Ísafold - 25.04.1894, Qupperneq 1

Komur út ýmist einu sinni
oða tvisvar L vikn. Ver^ árg
(miimst 80 arka) 4 kr.. srlendis
5 kr. eða 1 »/• doll.i borgist
fyrirmibjan júlímán. (erlend-
is fyrir íram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn(skrifleg)bundin vi®
Aramót, ógild nema komin
8 je til útgefanda fyrir l.októ-
berm. Afgroiðslastofa blabs-
ins er í Austurstrœti 8
XXI. árg.
Reykjavík, m.iðvikbidag-mn 25. apríl 1894.
21. blað.
Þingmál í sumar.
I.
Við mildu dagsverki er ekki búizt af
aukaþingi, sem hefir helmingi styttri vinnu-
tíma en reglulegt þing og er auk þess
'raunar mest til þess ætlað, að ganga frá
stjórnarskránni, til fullnaðar að nafninu til.
Mörg mál er því og vitanlega alls eigi
fært að kljást við, svo að haldi komi. En
•ef það setti sjer það, sem hin reglulegu
jaing ættu raunar líka að gera: að taka
ekki nema f'á inál til meðferðar, og gefa
sjer tíma til að íhuga þau rækilega og
ganga vandlega frá þeim, gæti árangurinn
orðið engu minni eða ómerkilegri en á
reglulegu þingi. Þar er það hið mest.a
mein, hve hlífðarlaust þar er rutt inn þeim
málasæg, sem enginn kostur er að komast
yfir svo nokkurt verk sje á. Þar eru
margsinnis þau ógrynni á dagskrá í einu,
að margur þingmaður verður að láta sjer
nægja að renna rjett að eins auga á sum
þeirra, treystandi því þá meðfram, að þeir
sem um frumvarpið hafa fjallað á undan,
hvort það er heldur nefnd eða stjórnin o.
s. frv., hafi gert það svo, að við megi
hlíta; en, sem vitanlegt er, getur það traust
orðið til minnkunar. Þá eru og þar á of-
an fjárlögin og hinir mörgu dilkar þeirra
jat'nan öðrum þræði á öllum reglulegum þing-
um, með öllum þeim óróa og .jafnvel usla á
þinginu, er þeim fylg.ja, auk þess sem þau
eyða beinlínis sjálfsagt hálfum vinnutíma
og vinnuþrótt þeirra, er mest kljást við
,þau, hinnar fjölskipuðu nefndar í neðri
deild, og valda margf'alt meiri umræðum
en nokkurt mál annað. Það allt er auka-
þingið laustvið; það má ekki koma nærri
því, ekki nærri neinum fjárveitingum.
Með því að taka ekki til meðferðar í
surnar nema svo sem 8—10 frumvörp, og
það þau mál, er flutt hefði veriö og rædd
á síðasta þingi eða síðustu þingum — þar
er nóg af að taka —, með því að gera það
þegar í þingbyrjun, með því að skipta
sjer hyggilega og forsjállega. í nefndir til
u,ð búa þau í hendur á þingfundum, með
því að hafa góða stjórn á verkum, þá
mætti vel verða ekki einungis eins mikið,
iheldur meira lið að þessu stut.ta aukaþingi
í sumar lieldur en oröið hefir að mörgum
reglulegum þingum. Gangi það vel frá
þó' ekki sje nema fáeinum þörfum eða nauð-
synlegum nýmæluin, gerir það stórmikið
gagn. Tölumergðinni er sjaldnast mest
undir komið, og sízt í lagasmíðum.
1. Stjórnarskrármdlið. Það var, manni
liggur við að segja, sómastrik af þinginu
í fyrra, að eyða engum orðum eða sama
sem engum að því margþvælda máli. En
að hafa það nú eins í sumar? Þvi ekki
það! Þó að aukaþingið sje til þess gert,
að meðhöndla það frumvarp upp aptur,
svo orðað sem það var samþykkt á sið-
asta þingi, og þó að gera megi ráð fyrir,
að nokkur hluti þingsins verði öðrum
mönnum skipaður en þá, og þeim, ef til
vill, sumum alveg nýjum, þá er alls engin
nauðsyn aö fara að flytja ueinar þingfunda-
eöa þingtíðindaræður um það. Þingmenn
geta skrafað um þaö hins vegar sin á
milli, og látið sjer síðan duga að greiða
um það atkvæði. Nýjum hugmyndum þarf
naumast við að búast, þó að umræður yrðu
meiri eða minni, sízt þeim, er nokkurn á-
vöxt gætu borið, enda breytingum öllum
með lögum frá bægt á siðara stjórnarskrár-
þingi; að hleypa þeiin að, livað litlar sem
væru, er sem sje sama og að fella málið
eða ónýta, og er þá hreinlegra og ómaks-
minna, að fella það breytingalanst.
Þetta, að fella frumvarpið breytinga-
laust og orðalaust, kann nú sumum að
vera næst skapi; en aldrei munu þessar
kosningar fara svo, að þeim verði það
ekki um megn. Hafi og þingið sagt A,
og það hvað eptir annað, eins og það hefir
gert í þessu máli,j virðist það höggva nærri
sóma sínum og þjóðarinnar, ef það segir
ekki B líka, þegar þar að kemur. Breyt-
ing þefir engin orðið á horfum málsins og
afstöðu frá því í fyrra; því þetta svar frá
stjórninni, er nú höfum vjer fengið ineð
opnu brjefi 15. des. f. á., -— að því gengu
allir vísu þá hjer um bil, ef eigi skipti um
ráðaneyti í Khöfn. Hið eina rjetta virðist
því vera, að láta frumvarpið ganga sína
leið gegn nm þingið aptur 1 sumar, helzt
orðalaust. Það er og þá engin leið önnur
til að sýna, að landslýður sje enn sem
fyr einbeittur á því, að þetta bráðabirgða-
fyrirkomulag á stjórn landsins, er nú höf-
nm vjer, og að sumu leyti er lítil mynd á,
verði alls eigi unað við til langframa, eða
um aldur og æfi, sem kallað er. Mávera,
að mörgum skynbærum mönnum líki all-
vel,hvernig með landstjórnarvöldin er farið
yfirleitt, eíns og nú stendur. En það er
sitt hvað, lagafyrirkomulag og einstakir
menn; það á að lifa þá, og veita trygging
fyrir, að ekki sje allt undir þeim komið.
Sveitarútsvar á utanhreppsmanni
Landsyfirrjettur staðfesti 2. þ. m. fógeta-
úrskurð og lögtaksgjörð á Skagafirði fyrir
15 kr. aukaútsvari, er hreppsnefndin í
Skefilsstaðahreppi hafði lagt haustið 1892
á kaupmann V. Claessen á Sauðárkrók
fyrir það, að hann hafði salthús og fiski-
töku á Selnesum og Sævarlandi í fyrnefnd-
um hreppi.
Ábúöarrjettur á Akureyjum. S. d.
ónýtti yfirrjettur uppboðsrjettarúrskurð úr
Dalasýslu, þar sem neitað hafði verið að
taka gildan ábúöarrjett ekkjufrúar Sig-
ríðar Eggerz á þeim s/4 úr Akureyjum, er
hún á ekki, og dæmdi henni ábúðina með-
an tengdafaðir hennar, síra Fr. Eggerz,
lifði; segir, að óheimilt virðist að skilja á-
kvæði makaskiptabrjefs 14. sept. 1866 um
byggingarumráð síra Friðriks vfirjörðinni
öðru vísi en svo, að þau stæðu að eins
hans lífstíð, — honum að eins áskilið ept-
irgjald og arður af jörðinni meðan hann lifði.
Meiðyrðamál, Hinn 9. þ. m. dæmdi
yfirrjettur í meiðyrðamáli mill ritstjóra
»Austra«, Skapta Jósepssonar, og sýslu-
manns Einars Thorlaeius á Seyðisfirði, út
af grein í blaðinu 20. maí 1892, með íyr-
irsögn : »Nýfundið brot úr dómarabókinni«,
— nafn sýslnmanns skrifaö aptur á bak
til að reyna að koma að ýmsum mjög
meiðandi ummælum um hann ábyrgðar-
laust. Ritstjórinn dæmdur í 150 kr. sekt
til landsjóðs eða til vara í 40 daga einfalt
fangelsi, auk alls málskostnaðar í hjeraði—
sýslum. Benidikt Sveinsson var skipaður
setudómari í því þar — og 30 kr. til
málfæi’slumanns sýslumanns E. Th. fyrir
yfirdómi (Egg. Briem). Hjeraðsdómurinn
hafði sektina 200 kr.
Sullaveikin.
Allur almenningur veit nú, að sullaveiki
á mönnum og skepnum orsakast af band-
ormi, sem lifir í innýflum hundsins, og, sem
betur fer, mun vera vaknaður almennur
áhugi á því að ná þessum bandormum úr
hundinnm með því að gefa honum óyggj-
andi meðal (arekadupt). Það er því von-
andi, >að sullaveikin minnki að mun; en sí-
vakandi verður almenningur að vera. Er
hægt að fá betri sannanir fyrir skaðsemi
hundanna en þan tvö dæmi, sem merkis.
maður hefir skýrt mjer frá? Þetta eru
hans orð:
»Á bæ einum í Rangárvallasýslu átti bóndi
er þar bjó, fyrir fáum árnm 3 lambhús, er
hann hafði lömb sín i á vetrum; tvö af
húsunum voru fjarri bænum og hjá þeim
var heyhlaða, er hann gaf lömbunum úr;
þau urðu heilbrigð og þriíust ágætlega,
svo um þau var ekki meira að tala.
Þriðja húsið var næst bænum og valdi
bóndinn það smæsta af lömbunum í það
húsið og voru þau þennan umrædda vetur
18 að tölu; lömbum þessum gaf hann heyið
úr heimaheygarðinum, og var meis sá, er
lömb þessi fengu úr, látinn standa með
heyinu í við heystálið og gjörðu liundarnir
á heimilinu sjer það að vana að liggja á
heymeisnum ekki einungis á nóttum, held-
ur einnig á daginn; nú fór allt vel framan
af vetrinum og lömb þessi þrifust sæmilega,
en þegar kom fram á útmánuði fóru lömb
þessi að týna tölunni smátt og smátt úr
höfuðsótt, og svo fór á endanum, að tveim-
ur árum liðnum að öll voru lömbin dauð
úr sullaveiki, að einurn tveimur undan-
skildum.