað hans hingað suður. Það væri ekki ósannara en sumt annað. Annars hefði honum verið nær, að segja söguna — sem hann víst kann — af skólapiltin- um, sem labbaði með pestarkæfu-dallinn á bakinu, þegar hann fór til skóla, datt á hann á bakið á Bakarastígnum og braut hann, settist svo við strandið og át allt upp og botn- inn með; því honum kenndi hann um slysið. En maðurinn hafði líka verið heimskur og hefnigjarn. Jeg efa ekki, að hann gæti látið fylgja sögunni ættartölu hans, gegn um Mörð Valgarðsson allt til Kains. Jeg er nú búinn að hafa upp úr honum ærið margt í þessum viðskiptum okkar af fá- gætri fræði, áður að mestu óþekktri hjer á landi: 1. þessa einkennilegu guðfræði, sem nú er orðin kunn af blaðagreinum okkar; 2. uppeldisfræði, þ. e., að hann ætlar að alaupp nýja kynslóð á vatnsgraut, því þá má ætla, að ekki verði þeir margir, sem þori að líta upp á Golíat, þar sem hann er að slá um sig á hæðum heimskunnar; 3. að minnisvarðar sjeu áreiðanlegustu forðabúrin til að safna í á góðu árunum því, sem sem menn ætla að lifa á, þegar hallærisárin koma; 4. að pakk- arnir sjeu hezta upphækkunin á atvinnuveg- um landsins. Það eru atvinnuvjelarnar, sem vatnsgrautar-kynslóðin á að þeyta landinu upp með. Það má eitthvað hyrja með 50.000 kr. höfuðstól. Það má líka sökkva því I pakka-forina, eins og þegar »sökkt var í Svína- hraun silfri landsins kassa«. Jeg get nú húizt við, að ritstj. »Þjóðólfs« hafi ótakmarkaða sómaskyldu við sjálfan sig, að planta gorkúlur á haug sínum, og nytsemd- arskyldu við þjóðina, að selja henni þessa á- vexti til að sæta með grautinn. En jeg hefi þá sómaskyldu við sjálfan mig, að fyrirlíta slíka ávexti framvegis. Þ. Guðmundsson. r f Einar Asmundsson í Nesi. Hniginn er hinn hyggni, Hinn hamingjudrjúgi Öndvegishöldur íslenzkra bænda. Hniginn er mætur Maður til foldar Þjóðfulltrúinn A þingi og heima. Ritaði’ hann um framfarir Fósturjarðar, Leiðarstjörnur hans voru: Ilyggindi og reynsla. Hann vissi, hvað hann sagði, Því siálfur var hann Framfara- rn a ö ur »1 frömu lífi«. Allar þóttu ræður hans Röksamlegar, Hóflega og spaklega Hagaði hann orðum; Vita vildi hann allt, Er hann vissi, til hlítar, Því voru jafnan orð hans Svo atkvæðamikil. Sjálfmenntaður bóndi Er sinnar þjóðar prýði, Sem hyggíndi og reynslu I hag lætur koma. Verk hans eru plöntur, Sem vaxa með árum, Og öldum og óbornum Avöxt góðan bera. Þakklátlega minnist Eg þinnar bróðurhandar, Sem bjargaði mjer ein, Þegar brugðust aðrir. Sú gjöf sá ei til gjalda, En gjöfina vil jeg launa Og reynast ráðasnauðum Sem þú reyndist mjer. (Einn af vinum hans). Eptirmæli. Elríkur Eiríksson, dannehrogsmaður á Reykjum á Skeiðum, er andaðist 9. nóv. 1893, var fæddur þar á Reykjum 9. jan. 1807. For- eldrar hans voru: Eiríkur hreppstjóri og dannehrogsmaður Vigfússon og siðari kona hans Guðrún (eldri) Kolbeinsdóttir, prests í Miðdal Þorsteinssonar. Hún dó árið 1838. en maður hennar ári síðar. Þau hjón voru mik- il merkishjón á sinni tíð. Bæði voru þau skáldmælt, og er til eptir þau, helzt í munn- mælum, töluvert afljóðmælum, einkum lausa- visum. Eiríkur Eiríksson ólst upp hjá foreldrum sínum og dvaldi hjá þeim, þangað til hann kvongaðist 1830. Kona hans var Sigríður Sturlaugsdóttir frá Hlemmiskeiði, valkvenndi mikið. Þau hyrjuðu húskap í Skrautási, hjá- leigu frá Hruna; hún er nú eigi byggð. Þar bjuggu þau eitt ár, en fluttust síðan að Reykj um, þá er foreldrar hans ljetu af búskap. Bjuggu þau þar allan búskap sinn. Þau áttu 5 börn, er úr æsku komust. Konu sína missti Eiríkur 1873. Eptir það dvaldi hann til dauða- dags í góðu yfirlæti hjá yngstu dóttur sinni Ingigerði og manni hennar Þorsteini Þorsteins- syni, er tóku við húinu eptir hann. 1885 varð Eiríkur dannebrogsmaður. Fyrir nokkrum ár- um missti hann sjónina og var blindur eptir það. Eiríkur var framúrskarandi maður að hæfi- legleikum og mannkostum. Hann var einii- af þeim fáu mönnum, er andleg og veraldleg atgjörvi er sameinuð hjá á háu stigi, og mundi. þess enn betur hafa gætt, ef hann hefði not- ið menntunar i æsku: en það var hvorttveggja,. að slíkt var þá eigi títt. enda voru þá hörft. ár, og foreldrar hans eigi nema bjargálnamenn. Búskap sinn byrjaði Eiríkur með litlum efn- um, en efldist fljótt, enda var hann búsýslu- maður og hagsýnn. Árferði var þá og allgott. Hann keypti ábúðarjörð sína. bætti hana að mun og hyggði vel upp, eptir því, sem þá tíðkaðist. Heimili hans lá { þjóðbraut, og kvað mikið að gestrisni hans og góðgjörða- semi. Við sveitarstörf var Eiríkur minna riðinn. en við hefði mátt búast. Hreppstjóri var hann aldrei, því að eigi stóð svo á að hans þyrfti með í þá stöðu. Og er hin nýrri sveitarstjórn- arskipun komst á, var hann bættur búskap, Þar á mót var hann sáttasemjari í tjöldamörg ár, meðhjálpari og bólusetjari. Fremur mun hann hafa dregið sig í hlje að því er til al- mennra mála kom; en hljedrægur var hann þó siður en ekki að öðru leyti. Eitt af því, sem hann lagði stund á, var það, að hjálpa konum á barnssæng. Svo mik- ið traust báru menn til hans i því, aö hann, var einnig sóttur í þeim erindum eptir að< hann var hlindur orðinn og örvasa. Svo sagði hann sjálfur frá, að hann hefbi tekið við yfir 300 börnum. Aö öðru leyti fjekkst hann lítið- vib lækningar. Hann var orðlagður söngmaður á sinni tið, og mun hafa verið einna söngfróðastur mað- ur ólærðra manna um miðbik þessarar aldar. Hann litbreiddi kringum sig þekkingu á söng- listinni og kenndi fjölda mörgum að syngja rjett. Hljóðfæri hafði hann eigi nema lang- spil. Önnur hljóðfæri þekktust varla meðal’ alþýðu langt fram á hans daga. Skáldraæltur var hann eins og foreldrar hans. Litið iðkaði hannn þó kveðskap lengst- af æfi sinnar. Frá fyrri tíð mun naumast annað vera til eptir hann en nokkur erfiljóð og fáeinar lausavísur. En í elli sinni, einkum eptir að hann var blindur orðinn og hættur að geta starfað nokkuð veraldlegt, fór hann að> leggja stund á ljóðagjörð. Var það þá eink- um andlegs efnis, er hann orti, og var eðlilegt: að hugurinn hneigðist þá helzt að þvi; enda var hann framúrskarandi trúrækinn maður. Sterk trú, glöð von og óbifandi traust lýsir sjer í þessum ljóðum hans, sem einkum eru erfiljóð, vers og sálmar. Sýnishorn af því hefir hirzt í Kirkjublaðinu. Meðferð efnisins. er látlaus, og svo ljett og liðug, að furbu gegn- ir. Hann komst og upp á það, er hann var um áttrætt, að kveða rjett eptir þeim brag- reglum, er nú eru tíðkaðar; og má það furða heita um svo gamlan mann. Sjálfur gerði hann aldrei mikið úr kveðskap sínum, og sagðist að eins yrkja til að stytta sjer stund- irnar í myrkrinu. En það var fleira, sem stytti honum stunfl-. iinar. Hann hafði framúrskarandi minni allt, til dauðadags. Hann var einkar-fróður um, margt, sem borið hafði við i fyrri tíð, sjer- staklega um daga hans og foreldra hans. Og heilar hækur kunni hann utan að. Lærdóms- bók Balles, er hann hafði lært í æsku, mundi hann orðrjetta, er hann var hálfníræður. Grallarasönginn, er tíðkaður var sum.staðar fram á hans daga, kunni hann utanhókar. Og þar að auk kunni hann ógrynni af gömlum sálmum og andlegum Ijóðum. I þetta óþrjót- andi forðabúr sótti hann huggun og gleði í and- streymi eilinnar, og ljet hann það opt í ljós, hvað hann hefði verið illa kominn, ef hann hefði ekki haft þetta að grípa til, eptir að hann var blindur orðinn. > Eiríkur heitinn var álitlegur maður sýnum og höfðinglegur/ fjörmaður mikill, glaðvær og skemmtinn fram að dánardægri; var mörgum mesta unun að tala við hann, enda heimsóttu.

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.