Ísafold - 18.04.1894, Blaðsíða 1

*Kemnr út ýmist eiriu sinni
tvisvar i viku. Verð árg
(minnst 80 arka) 4 kr.. erlendis
5 kr. eða l1/* doll.; borgist
fyrirmibjan júlímán. (erlend-
is fyrir fram).
1SAF0LD
Uppsögn(skrifieg) bundin viíV
áramót, ógild nema komÍD
sje til útgefanda fyrir l.októ-
b erm. Afgroiðslustofa blabs-
ins er I Austurstrœti 8
Reykjavík, miðvikudaginn 18 apríl 1894.
19. blað.
XXI. árg.
Bankastjórnin er til viðtals í bank-
anum á sumardaginn fyrsta lcl. 11—12
f. m.; aðra daga eins og vanalega.
Tr. Gunnarsson.
Frá Danmörku
Sáttin milli stjórnarinnar og hennarliða,
’hægrimanna, annars vegar, og hinna hóg
látari vinstrimanna hins vegar, þeirra Boj-
sens og hans liða, heflr fullgerzt 1. þ. mán.,
þannig, að þá voru regluleg fjárlög sam-
þykkt í báðurn deildum, í fólksþinginu
með 54 atkvæðum gegn 44. Þessir 44
voru Bergsliðar hinir gömlu, »hinir hreinu
vinstrimenn«, og 14 að auki úr flokki Boj-
sens, er ekki fengust til að fylgja honum
framar. Þeii-ra 14 eru þeir Alberti, Bajer
og Clausager nafnkenndastir, auk forset-
• ans, Högsbro, er eigi greiðir atkvæði.
Má þetta kalla allmikil tíðindi. Er þar
'með að sinni til lykta leidd barátta sú, er
staðið heflr um 20 ár milli stjórnarinnar í
Danmörku og landsþingsins annars vegar
*og meiri hluta fólksþingsins hins vegar,
með bráðabirgða-fjárlögum mörg ár sam-
fleytt nú upp á síðkastið og öðrum ein-
ræðistiltektum af stjórnarinnar hálfu, víg-
girðing Kaupmannahafnar m. m. Það er
í sáttinni, að hún skal standa óhögguð, og
flest annað gott og gilt, er stjórnin heflr
gert með bráðabirgðalögum, nema lög-
regluliðið nýja (gendarmer); það skal
leggjast niður. Kostnað þann til land-
ihers, flotaliðs og sjóvarna, er stjórnin hafði
fariö fram á nú í fjárlagafrumvarpi sínu,
heflr og meiri hluti þingsins veitt hjer um
bil óskorað.
Af sáttaskilmálum er eigi annara getið
verulegra, svo hátt sje með farið, en að
bráðabirgðalög skuli eptirleiðis lögð fyrir
báðar þingdeildir. Ilitt á hljótt að fara,
að Estrup hafl heitið að segja af sjer völd-
nm fyrir haustið. En vita þykjast menn,
að það sje engum fastmælum bundið.
Hann vjek þó 'orðum í þá átt í landsþing-
inu: kvaðst vona, að sætt þessi leiddi til
góðrar samvinnu meðal þingdeildanna ept-
irleiðis, og að þá yrði útlit fyrir, að hann
gæti losazt við sína erflðu stöðu.
Síðasta umræðan í fólksþinginu um fjár-
• lögin stóð meiri hluta dags 1. þ. m., eða
frá hádegi til miðaptans, þótt sunnudagur
væri; fjárhagsár Dana endar 31. marz og
þurftu hin nýju fjárlög að vera tilbúin fyr-
»ir kvöld 1. þ. mán. Urðu umræður snarp-
ar mjög, sem að líkindum lætur, og ó-
mjúkum kveðjum senzt á meðal miðlunar-
manna og frekjuflokksins. Kvað einn
þeirra garpa svo að orði, að sátt þessi við
^ stjórnina væri hin mesta niðurlæging, er
dönsku þjóðinni hefði nokkurn tíma verið
•gerð. Var þeim íjelögum öllum mjög
.gramt í geði. En stjórnin og hægrimenn
,.gl©ttu og hrósuðu sigri með sjálfum sjer.
Voru og ráðgjafarnir engu bljúgari að heyra
við hina, vinstrimenn, en þeir áttu að sjer.
Estrup kvaðst að sjálfsögðu meðal annars
áskilja nauðsyniega fjárveitirigu handa lög-
regluliðinu nýja, þessu sem leggja á nið-
ur, þangað til hægt væri að veita lögreglu-
þjónunum lausn, og Bahnson hermálaráð-
herra kvaðst líta svo á ýmsar virkjagerða-
fjárveitingar, sem þær væru að eins
lauslega áætlaðar og áskildi sjer að fara
fram úr þeim »á sína ábyrgð«.
Bojsen hafði vikið á það í umræðunum,
að þingið gæti geymt sjer rjett til, þrátt fyrir
sáttina, að ákæra ráðherrana fyrir athæfi
þeirra að undanförnu fyrir rikisrjetti, til
hegningar og skaðabóta. En því svarði
einn þingmaður svo, J. K. Lauridsen, að
enginn maður mundi vita dæmi þess, að
tveir menn sættust heilum sáttum með
þeim fyrirvara, að fara í vonzku-mál þeg-
ar á eptir. Slíkt væri til eintóms at-
hlægis.
(Prjettir þessar eru teknar eptir Khafn
arblöðunum frá 31. f. mán. og 1. og 2. þ.
mán., er komu í gær með herskipinu
Díana).
Alþingiskosningarnar í vor.
iii.
Borgfirðingar kusu síðast hinn lang-sízta
af 4, er í boði voru, Björn búfr. Bjarnar-
son. Framkoma hans á þingi hratt eigi
þeim dómi; síður en svo. Hann rauk til
og fitjaði upp á 3—4 nýmælum eða svo,
en allt fór það neyðarlega í mola fyrir
honum. í eina meiri háitar nefnd var
honum dembt, kirkjumáls-nefndina — það
voru fleiri kosnir í hana eins og í spaugi—,
og rann hann þar sviplega undan merkj-
um, er á herti. Hann mun hafa önglað
sjer atkvæði til þings mest með sínumikla
sparnaðar-s/cra/?, og á þingi beitti hann
óspart brigzlum og ónotum til annara þing-
manna fyrir bruðlunarsemi þeirra álands-
fje, eða rjettara sagt í hinum prentuðu
þingræðum, sömdum að meira eða minna
leyti eptir á, enda mun á fárra vitorði,
hvað hann hefir talað á þingi; hann gerði
það optast í hálfum hljóðum og nauða-óá-
heyrilega; en sjálfur vildi hann færa bún-
aðarskólastyrkinn upp um 4—5 þús. kr.
og búnaðarfjelagastyrk upp um 3000 —
því rífari sem sá styrkur er sem sje. því
betra hafa búfræðingarnir upp úr því —.
Það er vonandi, að Borgfirðingar hafi nú
einhver tök á að velja betur næst. Hall-
dór hreppstjóri Daníelsson í Langholti yrði
eflaust margfalt nytsamari maður á þingi.
Mýramenn kusu síðast einn af þingsins
gömlu, þjóðltunnu sæmdarmönnum, Beni-
dikt próf. Kristjánsson. Hann er hniginn
mikið að aldri og andiegum þrótt
fremur en þó líkamlegum, og því tvísýnt,
hvort hann treystir sjer framar á þing eða
kjósendur honum. Bóndi sá, er þar bauð
sig síðast, Asgeir í Knararnesi Bjarnason,
vel metinn maður mjög og ástsæll, gefur
núeigi kost á sjer. Ve,ra má, að þeirhafi
einhvern annan líklegan mann í bænda-
stjett, er fyrir kosningu gæti orðið. Öðrum
innanhjeraðsmönnum mun þar varla til að
dreifa, með því að Magnús próf. Andrjes-
son er ófáanlegur. Sýnist þeim að leita
utanhjeraðs, sem hyggnir kjósendur gera
og eiga að gera hiklaust, hve nær sem þess
er þörf, mætti benda þeim á Indriða Ein-
arsson revisor, er enginn mun geta annað
um sagt en að hann kæmi mikið vel fram á
því eina þingi, er heflr setið — bægt frá end-
ur-kosningu til hagsbóta fyrir frændmarg-
an innanhjeraðsmann (í Vestmannaeyjum).
Hann var til skamms tima hinn eini mað-
ur á landinu, er tekið hafði embættispróf, og
það mikiðgott, í þeim fræðigreinum, er þing-
menn þurfa framar flestum öðrum að vera
vel að sjer í, hagfræði og stjórnfræði, er
vegna stöðu sinnar manna kunnugastur
öllum skatta- og fjárhagsmálum landsins,
og auk þess vel máli farinn, samvinnu-
lipur mjög og vel verki farinn, einlægur
framfaramaður. Hann flutti á þingi 1891
meðal annars eitt harla-mikilsvert nýmæli:
um stofnun innlendsbrunabótafjelags, er
ekki vantaði nema herzlumuninn að ganga
fram í fyrra, og gerir það líklega í sum-
ar, ekki sízt ef hann verður á þingi.
Snœféllingar seildust síðast út fyrir poll-
inn eptir þingmanni, gáfumanni og vel að
sjer, en þar fyrir engum afburðamanni á
þingi, auk þess sem hann þótti hugsa þar
helzt til mikið um sjálfan sig. Mælt er, að
þar muni menn nú honum almennt afhuga,
nema frændlið hans auðvitað, og lítist þeim
mætavel á Eirík prest Gíslason á Staðarstað.
Hann er maður vel metinn og ágætlega
þokkaður, grandvar og gætinn, eflaust vilj-
aður mjög vel að láta gott eitt af sjer
leiða á þingi sem utan þings, og er vel lík-
legt, að hann reynist þar mikið nýtur
maður, þótt ekki hafi honum dreift verið
neitt við landstjórnarmál hingað til.
Dalamenn ættu eigi að láta sjer til hug-
ar koma að hafna sira Jens Pálssyni, að
minnsta kosti meðan þeir eiga ekki kost
á sínum langsnjallasta innanhjeraðsmanni,
Torfa skólastjóra í Ólaísdal. Jens prestur
Pálsson hefir komið svo vel fram á þingi,
að það er hvert kjördæmi vel af honum
sæmt. Hann hefir reynzt eindreginn og
einlægur framfaramaður, mikið vel að sjer,
áhugamikill, iðjusamur og samvinnuþýður,
»ráðvandur og fölskvalaus«, staðfastur
og einarður án frekju, viljaður hverj-
um manni betur til að verða þjóð sinni
til nytsemdar og mörgum mikið góðum
kostum búinn til þess. Það kom óánægju-
uppþot í kjósendur hans í haust út afþví,
að hann hefði sleppt höfninni þeirra úr
Randulffs strandferðaáætluninni. En hann
var þar hafður fyrir alveg rangri sök;
Randulff afsagði fyrir fram að hafa Stöð-
ina í áætluninni. Það er síður en svo,