Ísafold - 03.03.1894, Blaðsíða 2
46
kann að þegja«. Hef'ði ritstjórinn lnninað
þetta við okkur þingmenn í sumar og svo nú,
þá væri hann ekki í bitlingsmálinu kominn í
þær ógöngur, sem hann nú að maklegleikum
er. Það hefði verið ráð fyrir hann, að hræra
ekki bitlingsgrautnum saman við flugnasúp-
una sína.
Hann lýsir því nú yfir, að hann þori ekki
til við 2. þingmann Arnesinga. Maður hefir
heyrt grohhara segja þetta: »Jeg get nú lagt
hann, en jeg gef ekki um það«. Það er auð-
vitað, að honum er um að gera að hylja þetta
húmbúg sem iengst hann getur og láta lesar-
ann græða sem minnst, sjá ekki, hvernig hjer
er með landsins fje farið. Jeg skora á alla,
sem vilja kynna sjer þetta pakkamál, að lesa
ræðu Boga; hún her það með sjer, að hún er
óhlutdræg og rökfærslan ljós. Það er ekki
von að hann hlifi þingmönnum við ósönnum
áburði. Hann har það á okkur 3 þingmenn í
sumar, að við í þessu máli stæðum í sam-
handi við »hulda stærð í Isafold«. Mjer er
óljóst, hver þessi »X« var, sem þá var að rita
á móti honum, og lýsi hann því ósanninda-
mann að því, hvað mig snertir.
Hann hefir nýlega orðið að flytja sjer og
blaði sínu til viiðingar leiðrjettingu frá amt-
manninum yfir Suður- og Vesturamtinu um,
að dylgja, sem hann hafði sent landshöíðingj-
anúm, væri ekki á rökum hyggð, og stóð þetta
í sambandi við það, að hæjarfógetinn í íteykja-
vík fann sig til kmiðan að fá mál höfðað gegn
honum. En landssjóður fær að borga.
Skjóðu-sagan hans, sem er svo klaufalega
smiðuð, eins og vænta mátti. sýnist í fljótu
hragði stefna á einhvern af okkur 3, síra Þ.
Böðvarsson, Grim Thomsen eða mig; en ekki
er það svo. Sá eini þingmaður, sem jeg veit
til að hafi flutt með sjer kost til þings, var
Einar sál. í Nesi, svo þetta er honum sent,
og var óheppilegt að læða því hjer inn í.
Hann munar ekki um að færa bólstað hans
hingað suður. Það væri ekki ósannara en
sumt annað.
Annars hefði honum verið nær, að segja
söguna — sem hann víst kann — af skólapiltin-
um, sem labbaði með pestarkæfu-dallinn á
bakinu, þegar hann fór til skóla, datt á
hann á bakið á Bakarastígnum og braut hann,
settist svo við strandið og át allt upp og botn-
inn með; því honum kenndi hann um slysið.
En maðurinn hafði líka verið heimskur og
hefnigjarn. Jeg efa ekki, að hann gæti látið
fylgja sögunni ættartölu hans, gegn um Mörð
Valgarðsson allt til Kains.
Jeg er nú búinn að hafa upp úr honum
ærið margt í þessum viðskiptum okkar af fá-
gætri fræði, áður að mestu óþekktri hjer á
landi: 1. þessa einkennilegu guðfræði, sem
nú er orðin kunn af blaðagreinum okkar; 2.
uppeldisfræði, þ. e., að hann ætlar að alaupp
nýja kynslóð á vatnsgraut, því þá má ætla,
að ekki verði þeir margir, sem þori að líta
upp á Golíat, þar sem hann er að slá um sig
á hæðum heimskunnar; 3. að minnisvarðar
sjeu áreiðanlegustu forðabúrin til að safna í
á góðu árunum því, sem sem menn ætla að
lifa á, þegar hallærisárin koma; 4. að pakk-
arnir sjeu hezta upphækkunin á atvinnuveg-
um landsins. Það eru atvinnuvjelarnar, sem
vatnsgrautar-kynslóðin á að þeyta landinu
upp með. Það má eitthvað hyrja með 50.000
kr. höfuðstól. Það má líka sökkva því I
pakka-forina, eins og þegar »sökkt var í Svína-
hraun silfri landsins kassa«.
Jeg get nú húizt við, að ritstj. »Þjóðólfs«
hafi ótakmarkaða sómaskyldu við sjálfan sig,
að planta gorkúlur á haug sínum, og nytsemd-
arskyldu við þjóðina, að selja henni þessa á-
vexti til að sæta með grautinn. En jeg hefi
þá sómaskyldu við sjálfan mig, að fyrirlíta
slíka ávexti framvegis.
Þ. Guðmundsson.
r
f Einar Asmundsson
í Nesi.
Hniginn er hinn hyggni,
Hinn hamingjudrjúgi
Öndvegishöldur
íslenzkra bænda.
Hniginn er mætur
Maður til foldar
Þjóðfulltrúinn
A þingi og heima.
Ritaði’ hann um framfarir
Fósturjarðar,
Leiðarstjörnur hans voru:
Ilyggindi og reynsla.
Hann vissi, hvað hann sagði,
Því siálfur var hann
Framfara- rn a ö ur
»1 frömu lífi«.
Allar þóttu ræður hans
Röksamlegar,
Hóflega og spaklega
Hagaði hann orðum;
Vita vildi hann allt,
Er hann vissi, til hlítar,
Því voru jafnan orð hans
Svo atkvæðamikil.
Sjálfmenntaður bóndi
Er sinnar þjóðar prýði,
Sem hyggíndi og reynslu
I hag lætur koma.
Verk hans eru plöntur,
Sem vaxa með árum,
Og öldum og óbornum
Avöxt góðan bera.
Þakklátlega minnist
Eg þinnar bróðurhandar,
Sem bjargaði mjer ein,
Þegar brugðust aðrir.
Sú gjöf sá ei til gjalda,
En gjöfina vil jeg launa
Og reynast ráðasnauðum
Sem þú reyndist mjer.
(Einn af vinum hans).
Eptirmæli.
Elríkur Eiríksson, dannehrogsmaður á
Reykjum á Skeiðum, er andaðist 9. nóv. 1893,
var fæddur þar á Reykjum 9. jan. 1807. For-
eldrar hans voru: Eiríkur hreppstjóri og
dannehrogsmaður Vigfússon og siðari kona
hans Guðrún (eldri) Kolbeinsdóttir, prests í
Miðdal Þorsteinssonar. Hún dó árið 1838. en
maður hennar ári síðar. Þau hjón voru mik-
il merkishjón á sinni tíð. Bæði voru þau
skáldmælt, og er til eptir þau, helzt í munn-
mælum, töluvert afljóðmælum, einkum lausa-
visum.
Eiríkur Eiríksson ólst upp hjá foreldrum
sínum og dvaldi hjá þeim, þangað til hann
kvongaðist 1830. Kona hans var Sigríður
Sturlaugsdóttir frá Hlemmiskeiði, valkvenndi
mikið. Þau hyrjuðu húskap í Skrautási, hjá-
leigu frá Hruna; hún er nú eigi byggð. Þar
bjuggu þau eitt ár, en fluttust síðan að Reykj
um, þá er foreldrar hans ljetu af búskap.
Bjuggu þau þar allan búskap sinn. Þau áttu
5 börn, er úr æsku komust. Konu sína missti
Eiríkur 1873. Eptir það dvaldi hann til dauða-
dags í góðu yfirlæti hjá yngstu dóttur sinni
Ingigerði og manni hennar Þorsteini Þorsteins-
syni, er tóku við húinu eptir hann. 1885 varð
Eiríkur dannebrogsmaður. Fyrir nokkrum ár-
um missti hann sjónina og var blindur eptir
það.
Eiríkur var framúrskarandi maður að hæfi-
legleikum og mannkostum. Hann var einii-
af þeim fáu mönnum, er andleg og veraldleg
atgjörvi er sameinuð hjá á háu stigi, og mundi.
þess enn betur hafa gætt, ef hann hefði not-
ið menntunar i æsku: en það var hvorttveggja,.
að slíkt var þá eigi títt. enda voru þá hörft.
ár, og foreldrar hans eigi nema bjargálnamenn.
Búskap sinn byrjaði Eiríkur með litlum efn-
um, en efldist fljótt, enda var hann búsýslu-
maður og hagsýnn. Árferði var þá og allgott.
Hann keypti ábúðarjörð sína. bætti hana að
mun og hyggði vel upp, eptir því, sem þá
tíðkaðist. Heimili hans lá { þjóðbraut, og
kvað mikið að gestrisni hans og góðgjörða-
semi.
Við sveitarstörf var Eiríkur minna riðinn.
en við hefði mátt búast. Hreppstjóri var hann
aldrei, því að eigi stóð svo á að hans þyrfti
með í þá stöðu. Og er hin nýrri sveitarstjórn-
arskipun komst á, var hann bættur búskap,
Þar á mót var hann sáttasemjari í tjöldamörg
ár, meðhjálpari og bólusetjari. Fremur mun
hann hafa dregið sig í hlje að því er til al-
mennra mála kom; en hljedrægur var hann
þó siður en ekki að öðru leyti.
Eitt af því, sem hann lagði stund á, var
það, að hjálpa konum á barnssæng. Svo mik-
ið traust báru menn til hans i því, aö hann,
var einnig sóttur í þeim erindum eptir að<
hann var hlindur orðinn og örvasa. Svo sagði
hann sjálfur frá, að hann hefbi tekið við yfir
300 börnum. Aö öðru leyti fjekkst hann lítið-
vib lækningar.
Hann var orðlagður söngmaður á sinni tið,
og mun hafa verið einna söngfróðastur mað-
ur ólærðra manna um miðbik þessarar aldar.
Hann litbreiddi kringum sig þekkingu á söng-
listinni og kenndi fjölda mörgum að syngja
rjett. Hljóðfæri hafði hann eigi nema lang-
spil. Önnur hljóðfæri þekktust varla meðal’
alþýðu langt fram á hans daga.
Skáldraæltur var hann eins og foreldrar
hans. Litið iðkaði hannn þó kveðskap lengst-
af æfi sinnar. Frá fyrri tíð mun naumast
annað vera til eptir hann en nokkur erfiljóð
og fáeinar lausavísur. En í elli sinni, einkum
eptir að hann var blindur orðinn og hættur
að geta starfað nokkuð veraldlegt, fór hann að>
leggja stund á ljóðagjörð. Var það þá eink-
um andlegs efnis, er hann orti, og var eðlilegt:
að hugurinn hneigðist þá helzt að þvi; enda
var hann framúrskarandi trúrækinn maður.
Sterk trú, glöð von og óbifandi traust lýsir
sjer í þessum ljóðum hans, sem einkum eru
erfiljóð, vers og sálmar. Sýnishorn af því
hefir hirzt í Kirkjublaðinu. Meðferð efnisins.
er látlaus, og svo ljett og liðug, að furbu gegn-
ir. Hann komst og upp á það, er hann var
um áttrætt, að kveða rjett eptir þeim brag-
reglum, er nú eru tíðkaðar; og má það furða
heita um svo gamlan mann. Sjálfur gerði
hann aldrei mikið úr kveðskap sínum, og
sagðist að eins yrkja til að stytta sjer stund-
irnar í myrkrinu.
En það var fleira, sem stytti honum stunfl-.
iinar. Hann hafði framúrskarandi minni allt,
til dauðadags. Hann var einkar-fróður um,
margt, sem borið hafði við i fyrri tíð, sjer-
staklega um daga hans og foreldra hans. Og
heilar hækur kunni hann utan að. Lærdóms-
bók Balles, er hann hafði lært í æsku, mundi
hann orðrjetta, er hann var hálfníræður.
Grallarasönginn, er tíðkaður var sum.staðar
fram á hans daga, kunni hann utanhókar. Og
þar að auk kunni hann ógrynni af gömlum
sálmum og andlegum Ijóðum. I þetta óþrjót-
andi forðabúr sótti hann huggun og gleði í and-
streymi eilinnar, og ljet hann það opt í ljós,
hvað hann hefði verið illa kominn, ef hann
hefði ekki haft þetta að grípa til, eptir að
hann var blindur orðinn.
> Eiríkur heitinn var álitlegur maður sýnum
og höfðinglegur/ fjörmaður mikill, glaðvær og
skemmtinn fram að dánardægri; var mörgum
mesta unun að tala við hann, enda heimsóttu.