Ísafold - 11.08.1894, Page 2

202
forráðamaður vill afhenda hana, þó með
samþykki hjeraðsfundar og biskups; sömu-
leiðis, ef hjeraðsfundur og biskup álíta
forráðamann kirkju óhæfan til að hafa á
hendi umsjón hennar og fjárhald.
Þilskipaábyrgðarsjóður. Þeir Beu.
Sveinsson og Guðl. Guðmundsson viija láta
neðri deild skora á stjórnina að leggj i
fyrir alþingi 1895 frumv. til laga um stofn-
un almenns ábyrgðarfjelags fyrir fiskiveiða-
þilskip á Islandi, þannig,aðlandssjóður leggi
hæfilegan styrk til stofnunar fjeiagsins og
viðhalds þess fvrst um sinn, en að öðru
leyti sje fjelagið bygt á innbyrðis ábyrgð.
Stjórnarskrármálið. Þaðernúkom-
ið í gegn um 2 umræður í neðri deild, báð-
ar í einu hljóði (nema einstakar greinar
frumvarpsins við 2. umr.). Flutningsmað-
ur, Ben. Sveinsson, flutti ræðu fyrir því
við l.umr.; Tryggvi Gunnarsson andmælti
honum lítils háttar. Aðrir töluðu eigi.
Æfinleg erfingjarenta. Þeir Þór-
hallur Bjarnarson og Olafur Briem flytja
frumvarp um, að við skipti á hverju dán-
arbúi, sem að skuldum frá dregnum nem-
nr minnst 200 kr., skuli taka frá 1 % af
hverjum erfðahluta og dánargjöf, er hverfa
undir einstaka menn, til að setja það und-
ir nafni hvers þeirra sem vaxtaeiganda á
æfinlega erfingjarentu í Söfnunarsjóði ís-
lands.
Verðlagsskrár. Þeir Björn Sigfússon
og Jón Jónsson, þm. A.-Skaptf., bera upp
frumv. um öðru vísi lagaðan undirbúning
verðlagsskráa en nú, gerist: að prestur og
formaður skattanefndar og þriðji maður,
kosinn af hreppsnefnd eða bæjarstjórn,
skuli semja í samvinnu verðlagsskýrslu,
er sendist prófasti, en hann semur eptir
þeim eina aðalskýrslu fyrir prófastsdæmið
og sendir síðan sýslumanni, en sýslumað-
ur endurskoðar skýrsluna, staðfestir og
lætur prenta sem verðlagsskrá fyrir sýsl-
unu.
Búseta fastakaupmanna. Benedikt
Sveinsson ber upp frumv. um það mál,
samhljóða að mestu því, sem Sigurður
Stefánsson var með í fyrra, en fellt var
þá við 2. umr. í efri deild. Þó er það hert
í viðlögunum, að sektir (í landssjóð) sjeu
200—5000 kr. og ólögleg verzlunarbús,
skip, verzlunaráhöld og vörur upptækt
gert og andvirðið renni í landssjóð.
Sóttvarnir. Einar Jónsson ber upp
frumvarp um varnir gegn útbreiðslu næmra
sjúkdóma á íslandi (innanlands). Lögreglu-
stjóri má gefa út samgöngubann meðráði
læknis, og gera aðrar nauðsynlegar ráð-
stafanir til að afstýra því, að sýkin færist
út. Kostnaður greiðist úr sýslusjóði, ef
ekki fer fram úr 100 kr. á ári, en ella úr
landssjóði.
Höfuðkauptún á Austfjörðum.
Áður en jeg fyrir fullt og alit skilst við
þetta mál, er jeg hefi verið að reyna að
skýra fyrir mönnum með hógværum orð
um, skal jeg leyfa mjer að andmæla öliu,
er ritstjóri »Austra« segir um þetta mál í
10. tbl. sínu þ. á. Hann hefir ráðizt á
greinar mínar með mikilli ókurteisi og ó-
merkum útúrsnúningum.
Umsögn minni um ísaiögin, dýpið, hafn-
irnar og byggingarplássið á Reyðarfiði og
Seyðisfirði breyti jeg ekki, hvað svo sem
ritstjórinn segir um hugsunarreglur mínar.
Allt sem hann ber fram fyrir lesendur sína
til að svara mjer, er svo lagað, að þar
kemst engin skynsemi að; eða hverju á að
svara manni, sem leyfir sjer að bera sam-
an Reyðarfjörð og Skjálfandaflóa sem hafn
ir? Ilingað til hefir á íslenzku verið gjörð-
ur mismunur á flóa og firði.
Að svo mæltu vil jeg fara nokkrum orð-
um um grein þá, er maðurinn, sem lagði
vegiim á Fjarðarheiði í fyrra, hefir ritað
í 18. tbl. Isafoldar þ. á. út af umsögn minni
og »Austra« um veginn.
Það getur verið, að jeg hafi tekið of
djúpt í árinni, eða haft of víðtækt orð,
nefnilega að segja, að vegurinn hafi verið
orðinn illfær eptir fyrstu rigningu; en þetta
sagði jeg af því, að þá var þetta almanna-
rómur í hjeraðinu. Jeg heyrði marga segja
það; en ekki fór jeg veginn sjálfur.
Þetta ár er enn ekkert hægt að segja
um, hvernig vegurinn hefir staðizt. Hann
var enn mestmegnis ókominn upp úr snjó
um fráfærur, 26. f. mán. Síðan hefir verið
bezta tíð, og vonandi er, að heiðin hafi nú
um miðjan þennan mánuð verið að mestu
runnin. En hvaða vit er í að kosta miklu
fje til þar, sem landslagi er svo háttað, að
cildrei verður lagður vegur, sem stenzt til
langframa? Fjarðarheiði er optast einung-
is snjólaus eða máske snjólítil t'rá miðjum
júlí til októbermánaðar; ef illa viðrar, eru
þar opt komnar ófærur og snjór löngu fyr-
ir þennan tíma. Árlegt viðhald á Fjarðar-
heiðarvegi fyrir 4—5000 kr. kefi jeg aldrei
talið sem sjálfsagt; mín hugsun, ef hún
væri rjett skilin, var sú, að vegurinn gæti
aldrei staðið nema með miklum árlegum
kostnaði, og það munu líka allir skynber-
andi menn játa; góðan veg verður aldréi
hægt að leggja þar, sem er samfara bratti,
og snjóþyngsli fram á sumar.
Að lokum skal jeg enn einu sinni bera
það fram, að enginn vegur úr Hjeraði til
Fjarða mun verða jafn-góður og kostnað-
arlítill og Fagradalsvegurinn til Búðareyr-
ar. Þessu til sönnunar skal jeg geta þess,
að Fagridalur var runninn tæpum hálfum
mánuði fyrir krossmessu. Sama var að
segja um Þórdalsheiði og Eskifjarðarheiði;
en yfir þær er óhentugra að leggja veg,
vegna afstöðunnar við Búðareyri; svo eru
þar og bæði gil, klappir og vond vatns-
föll yfir að fara. Um fram allt er vonandi,
að landshöfðingi, amtsráð og sýslunefndir
leggist á eitt með að athuga vel framveg-
is, hvar fjallvegi (sem aðra vegi) skuli
leggja um landið með sem minnstum kostn-
aði, en til afnota fyrir sem flesta. Það fer
illa á því, að hver sveitin og kaupstaður-
inn keppist við annan um að ná í sem
mesta peninga til að laga til hjá sjer, en
engum dettur 1 hug að tala um, að koma
sjer saman um með óhlutdrægni, hvað
gagnlegast væri fyrir fleiri sveitir og sýsl-
ur, en í því tilliti ætti stjórn og þing að
koma vitinu fyrir menn, ef unnt er.
Jeg vona, herra ritstjóri, að jeg þurfi
ekki optar að ónáða yður; jeg ætla nú,
hvað sem tautar, að hætta að togast á við
ritstjóra »Austra« út af þessu máli.
Ritað í júlímánubi 1894.
Austurlandsvinur.
Heiðursdoktor við Khafnarháskóla er-
nú adjunkt Þorvaldur Ihoroddsen orðinn,.
ásamt ýmsum dönskum vísindamönnum, í
minningu brúðkaups-afmælishátíðarinnar
Friðriks konungsefnis 28. f. mán. Er það
allmikill frami, og mun mjög fágætt i
Danmörku jafnvel, að hann hlotnaðist jafn-
ungum mönnum. Sýnir það, að vísindaleg
starfsemi hr. Þorv. Thoroddsen er eigi höfð
í lágum metum erlendis.
Stúdentspróf hefir einn íslenzkur piltur
tekið í sumar (10. júlí) í Kaupmannahöfn,.
Ágúst Bjarnason, kaupmanns Hákonar sáL
Bjarnasonar frá Bíldudal, með I. einkunn
(99 stig), eptir að eins 2(4 árs námstíma^
Hann útskrifaðist t'rá »EftersIægtselskabets
Skole«.
Brjefkafli úr ísafj.sýslu, 21. júlí: »Nú
er öllu málaferlavastri slegið í logn hjer. Jeg
held það hafi kafnað seinast í inflúenza-land-
f'arsóttinni.
Súrt þykir þeim í broti, er orðið hafa fyrir
stórútlátum út af kærumálunum í fyrra (um
hinn setta sýslumann, L. K. Bjarnason) og
mun nú fjöldi kærenda fyrirverða sig fyrir
það flan —, að hafa gerzt þau afleit ginn-
ingarfífl, að láta hafa sig til hundruðum saman
ab undirskrifa margar og miklar sakargiptir,
sem rannsókn heíir sýnt að enginn fótur var
fyrir.
Nú fer ab verða hver síðastur fyrir honum,
þessum millibilssýslumanni okkar, hr. Lárusi K.
Bjarnason. Jeg held hver sanngjarn maður
og óhlutdrægur hljóti að kannast vib, að hann
haíi stabið yíir höfuð vel í sinni vandasömu
stöðu. Hafa menn almennt fongið því meiri
mæturáhonum, sem þeir hafa kynnzt honum
betur. Hann er gegn og ötull embættismabur,.)
viðmótsgóður og yíirlætislaus, gerir sjer engan
mannamun, og hefir mörgum brugðið við það
eptir fyrirrennara hans. Samtökin í fyrra með
að sækja ekki manntalsþing hjá honum urðu
endasiepp; voru þau á sumum stöbum betur
sótt í vor en gerzt hafði lengi áður«.
Brynhlífin skothelda, eptir skraddarann
þýzka, Dowe, var reynd rækilega í vor i'
Lundúnum í viðurvist fjölda-margra meiri'
háttar libsforingja. Fyrst var skotið með
ýmiss konar enskum og þýzkum hermanna-
byssum með reyklausu púðri á álnar langan
eikarbút langsetis í 30 álna fjarska. Skotið-
fór alla leið gegnum eikarbútinn langsetið og
langt inn í annan bút bak við haun. Síðan
var reynt með þýzkri byssu við 6 þumlunga.
lengrí bút af harbari vib, og fór á sömu leib.
Nokkur skot með enskri byssu toru ekki alla.
leib í gegn, en þó nærri því. Sá litli munur
stafaði af' því, að þýzka púðrið reyklausa er
miklu aflmeira en hitt.
Að því búnu var tekið til við brynhlíf
Dowes skraddara, með sömu byssunum og
sama púðri. Hlífin hjekk laus. Hún hreifbist
varla, þegar skotin komu á hana. Kúlurnar
hurfu inn á milli f.óðra í henni og sá ekkert
votta fyrir að innau. Þegar búið var að
reyna þetta nokkrum sinnum, vildi Dowe láta.
skjóta á sjálfan sig í hlifinni. Það var ekki
leylt, en fenginn hestur og brynjan lögð á
.hann. Hesturinn kipptist við lítið eitt, er
hann heyrbi skothljóðið, en hitt var auðsjeð,
að hann vissi alls eigi af, þegar skotin riðu
á hlífinni; honum brá ekki hót við það. Yoru
allir, sem á þetta horfðu, mjög forviða, og
dáðust mjög að jafnstórnytsamlegri hugvits-
smíð.
Kynleg erfðaskrá. Pólskur jarðeigandi
stórauðugur andaðist 1889 og hafði ráðstafað