Ísafold - 13.10.1894, Blaðsíða 2
274
í 3 mánaða fangelsi við venjulegt fanga-
viðurværi (í hjeraði 2 mánaða), en hún í
2X5 daga fangelsi við vatn og brauð, auk
málskostnaðar fyrir báðum rjettum. Málið
hafði staðið yflr í bjeraði raeira en 2 ár,
og dæmdi landsyfirrjettur hjeraðsdómarann
fyrir þann »stórfellda drátt á einföldu og
óbrotnu máli« í 50 kr. sekt í fátækrasjóð
Vestur-Landeyjahrepps.
„Brennivínsbókin“.
Og ekki nema það þó, iað vera að upp-
nefna hinn fagurfræðilega frumgetning
Stúdentafjelagsins íslenzka, Söngbókina ný-
útkomnu, og kalla hana »brennivínsbók«Ú
Það eru í henni 174 kvæði og stökur, í 9
flokkum, — 65 í lengsta flokknum, og 2 í
hinum stytzta. Af þessum 9 flokkum heitir
að eins 1 »Drykkjukvæði«, 25 kvæði alls. Og
þó að þeim bregði fyrir í hinum flokkunum
sumum, 5 eða svo, — altsvo í 6 flokkum
af 9 alls — þá er það ekki nema rjett inn-
an um og saman við. Það er t. d. í lengsta
flokknum, er heitir »Gamankvæði og stök-
ur«, með 65 kvæðum alls, ekki fullur helm-
ingurinn drykkjukvæði, og í öðrum flokk,
»Veizlukvæðum«, ekki nema hjer um bil
belmingur. Hvaða vit er nú í, að kenna
bókina við »brennivín« fyrir það? Ogþó
svo væri, að Bacchus-tignun gengi eins og
rauður þráður gegn um hana alla eða
mestalla frá upphafi til enda, hvað er þá
»sannað« með því? eða hvað er þá að því?
Hver getur komið og sagt eða sannað fyrir
því, að »meiningin« sje, að reyna að syngja
Bacchusarátrúnað inn í hinn unga mennta-
lýð vorn? Og þó svo væri, hver er þá
kominn til að »sanna«, að honum sje
nokkuð annað þarfara og hollara? »Lífs-
gleðinnar« þarfnast hann; en hvað örvar
hana betur og á göfugri hátt en einmitt
brennivinið og annað áfengi? Einnig er
á það að líta. að drykkjukvæðin geta
verið þeir gimsteinar að kveðskap til, að
þau sjeu alveg ómissandi »fagurfræðilegt«
menntunarmeðal fyrir hina uppvaxandi
kynslóð. Jeg á ekki við »hnoðið« eptir þá
Bjarna Thorarensen, Stefán Ólafsson, Sig-
urð Pjetursson eða Pál Ólafsson, heldur t. d.
annað eins gullkorn í íslenzkri ijóðagerð
eins og erindið þetta, því miður nafnlausa,
— nr. 136 í Söngbókinni:
Adam sagði: »Eva!
í mjer finnst mjer slefa.
Maginn er sem orgelspil;
áttu ei bitter til?«
Eða guðsmanns-heilræðið, nr. 88 í bók-
inni, um að drekka bœði þegar i!la liggur
á manni og þegar vel liggur á manni, sem
að ijóðasnilld og innihaldi er líkast því, ef
það væri orðað svona:
Drekka, drekka, drekk’!
Drekka allar stundir,
Drekka nótt og nýtan dag,
Drekka meðan maður getur rennt niður!!
Hvað? Eptir Eirík Olsen?—Nei, eptir
nýjan, íslenzkan Ijóðasnilling, sem mun
birtast nú í fyrsta sinn á prenti, en von-
andi ekki síðasta. — Bókin er tiltölulega
margfalt auðugri af nýjum Ijóðmælum þessa
efnis (þ. e. Baccbusarijóðmælum) en nokkurs
annars, meiri eða minni snilldarverkum,
flestum nafnlausum, fyrir hæversku sakir
höfundanna. Útgefendurnir hafa, sem von-
legt var, fundið sáran til þess, hve snauð-
ir vjer vorum fyrir af þess kyns skáld-
skap, bæði að vöxtum og gæðum, en ver-
ið svo lánsamir, að hafa á að skipa nóg-
um skáldskaparskörungum, 'sumum áður
óþekktum, til að bæta þar úr skák, svo
óslælega og með þeim snilldarbrag, sem
bókin með sjer ber og hjer höfum vjer
birt sýnishorn af.
Criticus.
Fyrirlestur hr. Frím. B. Ander-
sons í gærkveldi »Um Ameríku« var sæmi-
lega sóttur. Hann fór snjöllum orðum og
skáldlegum um mikilhæfa ogmargbreytilega
kosti lands og lýðs, hin miklu mannvirki
Bandamanna og önnur afrek, en talaði
lengst og mest um óöld þá, er nú gengi
yfir landið, atvinnuleysi og ánauð hins fá-
tæka verkalýðs, er allt stafaði af einok-
unarharðstjórn hinna miklu auðmanna og
annari þjóöfjelagsspillingu. Frelsið, hið
faguriega lögskráða frelsi Bandamanna,
hefði snúizt upp í sjálfræði, þar sem ein-
stakir menn höguðu sjer eins og voðaleg-
ustu rándýr, neyttu aflsmunar auðmagns
ins til þess að kúga almenning. Stjórn-
frelsi væri þar meira en annarsstaðar, á
pappírnum að minnsta kosti, en einstak-
lingsfrelsi væri hjer um bil undir lok lið-
ið;— að því leyti til væri Ameríka nú orð-
in hin ófrjálsasta land í heimi. Fimm milj-
ónir manna hefðu gengið atvinnulausir í
fyrra vetur í Bandaríkjunum. í Boston,
þar sem ræðum. var kunnugastur, hefði
40,000 verið snarað út á gaddinn í fyrra
vetur atvinnulausum, en 120,000 í New-
York — sem væri ein stór »knæpa« —, og
120,000 í Chicago — Babýlon Bandaríkj-
anna. Mikið gert til hjálpar, en óvið-
ráðanlegt. Eymdin og volæðið svo mikið,
að aumustu kotungar hjer á landi og nið-
ursetur lifðu höfðingjalífi hjá því. Þjóð-
fjelagsbylting óhjákvæmileg, enda nú í
aðsigi, á þessu ári, og bæri »þjóðvi]ja,menn«
(popúlistar), nýr landsmálaflokkur, merki
hins nýja morgunroða.
^Blíður er hver þá hann biður“.
Bitstjóri »Þjóðólfs« hefir minnzt ofurlítiö a
mig í blaði sínu í sumar rjett fyrir kosning-
arnar til alþingis. Jeg skyldi ná ekki fara
að vekja neitt máls á þessu, ef eigi stæði
sjerstaklega á því. Mig furðaði mjög að sjá,
hve skjótur einmitt þessi ritstjórinn er nú að
þvi, að dæma mig óhæfan sem þingmann; þvi
stundum kom hann til mín i fyrra og átti tal
við mig, að minnsta kosti um eitt mál, sem
til umræðu var á þingi, og var þá eigi á hon-
um annað að heyra en að jeg gæti orðið all-
nýtur þingmaður. En »blíður er hver þá hann
biður«, segir máltækið, og svo má segja uw
i'itstjóra þennan.
Jeg skal eigi fara að afsaka framkomu rnína.
á þingi síðast, þótt einbver ritstjóri kveði
upp sleggjudóm yfir mjer. Jeg get sagt það
með sanni, að jeg vildi gera allt sem rjettast.
og sem bezt; en jeg er þó eigi svo blindur af
sjálfsáliti að ætla, að mjer hafi tekizt það
öðrum fremur.
Jeg veit að jeg hefi alla daga verið brjóst-
góður maður^ og þoli varla aumt að sjá. Jeg;
er því ekki frá því, að jeg hafi látið brjóst-
gæðin eitt sinn leiða mig afvega; en það er
lika hart, að þurfa að horfa útlœrðan og fróðan
mann hokinn og niðurlútan biðja um bita og
geta enga líkn veitt honum. Það er fljótfærni
að leggja fullnaðardóm á menn sem þingmenn.
eptir eitt þing, ekki sízt þegar það eru menn,
sem eru hæglátir og eigi framgjarnir. Eru
þess ýms dæmi, að menn fara hægt af stað-
og láta lítið til sín taka á fyrsta þingi, en.
haía þó orðið nýtir þingmenn. Slikt fer nokk-
uð eptir lundarlagi manna, og jeg álít líka.
lítið happ í þvi, að allir sjeu að trana sjer
fram og tala bæði í tíma og ótíma. Þótt jeg
hafi von um að geta gert gagn á þingi, ef jeg
yrði þar, þá veit jeg það þó vel, að þingið
getur vel án min verið; en það held jeg líka að
megi segja um ritstjóra >Þjóðólfs« með sanni
sjerstaklega þar sem hann mun verða búinn
að raða slcjalasafninu að sumri, og þarf eigp
að sækja um styrk til þess frarnar.
Að endingu skal jeg bæta því við, að þótt.
ritstjóra »Þjóðólís« kunni að mislíka þessar
línur, þá dettur mjer alls ekki í hug að svara,
honum; því hverjar helzt ástæður sem hann
kynni að færa á móti þeim, þá hafa þær við
engin sönn rök að styðjast.
Yestmannaeyjum í september 1894.
Sigfús Árnason.
Engin rjúpnaverzlun ! Þess er getið í
»Berlingi« í f. mán., að alþingi hafi sam-
þykkt frumvarp um að auðkenna eitraðar
rjúpur, i stað þess að banna gersamlega að
eitra rjúpur fyrir refl, en engin trygging
sje fyrir því, að almenningur brjóti ekk-
þessi auðkenningarfyrirmæli; varar blaðið
þvi alvarlega við að kaupa íslenzkar rjúp-
ur til manneldis, með því enginn geti á
byrgzt, að þær kunni ekki að vera eitrað
ar.
Jón Ólafsson ritstjóri, sem nú hefir
atvinnu við blaðið »Norden« í Chicago,
hefir haldið fyrirlestur um ísland i snmar
í norsku fjelagi þar í bænum, og er upp
haf hans út komið í blaðinu.
Alþingistíðlndln. Þau eru nú því nær
fullprentuð: útkomin 5 hepti (50 arkir) af um-
ræð. neðri deild., en 52 arkir fullprentaðar;
verða 56—57 arkir.
»Ný kristlleg sniárit«. í seinasta blaði
»Krist. smáritac segir á bls. 49.: »Jón stú-.
dent á Leysingjastöðum varð síðar prestur í
Þingeyrabrauði« o. s. frv. Þetta er villa. Jón
stúdent Jónsson sá, er bjó að Leysingjastöð-
um árið 1890, varð fáum árum síðar prestur
að Barði í Eljótum; sonur hans er síra Jón á
Stað á Reykjanesi. En sá maður, er nokkr-
um árum eptir 18,"0 varð prestur að Þingeyra-
klaustri og prófastur í Húnav.-sýslu, var síra.
Jón Pjetursson, áður prestur að Höskulds-
stöðum.
Jeg kom í júnímán. L830 að Leysingjastöð-
um, og þá góðgjörðir hjá Jóni stúdent og konu
hans, er var stjúpdóttir Bjarnar Ólsens á Þing-
eyrum. Þeir voru bræður, þessi Jón stúdent
og Þorsteinn kaupmaður Jónsson, er andist
hjer í Rvík í nóv. 1859. Voru þeir bræður
Jón og Þorsteinn sonar synir Jóns biskups
Teitssonar, ef jeg mau rjett.
Rvík 10/io ’94. Páll Melsteð.
Enskir auðmenn. A Englandi hefir 71
maður ekki miuna en 900,000 kr. í árstekjur
hver, en 10,000 manna meira en 36,000 kr. hver
á ári.
Árstekjur K.rúj)i}s fallbyssusmiðs f Essen
á Þýzkalandi eru 6,400,000 krónur, eptir sjálfs
hans framtali.