Ísafold - 18.08.1894, Blaðsíða 3

211
En svo koma a.nA-Jjœfendur (svo kalla jeg
J)á, því enginn er svo djarfur að þora reglu-
lega að and-mœla brennivínsbanninu; sam-
vizkan hjá andþæfendum hlýtur sem sje að
mæla gegn holdinu, sem svo opt er þyrst)
með þá ástæbu, ah borgurum þjóðtjelagsins
verði órjettur gerr með vínsölubanni.
Svo!
Hvað kaupmönnnm viðvíkur, þá er það
misskilningur. Þeir mundu selja til muna
meira af öðrum vörum, og fá þær borgaðar.
En þegar til veitingamanna kemur.þarf áfleira
að líta. Það er satt, að þeirra aðalatvinna — nú
sem stendurogað undanförnu — er að selja það
sem jegkallabjórgruggog brennivínsskólp; en
or ómögulegt að þessum mönnum geti iærzt
að lifa á öðrum virðulegri atvinnuveg? Ef
þessi atvinnugrein væri tekin af þeim. þá hafa
þeir þó eptir hina þrjá þættina úr atvinnu-
grein sinni: matsölu, gisting og sölu alls, sem
er óátengt, og af því yrði meira keypt þegar
brennivínsdíkið væri þornað; en þar að auki
ætti að leyfa þeim að verzla með ýmsan ann-
an almennan varning. án þess þeir væru skyld-
ir að hafa hina svo kölluðu nauðsynjavöru.
En, látum oss lauslega líta yíir, hverju
brennivínsknæpan kemur til leiðar og hvernig
það gerist.
Brennivínið dregur snemma að sjer athj'gli
unglingsins, en þó allra helzt i helgidómi sín-
um, knæpunni. Þar inni heyrir hann alls-
konar læti, sem hann hefir eigi vanizt áður,
en þykir nýstárleg: »húrra«, hlátra, klúryrði
og kjaptshögg. — »Sá syngur vel, sá gefur
vel á ’ann« hugsar hann með sjálfum sjer.
»Þetta væri gaman að sjá; ætli ekki sje ó-
hætt að f'ara inn?« — — — »Þetta eru falleg
glös, það er víst gott i þeim. — Hvað kostar
svona glas?» — Sv. : »25 aura«. — »Eitt«. —
En bráðum verða þau 100, svo 1000 — og þá
var hætt að télja, þangað til tómur var vas-
inn, og svo það sem hörmulegra var: mann-
orð og heilsa sálar og líkama var líka f'arið;
og fyrir hvað ? Brennivín og kjaptshögg.
Eptir því sem jeg heíi sjeð af knæpunni,
og jeg heíi sjeð of mikið af henni, þá er það
sannfæring min, að meðan brennivínskeldan
rennur gegnum hana, þá sje hún hið argasta
pestarkýli á þjóðlikamanum, og það »Monte
Carlo«, sem tæmir pyngjur manna svo, að
þeir eptirtektarlaust en þjáningafullt hverfa í
myrkrinu úr þjóðfjelaginu; og þessi endalykt
lielir þó kostað mest það fje, er þeir hafa
erft eptir góða foreldra eða unnið sjer sjálfir
inn, optast nær.
Og samt sem áður verða jafnvel hyggnustu
menn svo blindaðir að sækja ánægju sina á
þessa staði, og þykir heiður að sitja þar inni.
— Já. knæpan heiir mikið aðdráttarafl, herrar
andþrefendur!
Er ekki vert að stinga á þessu kýli?
Það er ótrúlegt, að stjórnin hafi á móti slíkri
holdnveikis-lœkning. — inus.
Blaðaskammir.
(Kafli úr brjefl til ritstj. ísafoldar).
......»Það líkar mjer vel, að þjer látið
heldur »hegningarlögin strjúka uin bakið« á
Þjóðólfl en að vera að svara honum hins veg-
ar, í sama tón og hann brúkar. Þessai-sifelldu
blaðaskammir eru sannkallað þjóðarhneyksli,
einkanlega þegar þær eru eins peysu-durgs-
legar, fólskulegar og alveg tyndnislausar eins og
hjá »Þjóðólfi« gerist. En þær lika mála-
lengingar!— margopt hálft blaðið og þaðan af
meira ekki annað en þessi ósómi. Menn segja
kannske, að hægur vandi sje að losast við
slikan ófögnuð; ekki sje annað en að hætta
alveg að halda blöð, sem þannig haga sjer.
En það er nú hægra ort en gert.i Þó að inarg
ir hinna greindari alþýðumanna hafi andstygð
á þessum ósóma, og þó að þeir sjái mikið vel,
að frelsisgjálf'rið og stóryrðin, hroðinn og
hrokinn er ekki annað en tálbeita fyrirheimsk- |
ingja, þáihafa þeir ekki framtak i sjer til að !
sópa frá sjer ófögnuðinum, en annars vegar
nóg af »eyrum, sem illt vilja heyra«. Blaða- j
skamma-ósóminn leggst ekki niður fyr en
blöðin taka sjer sjálf fram um að hætta að
ata sig út með honum; og er þeim, sem ekki
vilja gera það með góðu, hæfilegt að þeim sjeu |
»kenndir mores« [kennt að haga sjer almenni-
lega] með illu: þ. e. bæði með vendi laganna
og fullkominnifyrirlitningu þjóðarinnar í verki*.
- - ■ ■ ■ - I
Afengisbann í Norvegi. Norðmenn
h.afa í sumar lögleitt heimild til að gera
hjeraðasamþvkktir um takmarkað áfengis-
bann. Þar hafa hlutafjelög, »samlög«,
einkarjett til að selja brennivín eða annað
sterkt áfengi (21% vínanda) smásölu, nú allt
minna en 250 potta í einu.með eptirlitiog
samkvæmt reglugjörð bæjar- eða sveitar-
stjórnar. En nú má ekki stofna neittslíkt
samlag eða endurnýja einkaleyfi hinna
eldri nema meiri hluti atkvæða fáist fyrir
því við almenna atkvæðagreiðslu meðal
allra íbúa bæjar-eða sveitarfjelagsins, hálf-
þrítugra eða eldri, karla og kvenna. Og
sje slíkt samlag einu sinni lagtniður, fæst
eigi nýtt stofnað nema fyrir því fáist %
hlutar fyrnefndra atkvæðisbærra bæjar-
eða sveitarmanna.
Á Englandi hefir, svo sem kunnugt er,
framfaraflokkurinn, sem nú situr þar að
völdum, og önnur eins smámenni ráða fyr-
ir og þeir Gladstone og Rosebery lávarð-
ur, bundizt fastmælum um að lögleiða
heimild fyrir hjeraðasamþykktum til út-
rýmingar áfengissölu.
Samt sem áður þykjast ýmsir hinna is-
lenzku löggjafa ómögulega geta verið
þekktir fyrir að lögleiða neitt þvi um líkt!
Mjói maðurinn og mikli maðurinn.
Mikli maðurinn er svo mikill, ah hann hef-
ir allt Island i öðrum vasanum, en geheime-
ráhið og alla Kaupmannahöfn í hinum, og
kemst því að eins fyrir á Englandi, að eng
inn annar fái að stiga þar fæti á land af hans
þjóökyni. Mikli maðurinn er of mikill til að
skrifa sjálfur i blöð. Hann er ákaflega hrifinn
af lítakkeri sínu og geheimeráösins, »Danne-
brog«. Það er blað, sem hefir það svo. þegar
einhver vinur þess — en það eru eintóm mik-
ilmenni — vill láta gera sig dálítið dýrðlegan
frammi fyrir lýðnum, að þá sendir það ein-
hvern af sínum mörgu málugu hlaupasnötum
heim til mikilmennisins, hvort sá hinn sami
er heldur urtakramari eða geheimeráð. Mik
ilmennið lætur sem hlaupasnatinn sje að spyrja
sig um hitt og þetta, sem almenningi liggi
lífið á að vita, áhrærandi mikilmennsku mik-
ilmennisins, en lítilmennsku annara, einkum
þeirra, sem hættir við að fýla grön við mik-
ilmennum. Mikilmennið segir þá allt af ljetta
um það et'ni, en hlaupasnatinn párar það upp
og ber heim í hreiðrið til blaðsins síns; eða
þá að mikilmennið skrifar sjálft eða skrit'a
lætur bæði spurningarnar og svörin, og lætur
snatann fara með.
Með því að nú einu ónefndu smálandi jafn-
an er og verður hollast að »dependera af þeim
dönsku« í smáu og stóru, og því má æra
þykja að taka upp alla þeirra siði, þá lætur
»mikli maðurinn« mjóa manninn þar gera sig
sjálfan að hlaupasnata fyrir blaðið sitt og
senda sjálfan sig á fund bandamanns »mikla
mannsins«— það er enn þá »fínna« —. Spinnst
þá milli þeirra fróðlegt samtal, »að dæmi meiri
háttar blaða í öðrum löndum«. Mjói maður-
inn kallar sig »Spurul«.
tipurull hlykkjast inn til bandamanns
mikla mannsins og spyr, hvað hann eigi að
að setja á prent um þá, hann og »mikla
manninn«.
Bandamaður mikla mannsins: Ekk-
ert annað en það, sera satt er, að mikli
maðurinn er mikilmenni, þjóðvinur, framfara-
maður, verzlunarauðsuppspretta fyrir alþýðu
■— það erum við raunar báðir —, framúrskar-
andi yfir-alþingismaður, ágætt yfirfjárveiting-
arvald og margt fleira; en að hver sem okk-
ur vill eigi þýðast eða veita okkur hæfilega
tilbeiðslu, sje litilmenni eða varmenni, eða þá
hvorttveggja í senn; og um fram allt, að eug-
inn fótur sje fyrir því, sem þrælmennið N. N.
segir um hann og okkur báða bandamenn.
Spurull: Fæ jeg þá hitt?
Bandam. mikla mannsins: Hvað
hitt ?
Spurull: Þetta, sem mikli maðurinn
lofaði mjer.
Bandam. mikla mannsins: Hvað
þá? —.....smiðjuna? Auðvitað !
Spurull: Verður hún þá svo stór, að við
getum steypt illmenninu á hausinn nmð sína,
og að engin önnur geti uppi staðið eð.i þrifizt
á landinu, eins og enginn hjeðan getur verzl-
að á Englandi nema mikli maðurinn?
Bandam. mikla mannsins: Hún
verður stærri en stærsta jólakakan á borð-
um sjálírar drottningarinnar.
P.grinus.
Proclaiua.
Samkvæmt opnu brjefi 4. jan. 18G1. sbr.
skiptalög 12. aprí! 1878, er hjermeð skor-
að á alla þá, er telja til skulda í dúnar-
búi Arna sál. Erlendssonar, sem aud.iðist
að heimili sínu Flögu i Vatnsdal 1 1. rnaí
þ. á., að lýsa kröfum sínum og sanim þær
fyrir myndugum erfingjum dánarbtDins,
áður en liðnir eru 6 mánuðir frá síðustu
(3.) birtingu þessarar auglýsingar.
Skrifstofu Húnavatnssýslu 27. júlí^l894.
Vegna erfingjanna
B. G. Blöndal
settur.
Proclama.
Samkvæmt opnu brjefi 4. jan. 1861 og
lögum 12. apríl 1878 er hjer með skorað á
þá, er til skulda telja í dánarbúi Jóns
Jónssonar frá Víkurholti í Akrahrepp hjer
í sýslu, að gefa sig fram innan 6 mánaða
fyrir undirrituðmn skiptaráðanda. Sömu-
leiðis er skorað á erfingja hins látna, sem
ókunnugt er um, að gefa sig fram innan
sama tíma.
Skrif'stofu Skagafjarðarsýslu, 28. júlí 1894.
Jóhannes Ólafsson.
Ómissandi meðal.
í mörg ár hef jeg þjáðzt af krampa
fyrir brjóstinu og taugaveiklun. Jeg hef
leitað ráða bæði til allópaþa og homöópaþa,
og varið til þess miklu fje án þess að fá
bót meina minna. Þegar allar þessar til-
raunir urðu að engu liði, var mjer ráðlagt
að reyna 1 glas af Eina-lífs-elixír herra
Waldemars Petersens í Friðrikshöfn, og
þegar er jeg hafði brúkað þetta eina glas
fann jeg sýnan bata, og þvi meira sem
jeg brúkaði af þessum ágæta bitter, því
heilsubetri erjegorðin. Jeg er þess vegna
öldungis sannfærð um, að jeg get eigi
verið án þessa lyfs, og jeg vil því ráða
hverjum þeim, sem þjáist áf sams konar
veiki að útvega sjer í tima þetta ágæta og
heilsusamlega lyf.
Hörgsholti, 26. jan. 1894.
Guðriður Einarsdóttir.