Ísafold - 08.08.1894, Blaðsíða 2

198
Útiendar frjettir.
Khöfn 16. júll 1894.
Veðrátta góð og blessnð, og heitir
alstaðar mikilli frjósemi og rikulegri
eptirtekju.
Landskjálfti. Núbarhannað í Mikla-
garði 10,—12. þ. m. og þar í grend, bæði
á eyjunum í Marmarahaíi og hinumegin
sundanna. Alstaðar stórkostlegt húsahrun,
en um 200 manna hlutu bana og meir en
1000 liinalemstran.
Kólera. Hennar kennir nú i mörgum
löndum álfu vorrar, einkum hinum aust-
lægu, en mest af sagt frá Rússlandi og
Póllandi, þó minna sje af gert en að und-
anförnu. í Pjetursborg dóu af henni 294
dagana 8.—14. þ. m. Á austanvert Prússa-
veldi er hún komin, til Danzig, og á pest-
varðarstöð, er Feian heitir, eyju nokkuð
út frá Stokkhólmi, eru sjúkir menn, komn-
ir þangað á skipum frá Rússlandi og Finn-
landi.
Danmörk. Byrjuð þingmálafundar-
höldin, og spara vinstrimenn sízt stóryrðin,
en liitt annað mál, hvort þau gegna meiru
en fyr.
í höfuðborginni mest talað um silfur-
brúðkaup Friðriks konungsefnis 28. þ. m.,
hátíðarhald, sem stendur í þrjá daga og
mun verða sótt af talsverðum fjöida út-
lendra höfðingja.
Noregur. Þar er nú að þinglokum
komið. Ályktir að nýju samþykktar um
skilnað við Svia í konsúlamálinu á kom-
auda ári, en frá hinu horfið, að draga af
launum konungsefnis. Búizt við harðri
kosningabaráttu.
England. I lávarðadeildinni bar Salis-
bury nýlega frumvarp upp um samkomu-
lag Englands við önnur ríki um ráðstaf-
anir gegn óaldarmönnum, og kvað Eng-
land þeim of hlynnandi, er þeir ætti hjer
griðland víst svo sem lögum þess hagaði til.
Rosebery svaraði hvasst og kallaði Eng-
landi óvirðu gerða í að taka svo á ár-*
vekni löggæzlunnar gagnvart tiltektum að-
komumanna.
Þýzkaland. Sambandsráð Þjóðverja
hefir neikvætt vistarheimild Kristsmunka á
Þýzkalandi, en fallizt á uppástungu frá
Bayern, að leyfa »redemptóristum« aptur-
komu, eða þeirri munkreglu, sem gengst
fyrir um ýms líknarverk, aðhjúkrun sjúk-
linga og sjer í lagi fræðafestu unglinga í
kaþólskri trú. Annars er reglan almenn-
vast taiin grein af Kristsmunkum.
Frakkland og ítalia. í báðum lönd-
unum sem kappsamlegast í mannveiðum
staðið og dagsdaglega verða fleiri og fleiri
höndlaðir af óaldarmönnum, og á Ítalíu
mun nokkuð á annað þúsund í varðhöld
komnir. Hjer eru og laganýmæli komin
frá þinginu, sem eiga að hepta illræðin
framvegis og þykja sum ákvæði þeirra
heldur en ekki óþyrmileg. Lík nýmæli
nú rædd á franska þinginu, en mun væg
ari í flestum greinum.
Rtissland. Þaðan er nýlega frjett bor-
in um tvo stúdenta ásamt systur annars
þeirra, sem voiu settir fastir, en i föggum
þeirra fannst sprengivjel og önnur tæki,
en áformið var að koma morðræði fram
við keisarann. Annar stúdentanna er frá
Póllandi.
Frá Bandaríkjunum i Norður-Ame-
ríku. Þar horfði fyrir skömmu til foráttu-
vandræða af verkfalii, sem járnbrauta- og
brautavagnasmiðir og aðrir í járnbrauta-
þjónustu hófu í Chicago í byrjun þ. m.
Orsökin var, sem optast er vant, rýring
kaupsins, þó mesti auðkýfingur borgarinn-
ar ætti í hlut, sem Pullman heitir. Þegar
allrar tilhliðrunar var synjað, tepptu verk-
mennirnir allar ferðir og flutninga á járn-
brautunum, og bráðum var vögnum þeirra
hleypt í bál, og því eytt öllu, sem lestirn-
ar færðu til borgarinnar. Því fylgdu og
brennur ótal verksmiðja og annara húsa,
en borgarskríll og atvinnuleysingjar slóg-
ust í atfylgi með verkmönnum, og kom þá
til atvíga og drápa, er löggæzlu- og borg-
araliðið rjeð til atgöngu og mótspyrnu.j
Sem dæmi um spellvirkin má nefna, að
fyrir einu járnbrautafjelaginu voru á fám
dögum hús og munir í eldi eyddir á 4'/2
miijón króna. Alls voru á sama tíma
brenndir 1000 vagnar og í fyrstu viku
mánaðarins voru taldar 340 húsbrennur.
í fleirum löndum vestra voru ófagnaðarúr-
ræðin sem skjótast upp tekin, og sem rannn-
legast í Kaliforníu. Þar urðu ávíg með
meira móti á sumum stöðum. Þann 9. þ. m.
ljet Cleveiand ríkisforseti til sinna kasta
koma og lýsti fyrst Iilinois og borgina
Chieago í liervörzlu, og síðar í annari boð
un hvert bandaríki í sömu höptum, þar
sem verkföllum eða mótþróa og illræðum
yrði áfram haldið. í Chicago var sem
bráðast að undið og herliðið skundaði þar
til aðgöngu. er þurfa þótti, en þá brá svo
í annað horf', að þyrpingarnar dreifðust
mótstöðulaust, og verkmönnum fjellst all-
ur ketill í eld. Forstjóri þeirra, Debs að
nafni, rjeð þeim nú til að hætta verkfall-
inu og kvað ekki annað líkara til úrræða,
þar sem þeir stæðu bjargræðislausir. E]ú-
ir þessu breytt á öðrum stöðum, þó nokk-
uð stæði fyrir í Kaliforníu, er síðast frjett-
ist. — Seinustu fregnir bera, að bana hafi
beðið í óeirðum þessum að einsl7manns,
en eignamissirinn er talinn til 4 miljóna
dollara.
Frá Asíu. Kínverjar og Japansmenn
hafa nú falið ensku stjórninni á hendur
að leggja gerðardóm á misklíðir þeirra.
Eptirmæli.
Gunnar hreppstjóri Halldórsson í Skála-
vik, fyrrum alþingismaður ísflrðinga (1880
— 1891), andaðist 12. f. mán., eptir langa
legu í brjóstveiki, 57 ára að aldri. »Hann
var einn með helztu bændum þar í sýslu’
dugnaðarmaður bæði á sjó og landi, sat
jörð sína prýðilega, reisti þar sterkt og
vandað íbúðarhús og gerði þar miklar og
kostnaðarsamar jarðabætur. Hann var
drengur hinn bezti, hreinskilinn og fölskva
laus, hafði góða og farsæla greind, og var
fremur vel að sjer«.
Dáinn er Björn Oddson, er síðast bjó á
Hofi í Vatnsdal. Hann dó á Hjaltastað hjá
syni sínum Magnúsi presti Bjarnarsyni, 80.
júní, nálega 83 ára gamali, úr inflúenzu, Hann
var tvígiptur, átti ekki börn með fyrri kon-
unni, en með hinni síðari, Rannveigu Sigurð-
ardóttur, sem enn lifir, átti hann 6 börn. Af
þeim lifa að eins 2 synir: síra Magnús, og
Oddur, prentari i Kaupmannahöfn. Hann bjó
á Leysingjastöðum í Þingi og Hofl í Vatns-
dal, og var jafnan við heldur góð efni, enda
var hann hinn mesti dugnaðarmaður og mynd-
armaður. Vert er að geta þess, að hann var
einn af þeim fáu núlifandi mönnum, sem
kunni hinn gamla islenzka skrautvefnað, og
óf hann nieð snilld. Hann var hinn vandað-
asti maður og hinn háttprúðasti, guðrækinn
og tállaus. Hann var skynsamur og einarður
og fastur í lund, og kom jafnan fram sem
áreiðanlegur og gagnlegur maður. Honum
var eiginlegt og ljúft að hjálpa þeim, sem
liðsinnis þurftu, í orði og verki. Þannig tók
hann 6 börn vandalaus til fósturs og ól þau
upp, sum aö öllu leyti, en sum að mestu
leyti. Siðustu 6 ár æfl sinnar var hann á
Hjaltastað í Norðurmúlasýslu hjá síra Magn-
úsi syni sínum. E. J.
Hinn 4. þ. m. andaðist á heimili sinu að-
Melshúsum á Seltjarnarnesi Pdll Guðmunds-
son, sem lengi bjó rausnarbúi á Nesi, 74 ára
gamall.
Holdsveikisrannsóknir.
Háttvirti hr. ritstjóri! Samkvæmt loforði
mínu hefi jeg hjer með þá ánægju ac>
skýra yður frá árangri þeim, er jeg í
fljótu bragði hefl fengið við rannsókn
mína áhrærandi holdsveikina á íslandi.
Jeg hefi nú sem stendur sjálfur skoðati
49 sjúklinga, er þjáðust af svo kallaðri
holdsveiki, og auk þess fengið vitneskju
um 4 aðra. Enn fremur hefi jeg skoðati
20—30 börn holdsveikra foréldra, en þau
hafa samt öll verið heilbrigð, sem er ein-
mitt í samræmi við þá skoðun, er á síðustu
tímum heflr rutt sjer til rúms, að veikin
sje ekki arfgeng, heldur eingöngu sóttnæm
(þ. e. færist af veikum á heilbrigða).
Fyrir skoðun þessari, sem jeg eindregið
held fram, hefi jeg auk þess fundið mörg
rök meðal sjúklinga þeirra, er jeg hefi
rannsakað.
Um tegundir veikinnar og tölu sjúkl-
inganna hagar svo til, sem hjer segir:
Si)8la Í1 %% í> 'arla 1 'tí s0 03 r ■ m e8*>> a g ~3 holds- veiki Konur , « ! 1-3 i §' a 3: F-a | Sh ' Samtala1
Mýra .... 2 » » 1 * » » 2 (0)
Borgarfjarð. 5 » i ! i » » 7 (3)
Gullbringu . 2 1 3 í í 1 9l(14]
Reykjavík. . » » » 3 » 1
Arness .... 2 » i 2 í 1 7 (72)
Rangárvalla 5 2 4 6 í 3 21 (5)
V.-Skaptat'. . 1 » » 1 í » 3 (0)
17 3 9 14 4 6 53 (29)
1) Svigatölurnar eru þær sem fengust þegar stjórnin
ljet telja hjer holdsveika 1887.
, 2) Vegna illviðris gat jeg ekki hitt 5 sjúklinga i
Arnessýslu, og eru þeir ekki taldir meÖ hjer.
Samkvæmt þessum árangri rannsóknar
minnar á Suðurlandi, getur þcgar skoðast
sem fullsannað, er jeg haíði ætlað:
1. Að holdsveiki er að minnsta kosti
helmingi tíðari en áður liefir verið talið.
2. Að hinar eitlalausu tegundir veikinn-
ar (limafallssýki) eru að minnsta kosti
jafnalmennar hjer á íslandi og í öðr-
um löndum (31 með eitlum, 7 sam-
bland af báðum tégundum, 15 eitla-
lausir).
í Rangárvallarsýslu er veikin t. d. tví-
mælalaust að færast í vöxt, sem eingöngu
hlýtur að vera því að kenna, að menn
skortir alla þekkingu á sóttnæmi veikinn-
ar og nauðsynlega varkárni í umgengni
við hina veiku. En á það mun jeg síðar
minnast nánar.
Með alúðar þakklæti fyrir liðveizlu
blaðs yðar.
Yðar skuldbundinn
Edw. Ehlers.
Ársfundur fornleifafjelagsins var
haldinn 2. þ. mán.. Formaður skýrði frá,
ab verið væri að prenta Árbók fjelagsins
og væri þar skýrsla um rannsóknarferðir