Ísafold - 28.05.1904, Side 3

Ísafold - 28.05.1904, Side 3
135 ar fyrir sýsluna og sömul. 100 til skemti- samkomu. Hvorttveggja verður haldið í Lambey við Þverá milli Breiðabólstaðar og Hemlu 11. júni. 14. Samkvæmt málaleitun landsstjórnar- ínnar lét nefndin uppi, að þessi framfara- mal teldi hún mestu skifta fyrir sýsluna: Brýr á Rangá hvorutveggja. Framhald þjóðvegarins að Þverá. Gufubátsferðir milli Vestmanneyjaog Rangársands. Fram- bald á umbótum á Stokkseyrarhöfn, og að Stokkseyri verði viðkomustaður millilanda- gufuskipa og strandbátanna. Mótorvagna- ferðir eftir akvegunum og talsimi fram með þeim á sinum tíma. Að beitt verði öllum skynsamlegum ráð- um til að verja sýsluna hinum voðalega vatna-ágangi og skeuidum af Markarfljóti; sömuleiði sandágangi og i sambandi við hann, að gjörð sé tilraun til skóggræðslu. Nefndin samþykti með meiri hluta at- kvæða, að búnaðarskólinn á Hvanneyri skyldi lagður niður, en bókleg búnaðar- kensla á stofn sett í Reykjavik, en jafnframt komið upp verklegri búnaðarkenslu á hent- ugum stað fyrir suðurlandsundirlendið. Móti Hvanneyrarskóla var það haft, að hann væri mjög óhaganlega settur fyrir sýsluna og að- sókn lítil að honum vegna þess. Nefndin taldi nauðsynlegtað glæða vakn- aðan áhuga á kynbótum á öllum fénaðar- tegundum með fjárstyrk af almannafé; sömuleiðis á hirðing og notkun áburðar og fengist meira við plægingar og eins sáningar- tilraunir. Mestur hluti sýslunefndarinnar var ein- dreginn á móti gadda-virslögunum frá síð- asta þingi, og áleit sjálfsagt, annaðhvort að afnema þau með öllu eða breyta þeim i alt aðra stefnu á næsta þingi. Nefndin taldi bráðnauðsynlegt, að land- stjórnin hlutaðist til um hið allra fyrsta, að kælingarrúm yrði útbúið i einu eða tveimur gufuskipum, sem landssjóður styrkir, með því að sýnilegt væri, að smjörflutningur út úr landinu fer stórum vaxandi á næstu árum, og hins vegar fjárframlagið úr lands- sjóði til gufuskipaferða svo stórkostlegt, að full sanngirni mæli með þvi, að kælingar- rúmið fáist landinu að kostnaðarlausu. 15. Beiðni kom frá flestum búendum i Fljótshlið innan Litlu-Þverár, um að stofnað yrði nýtt ytirsetukonuumdæmi i Innhliðinni. Markarfljót liggur alt í Þverá og er búið að brjóta af veginn á milli Innhlíðar og Úthliðar. Nefndin veitti það. 16. FljótBhliðarhreppi veitt leyfi til að kaupa 5 bundruð að fornu mati í Neðri- Þverá. 17. Landsbúnaðarfélagið beðið að láta verkfróðan mann skoða 2 nýmyndaða ósa í Þverárbökkum hjá Fróðholti. lb. Yeittar 50 kr. til að haldauppi ferju á Þverá hjá Fróðholtshjáleigu. 19. Samþykt þessi áætlun fyrir sýsluvega- sjóð: Tekjur 1050 kr. Gjöid: til sýslu- vegar i Austur-Eyjafjallahreppi 100 kr., í Vestur-Eyjafjallahr. 300 kr., í Austur- Landeyjahr. 50 kr., i Hvolhreppi 200 kr., í Rangárvallahr. 80 kr., i Landmannahr. 100 kr. og i Holtahreppi 100 kr.; óviss út- gjöld 120 kr. 20. Sýslusjóðsáætlun. Tekjur: niður- jöfnun 4700 kr., aðrar tekjur 810 kr.; sam- tals 6510 kr. Gjöld: sýslunefndarkostnað- nr 280 kr., ritföng hreppstjóra 50, yfirsetu- konulaun 700, jafnaðarsjóðsgjald 1»30, hundalækningar 25, brúargæzla (Þjórsá) 300, vextir og afborgun af jarðskjálftaláni 800, vextir og afborgun af Ölfusárbrúarláni 230, umsjón á skógi og mel 60, óviss út- gjöld (mest skuldagreiðsla) 800, eftirstöðv- ar 535. Samtals 5510 kr. Druknan. Bátur fórst hóðan, 4-manna-far, fimtudaginn fyrir hvítasunnu, 19. þ. m-> f fiskiróðri. Hvesti mjög snögg- lega, er kom fram á miðjan dag, og hleyptu þeir fáu bátar upp á Akranes, er hér voru úti á miðum. Einhverir sáu til þessa báts á siglingu þangað eða upp á Mýrar, og gerðu menn sér þvi nokkra von um, að þaðan mundu þeir ur helju heimtast. En sú von hefir brugðist. Báturinn hefir hvergi komið fram. Formaður á bátnum var P é t u r f orvarðsaon, þurrabúðarmaður hér, frá Kalastöðum (bróðir þorvarðs prentara), rúmlega þrítugur (f. 1871), ruesti myndarmaður og hinn röskvasti sjósóknari. Hann lætur eftir sig konu, Kristlaugu Gunnlaugsdóttur frá Máva- stöðum, og 2 börn ung. þórður Jasons- son hét einn hásetinn, barnakennari, frá Arnarhóli í Flóa, rúml. fertugur, nýfluttur hingað búferlum og nýgiftur. Hinir voru: Guðm. Diðriksson trésm., nýgiftur, átti 1 barn, og unglingspiltur þórður þórðarson frá Litlalandi í Olfusi. Fimti hásetinn reri ekki þann dag; var lasinn. Álþingiskosningamálið. Undirtektir ráðgjafans undir þingrof og nýjar kosningar (sbr. ísafold 14. þ. m.) eru alveg eins og ganga mátti að vísu fyrir fram. Hann svarar svo fyrir munn spámanns sins eins hér (J. Ó.), að h ann vill ekkert hafa með það að sýsla. Hann segir eins og Mac Mahou: Hér er eg og hér verð eg. Kastalann hef eg unnið, valdakastalann, og eg fer ekki að stofna mér í neina tví- sýnu með því að lofa fólki að vera að kjósa til alþingis, svona upp úr þurru. það er meira í það varið en að vera að sýna af sér svo kallað frjáls- lycdi með því að lofa þeim að neyta kosningarréttar síns á næstu misser- um, þessum 3—4 þúsundum, sem hann hafa hlotið núna með stjórnarskránni. það er meira í það varið en að veita þjóðinni nú loks kost á að hagnýta kosningarrétt sinn með fullu frelsi og geta valið eftir sönnum þingmanns- bæfileikum. þetta er að vísu ekki sagt berum orðum, heldur er svarið vafið innan í þær áferðar-gljáu umbúðir, að ekki þyki hlýða að stjórn geri þingrof, með- an hún hafi meiri hluta á þingi. En hvað veit hún um það, hvort hún hefir meiri hluta á þingi? Hið kynlega bandalag manna með gagnólíkum þjóðmálaskoðunum um það eitt, að verja sameiginlegum mót- stöðumönnum valdasessinn, þarf alls ekki að þýða stöðugt fylgi lengur en að því takmarki. J>að eru meira að segja til bein ummæli frá meiri háttar mönnum í því bandalagi um, að það hafi aldrei átt að standa lengur. |>á hafa valdamennirnir haft það upp úr krafsinu, sem þeir girntust. J>á þurfa þeir ekki á bandalaginu að halda framar. Báðgjafanum er í lófa lagið að halda völdum, úr því þau eru einu BÍnni fengin, hvað sem líður meiri hluta þings. Hann getur sagt, að sér og þeim félögum »hafi ekki verið þá kunnugt um þá föstu reglu eða tízku« í Dan- mörku um marga tugi ára, að láta sig engu skifta um meiri eða minni hluta í höfuðdeild þingsins. |>essi eina und- antekning frá 1901 þurfi að engu marki að hafa þar í móti. |>að er með öðrum orðum, að ráð- gjafinn getur raunar haft fult næði í valdasessinum, hver sem verða kynnu kosningarúrslitinn. En hitt er afar-ófrjálslegt, að vilja fyrirmuna þjóðinni að láta uppi með almennum kosningum vilja sinn um það, hvernig landinu skuli stjórnað fyrsta áfangann á hinni nýlögðu braut. Hún var alls ekki um þ a ð spurð með þingrofinu í hitt eð fyrra og kosning- unum þá. f>að var öðru nær. Enda leynir það sér ekki, það lítið sem þjóð- in getur látið á sér skilja hins vegar, að hún er mjög óánægð með ráðlag síðasta þings i fjármálum t. d., sem mest er um vert, og mörgu fleira. Og þó að hún kynni þá um leið að láta á sér heyra vanþóknun á innlimunar- spori því, er ráðgjafinn hefir unnið það til upphefðarinnar að stíga óðara en þess var kostur, þá er hvorki karl- mannlegt né drengilegt, að láta það standa fyrir. Ofan á alt þetta bætist svo meðferðin á hinum nýju kjósend- um, sem stjórnarskráin hefir leitt í kór og skifta sjálfsagt mörgum þús- undum. f>eir eru gabbaðir. f>eir eru dregnir á hagnýting kosningarréttar síns svo og svo lengi, nærri heilt kjör- tímabil líklegast. Fyr má nú vera ófrjálslyndi. f>ví fer í stuttu máli mjög fjarri, að hér eigi við sú almenna regla, að því að eíns skuli þing rjúfa og efnt til nýrra kosninga, að stjórn hafi brugð- ist fylgi þess. Hér eru til þess mjög ríkar ástæður aðrar, hvað sem því líður, svo sem gerð hefir verið full skilmerkileg grein fyrir bæði nú og um daginn. Arnarflrði, á útmánuðum’04. Frá þvi h«fir áður skýrt verið, hversu botnvörp- ungar fóru alveg með fiskafla hér i haust, og á nálægum fjörðum; og mun ekki of- sögum af því sagt,hversuþeii létu greipar sópa um allan Arnarfjörð, og spiltu veiðarfærum manna. Það er átakanlegt fyrir fátæka menn, sem aðallega stunda sjóinn, og byggja von sina á honum, að sjá þá allan aflann lenda i höndum þessara útlendu hræfugla. Og eitt er enn sárara: að verða að taka við þessu þegjandi. En hve lengi á þetta að líðast? Vér Vestfirðingar berum það traust til nýja ráðherrans, að hann rétti hluta vorn á þessum ræningjum, svo sem honum er unt. Hér lét Mr. Ward kaupmaður reisa í haust fisk- og salthús á Bakka (í Dölum), 25X10 áln., og ætlar hann sér að verzla með þá vöru við Arn- firðinga eftirleiðis. Þeir hyggja gott til þess. Eftir skýrslu pöntunarfélagsstjóra Jóns Hallgrimssonar á Bakka hafa hrepps- búar Dalahrepps selt honum fisk fyrir hátt á 6. þús. króna. Það væri mjög gott fyr- ir sunnlenzka skipstjóra, sem fiska fyrir Vestfjörðum á sumrin, að leggja þar fisk upp og fá þar ódýrara salt en alment gerist á Vestfjörðum. Búnaðarfélag var stofnað hér í fyrra vetur, af örfáum mönnum, og hefir reynst vel; það hafði tvo starfsmenn í sumar og hélt þeim úti 4 mánuði. Það heldur á- fram með sama fyrirkomulagi. Hinn 7. jan. var pöntunarfélagsfundur haldinn að Bakka. Þar var samþykt að halda félaginu áfram næsta ár, undir stjórn Jóns Hallgrimssonar, með sama fyrirkomu- lagi og áður. Ráðgert er, að snúa því upp i kaupfélag siðar meir. Stórum hefir það bætt verzlun hér við Arnarfjörð, beinlinis og óbeinlínis, þrátt fyrir ýmsa örðugleika. Minnast má á það hér, þótt ekki séstór- tiðindi, að Bakkdælir eru að leggja brú yfir Bakkadalsá. Heitið er 50 kr. úr sýsl- sjóði til brúargerða í hreppnum. Nýja kirkju er verið að hugsa um hér í Dölum, auk þeirrar i Selárdal eða þá i hennar stað. Hér eru miklir erfiðleikar fyrir innsveitarmenn, að sækja kirkju út i Selárdal. Það er 4—5 stunda ferð á vetr- um frá insta bænum i sveitinni, Hvestu, og verður þá að nátta sig einhversstaðar á leiðinni. Fyrir það sækir margt fólk á þessum bæjum ekki kirkju svo árum skift- ir. Hina nýju kirkju er hugsað um að hafa i Bakkadal. Frumkvöðlar þessa eru þau hjón hr. Einar Gislason i Hringsdal og kona hans Maria Magnúsdóttir; þau hafa gefið til þess 100 kr. fyrirfram; sömul. Ragnhildur Gisladóttir á sama bæ; húnhef- ir gefið til þess 95 kr. Hr. E. G. safnaði á fáum dögum á 2. þús. kr. hjá hrepps- búum. Kirkjan verður liklega reist á Bakka. Það er hér um bil í miðri sveitinni. Lóð undir kirkju og kirkjugarð hefir ábúandi og eigandi jarðarinnar (J. H.) lofað að gefa. Það er annars skoðunarmál, hvort betra er, að hafa tvær kirkjnr i sókninni, eða eina. Verði þær tvær, geta gjöld til þeirra ekki orðið nóg til að halda þeim báðum við, og komist kirkja upp i Bakkadal, er mjög liklegt, að Selárdalskirkja byggist ekki upp aftur; en þá yrði þessi nýja kirkja of litil fyrir alla sóknina, þvi ekki er hægt að hafa hana svo stóra af tómum samskot- um i litlnm hreppi. Sótt var um til alþingis í sumar auka- lœkni á Bildudal. Þvi var neitað. Lik- lega hefir þingið ekki vitað, hve mikil þörf er hér á aukalækni; hæði yfir fjöll og firði að fara til læknis. Sé vitjað héð- an læknis á vetrardag, suður á Patreks- fjörð, er lítt hugsanlegt, að bann geti komið fyr en eftir 16—18 stundir, þótt komist verði sjóveg yfir Tálknafjörð; ella miklu lengra. Kátbroslegt óíriðar-yein. f>að er meir en broslegt, óíriðarvein- ið í stjórnarmálgögnunum hérna. Lát- lausir kveinstafir út af því, að hin nýja stjórn sé lögð í einelti áður en hún sé iarin að gera neitt. Skrítið orðalag er það fyrst og fremst, að sá sé lagður í einelti, sem aldrei linnir ófriði sjálfur. Almenningur veit ekki betur en að það sé rödd ráðgjaf- ans sjálfs, sem bergmálar enn í blöð- um þeim tveimur, er hann stofnaði eða lét stofna sér til kjörfylgis fyrir nokkrum missirum, annað fyrir vestan, og hitt fyrir norðan; og hana segja þeir, sem heyra, vera með litlum blíðu- blæ eða friðar. Líkt þykir mörgum sem segja megi um málalið hans hér. J>að er engu líkara en að sumir fylgi- fiskar ráðgjafans líti svo á upphefð hans og völd, sem það sé nokkurs kon- ar herfang eða bráð, sem hann og þeir félagar eigi tilkall til að sitja að í næði, eftir vasklega framgöngu til að hremma hana. |>að er áríðandi að hann hafi gott næði, ráðgjafinn, segja þeir, til að hugsa um landsins gagn og nauðsynjar. En það á hann sannarlega að geta haft, ef hann vill. Hvað kemur það við hann, í instu fylgsnum hallar sinn- ar, þótt eitthvert hark heyrist úti fyr- ir, er þar er nóg lið á verði til að bæla það niður og forða honum öllu grandi? Liggja svo sem máltólin þar á liði sínu? f>að ér öðru nær. Ekki farin að gera neitt, segja þeir. |>ýðir þetta *ekki neitt« alls ekkert, hvorki ilt né gott? f>að væri magur vitnisburður. Eða þýðir það: ekkert ilt af sér eða aðfinsluvert? Ráðgjafaskipunar-frammistaðan er þá e k k i aðfinsluverð, eftir því. Fyrsta sporið það er þá heillaspor, frægðar- spor, lofsverð hegðun í alla staði. Sömuleiðis afskiftin fyrstu af banka- stjóraskipuninni við Hlutabankann. Ennfremur ráðið, sem haft var til þess að bankastjórakjör Páls Briem hið upphaflega ónýttist. Ennfremur að ganga fram hjá honum við skipun landritaraembættis- ins, sjálfsagt langfærasta manninum í þá stöðu, o g að baka landssjóði þar með um leið stórmikinn biðlauna- og eftirlaunakostnað að þarflausu. Enn fremur að hafna hæfasta mann- inum, sem til var, í eitt skrifstofu- stjóraembættið, o g vinna það til um J

x

Ísafold

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.