Ísafold - 27.11.1894, Page 1

♦
Kemur út ýmist eirm sinni
o?)a tvisvar i viku. Verð árg
minnst 80 arka) 4 kr.. erlendis
5 kr. eða lx/s doll.; borgist
fyrirmibjanjúlimán. (erlend-
is fyrir fram).
ÍSAFOLD.
TJppsögn(akrifleg)bundin vi^
áramót, ógild nema komin
sje til útgefanda fyrir l.októ
berm. Afgreibslnstofa blabg.
• ns er i Auaturatræti 8
XXI. árg.
Reykjavík, þriðjudaginn 27. nóvember 1894.
76. blað.
Útlendar frjettir.
KhSfn 10. nóv. 1894.
Þar á tíðindasðgu að hefja, er mest
■þykir að kveða um þessar mundir, eða á
æfilokum Alexanders þriðja Rússakeisara,
á 50. aldursári (f. 10. marz 1845). Hann
andaðist 1. þ. m., eptir langvinnan sjúk-
dóm — nýrnaveiki og fleira, sem henni
kann að fylgja. Síðan í vor eða snemma
sumars ýmislegt kvisað um heilsuástandið,
en eptir miðsumar þótti margt koma í
Ijós, sem gerði tvísýnt um batann.
Hjer er mikill höfðingi látinn, harmaður
mjög af skyldmennum og venzlafólki og'
öllum tignarlýð álfu vorra. í sorgarhjúpi
situr og ein af fjölskipuðustu þjóðum heims-
ins, að minnsta kosti þar til er útföriuni
er lokið, þjóð sem í mörg hundruð ára
hefir gengið í svefnleiðslu þrælkunarinn-
ar. Hvenær vaknar hún? Hvenær kemst
hún úr álögum?
Hjer er maður látinn mörgum góðum,
já, beztu kostum búinn, velviljaður og vel
skynjandi; og sá af höfðingjum, sem öll-
um ber saman um, að fastast hafi staðið
á friðarverði álfu vorrar meðan hans naut
við. Svo er líka sagt, að hann hryllti við
stríðum, siðan hann var úti í vatnshelling-
unum rauðu á Bolgaralandi í viðureign-
inni síðustu við Tyrki. Allt um það mátti
hann heima hjá sjer aldrei um frjálst höf-
uð strjúka. Ægishjálmur zar-veldisins kom
honum, sem mörgum feðranna, í illar þarf-
ir. Skyldi sonur hans leggja hann fyrir
óðal? Hvenær kemst keisari Rússaveldis
úr álögum?
Alexander keisari var mikill eljumaður
og var að vinnu 8 stundir á dag að stað-
aldri. Hnnn lagði því meira á sig, sem
honum vai ð ljósara, að margir af stjórn-
arskörungunum, einkum Alslafavinir, t. d.
Ignatjeff og fl., vildu bera hann ráðum og
þoka ríkinu í meiri vanda en góðu gegndi,
•eða leggja enn á tvær hættur og láta frið-
inn rofna. Hann vísaði þeim úr þjónustu,
og tók sjer þann mann, Giers greifa, til
ráðaneytis um útlend mál, sem var gætinn
og varfærinn og íjet keisarann hafa hjer
bæði tögl og haldir. — Þess slcal og geta,
að Alexandir keisari var fyrirmynd kvæntra
manna og heimilisfeðra.
Veðrátta. Rigningasamt í langan tíma
og hafa því fylgt árhlaup á ýmsum suð-
urlöndum, en einkum í útnorðurhluta Frakk-
lands.
Voðaviðburðir. Af þeim skal nefna
hvirfilbyl, sem nærri Carcaas; Venezúela
varð 150 mönnum að bana í jarðskjálfta í
Japan (25. okt,), sem olli hruni 3000 húsa
og líftjóni 260 manna. Nýlega strandaði
skip á klöpp við norðurströnd Nýja-Zee-
lands og fórust þar 134 menn, eða næstum
■öll skipshöfnin.
Danmörk. Af þingi tíðindalaust að
kalla. Um traust hægrimanna og banda-
vina þeirra eða samtök þykir það ekki
votta, að Högsbro er tvisvar kosinn forseti
í fólksdeildinni og einn af vinstrimönnum,
hinum harðtækari, (J. C. Christensen) vara-
forseti.
Sem stendur er rætt um nýja kjörþinga-
skipan eptir frumvarpi stjórnarinnar, sem
í fyrra var samþykkt í landsþingsdeild-
inni, og stje Högsbro gamli niður úr for-
setastólnum (í fyrra dag), og kallaði hjer
beinu rofi fram haldið á grundvallarlög-
unum. Eptir rimmunum að dæma er vart
til framgangs að hugsa fyrir þetta frum-
varp.
í gær var »fríhöfnin« vígð með allmik-
illi viðhöfn. Það er viðtökustöð varnings
með tollgjaldsfresti þar til hann ílendist,'
eða án tollgjalds ef hann flyzt til annara
landa. Hefir þar verið lengi og kappsam-
lega að unnið og mörgum miljónum til
varið, enda er höfnin hið atkvæðamesta
og stórkostlegasta mannvirki í Danmörku.
Tíðindin sorglegu frá Rússlandi hafa
borið þeim konungi vorum og drottningu
bitran skammt harma, sem nærri má geta,
ásamt systkinum keisaraekkjunnar og
börnum þeirra. Að tveim dögum liðnum
halda þeir Kristján konungur og Valde-
mar prins á leið til Pjetursborgur að vera
við útförina.
Að látnum mönnum má tvö nefna: P.
Mariager prófessor, vel metinn skáldsagna-
höfund (f. 1827), og Chr. Rimestad, ass-
essor í hæstarjetti, er iengi var þingmaður
Hafnarbúa í fólksdeildinni. Sökum mann-
kosta og andlegs atgerfis mikils virtur af
öllum, bæði á þinginu og utan þings.
Noregur. Kosningar munu nú vera um
garð gengnar eða því nær, og hafa vinstri-
menn borið sig'irinn úr býtum, en aukið
þó miður sinn afla en þeir höfðu við bú-
izt. En hitt telja þeir með rjettu mest að
virða, að fulltrúar höfuðborgarinnar, Kristj-
aníu, eru nú í þeirra lið loksins komnir.
Af orðum Ullmanns, varaforseta þings-
ins, á einum málfundinum má ráða, að
vinstrimenn vilja láta til stáls sverfa í
deilunni við Svía. Hann á að hafa sagt:
»Við viljum fyrst og fremst hafa norska
sendiherra fyrir Noreg; en síðan af nema
þau embætti og senda þá menn í ríkiser-
indi, þegar þörf gerist«. Svo á hann að
hafa bætt við: »Jeg er þjóðveldisvin og
fyrir þjóðveldi vil jeg vinna. Láti kon-
ungur ekki undan og taki hann ekki
norskan mann til að stýra utanríkismálum
Noregs, þá segjum við: Verið þjer sælir,
ýðar hátign! Yðar megum við þá og án
vera«.
England. í blöðum og ræðum / standa
Torýmenn mjög hnarreistir, og gera helzt
gys að streitu hinna fyrir sjálfstæði írlands
og heityrðunum í sumum ræðum Rosebery
lávarðar gegn efri málstofunni. Hann læt-
| ur slíkt ekki á sig fá, og nýiega (28.okt.)
flutti hann erindi í Bradford, þar sem hann
leiddi mönnum fyrir sjónir, að frumvarp
hlj ti fram að koma frá stjórninni í neðri
málstotunni um hcimildartakmörkun hinn-
ar efri deildar, lávarðadeildarinnar; því,
sem hún beitti sjer nú gegn hinni deild-
inni, væri ástundið óþolandi — já, menn
mættu segja, að það æpti eptir bylting.
Eptir hinar stórvægilegu breytingar á fyr-
irkomulagi fulltrúadeiidarinnar á seinustu
60 árum stæði allt í hinni óbreytt og ó-
haggað. Þar gætu setið vart 30 manna af
frelsis- og framfaravinum, en hinir allir
af Torýmanna liði. Hann kvað sjer ann-
ars vera vel við yfirdeildir þinga eða öld-
ungadeiidir, en þó slíkar helzt, sem væru
í líking við öldungadeildina í Washington.
Iíann ætlast til, að frumvarpið varði þá
stjórnlagabreyting, sem kemur yfirburðum
í lö8’gjöf fulltrúadeildinni (neðri málstof-
unni) í hendur. Ef það er ekki misskilið,
sem dönsk blöð hafa flutt úr ræðu Rose-
berys, þá mun hann ætla að boða til
nýrra kosninga, þegar frumvarpið er sam-
þykkt í neðri málstofunni, og því mun
hann kalla til þjóðaratkvæða skotið. En
þá kemur undir, hver áhrifin reynast, þeg-
ar málskotin koma til lávarðadeildarinnar,
hvort sem þau verða á þann hátt eða himí
gamla, en öll lög koma undir beggja deilda
samþykki.
^ A ófriðarsvæðinu austan við Asíu hafa
Englendingar haft lengi drjúgskipaða flota-
deild, en auka hana á hverjum mánuði tii
góðs fyrirvara, ef þeir skyldu þurfa að
beita sjer gegn annara ósvinnu og fyrir
hagsmunum Englands. Allir vita líka, að
veizlun þeirra á þeim stöðum tekur svo
stórum út yfir verzlun og viðskipti annara
þjóða.
Þýzkaland. Þaðan eru höfuðtíðindin
kansellera- og ráðherra-skipti. Áður hefir
verið minnzt á í þessum|frjettum, hversu
títt keisarinn skorar á einkum lenda menn
til atfylgis gegn byltingaflokkum og þeirra
vjelum, og því hafa allir búizt við nýjum
tiltektum af stjórnarinnar hálfu, eða frum-
vörpum með samþykki sambandsnefndar-
innar, sem kansellerinn og ráðherrarnir
mundu bera fram á alríkisþinginu, o. s.frv.
Um þetta var mörgum getum leitt i blöð-
unum og margt kvisað, en optast hnýtt
við einhverju um ágreining með þeim
Caprivi kansellera og Eulenburg, stjórnar-
formanni Prússaveldis (og ráðherra innan-
ríkismálanna). Vildi Caprivi til sem fæstra
r|ý'lng®' taka, en E. hafði hörð ákvæði í
tilbúningi, og þóttist eiga sjer víst fylgi
keisarans. En hið sama var^greint fyrir
hönd Caprivis í hans fylgisblöðum. Ágrein-
ingurinn mun hafa fylgt þeim á ráðstefnu
keisarans og honum hafa sigið brúnir gagn-
vart báðum. Úrslitin urðu, að báðir sögðu
af sjer embættunum. Keisarinn vjek nú
aptur til hinnar eldri skipunar á dögura