Ísafold - 28.07.1894, Blaðsíða 1

K.«miir út ýmiat einu sinni
■eða tvisvar í viku. Verft árg
(minnst 80 arka) 4 kr.. erlendis
5 kr. eða lx/a doll.; borgist
fyrirmiðjanjúlímán. (erlend-
is fyrir íram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn(skrifleg) bundin vil>
áramót, ógild nema komin
sje til útgefanda fyrir l.októ-
berm. Afgroiöslnstofa blabs-
ins er i Austurstrœti 8
XXI. árg.
Reykjavik, laugardaginn 28. júli 1894.
47. blað.
Útflutningur á fiski í ís.
Mál þétta, er lengi hefir veriö á dagskrá,
virðist nú komið góðum spöl mer fram-
kvæmd en verið hefir. Englendingar eru
búnir aðvera nógu lengi einirum að veiða
hjer við strendur landsins og flytja á mark-
að erlendis í ís heilagftski og kola svo mörg
hundruð þúsundum króna nemur á ári.
Virðist nú vera farinn að vakna almennur
úhugi á, að vjer reynum sjálfir að hagnýta
•oss þessa auðsuppsprettu betur en vjer
höfum gert hingað til.
Fyrirlestur Drechsels kapteins, er ágrip
birtist af hjer í blaðinu, iiefir orðið óbein-
línis tilefni til þess. Nú þurfum vjer eigi
framar að staðnæmast við þá spurningu,
hvort vjer getum haf't tii nógu mikið af
fiski til þess að gufuskipsferðir í áminnztum
erindum svari kostnaði. Sú fyrirstaða er
nú úr sögunni að sinni. Eptir því sem
Drechsel kapteinn sagði, tckur gufuskipa-
fjelagið »Dan« á sig alla ábyrgð og áhættu
af því, að láta flskiflutningsgufuskip koma
við í Reykjavík. Það er kostaboð, sem
taka ber tveim höndum.
Það sem nú ríður á, er, að afla svo mik-
ils sem auðið er og reyna að varðveita
aflann þangað til gufuskipið kemur og
sækir hann. Til þess að varðveita aflann
þarf íshús, og er því fyrsta skilyrði fyrir,
að þessi nýlunda komi oss að haldi, að
ishús (klakageymsluhús) komist upp í
Reykjavík. Slíkt klakageymsluhús er og
mjög mikils vert til að geyma bæði önn-
ur matvæli í og síld til beitu. Það eru nú
líkur til, að slíku húsi verði upp komið í
vetur hjer í Reykjavík að tilhlutun eins
hins ötulasta borgara bæjarins, Tryggva
bankastjóra Gunnarssonar. Hafði hann
undirbúiö það mál löngu áður en Drech-
sel kapteinn kom hingað og hefir skrifazt
á við nokkra landa í Ameríku, er fengizt
hafa í mörg ár við klakageymslu nærri
Winnipeg. Auðvitað væri og mikið gott,
að klakageymsluhús kæmust víðar upp, t.
■d. á Hvítárvöllum, Akranesi, við Laxá i
Kjós og víðar fram með flóanum sunnan-
verðum. Guðbr. Finnbogason konsúll hefir
Játið í l.jósi, að hann væri fús á að haga ferð-
um gufubátsins »Elínar« þannig, að tekizt
gætu fljótir og greiðir flutningar þar á milli
og gufuskipsins á Reykjavíkurhöfn.
Fiskitegundir þær, er komið geta til
greina til slíks fiutnings, cru einkum lax,
heilagfiski og kolar. Með þorsk, ýsu og
hrognkelsi ætti og að gera nokkrar tilraun-
ir; en þó mun trauðiega við því að búast,
.að þær fiskitegundir geti haldizt óskemmd-
ar svo langa leið.
Laxinn er sú fiskitegund, er flutnings-
skipið sælist mest eptir. í fyrra var gerð
tilraun með að flytja utan nýjan lax úr
Élliðaánum, og má ætla á, að skipið fái
einnig töluvert af laxi þaðan næsta ár.
Auk þess er vonandi, að skipið geti fengið
iax úr Hvitá og Laxá í Kjós.
Iieilagfiski aflast á sumrum á opnum
bátum einknm á Akranesi. Mætti auka
þá veiði að miklum mun. Auk þess hefir
hinir mestu þilskipaútvegsmenn hjer til
fiskiveiða, G. Zoega & Co., látið í ljósi, að
þeir mundu líklegast láta eitt eða tvö af
sínum skipum stunda heilagfiskiveiðar að
sumrinu. Það er og gott hljóð í öðrum
útvegsmönnum hjer í þessu efni. Helgi
kaupmaður Helgason hefir af eigin hvöt
um þilskip í smiðum, þar sem er höfð í
tjörn til að geyma í kola og heilagfiski
lifandi. Hann áformar að láta skipið sjálft
reka veiðina með fram suðurströnd flóans,
og þó .jafnframt flytja iifandi kola inn til
Reykjavikur frá Vogavík og öðrum stöðum
suður með sjó, ef einhver vill stunda þá
veiði þar syðra.
Hjer í Reykjavík má safna saman í
klakageymsluhúsið miklu af ýmis konar
fiski, og gætu einkum unglingar haft af
því góða aukaatvinnu.
Þetta er allmikil nýlunda, og auðvitað
bágt að segja að svo komhu, hvort allt
muni ganga að óskum. Þar eru margir
örðugleikar við að fást, og mun minnzt á
suma síðar. En málið er þess vert, að
allir leggist á eitt að styðja það. Það er
mikið unnið, ef tilraunin heppnast; en tak-
ist miður til og lítið verði t. d. úr hinum
fyrirhuguðu gufuskipsferðum í þessu skyni,
þá er samt ekki beinlínis neinu tjóni til
að dreifa. Áhættan er mest fyrir gufu-
skipafjelagið »Dan«, og eiga þeir, sem fyr-
ir því fjelagi ráða, miklar þakkir skilið
fyrir tilboð sitt. D. T.
Dálítill ferðapistill.
IV.
Það er mikið mein, að það skuli fyigt
hafa hinum margítrekuðu vegagerðarrjett-
arbótum um síðasta mannsaldur, að lagzt
hefir mjög niður að' ryðja vegi. Hefir á
því tímabili öll áherzlan verið lögð á að
gera vegi af nýju, svo lítil mynd sem á
því hefir þó verið til skamms tíma og er
enn víðast þar sem landssjóður kemur
ekki nærri, en hætt að hugsa um að halda
hinum eldrí vegum nokkurn veginn færum
með ruðningum. Hefir niðurstaðan orðið
sú, að það er mörg dagleið ógreiðari nú
og seinfarnari en fyrir 30—40 árum, bœði
sakir þess, að hinir gömiu vegir eptir liesta-
fæturna eru nú látnir óruddir, og að við het-
ir bætzt ný torfæra, sem þá var óviða til að
dreifa, en það eru vegarbrýr yfir fen og flóa,
af þeirri list og kunnáttu gerðar, að brautin
sú er, þegar frá líður, versta ófæran þar,
og verða ferðamenn að fara á sig krók til
að lesa sig áfram yfir mýrina einhversstað-
ar fjarri veginum; er slikt býsna-algengt, og
heldur vitaskuld áfram, meðan sú fásinna
viðgengst, að þeir eru iátnir vinna að
sliku, sem ekki kunna. Þarf ekki lengri
ferð en þessa til þess að reka sig á nóg
dæmi þess. — Vegurinn yfir Svínadai, milli
Saurbæjar og Dala, er afleitur fyrir ruðn-
ingarleysi; sömuieiðis eptir Bjarnadal og
einkum upp á Bröttubrekku að sunnan,
meðfram skemmdur þar með vegagerðar-
káki »upp á gamla móðinn«; að norðan
hefir hann aptur á móti verið mikið vel
ruddur í vor, alla leið niður á móts við
Breiðabólsstað. Er það líklegast einn hinn
fyrsti árangur af vorum allranýjustu vega-
lögum, er svo mæla fyrir, í 8. gr.í
»Á þjóðvegum skal svo bæta torfærur
með vegaruðning og brúargjörð, að þeir
sje greiðir yfirferðar«.
Jeg man ekki eptir ruddum vegarspotta
annarsstaðar þar vestra nema við Gilsfjörð
sunnanverðan; þeir höfðu rutt þar á sinn
kostnað sína hlíða hvor, fyrir utan og inn-
an Ólafsdal, nábúarnir tveir, Torfl í Ólafs-
dal og Eggert bóndi á Kleifum Jónsson,
— alkunnur sæmdarmaður, snyrtimaður i
bændaröð, prýðilega greindur og vel að
sjer, kominn nú hátt á sjötugsaldur. Jeg
hitti hann í Ólafsdal. Við höfðum eigi
sjezt fram undir 30 ár.
Jeg hafði ánægju af að finna Eggert að
máli, og þá líka Guðbrand gamla í Hvíta-
dal Sturlaugsson, sem hefir nú þrjá um
sjötugt, en ber prýðilega ellina, enda haft
mikinn mann að má. Hann er og hefir
lengi verið einhver gildastur bóndi vestur
þar; hann liefir óvenjumikinn töðuvöll, al-
sljettan hjer um bil, /enda mun hann vera
elztur túnbótamaður þar um sióðir,
annar en Indriði gamli frá Hvoli Gísla-
son.
Eggert á Kleifum átti fyrrum afbragðs-
mjólkurkúakyn, kýr, sem komust í 20 og
jafnvel 24 merkur í mál. Hann sagði
mjer, að það^ væri nú farið að ganga held-
ur úr sjer; »óg kenni jeg því um«, sagði
hann, »að jeg hefi ekki æxlað það að«.
Er það bending fyrir aðra búmenn. Fjár-
kyn hefir hann og gert sjer far um að
bæta, og hafa menn keypt hrúta hjá hon-
um úr fjarlægum sveitum dýru verði.
Hann mun hafa orðið ef til vill fyrstur
manna þar um sveitir að veita því eptir-
tekt, að skaði er að hafa fje hyrnt; »það
leggur talsvert til hornanna«; viljanú góð-
ir búmenn hafa fje sitt helzt allt kollótt;
af iy2 hundrað ám í kvíum í Ólafsdal
ætla jeg varla hafa verið meira en 10
hyrndar.
Jeg get ekki skilizt svo við Gilsfjörðinn,
að minnast ekki álptahrunsins þar. Fyrr-
um var þar á sumrum, eins og á fleirum
fjörðum vestra, krökt af álptum, þessu
fríða og veglega fuglakyni, sem er ein-
hver hin mesta náttúruprýði lands vors, enda
er hinum fagra og hljómmikla svanasöng
alstaðar viðbrugðið. Þessi mikli álptasæg-
ur felidi og fjaðrir þar í fjörðunum, en
þær voru góð kaupstaðarvara, og var