Ísafold - 16.06.1894, Blaðsíða 1

Kemur ýmiat emu sinni
«ða tvisvar í viku. Yerð &rg
(minnst 80 arka) 4 kr.. erlendis
6 kr. eöa lx/a doll.; borgist
fyrirmibjanjúlimém. (erlend
is fyrir fram).
ÍSAFÖLD.
Uppsögn(skrifleg) bundin við
Aramót. ógild nema komin
sje til útgefanda fyrir l.októ-
berm. Afgroibslastofa blabs-
ins er i Auaturstrœti 8
XXI. árg.
Reykjavík, laugardaginn 16. júní 1894.
36. blað.
„Sala á íslenzkum vörum“.
i.
Hún er nú út komin á íslenzku, ferða-
■skýrsla Ditl. Thomsens kaupmanns — »Sala
ú íslenzkum vörum í ýmsum löndum;
skýrsla til landshöfðingjans yfir íslandi« —
■og er mikið fröðlegt rit, með mikilli vand-
virkni og nákvæmni samið, að því er virð-
ist. Er þar yfirfarin h.jer um hil öll kaup-
staðarvara íslenzk. skýrt frá, hvar og
livernig hún gengur út, hvernig hún þarf
-að vera verkuð, svo útgengileg sje, en því
munar mikið eptir löndum og árstímum,
einkum þó hvað saltfiskinn snertir, og ráð
lögð á ýmsar tilbreytingar frá því sem nú
tíðkast, er til bóta horfa. Hefir ekkert
þess kyns rit út komið síðan »Varnings-
l)ók« Jóns Sigurðssonar, fyrir meira en 30
árum, ágæt bók á sinni tíð. en byggð þó
mær eingöngu á prentuðum ritum og skýrsl-
um, fáanlegum í Kaupmannahöfn, þar sem
þetta rit er aptur á móti byggt á sjón og
raun höfundarins í löndum þeim ýmsum,
er hann fór um í því skyni í vetur, og
bæði munnlegum og skriflegum skýrslum
kunnugustu manna þar á hverjum stað.
Til viðbótar ferðapistlum hr. D. Thom-
sens hjer í blaðinu í vetur skal nú gerð
stutt grein fyrir því, er helzt má græða á
riti þessu, bæði fyrir verzlunarmenn og
almenning.
Meiri hluti ritsins er um saltfisk og mark-
aðina fyrir hann. Telur höf. England mjög
mikilsvert sem sölustað fyrir hann, eink-
um Liverpool, en lítið nej^ti þeir, Englend-
ingar, sjálfir saltfisks, með því að þeir eigi
-svo hægt með aö ná í nýjan fisk. Hann
nefnir þó fáeina bæi, þar sem saltfiskur er
hafður til manneldis, mest Labradorfiskur,
•öðruvísi verkaður en vanalegur íslenzkur
saltfiskur. Exeter er einn af þeim bæjum;
seldust þar í fyrra um 8000 skpd. af smá-
fiski frá Labrador. Hyggur höf. íslenzkan
fisk mundu seljast þar vel á sumrum, er
Labradorfiskur kemur þar ekki, og velja
til þess fisk, er legið hefir sex mánuði í
salti (haustfisk), óþveginn, að eins strokið
af honum lausasaltið með bursta. Bezt, að
fiskurinn sje 12 þuml. á lengd. Þunnild-
ishimnuna má ekki taka ^f. Hálfverkað-
an fisk telur hann óráð að senda, þ. e.
alþveginn og hálfþurkaðan; geymist hann
mjög illa og sje alveg ólíkur Labradorfiski.
-Saltfiskssala hjeðan til Liverpool segir höf.
hafi aukizt mikið hin síðari árin, t. d.
meira en 13,000 skpd. í fyrra, en það fari
mestallt þaðan aptur til annara landa:
málsfiskur til írlands, Portúgals og Spán-
ar, smáfiskur til Genua -og jafnvel lengra
austur, og ýsa einkum til Smyrna í Litlu-
Asíu; til þessara staða og annara eru
miklar og góðar gufuskipaferðir frá Liv-
erpool á öllum árstíinum. Fiskur er þar
optast í hæstu verði á vorin, en lækkar
er líður fram á sumar og birgðirnar auk-
-ast. Á Skotlandi lítill markaður fyrir út-
l^ndan fisk, og ekki eins góðar gufuskipa-
ferðir frá Leith og frá Liverpool; verð á
saltfiski mjög óstöðugt i Leith, mest á nýj-
um saltfiski á vorin. — Irar borða töluvert
saltfisk. Þar selst ekki nema málsfiskur.
Kaupmenn þar kjósa helzt að fá smásend-
ingar frá Englandi og Skotlandi með 3
mánaða borgunarfresti. Þó hefir á síðari
árum verið sent nokkuð af fiski beina leið
frá íslandi í umboð til írskra kaupmanna,
á sunnanverðu írlandi.
Frakkar eru skœðastir keppinautar fyr-
ir ísl. saltfisk bæði á Spáni og Italíu, með
því þeir veiða sjálfir á ári sem svarar
300.000 skpd. af verkuðum fiski, þar af
um 70,000 skpd. við ísland, en neyta að
eins 170,000 skpd. í landinu sjálfu. Fyrir
fám árum fór helmingur af afganginum til
Spánar og lá við, að þá tæki þar fyrir
alla saltfiskssölu hjeðan; en nú hefir þó
stórum dregið úr því aptur, ekki nema
Vs á við það sem' áður gerðist. Verð er
mjög hátt á Frakklandi (í Bordeaux) á
blautum saltfiski, 17—18 a. pundið upp úr
salti, en hjer 6—8 aurar. En því veldur
hinn gífurlegi innflutningstollur á saltfiski
á Frakklandi, meira en 55 kr. á skpd., að
ekki er samt hægt fyrir oss að ábatast á
þeirri verzlun. Lægri er tollurinn á Spáni
og í Portúgal, en þó allhár. En á Ítalíu
er hann ekki nema 7 kr. tæpar á skpd. af
blautum saltfiski (5,67 á verkuðum fiski),
og hyggur höf. mjög vænlegan markað
þar fyrir slíkan fisk hjeðan, þ. e. blautan
saltfisk, er hann segif halda sjer jafnvel
betur en alverkaðan saltfisk, og heitir frek-
ari skýrslum um það síðar.
Spánverjar kaupa að um 270,000 skpd.
af saltfiski á ári, þar af um 20,000 skpd.
af íslenzkum saltfiski. Þeir eta saltfísk
allt árið um kring, en mest um fösturnar
fyrir jól og páska og á uppskerutímanum
í júní—júlí og í september. Þeir verka
alls engan saltfisk sjálfir. íslenzki fiskur-
inn fer mestallur til Bilbao og Barcelona;
lítið eitt til Santander og Tarragona. Hann
kemur þangað nær eingöngu á haustin, í
september og október, en varla neitt á
öðrum tímurn árs; en það gerir sölunni og
verðinu mikinn hnekki. En Englending-
ar, Norðmenn og aðrar þjóðir, er fisk
selja til Spánar, senda hann þangað á öll-
um árstímum, og standa fyrir það miklu
betur að vígi en vjer, — Bretar mest á
sumrin, þegar verð er hæst, og það íslenzk-
an fisk. Norðmenn hafa gufuskipsferðir
til Spánar aðra hvora viku, með 75,000
króna stjórnarstyrk. Það eru umboðsmenn
spænskra kaupmanna, er íslenzka fiskinn
kaupa í Kaupmannahöfn, og gefa auðvitað
ekki úr sjer vitið, sem kallað er; en Norð-
menn hafa söluumboðsmenn fyrir sig á
Spáni, landa sína, sem þar hafast við.
Höf. kom i ýmsar borgir aðrar á Spáni en
nú voru nefndar og hyggur þar vera all-
góða sölustaði fyrir íslenzkan fisk, svo
sem Alicante, Carthagena, Malaga og Se-
villa, þó með nokkuð frábrugðinni verkun.
Af bæjum i Portugal, er höf. kom í með
sömu erindum, leizt honum einna bezt á
Oporto sem markað fyrir íslenzkan fisk.
I Lissabon er íslenzkur fiskur bezt borg-
aður.
Þá er ftalía. Þar voru fyrir 100 árum
aðalmarkaðir fyrir íslenzkan saltfisk í
Genua og Livorno. Nú er sú verzlun apt-
ur upp tekin fyrir hálfum mannsaldri, þó
að eins við Genúa. Aðflutningstoll taka
Italir af fiski, en margfalt minni en Spán-
verjar, að eins 6—7 kr. af skpd; en þar
við bætist gjald í bæjarsjóð, þar sem fisk-
urinn er affermdur, stundum hærra en
tollurinn í ríkissjóð. Það er að eins smá-
fiskur og ýsa, er þar selzt, rúm 12,000
skpd. 1893 frá íslandi og Færeyjum. Mjög
hættir fiski við skemmdum á svo langri
leið, einkum með seglskipum; höf. lízt því
ráð, að senda hann á gufuskipum frá Khöfn,
Liverpool eða Bergen, smámsaman eptir
þörfum. Mundi hann þá fást mikið betur
borgaður, er áhættan væri minni og vá-
trygging vægari. Til að salta þann fisk
ræður höf. til að hafa Trapani-salt, sem
er meira en helmingi ódýrara en Liver-
poolsalt og Norðmenn keyptu af 56,000
smálestir fyrir 2 árum. Til Livorno lízt
höf. bezt á að senda blautan saltfisk; ætti
að senda þangað duglegan mann, til þess
að greiða fyrir sölunni og reyna að koma
þar á góðum markaði.
Alþingiskosningar.
Dalamenn kusu 9. þ. m. kjörfundi að
Hvammi sinn fyrri þingmann
Jens Pálsson,
prest að Útskálum, með 82 atkv. Keppi-
nautur hans, Björn sýslumaður Bjarnarson,
hlaut 58 atkv. Muðmælendur sira Jens
voru þeir Torfi í Olafsdal skólastjóri og
síra Kjartan i Hvammi Helgason. Sýslu-
maður hafði fyrir meðmælendur síra Jó-
hannes Lynge Jóhannsson og Sigurð
lækni Sigurðsson. Kjörfundur var afbragðs-
vel sóttur, 140 af 220 á kjörskrá, en marg-
ir dauðir eða fatlaðir, þeir er á kjörskrá
stóðu, frá því í fyrra vetur. Kom úr ein-
um hrepp, Laxárdals, hver einasti kjósandi
á kjörfund. Sýslumanni fylgdu Miðdæling-
ar helzt og Skarðstrendingar, kringum
kaupstaðinn, svo og Fellsströndin utanverð.
Snœfellingar og Hnappdœlir kusu á kjör-
fundi í Stykkishólmi 9. þ. mán.
Eirík Gíslason,
prest að Staðarstað. Atkvæðatala hefir
eigi frjezt, nje hitt, hvort fleiri voru í kjöri
í móti en dr. Jón Þorkelsson, er gert hafði
harla víðreist um kjördæmið.
Strandamenn hefir frjezt að kosið hafi
sinn fyrri þingmann,
Guðjón Guðlaugsson,
búfræðing á Ljúfustöðum; þar voru eigi
aðrir í kjöri.