Ísafold - 03.11.1894, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist emu sinni
etla tvisvar í vilru. Verð iirg
minnst 80 arka) 1 kr.. erlendis
5 kr. eða l‘/« doll.i borgist
fyrirmibjan j úlímán. (erlend-
is fyrir fram).
ÍSAFOLD
Uppsögn(skrifleg) btmdin vifc
áramót, ógild nema komin
sje til útgefanda fyrir l.októ-
b erm . Afgreiöslastofa blabi-
ins er i Austurstrœti 8
Reykjavík, laugardaginn 3. nóvember 1894.
XXI. árg.
Aukaþingskostnaðurinn.
Hann hefir orðið til muna meiri þetta
ár en á aukaþinginu 1886, hinu eina, er
hjer hefir haldið verið áður.
Hann varð þá 17*/* Þús. kr., en nú nær
23 þús. kr.
Stóð þó þingið 2 dögum skemur nú en
þá, sem munar rúmum 400 kr. í fæðispen-
Íngum.
Kostnaðaraukinn nú er mest fólginn i
miklu hærri ferðakostnaði þingmanna en
þá, hjer um bil þriðiungi hærri.
Ferðalög þingmanna kostuðu 1886 að
eins 6,224 kr., en nú 9060 kr. (Með ferða-
lagskostnaði eru hjer taldir fæðispeningar
þingmanna á leiðinni eða utan þingsetu-
tímans, eins og á að vera).
Kostnaðarauki þessi, nær 3000 kr., er ef-
laust meðfram að kenna miklu óhentugri
strandferðum nú en þá.
Þá hafa alþingistiðindin kostað nú þriðj-
Ungi meira en þá, enda eru þau líka íjett
að segja þriðjungi stærri, 97 arkir alls, í
stað 63, og með nokkru stærra upplagi.
Kostnaðarmunurinn er um 1400 kr.
Loks hefir meðal annars þingskrifara-
kostnaðurinn orðið lijer um bil þriðjungi
meiri, rúm 2000 kr., í stað rúmra 1300 kr.,
•og eiga auðvitað hinar auknu umræður
sinn þátt í því.
Ferðalög og fjárrekstrar.
Eptir sira Ólaf Ólafsson í Arnarbæli.
Það er kunnugra en frá þurfi að segja,
■»ð um Ölfussveit og ölfusafrjett liggur einn
hinn fjölfarnasti þjóðvegur landsins; má
segja, að á ílestum tímum árs slitni um-
ferðin nærfellt aldrei á þeim vegi, þótt
mest sje hún vitanlega bæði haust og vor.
Varla þarf heldur að taka það sjerstak-
lega fram, að þeir, sem næstir þjóðbraut-
inni búa, verða að þola miður góðar bú-
sifjar og margt óhagræði af umferðinni; og
mun það sameiginlegt böl fyrir alla þá,
sem við þjóðbrautir búa um land allt. Um
það tjáir ekki að tala. Eigi má heldur
gjöra þeim ferðirnar of örðugar, eða ýfast
við þá að raunalausu; það er eðlilegt, þótt
þeir beiðist gistingar á nóttum, húsaskjóls
fyrir sig og farangur sinn í illviðrum, eða
þótt þeir þurfi að láta skepnur/, sem þeir
eru með, taka niður um stund og bvíla.
sig.
En það verður og að teljast skylda þeirra,
að fara svo um þjóðveginn og haga svo
ferðalagi sínu, að þeim, sem búa við
þjöðveginn, sje ekki gjörður óþarfa skaði,
eða sýndur meiri usli og yfirgangur en
þörf ber til.
Það er sjálfsagt að játa það, að um
þenna veg fara fjöldamargir — jeg vil
vona flestir —, sem haga ferðum sínum og
koma fram sem heiðarlegir menn í alla
staði og vilja engum mein eða ágang gjöra;
en hitt er líka jafnsatt, að innan um slæð-
ast einstaka »misjafnir sauðir«. Jeg skal
nú taka það fram, að jeg hefi ekki heyrc
neinn af þeim, sem við þjóðbrautina búa
hjer í sveit, kvarta undan því, þótt þeir
þurfi að hýsa ferðafólk, gefa því mat og
kaffi, lofa hestum að taka niður um liæfi-
legan tíma, eða yfir höfuð þótt þeir verði
að sýna ferðamönnum þá greiðasemi, sem
gömul íslenzk gestrisni heimtar og heiðar-
iegir menn geta vænzt eptir með sanngirni.
En það er annað, sem menn hjer al-
mennt kvarta yfir, og það alls ekki ástæðu-
laust; og það eru vandræði þau, sem árlega
fara í vöxt af eptirlitslitlum og eptirlits-
lausum fjárrekstrum bæði gegnum sjálfa
sveitina og um miðjan afrjett sveitarinnar.
Því vandræðaástand má það heita, þegar
sveitármenn geta daglega átt von á því
frá því seint og snemma á slætti og fram
yfir veturnætur, að sauðfje sje rekið úr
heimahögum eða afrjettum, meðan það er
þar, og í aðrar sýslur og sveitir. Það má
nefna dæmi þess, að kindur hafa verið
reknar úr rekstri i sumar)úr heimahögum
í Ölfusi og suður á Heilisheiði, suður fyrir
Hellisheiði, niður í Svínahraun og alla leið
niður að Elliðaám, skildar þar úr og iátn-
ar þar eptir í algjörðu hirðingarleysi.
Sömuleiðis hefir fje verið rekið úr afrjetti
og niður á bæi fyrir sunnan fjall. Það
hefir borið við, þó ekki sje i sumar, að
sauður frá bónda í Ölfusi með hreinu
marki eigandans hefir verið tekinn úr
rekstri suður með sjó. Að hann hafðist var
alls ekki að þakka skilvísi þess manns,
sem tók hann úr afrjettinum, heldur því,
að markið var viða þekkt, og að markglögg-
ur og skilvís maður sá liann fyrir sunnan
og tók hann úr rekstrinum. Og hver vill
nú fullyrða, að ekki kunni að koma fyrir
stöku sinnum, að einstaka kind slæðist
alla leið þangað, sem rekstrarnir eiga að
fara, og missist þannig alveg eigandanum?
Það er spá min og margra annara fleiri,
að fleirum en Ölfusingum mundi þykja
þetta, sem hjer að framan er talið, heldur
ónotagreiði.
Jeg held nú, að þetta sje optast óvilja-
verk; en hitt er satt, að þau óviljaverk
eiga ekki að koma fyrir.
Stundum kemur þetta fyrir af kæruleysi
og skeytingarleysi; því er ekki hægt að
neita; svo sem þegar rekstrarmenn sleppa
stórrekstrum með dimmunni á haustkvöld-
um í búfjárliaga fulla af íje, liggja í úti-
kofunum um nóttina og smala siðan og
reka af stað með skímunni, án þess að
hafa tal af neinum; hver veit hvað þeir
fara með ásamt sínum kindum ? Eða þeg-
ar haldið er áfram með rekstra gegnum
búfjárhaga eða afrjett eptir að komin er
nótt og svarta-myrkur og lítt mögulegt
eða jaínvel ómögulegt aö sjá, hvort fje
fer saman við reksturinn eða ekki.
72. blað.
Það er ekki að orsakalausu, að sagt er um
þá menn, sem þannig haga ferðum, að
þeim muni ekki leitt að »dri/gja svolítið
mj aðarskömmina «.
Stundum kemur þetta til af því, að
rekstrarnir eru óhæfilega illa menntir.
Þannig kom það tvisvar fyrir í sumar, að
einn maður fór suður með 50—60 fjár og
klyfjahesta að auki. Mjer þætti gaman að
vita, hvað bændur í upphreppum Arness-
sýslu eða í Rangárvallasýslu mundu segja,
ef slík og þvílík kæruleysis-umferð yrði
tekin upp um afrjett þeirra, og þeim jafn-
framt væri ómögulegt, að hafa nokkurt
eptirlit með, hvort fje þeirra slæddist i
rekstrana eða ekki. Jeg þekki að fornu
fari, hvílikur ófriður er með sauðfje á
haustin á þjóðbrautarbæjum í Rangárvalla-
sýslu, og jeg hefi optar en einu sinni
heyrt menn þar kvarta sáran; það var
heldur ekki ástæðulaust, því þess man jeg
dæmi, að 2 sauðir voru reknir í reltstri
austan úr Holtum og suður í Elliðaárhólma;
en ekki mundi þó þykja batna, ef sami
ófriðurinn og ófögnuðurinn væri lika kom-
inn á afrjettinn. — Það var og er gamalla
manna mál, að góður afrjettur væri bezta
eign hverrar sveitar; en — hann er því að
eins góð eign, að skepnur þær, sem þang-
að eru látnar, eigi þar einhvern rjett og
frið á sjer.
Á hreppskilaþingi að Kröggólfsstöðum
15. þ. m. (okt.) báru margir bændur sig
upp, sem harðast höfðu orðið úti, bæði
með missi á kindum og ýmsan annan usla
af þeim, sem um þjóðveginn fara. Yar
þá ályktað, að leita til hlutaðeigandi stjórn-
arvalda og reyna að fá einhverjar reglur
settar um sauðfjárrekstra um sveitina og
einkum um afrjettinn. Vona menn nú það
tvennt, að yfirvöldin bregðist á sínum tima
vel og skörulega við þessu máli, sem
snertir líka fleiri sveitir en þessa; og að
allir heiðvirðir menn, hvort sem þeir eru
úr austri eða vestri, hagi svo ferðum sin-
um og manni svo rekstra sína, að sem
sjaldnast verði ástæða til að kvarta.
Þingfararkaupið 1894.
At 35 þingmönnum, er á þingi sátu i
sumar, áttu 7 heima í Reykjavík og þurftu
því ekkert þing-/'arar-kaup, en 3 örstutt
frá Reykjavík, 1—2 stunda leið, og reikn-
uðu sjer því ýmist engan (Þorlákur í Fífu-
hv.) eða ofurlítinn ferðakostnað (6—8 kr.),
auk 1 dags fæðispeninga. fyrir og eptir
þing, til þess að komast heim og heiman,
— nema sá þeirra, er var forseti og þnrfti
því ennfremur að dveljast 3 daga í Reykja-
vik eptir þing við forsetastörf (Þór. Böðv-
arsson).
Iívað hina 25 snertir, þá er þetta yfir-
lit yfir það sem þá kostaði að komast á
þing og af því aptur heim til sín, ásamt daga-
talinu til þess báðar leiðir, — yflr dagpen