Ísafold - 17.11.1894, Blaðsíða 2

294
200 ljós með 16 kertaljósa tirtu hvert, til
til lýsingar á strætum. Til þess mundi
nægja hin minnsta byltistraumsvjel vor
(alternator), en hún kostar með tilheyrandi
verkfærum til að dreifa straumnum,
(switchboard) hjer í Lund- £ s. d.
únum........................... 240 0 0
Loptvírinn þrjár enskar mílur á
lengd frá rafvjelinni (dynamo)
til bæjarins, ásamt því sem
sem þarf til að festa hann og
einangra (en án þess að reikna
staurana, en af þeim mundi
þurfa einn fyrir hverjar 75—
120 álnir); verð hjer i Lund-
únum . . . .............. 185 0 0
200 strætalampar með ijóskerum,
sem koma mætti fyrir á staur-
um þeim, sem fyrir munu
vera á strætum bæjarins, auk
þess straumleiðendur neðan-
jarðar, mun nema hjer í
Lundúnum.................... 1100 0 0
1525 0 0
Flutningskostnaður og uppsetn-
ing ætlum vjer muni nema
2O°/0 af ofannefndri upphæð 305 0 0
1830 0 0
Verð á vatnshjólinu (turbine)
með tilheyrandi pipum getum
vjer aðeins getið oss til vegna
ókunnugleika, en sje það rjett,
sem oss hefir skiiizt, að 100
feta fall muni geta fengizt án
þess að pípurnar þurfi að
verða mjög langar, þá ætlum
vjer að vatnshjól fyrir svona
litla vjel muni ekki fara
fram úr..................... 600 0 0
alls 2430 0 0
II. Lýsing í húsum og i sambandi við
strœtalýsinguna.
Til húsalýsingar mundum vjer nota
þjár af vorum 50-kilowatt byltistraums-
vjelum, og væri ein þeirra til vara. Mætti
þá lýsa 2300 lampa, með 10 kertaljósa
birtu hvert, í húsum inni, auk lampanna
á strætunum, þó að loga þyrfti á þeim
öllum samstundis. En það er sama sem
að taka mætti að sjer, með þessum vjelum,
að lýsa alls 3000 lampa, því að reynslan
hefir sýnt, að aldrei logar í einu á nema
tveim þriðjungum lampanna, ef nokkuð
til muna af þeim eru i íbúðarhúsum.
Þegar lýsa ætti bæði strætin og húsin,
mundi kostnaðurinn verða hjer um bil á
þessa leið: £ s. d.
Vjelastöðvarnar með bylti-
straumsvjelunum, verkfærum
til að dreifa straumnumo.s.frv. 1550 0 0
Loptvírinn til bæjarins . . . 450 0 0
Neðanjarðarleiðsla til húsanna 2000 0 0
Áðurnefndir 200 strætalampar
með straumieiðendum . . . 1100 0 0
Straumbreytivjelar (transfor-
mers) vegna húsalýsingarinnar 500 0 0
5600 0 0
Flutningskostnaður og uppsetn-
ing hjer um bil 2O0/0 af kostn-
inum........................ 1120 0 0
6720 0 0
Vatnshjól (turbines) með pípum
þeim, er með þyrfti, ætlum
vjer að mundu kosta í mesta
lagi ....................... 2000 0 0
alls 8720 0 0
III. Rafhitun i húsum.
Bitunin mundi ekki breyta stofnfjárupp-
hæðinni í neinu, nema því, að kaupa þyrfti
ofnana (heaters), en leigunni fyrir afnot
þeirra mundi að sjálfsögðu verða hagað
svo, að hún borgaði þann kostnað.
Vjer hugsum oss, að eigi muni upphit-
unin verða notuð mikið fyrst í stað, með-
an lýsingin með rafmagni er að komast á,
en þó svo væri, leiddi þar af einungis það,
að efla þyrfti vjelastöðvarnar, og viijum
vjer þá sjerstaklega benda á það, að út-
færsla á rafvjelastöðvunum getur átt sjer
stað, án þess að koma í bága við vjelar
þær, sem fyrir eru, og án nokkurra þeirra
útgjalda, sem á falla, þegar auka þarf
Ijósgas-framleiðslu að mun.
IV. Hreiflvjel (motor), sem hefir 30 hesta
afl [= 300 manna afl], mundi kosta um
160 £.
V. Viðhald.
Hvað viðhaldið snertir, þá er fyrst að
telja lampana á strætunum; ef vjer hugs-
um oss að hver lampi eigi að loga 3000
klukkustundir á áriJ mundi þurfa að nýja
upp lampana þrisvar á ári,1 það yrðu 600
lampar á 1 s. 6 d..............alls 45 £.
Auk þessa gjalds eru vinnulaun, olía og
ýms áhöld. Til gæzlu á vjelunum þarf
eigi nema 3 menn, en að eins einn, ef ekki
er hugsað til annars en að lýsa strætin.
Olía tii að bera á vjelarnar og óviss út-
gjöld munu ekki fara fram úr 60 £ um
árið, aðgerðir og rýrnan munu ekki fara
fram úr 5% af verði vjelanna, straum-
leiðandanna o. s. frv.
Allar þær tekjur, sem afgangs yrðuþeim
kostnaði, sem nú er talinn, mundi mega
telja sem vexti af stofnfjenu.
Sem tekjur viljum vjer áætla 3 £ á ðri
af hverjum lampa á strætunum; það
verða.............................£ 600
Enn fremur 10 s. á ári fyrir hvern
af 2300 lömpum, er loga í húsum 1150
alls 1750
Vjer munum með ánægju láta í tje frek-
ari upplýsingar, ef með þyrfti.
P. S.
Við nánari ihugun finnst oss, að ef til
vill megi komast af með 100 strætalampa,
en þó er auðvitað erfitt um það að segja,
án þess að þekkja betur til. Vjer álítum
einnig vissara, að áætla kostnaðinn fyrir
þá 100 lampa, með því sem til heyrir,
hjer um bil 700 £., í stað þess, sem vjer
hjer að ofan áætluðum 1100 £ fyrir 200
lampa. Þá mun áætlunin eigi verða of
lág.
Skýrsla þessi hefir þann kost, að hún er
frá mönnum, sem vita glöggt og greini-
lega, hvað þeir fara með, eptir margra
ára verklega reynslu og margbreytta.
Nema hvað þá brestur vitanlega kunnug-
leika hjer, eins og þeir taka lika sjálfir
fram.
Kostnaðurinn er mikill, svo mikill, að flest-
um mun þykja meira en nóg um, og suma
sundla. Til dæmis gatnalýsingin ein út af
fyrir sig rúm 2000 pd. sterling að upp-
hafi, þ. e. með 100 Jjóskerum, sem hjer er
nú meira en nóg, eða með öðrum orðum
37—38,000 kr. En árskostnaðurinn til gatna-
lýsingarinnar, er bærinn ætti að greiða,
langt yfir 5000 kr.; nú ekki fullar 800 kr.
Fjelagið hugsar sjer sem sje, að það eða
eitthvert annað hlutafjelag leggi fram stofn-
unarkostnaðinn og komi fyrirtækinu alveg-
í kring, en láti notendur ljósanna greiða
sjer ákveðið árgjald og annað ekki. Sjálf-
sagt tekur (jelagið svo ríflega til, að það
sjái hluthafendum vel borgið. En þó að
árskostnaðurinn til gatnalýsingar hjer yrði
ekki nema helmingur þess, sem hjer er
tiltekið, mundu ráðsmönnum bæjarsjóðs
fráleitt þykja forsvaranlegt að kosta svo
miklu til ekki meira nauðsynjamáls en
gatnalýsing er í öðrum eins smábæ og
Reykjavík er og með ekki meiri umferð.
Miklu meira væri varið í að fá raflýsing
í húsum inni, og ekki virðist það neitt
geip, þótt lýsingargjaldið yrði 10 shill. eða
9 kr. fyrir hvern Jampa um árið. En at-
hugandi er, að lampafjöldinn, sem notað-
ur yrði, mundi lengi vel hvergi nærri eins
mikill’; eins og áætlunin ráðgerir, en þá
yrði gjaldið auðvitað miklu hærra. Svo.
er og það athugandi, að þessi húsalýsing-
aráætlun virðist vera miðuð við það, að-
hjer sje einnig strætalýsing með rafmagni,
og sjeu þá notaðar að nokkru leyti hinar
sömu tilfæringar til húsalýsingarinnar. Að'
öðrum kosti eða ein út af fyrir sig mundl
þá húsalýsingin verða miklu dýrari.
Er hætt við eptir þessu, að nýbreytni-
þessi öll saman, svo girnileg sem hún væri,
muni þykja miður árennileg fyrir kostn-
aðar sakir.
En lýsi sjer eigi að siður áhugi á mál-
inu, ekki einungis hjer, heldur einnig i
nokkrum öðrum kaupstöðum landsins, svo-
sem t. d. á Akureyri og Seyðisfirði, sem,
enn hægra mun vera um vik að nota vatns-
aflið til rafmagnsframleiðslu, virðist ráði;
næst, að fenginn væri, jafnvel á landsjóðs
kostnað, hingað fullfær og áreiðanlegur
rafmagnsfræðingur, er skoðað gæti og
kynnt sjer vandlega hvernig til hagar íþvi
efni að öllu leyti, smáu og stóru, á öllum.
stöðunum, og sagt síðan glöggt og greini-
lega, hver kostnaðurinn mundi verða, og
hvort slíkt fyrirtæki mundi yfir höfuð til-
tækilegt fyrir allra hluta sakir. Þá væri
slík framfarahugsun ekki lengur á sandt
bygð. Þá væri vit í að gera eitthvað veru-
legt henni til framkvæmdar. En það má
taka fram fyrirfram, að svo mikið væri
varið í slíka umbót, aðra eins framfara-
nýbreytni, að talsvert væri í sölur leggj-
andi fyrir hana frekara er •sanna mætti
með skýlausum reikningi, að hefðist í aðra
hönd þegar í stað. Afhenni gæti leitt svo-
mikilsverða efling atvinnuveganna hjer,
einkum iðnaðar, að enginn kann að þv^
að hyggl'a nú.
Fyrir þvi er síður en svo, að frumkvöðl-
arnir eigi vanþökk skilda, hvort sem tiltæki
þeirra ber tilætlaðan ávöxt eða eigi—hvort
heldur er átt við hr. Frím. B. Anderson,.
þótt hjer sje lítt kunnur, eða hr. Sigfús
Eymundsson, sem er þjóðkunnur atorku-
og framfaramaður. Þeirra gerð er söm
og jöfn, hver sem árangurinn verður, og
góður vilji jafnan vel metandi.
Elínar-málið. Yiðstöðulaust gekk sýslu-
nefnd Kjósar- og Gullbringusýslu á fundi
í Hafnarfirði 14. þ. m. að samningi við
útgerðarmann gufubátsins »Elínar« um
framhald ferða hjer um flóann næstu 2
sumur eða hjet tiltölulegri hlutdeild í áskild-
um styrk til þess. Ilið sama gerði sýslu-
nefnd Borgfirðinga nýlega á fundi að
Þingnesi í einu hljóði. Af sýslufundi Mýra-