Ísafold - 30.05.1894, Side 2

122
trúlega ófeilinn var hann, hinn virðulegi
öldungur, vitandi þó, að öllum áheyrend-
unum, um eða yfir 200 manna, var innan
handar að gæta í alþingistíðindin þegar
heim kæmi af fundinum og sannfærast um,
að skýrslan var rjett, en að hann hafði
farið með mjög híræfnisleg ósannindi, er
hann hláþrætti fyrir hana og harði þar að
gömlum vanda höfðinu við steininum, hugs-
'uriar- og aðgæziulaus með öllu um afleið-
ingarnar.
Nú er jafngott, þó að fleirum en fundar
mönnum í fyrra kveid veitist góður kost-
ur á að heyra tjeða, stutta og greinilega
skýrslu, lítið eitt fjölorðari þó en á fundin-
um, en efnisatriðin ein og söm. —
Fyrstu viku þingsins, er notuð var að
vanda tfl að hefja umræður um mál og
skipa nefndir í þau, sem þess þarfnast
helzt, einkum hin meiri háttar mál, komst
þingmaður Eeykvíkinga hvergi að ínokkra
einustu nefnd. Þær voru þó settar 8 i
deildinni þá viku, þar á meðal t. d. fjár-
laganefndirnar, vistarskyldunefndin, þjóð-
jarðasölunefndin o. fl. Að því húnu og
þeirri viku liðinni kemst hann loks í nefnd,
jafnvel í meiri háttar máli, kirknafrum-
varpinu, — en, eptir því sem í almæli var,
að minnsta kosti með fram af glettnij með
því að menn vissu hann mjög ósamrýnd-
an sjálfkjörnum aðalmanni í nefndinni.
Og fám dögum síðar komst hann í nefnd
í smámáli einu, hjer um hil fyrir fram
dauðadæmdu (nýbýlisfrv. þm. Borgf.}, en
þó með fæstum atkvæðum, líklega fremur
af tilviljun en fyrirhuguðu ráði þingmanna.
Þá viku, 2. þingvikuna, voru 6—7 nefndir
skipaðar í deildinni, meira eða minna
merkilegar, og allt af gengið fram hjá
honum að öðru leyti en því nú var greint.
Þriðju þingvikuna kýs deildin enn 6 nefnd-
ir; þar kemst þingmaðurinn í eina, alveg
óþarfa þó, með því að málið var örsmátt
og mjög vandlega undirhúið af rjettum
hlutaðeigendum; mátti hann heita og sjálf-
kjörinn i þá nefnd, með því málið var
reykvíkst og hann flutningsmaður þess;
það var málið um hreyting á byggingar-
nefndarbrjeflnu frá 1839.
Um þær mundir voru nær fullskipaðar
nefndir í neðri-deildarmál, enda komst
hann aldrei í fleiri slíkar, — fleiri en þess-
ar 3 sögulegu og merkilegu nefndir!
Nokkrum tíma síðar, hjer um hil mánuð
af þingi, fær hann svo inngöngu í nefndir
i tveimur stjórnarfrumvörpum úr efri deild,
allstórum að vísu, en svo rækilega gengið
orðið frá þeim þá eða rjettara sagt fyrir þing,
að það var svo sem ekkert við þau að gera
frekara en að samþykkja þau orðalaust.
Enda gerðu nefndir þær eigi nema sömdu
örstutt álit, fáeinar línur hvort, efnislaus
hjer um hil að öðru en því, að ráðið var
eindregið til að samþykkja frumvörpin,
annað alveg óbreytt, en hitt með 2 dag-
setningarbreytingum; það var allt og sumt.
Loks komst þingmaðurinn allra-síðustu
þingvikuna eða rjett um það leyti i nefnd
í 2 efri-deildarmálum, sem tímans vegna
áttu þau forlög vís, að deyja eða daga
uppi: málin um fjárforræði ómyndugra og
úrskurðarvald sáttanefnda. Hann komst
við illan leik i þessar nefndir, með harla
fáum atkvæðum, enn þá færri en áður,
í aðra þar að auki með hlutkesti. Frá
annari nefndinni kom svo ekkert álit, en
hinni smágrein dálítil, þess efnis, að mál-
ið skyldi fella.
Þarna eru þá nefndirnar komnar allar
■7; og sjá nú allir, hve mikið er í nefndar-
afrekin spunnið. Þarf eigi fleiri hlöðum
um það að fletta. —
Þessa skýrslu þrætti þingm. fyrv. fyrir
hvað ofan í annað, sagði hana alveg ó-
sanna. Það er ófeilið í meira lagi, jafn-
hægt sem er að reka orð hans aptur hverj-
um þeim, er þingtíðindin heflr í höndum.
Yitaskuld voru nokkrir þingmenn kosn-
ir í færri nefndir að tölunni til, en mjög
fáir, ef nokkrir, í miður áríðandi eða
árangursminni nefndir yflrleitt. Sumir voru
í 12—14 nefndum, og þeim mjög erfiðum
og vandasömum mörgum.
Og hvernig er þá auðið að koma kjós-
endum hjer á þá trú, að fulltrúi þeirra sje
mikils metinn og vel látinn á þingi og
því líklegur til að afreka þar mikið fram-
vegis, — fram yfir áttræðisaldur, ef hann lifir
það, hæði þeim og landinu til hagsbótar?
Þingmaðurinn getur vitanlega horið það
fyrir eða reynt að hera það fyrir, að það
sje einhverju öðru að kenna, að þeir miklu
þingmannshæfileikar, er hann telur sig
hafa, eru eigi betur notaðir. Hann getur
kennt það ástæðulausum ímugust annara
þingmanna á sjer og því um líku. En
það gerir hann ekki eða gerði ekki á
fundinum; virðist því ekki vera þeirrar
skoðunar sjálfur; því vanur er hann að
tína til flest sjer til gildis og málsbóta, er
hann leitar kosningar, nú sem fyr, og hikar
eigi við að heita stundum æði-ljettvægum
og jafnvel skoplegum röksemdum í því
skyni,— svo sem því, að kjósendur hjer væri
nærri því skyldir til að endurkjósa sig,
af þvi að þeir hefðu kosið sig síðast og
margsinnis áður(!); og að það sje skrítið að
mæla með sjer í bæjarstjórn, en móti sjer
til þingmennsku(!). ’Veit þó hver stájpaður
unglingur, að ] það er hægra að fá 5 eða
fleiri vel nýta menn í bæjarstjórn en 1 á
þing, auk þess sem við bæjarstjórnarkosn-
ingar má vel gera það og er opt gert, að
láta þar komast að með brúklega menn, sem
löngun hafa til þess, þótt kjósendum líki þeir
eigi alls kostar, til þess að hlífa heldur
hinum, sem þess eru óf'úsir eða eiga mjög
óhægt með það; það er sem sje skyldukvöð,
að taka kosningu þangað (til sextugs), en
ekki til þings. —
Önnur hlið þingafrekamáls þessa er,
hvern framgang mál þau höfðu, er full-
trúi þessi var helzt við riðinn. Af þess-
um 7 nefndarmálum hans gengu þá að eins 3
fram: tvö af því, að það hafði enginn mað
ur nokkra vitund við þau að athuga frá
því er þau komu fyrst inn í þá deild, er
fulltrúinn átti sæti í, nema fyrnefndar dag-
setningar í öðru þeirra; það voru sem sje
stjórnarfrumvörpin tvö frá efri deild, sem
fyr er getið. Þriðja málið var bygging-
arnefndarfrumvarpið reykvíkska, smámál,
sem engan landsmann snertir nema Eeyk-
víkinga eina og öðrum þingmönnum hlaut
því að standa alveg á sama um, en frum-
varpið fullsamið löngu fyrir fram af hæj-
arstjórn Eeykjavíkur og samþykkt af hruna
hótafjelaginu, sem hær þessi er vátryggð-
ur í, en þeim málsaðilum kom það í rann
og veru eingöngu við. Hin 4 ýmist fjellu
eða þau dagaði uppi;—nákvæmar tiltekið
voru málin reyndar 5, þó að nefndirnar
væru að eins 4; ein þeirra hafði 2 til með-
ferðar, kirkjulegu málin hæði. Eitt þeirra
kirkjumálið, fekk í nefndinni í neðri deild
og með fulltrúans fullu fylgi hinn nafntog-
aða »appendix« aptan við sig um lands-
hreppskirknasjóðinn, er króknaði aumlega
út af í efri deild.
Þakka mun hann sjer ótæpt, margnefnd-
ur fulitrúi, framgang eins frumvarps á síð-
asta þingi, sem nefnd var ekki í sett: um
útfærslu lögsagnarumdæmis Eeykjavíkur.
En það er saga af því að segja. Fyrst,
og fremst var klipið frá það sem raunar
sízt mátti missa, Skildinganes (auk Bústaða),
og í annan stað mega þeir vera mjög ó-
kunnugir þinginu í fyrra, sem ekki vita,
að það var nokkrum sveita-þingmönnum
mest að þakka, að frumvarpið náði fram að
ganga, jafnvel svona meinlega halaklippt.
Einkum var það Guðlaugur sýslumaður
Guðmundsson, er varði það svo miklu
snjallara og öfluglegar en þingmaður Eeyk-
víkinga, gegn átyllulausum og vanhugsuð-
um ímugust ýmissa þingmanna annara.
Af fjármálum hafði þingmaðurinn nokk-
ur afskipti, nefnilega með breytingarat-
kvæðum við fjárlögin. Hvort þau hafa
horft öll til mikilla landsheilla, skal ódæmt
um að þessu sinni. Eitt af þeim var að
snara í landlækni Schierbeck milli 2 og 3'
þús. króna gjöf úr landssjóði. Um það
munu flestir þingmenn hafa verið mjög-
svo samdóma, sem rjett er, að maður þessi
er góðs maklegur af þjóðinni, og fúsir
mundu þeir hafa verið að veita honum
ríflega launahækkun gegn því að halda
honum þá lengur hjer. En þar sem hann
var þá einráðinn að fara, og hreytti jafn-
framt hvatskeytlegum ónotum til þingsins-
í bönarbrjefi til þess eða kröfu um stærri
fúlgu, 5—6 þús., virðist þeim þingmönnum
hafa verið heldur mislagðar hendur, sem,
vildu fara að brúka landssjóð til að lagða,
hann með talsverðri peningagjöf, ekki
frekar en hann er þess þurfandi og með-
ekki minni launum. En sjerstaklega er'
slíkt tiltæki viðsjárvert til eptirdæmis síð-
ar meir.—Fyrirspurn þar að lútandi flæmdii
og þingmanninn (fyrv.) af fundi; svo nauða-
illa var honum við að svara henni.
Ut af því atviki, að yfirkennarinn stökk:
hurtu af fundinum í fússi, hefir hin fótfráa,,
margtyngda frjettagyðja flutt þann orð-
róm víðsvegar um borgina, að það hafi
verið farið »skammarlega illa« með hann,.
gamlan manninn, á fundinum eða fundun-
um báðum, og ekki trútt um, að hinir fáu
meðhaldsmenn hans til þingmennsku grípi:
þann áburð fegins hendi/ til þess að afla.
honum meðaumkunarfylgis fyrir það, er
sannfæringarfylgið er eigi falt. En það
munu hafa verið um eða yfir 200 manns,
á fundinum í fyrra kveld, er allir geta
um það borið, þeir er opin hafa haft eyr-
un og vit og vilja hafa til að taka rjett:
eptir og herma rjett frá, að það var á þeim
fundi ekki nokkurt eitt áreitnisyrði till
hans talað. Lofaður var hann ekki eða
framkoma hans á þingi af neinum nema.
sjálfum honum; það er satt; en hverjum.