Ísafold - 29.09.1894, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist einu sinni
eða tvisvar í viku. Yerð árg
minnst 80 arka) 4 kr.. erlendis
5 kr. efta l1/* doll.; borgist
fyrirmiðjanjúlimán. (erlend-
is fyrir fram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn(8krifleg)bnndin vib
áramót, ógild nema komin
aje til útgefanda fyrir l.októ-
berm. Afgreibsiustofa blabi-
ins er i Augturatrœti 8
XXI. árg.
Reykjavík, laugardaginn 29. september 1894.
65. blað.
Gufubáturinn Elín fer
TrálReykjavík til Borgarness 2. og 6. okt.
frá Boigarnesi til Reykjavíkur 3. og 7. okt.
frá Revkjavík til Keflavíkur 4. og !l. okt.
frá Keflavik til Reykjavíkur 5. og 10. okt.
Landsreikningurlnn 1893,
raeð
samanburði við fyrri ár.
Með leyfi landshöfðingja birtast hjer
helztu atriði úr þeira reikningi, óendurskoð-
Uðum, eins og tíðkazt heflr að undanförnu.
Aðalyfirlit.
Tekjur landssjóðs voru áætlaðar það ár
i fjárlögunum 533,900 kr., en urðu 634,594
kr. Útgjöldin voru áætluð eitthvað ná-
lægt 550,000 kr., en urðu að eins 506,122
kr. Gróði landssjóðs eða tekjuafgangur
áminnzt ár varð þannig 127,367 kr. 88 a.
Svo sem kunnugt er, hefir landssjóður
búið svo vel síðan vjer fengum fjárforræði,
að talsvert hefir orðið afgangs útgjöldum
eptir hvert reikningsár, nema árin 1886—
1889, sakir harðæris i landinu, og er það
yfirlit (tekjuafgangsyfirlit) þannig vaxið
um 12 ár í röð undanfarin:
1882 + 118,500 kr.
1883 + 108,200 —
1884 + 98,200 —
1885 + 22.000 —
1886 -r- 88,400 —
1887 -4- 114,700 —
1888 4- 46,200 kr.
1889 4- 69,000 —
1890 + 102.254 —
1891 + 131,035 —
1892 + 101,762 —
1893 + 127,368 —
Hefir þetta ár (1893) þannig orðið eitt
með beztu búskaparárum landssjóðs, — að
eins eitt ár dálítið betra (1891).
Tekjuaukinn.
Það, sem drýgt hefir tekjurnar svona
vel, um 100,000 kr., eru auðvitað tollarnir
langmest eða nær eingöngu. Þeir eru,
eins og kunnugt er, 4 alls, og hafa allir
farið langt fram úr áætlun, sem hjer má
lesa: áœtl. reilcn.
Fiskitollur .... 25,000 kr. 45,569 kr.
Áfengistollur . . . 95,000 kr. 111,551 kr.
Tóbakstollur . . . 43,000 kr. 66,026 kr.
Kaffl- og sykurtollur 120,000 kr. 137,353 kr.
Þá hefir og lausafjárskattur farið tals-
-vert fram úr áætlun, orðið 27,466 kr., í
stað 23,000 kr.; sömuleiðis tekjur af póst-
ferðum orðið 24,466 kr., í stað 20,000 kr.
Aðrar tekjur flestar hafa og farið nokkuð
fram úr áætlun, um nokkur hundruð kr.
og framt að 2000 kr.
Útgjaldasparnaður.
Aðalsparnaðurinn útgjaldamegin er sá,
að til gufuskipsferða hefir eigi verið varið
á árinu nema einum 3,000 kr. (til »Elínar«),
í stað 36,000 kr., er veittar voru með fjár-
lögunum, sem sje 21,000 kr. til strandferða,
með ferðaáætlun, sem gufuskipafjelagið
danska afsagði að ganga að, en kaus
heldur að fara fáeinar ferðir styrklaust;
og svo til gufubáta á 4 stöðum utan Faxa-
flóa. Að amtmannsembættinu sunnan og
vestan var þjónað með öðru embætti spar
aði landssjóði 3.500 kr. (eptir fjárl.). Smá-
vegis hefir og sparazt i öðrum útgjalda-
liðum. Aptur kostaði þingið Sl/2 þús. kr.
meira en fjárlög gerðu ráð fyrir.
Áfenglstollur og tóbakstollur.
Munaðarvörutollar þeir skiptast þannig
á lögsagnarumdæmi landsins:
áfengist. tóbakst.
Reykjavíkurkaupstaður 28,907kr. 14,904kr.
ísafjarðars. og kaupst. 18,988kr. 9,472kr.
Árnessýsla .... 9,744kr. 4,247kr.
Norður-Múlasýsla . . 9,223kr. 4,836kr.
Eyjafj.s.og Ak.eyr.kaupst. 9,133kr. 5,613kr.
Snæfellsn.- og Hnappads. 7,564kr. 2,663kr.
Kjósar- og Gullbr.sýsla 6,275kr. 4,056kr.
Skagafjarðarsýsla . . 4,685kr. 3,341kr.
Mýra- og Borgarfj.sýsla 3.762kr. 2,123kr.
Barðastrandarsýsla . . 3,148kr. 3,893kr.
Suður-Múlasýsla . . . 2,657kr. 3,719kr.
Húnavatnssýsla . . . 2,591kr. l,464kr.
Þingeyjarsýsla . . . 2.475kr. 2,137kr.
Yestmannaeyjasýsla . 2,133kr, 2,079kr.
Strandasýsla .... l,992kr. 2,481kr.
Skaptafellssýsla . . . 551kr. 346kr.
Þetta er tollur af því sem flutzt hefir af
nefndum munaðarvörum til kaupstaðanna
í ofangreindum lögsagnarumdæmum frá
öðrum löndum, og er það því vitanlega
ekki sama sem að því hafi öllu eytt verið
í þeim plássum. Það hefir dreifzt þaðan
alla vegu, þar á meðal í þau tvö lög-
sagnarumdæmi, sem enginn tollur hefir
goldizt i, sem sje Rangárvallasýslu, með
því að þar er ekkert kauptún, og Dala-
sýslu, með því að tollur af þangað flutt
um vörum hefir verið greiddur i annari
sýslu (Barðastrandar).
Vegabótafje.
Af 60,000 kr. i þvi skyni veittum bæði
ár fjárhagstímabilsins var */3 eytt fyrra
árið, en að eins þriðjungnum þetta, hið
síðara, eða rúmum 20 þús. kr. Helzti
kostnaðurinn var:
Til Kláffossbrúarinnar (á Hvitá) 5,933kr.
Til vegagjörðar á Fjarðarheiði í
N.-Múlasýslu................. 4,677kr.
Til vegfræðings................ 2,627kr.
Ofaniburður og aðgerð á vegin-
um frá Reykjavík upp að Svína-
hrauni ........................ 2,537kr.
Til vegagjörðar frá Kláffossbrú
vestur eptir Mýrasýslu . . . 2,259kr.
Til áhaldakaupa................l,856kr.
Gæzla, málun og aðgerð á Ölfus-
árbrúnni'/.................. 919kr.
Sæluhús á Þorskafjarðarheiði • 732kr.
Viðlagasjóður og peningaforði m. m.
Af viðlagasjóðnum er það að segja, að
i árslokin 1893 var innstæða hans 920,354
kr. Megnið af því er í útlánum hjer á
landi, sem sje rúm 372 þús. kr. í lánum
með árlegum afborgunum, og 309 þús. kr.
í afborgunarlausum lánum, en með missir-
is-uppsagnarfresti. Þá eru 207,800 kr. og
hafa lengi verið ávöxtuð í dönsku innrit-
unarskírteini (ríkisskuldabrjefi), og 27 þús.
kr. ógreitt andvirði seldra þjóðjarða, er
kaupendur gjalda vexti af. Rúm 3 þús.
kr. eru í nokkrum smálánum annars kyns
(fjárkláðalánum o. fi.).
Auk þess átti landssjóður fyrirliggjandi
í peningum í árslokin 223,344 kr., og
í annan stað 100,000 kr. á hlaupa-
reikning í Landsbankanum. Enn fremur
átti landssjóður útistandandi eða óinnkom-
ið af tekjum sínum nær 44 þús. kr. Sje
þetta allt lagt saman við framangreinda
innstæðu viðlagasjóðs, kemur fram nær
1,900,000 kr. sem eign landssjóðs í pen-
ingum, skuldabrjefum og óinnkomnum tekj-
um í árslok 1893.
Vöxt og viðgang viðlagasjóðs má sjá á
þessu yfirliti yfir innstæðu hans í lok hvers
reikningstímabils frá upphafi vega hans
eða frá því er alþingi fekk fjárforræði og
samdi sín fyrstu reikningslög:
1877 .................. 578,144 kr.
1879 .................. 677,693 —
1881 ......... 809,570 —
1883 .................. 824,511 —
1885 .................. 964,781 —
1887 .................. 936,656 —
1889 .................. 873,896 —
1891 .................. 822,968 —
1893 .................. 920,354 —
Það sjest á þessu yfirliti, að einu sinni,
fyrir 9 árum, vantaði viðlagasjóð ekki mik-
ið upp á miljónina. En þá tók hann að
ganga saman aptur, vegna ills árferðis og
þar af leiðandi tekjurýrnunar hjá iandssjóði
m. m. Nú er hann farinn að hafa sig upp
aptur, jafnvel um nær 100,000 kr. á síðasta
íjárhagstímabili. — Að öðru leyti ber þessi
skýrsla með sjer, að það er misskilningur,
að skoða viðlagasjóð allan sem gróðafje
landssjóðs það tímabil,er vjer höfum haft
fjárforræði. Allmikið af þeim nær 600,000
kr., er hann byrjar með,eptir fyrsta fjárhags-
tímabilið, er nokkurs konar söfnunarsjóður
eða -sjóðir frá eldri tímum, þar á meðal
læknasjóöurinn gamli (spítalasjóðurinn) með
hátt á annað hundrað þús. kr. Sömuleiðis
er talsvert af því, er við hann hefir auk-
izt, andvirði seldra þjóðjarða og annara
landssjóðseigna, — fasteign breytt í pen-
inga, og annað ekki.