Ísafold - 20.07.1912, Blaðsíða 1

Kemui át tvisvar i viku. VerH &xv,. (HO
arkir minst) 4 kr. orlondib 5 ki, ofta 1 */»
dollar; borjfiat tyrir mibjan jiili (orlendis
fyrir frnm).
ISAFOLD
IjppsÖKn (Bbriílejc) bundin vib draznót, ei
ógUd nema komin sé tii útsrefandn fyrir
1. okt. ejr aaapandi akuldlaui Yif> bl&MD
Afsreiöila: Auvturstrffiti 6.
XXXIX. árg.
I. O. O. P. 93569
KB 13. 9. 7. 27. 9. G
Alþýbufól.bókasafn Pósthússtr. 14 kl. 6—8.
Augnlækning ókeypis í Lækflarg. 2 mvd. 2—8
Borgarstjóraskrifstofan opm virka daga 10—3.
Brojarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og 4—7
Bæjargjaldkerinn Laugav. 11 kl. 12—8 og 5—7
Eyrna-,nef-og hálslækn. ók. Pósth.str.UA fid.2—B
tslandsbanki opinn 10—2 V* og 51/*—7.
K.P.U.M. Lestrar- og skrifstofa 8 árd.—10 sbd.
Alm. fnndir fid. og sd. 8»/« sibdegis.
Landakotskirkja. önbsþj. 8 og 8 á helgum
Landakotsapltali f. sjúkravitj. 10‘la—12 og 4—5
Landsbankinn 11-21/*, ö'/a-B1/*. Bankastj. vib 12-2
Landnbókasafn 12—B og 5—8. Útlán 1—8
Landsbúnabarfólagsskrifstofan opin t»A 12—2
Landsféhirbir 10—2 og 5—8.
Landsskjalasafnið hvern virkan dag 12—2
Landsiminn opinn da^langt [8—9] virka daga,
helga daga 10—12 og 4—7.
Lækning ókeypis Þingh.str. 28 þd. og fsd. 12—1
Náttúrugripasafn opib l1/*—21/* á sunnudögum
Stjómarráösskrifstofurnar opnar 10—4 daglega
Tálsimi Reykjavíkur (Pósth. 8) opinn daglangt
(8—10) virka daga; helga daga 10—9.
Tannlækning ókeypis Pósth.str. 14B md. 11—12
Vlfilsstabahælib. Heimsóknartimi 12—1.
Þjóbmenjasafnib opið á hverjum degi 12—9<
Ritstjórar Isafoldar
verða fyrst um sinn venjulega til við-
tals í skrifstofu ísafoldar á þessum
timum:
Ölajur Björnsson kl. ii—12 árd.
SiqurÖur Hjórleifsson kl. 2—j síðd.
Ráðherraskifti.
Telja má víst að Kristján Jónsson
ráðherra segi af sér mjög bráðlega á
þessu þingi, líklega á næstu dögum.
Kristján Jónsson, hinn fráfarandi ráðherra
— Enginn vafi er heldur á því hver
þingmanna hafi mest fylgi til þess að
verða eftirmaður hans, en það er banka-
stjóri Hannes Hajstein.
-----sæ------
Stjórnarskráin og sambandsmálið.
Áður en stjórnarfrumvörpin voru
tekin til umræðu á þinginu á fimtu-
daginn var, tók ráðherra Kr. J. til
máls og skýrði frá ástæðum stjórnar-
innar fyrir því, að frumvarpið um breyt-
ingu á stjórnarskipunarlögum íslands,
hefði ekki verið lagt fyrir þingið, af
hálfu stjórnarinnar.
Astæðuna kvað hann veraþá, að h.
h. konungurinn hefði «kki viljað veita
samþykkl sitt til þess, að frumvarpið
yrði lagt óbreytt fyrir þingið af hálfu
stjórnarinnar. Reyndar kvaðst hann
hafa gert sér von um, að Friðrik kon-
ungur 8. mundi hafa samþykt stjórn-
arskrána óbreytta með fororði, en hinn
núrikjandi konungur gæti ekki felt
sig við úrfellingu ríkisráðssetu ákvæð-
isins, nema jafnframt væri gerð skip-
un á sambaadi íslands og Danmerkur
með lögum, er samþykt væru bæði
af alþingi íslendinga og ríkisþingi
Dana.
Óneitanlega eru þetta mikil tíðindi
og eftirtektarverð og eðlilega verður
ekki hjá því komist að taka tillit til
þe:sarar yfirlýsingar.
Fásinnu yrði að telja það, að ætla
sér að samþykkja stjórnarskrár frum-
varpið óbreytt á þessu þingi, eftir
þessa yfirlýsingu.
En auðsætt ætti það að vera, að
vér getum heldur ekki samþykt neina
stjórnarskrá á þessu þingi, þar sem
ákvæðið um úrfellingu ríkisráðssetu
ákvæðisins væri felt í burtu. Það
væri að hopa á hæli að óþörfu frá
málstað þjóðarinnar.
Hvort ráðið sem tekið væri, þeirra
er hér hafa verið nefnd, væri óyndis-
úrræði.
En sem betur fer getum vér haldið
særnd vorri, þótt hvorugt þetta ráð
sé upp tekið og benda þessi skilaboð
konungsins oss þar i áttina. Þar er
sagt: »nema jafnframt væri gerð skip-
un á sambandi íslands og Danmerkur
með lögum«.
Þau ummæli verður að skilja svo,
að i þeim felist óbeinlínis bending til
löggjafarvalds Islands um, að hans há-
tign konungurinn líti svo á, að ekki
horfi nú óvænlega um að koma fram
sambandslögum, er bæði íslendingar
og Danir mundu geta unað við, og
báðum þjóðum yrðu giftudrjúg. En
væri svo, að konunginum væri hug-
leikið að leiða þetta mál til friðsam-
legra lykta, mætti oss verða að því
mikill styrkur, ef unnið væri að mál-
inu hér heima í friðsemd og bróðerni.
Þessi yfirlýsing konungsins ætti því
að verða alþingi hin mesta hvöt til
þess að gera hæfilegan undirbúning
undir nýja samningatilraun um sam-
bandsmálið. Leiði sú tilraun til góðra
úrslita og málaloka, þá er vel farið
og þá má stjórnarskráin vel bíða þess,
að samningar séu gerðir, en leiði hún
það í ljós, að samkomulag fáist ekki
við Dani um sæmilega samninga, þá
er einsætt að oss ber að halda fastara
saman en áður.
Dndirbúningurinn, sem gerður var
í vetur um samkomulag milli flokk-
anna, um samkomulag í sambandsmál-
inu, virðist nú koma í góðar þarfir.
Mikill meirihluti þjóðarinnar vill líka
treysta þinginu til þess að taka því
starfi tveim höndum og halda því
áfram. Þvi skyldi það þá ekki gera
það ?
Erl. símfregnir.
--- Khöfn 3°/6 ’12.
Ófriðurinn.
Stjórnin i Tyrklandi farin Jrá. Stór-
vezir ójenfinn enn. Italir %ert nýja
árds á Dardanellana i nótt. Hún mis.
tekist. Lokun sundsins aj nýju stendur
til.
Þessi stjórn, sem hér er átt við, kom
til valda í öndverðum ófriðnum —
eða um áramót og heitir sá Hilmi Pasha
sem stjórnarformenskuna hafði og er
úr flokki Ungtyrkja.
Olympíu leikarnir.
---- Kh. % 12.
Ólympska vikan.
í fyrradag hófst ólympska vikan í
Stadion í Stokkhólmi.
Fagur sumardagur. Látlaust að-
streymi frá fótaferð til hádegis.
íþróttamönnunum er skipað niður
eftir þjóðerni og ganga fram í skrúð-
göngu, hvorir eftir aðra. Einna fremst
eru Danmörk og Noregur, og Sviar
ganga síðast.
Eftir skrúðgönguna tók fyrstur til
máls konungsefni Svía, GústaJ AdolJ,
heiðursforseti Óly mpiu -nefndarinnar.
Hann mælti skörulega, svo heyrðist
um álla vellina. Hann mintist á, hve
likamsment væri mikilsverð fyrir líf
þjóðanna, og lauk orðum sínum með
því, að biðja konung að kunngera, að
Ólympiuieikarnir væru settir.
Þá gekk konungur fram og bauð
Reykjavík 20. julí 1912.
alla íþróttamenn og íþróttavini vel-
komna á þessa friðsamlegu kappstefnu
þjóðanna. Hann mælti að lokum:
Gustav V. Svíakonungur.
Vér óskum, að hin göfuga hugsun,
sem kom fram í hinum fornu Ólymp-
íuleikum, eigi líka bú í brjóstum nú-
tíðarmanna, svo að þessar kappstefnur
leggi sinn drjúga skerf til þess að efla
Gustav Adolf rikiserfingi.
líkamshreysti þjóðanna. Með þessum
orðum vil eg lýsa yfir því, að Ólympíu-
leikarnir í Stokkhólmi eru settir.
Þá flutti konungsefni heillaóskahróp
fyrir konungi, sem svarað var með
fjórföldu húrra.
HLaupin.
Meðal þeirra mörgu leika, er fram
fóru í gær í Stadion voru hlaup. Styzta
hlaupið var ioostikur, næsta 800, en
lengsta hlaupið um 10.000 stikur.
Meðal íslenzku Ólympíufaranna var
einn hlaupari, Jón Halldórsson. Hann
tók þátt í 100 stiku hlaupinu, en varð
3. i sínum flokki. Sá, sem sigraði við
hlaupin þau og hlaut gullmedalíuna,
var maður úr Bandaríkjunum, Crai%.
Hann hljóp skeiðið á 10.08 sekúnd-
um.
Sigurjón Pétursson
hefir sýnt vaskleik það sem af er i
grísk-rómverskri glímu, og sænsk blöð
telja brögð hans uggvænleg. í gær
barðist hann við Finna. Viðureignin
stóð í 33 mínútur, þangað lál herðar
Finnans kystu dýnuna.
Ekki hefir verið laust við að blöð-
in hér í Khöfn fáruðust út úr fram-
komu Ólympíufaranna. Ekki alls fyrir
löngu skrifar eitt af þeim, Tjiget, út
af viðtali sænsks blaðs við Sigiarjón,
þar sem hann kvaðst ekki vilja ganga
með Dannebrog á brjóstinu:
»Honum ætti að koma óþægð sin
i koll með því að danskt íþróttafélag
bannaði honum að taka þátt í leikjun-
um«.-----------
♦-----
Ýms erlend tíðindi.
Khöfn 8. júli 1912.
Tvö járnbrautarslys í Ameriku. Fyrir
fám dögum (4. þ. m.) vildi til hörmu-
legt slys á járnbrautarstöðinni Corning
í fylkinu New-York, á líkan hátt og
Malmslátt-slysið í Svíþjóð. Það var
hraðlestarvagn, eins og í Malmslátt,
sem ók inn á annan vagn, er héit
kyrru fyrir á stöðinni.
Eina til tvær klukkustundir lágu
49. tölublað
Verzlun í Skagafiröi til sölu.
Þar eð eg hefi afráðið að taka við stöðu, er mér hefir boðist erlendis,
íætti eg verzlunum mínum í Hofsós og Sauðárkrók, og eru því húseignir
mínar i báðum þessum stöðum ásamt fiskhúsi í Selvík og fleiri stöðum á
Skaganum til sölu, sem og verzlunaráhöld, bátar og bryggjur. Sláturhús eru
á Sauðárkrók og Hofsós. Öll húsin eru i ágætu standi.
Nánari upplýsingar gefnar þeim er þess óska.
Sauðárkrók 1. mai 1912.
L. Popp.
i'arþegarnir, sem fyrir slysinu urðu,
demdir inni í rústunum, og 34 lik
voru dregin út, flest börn, auk ör-
cumlaðra manna, er sumir verða krypl-
ingar alla æfi. Þeim felmti, er sló á
alla, sem viðstaddir voru þetta hroða-
lega slys, verður ekki með orðum
lýst.
Enn er ekki uppvís orsökin að slys-
inu.
Tveim dögum síðar vildi til annað
slys nálægt litlum bæ í Pennsylvaníu,
Ligonier. Þar rakst flutningslest á
fólkslest. 21 manns mistu lífið, en
30 örkumluðust.
Frá forsetaefnakosninguuui
í Bandaríkjunum.
Eftir langar og miklar hríðir er nú
kosningin um garð gengin á þjóðar-
samkundu samveldismanna i Baltimora.
Einn daginn fór fram atkvæða-
greiðsla 26 sinnum—alt af árangurs-
laust. Atkvæðin fóru svo dreift, að
engin kosning varð lögmæt.
2. júlí fór fram atkvæðagreiðsla í
45. sinn. Sama niðurstaða, engin úr-
slit.
Þá gekk fram Champ Clark, sem
hafði séð atkvæðum sínum fækka nokk-
uð undanfarna daga, og lýsti því yfir,
að hann leysti þá kjörmenn frá lof-
orði sínu, sem kosnir hefðu verið með
þeirri skuldbinding, að þeir greiddi
honum atkvæði. Og Underwood, sem
hafði jafnan hlotið sömu 117 atkvæð-
in við hverja atkvæðagreiðslu, fór að
dæmi hans.
Við næstu atkvæðagreiðslu, sem fór
fram þegar í stað og var sú 46. í röð-
inni var New-Jerzey-fylkisstjórinn og
sagnfræðingurinn Voodrow Wilson,
kjörinn forsetaefni samveldisflokksins
í einu hljóði með ýýo atkvæðum.
Konuprófessor i Noregi. Dr. Christine
Bonnevie er nýorðin prófessor í dýra-
fræði við háskólann í Kristjaníu. Það
er fyrsta kona í þeirri stöðu í Noregi.
Prófessor Chr. B. er fertug að aldri
og mjög mikils metin fyrir vísinda-
störf sin.
^==-*S===r~
Til kjósenda
í Vestur-lsafjarðarsýslu.
Um leið og eg hlýt að skýra yður
frá, að kærur yðar og mínar yfir
kosningarúrslitunum siðast, hafa verið
að engu hafðar, og mér því er fyrir-
munað að gegna því starfi, er þér í
annað sinn höfðuð falið mér, að vera
þingmaður kjördæmisins, leyfi eg mér
að votta yður þökk mína fyrir það
traust og alla velvild yðar.
Þér hafið verið órétti beittir. Þótt
lögin lýsi þeirri aðferð að brjóta kjör-
seðil einu sinni saman, þá fer fjarri,
að þau leggi hegning — hvorki meira
né minna en missi sjálfs kosningar-
réttarins — við því að breyta út af
þeirri aðferð. Þetta má telja viðnr-
kent með þeirri framkvæmd, sem höfð
hefir verið á lögunum áður, auk þess
sem það liggur í hlutarins eðli, að
lögin séu ekki notuð fyrir hrekkja-
gildru á þá, sem þau eiga að vernda:
kjósendurna og rétt þeirra.
Til réttlætingar þessu hefir verið
fundið upp, að ef mótmæli eða kæra
komi fram, megi kjörstjórn hegna
kjósanda fyrir tvíbrot með atkvæðis-
missi, þótt það hafi ekki verið gjört
áður, er engin mótmæli hafa komið.
En þetta, sem ekki er annað en úr-
ræði til að dylja ranglætið, gæti því
að eins staðist, að annar en kærand-
inn sjálfur ætti að vera dómari í því
máli, sem, eins og atvik voru til,
vissi með fullkominni vissu, hvað
honum var meiri hagnaður.
Að öðru leyti eru yður allir mála-
vextir kunnir.
Með mikilli virðingu.
Rvík 20. júlí 1912.
Kristinn Danielsson.
Þingmannafrumvörp.
Töluvert af þeim er þegar komið
fram á þinginu og má búast við að
betur verði áður en lýkur.
Þessum hefur þegar verið útbýtt í
deildunum:
1. Frumvarp til laga um viðauka
við lóg Jrd 11. nóv. 1899 nr. 26 um
verzlun og veitingar ájengra drykkja á
Islandi.
Efni lagafrumvarpsins er þetta:
Ekkert félag manna má hafa um hönd
í félagsskap neinar áfengisveitingar
sín í milli, né nokkur áfengisnautn
fram fara í föstum félagsherbergjum,
nema félagið fái til þess sérstakt leyfi
lögreglustjóra. — Engin áfengisnautn
má eiga sér stað í veitingahúsum,
hvorki á veitingastöðum, þar er látin
er í té gisting, né í öðrum veitinga-
húsum, svo sern í kaffisöluhúsum eða
öðrum slíkum — í þeim herbergjum
er veitingar fara fram í. Undantekin
eru þó að sjálfsögðu þau veitingahús,
er nú hafa vínveitingaleyfi, lögum
samkvæmt.
Stjórn félaganna, þjónustumenn og
ráðendur þeirra bera ábyrgð að lögum
á þvi, að ofangreindum fyrirmælum
sé hlýtt. Sá sem tvisvar verður brot-
legur um áfengisveitingar á slíkum
veitingastað, skal hafa fyrirgert rétti
sínum til veitinga. Sektir séu frá 20
til 1000 kr.
Flytjandi þessa nytsamlega og nauð-
synlega frumvarps, er bæjarfógeti Jón
Magnússon.
2. Frumvarp til laga um eftirlit
með pilskipum og vélaskipum.
í frumvarpi þessu eru settar strang-
ar reglur um eftirlit með þessum
skipum og skoðun á þeim.
Flutningsmenn eru: Lárus H. Bjarna-
son, Jón Jónsson þingm. Rvk. og
Benedikt Sveinsson.
j. Frumvarp til laga um breytingu
á lögum nr. /7 utn aðra skipun á aðstu
umboðsstjórn Islands Jrd 7. okt. 190).
Eftir frumvarpi þessu á ráðherra að
hafa 1000 kr. eftirlaun, en hafi hann
fluzt í ráðherraembætti úr öðru eftir-
launaembætti, á hann lika að njóta
þeirra eftirlauna.
Flutningsmenn eru: L. H. B., J.
J. þingm. Rvk., Bened. Sveinsson,
Sigurður Sigurðsson og Tr. Bjarnason.
4. Frumvarp til laga utn vörugjald.
Þetta er frumvarp um faktúrutoll
og hljóðar 1. grein þess svo: