Ísafold - 24.08.1912, Side 2

210
I8AFOLD
14- Lög um stofnun peningalott-
eriis fyrir ísland.
15. Lög um viðauka við lög um
útflutningsgjald af fiski, lýsi o. fl. 4.
nóv. 1881.
16. Lög um vörutoll.
17. Lög um ritsíma og talsíma-
kerfi íslands.
18. Lög um vatnsveitu á löggilt-
um verzlunarstöðum.
19. Lög um breyting á lögum nr.
53, 10. nóv. 1905, um viðauka við
lög 14. des. 1877 um ýmisleg atriði
er snerta fiskveiðar á opnum skipum.
20. Lög um yfirsetukvennaskóla.
21. Lög um breyting á lögum nr.
34» 27/9 01 um bólusetningar.
22. Lög um breyting á lögum 18.
sept. 1885 nm stofnun Landsbanka.
23. Lög um þingfararkaup alþing-
ismanna,
24. Lög um breyting á lögum 20.
okt. 1905 um rithöfundarétt og prent-
rétt. '
Fyrirspurnin
um viðskiflaráðunautinn.
(Framhald frá siðasta bl.).
Ræða ráðherra.
Svar mitt verður stutt og lítið. Eg
hef engan þátt tekið í neinum af þeim
stjórnarathöfnum, sem hinn háttvirti
fyrirspyrjandi gerði að umtals- og að-
finningarefni og ber þar af leiðandi
heldur enga ábyrgð á þeim, enda lit
eg svo á sem aðaltilgangur fyrirspurn-
arinnar sé sá, að koma því tii vegar
að þingið gefi stjórninni bendingu um
hvernig hún framvegis eigi að hegða
sér gagnvart viðskiftaráðunautnum og
og hvert eftirlit hún eigi með honum
að hafa og er mér ánægja að hlýða
á hvert álit þingsins er í því efni.
Sé svo að stjórnin hafi hingað til
tekið mjúkum höndum á viðskiftaráðu-
nautnum, þá hygg eg að því hafi ráð-
ið kurteisi við þingið. Stjórnin mun
hafa litið svo á að hér væri um per-
sónulega styrkveitingu að ræða. Eg
get ekki verið því samþykkur að
stjórnin geti breytt erindisbréfi við-
skiftaráðunautsins eins og fjárveiting-
in til hans er orðuð í gildandi fjár-
lögum, þar sem vitnað er til erindis-
bréfsins frá 30. júlí 1909. Þar stend-
ur að vísu, að viðskiítaráðunauturinn
verði að sætta sig við þær breytingar,
sem gerðar kunna að verða á erind-
isbréfi hans. En þar með er ekki
sagt að alþingi vildi sælta sig við, að
erindisbréfinu væri breytt af stjórninni,
eftir að þingið er búið að samþykkja,
að störfum ráðunautsins skuli hagað
samkvæmt erindisbréfinu.
Annars vona eg að fyrirrennari
minn, háttv. þ. m. Borgfirðinga, svari
fyrirspurninni, því hann er þessu máli
kunnugastur, þar sem um er að ræða
hluti, sem skeðu í hans embættistíð
og skal eg leyfa mér að afbenda hon-
um öll skjöl þessa máli viðvíkjandi,
sem í vörzlum sjórnarinnar eru.
Ræða Kristjáns Jónssonar.
Hæstvirtur ráðherra tók það fram,
að hann hefði engin afskifti haft af
stjórnarathöfnum þeim, sem hér eru
gerðar að umtals- og aðfinningarefni;
fyrir mitt leyti skal eg þá taka það
fram, að eg hafði ekki afskifti af við-
skiftaráðunautnum fyr en eftir þing-
lok 1911 og get því ekki svarað til
þess, er áður hefir skeð í þessu máli.
Eg skal leyfa mér að benda á á-
kvæði gildandi fjárlaga hér að lútandi.
Það hljóðar svo:
»Til Bjarna Jónssonar frá Vogi til
viðskiftaráðunautsstarfa samkvæmt er-
indisbréfi frá 30. júlí 1909 10,000
kr., þar af 6000 laun hvort árið og
alt að 4000 kr. hvort árið tíl ferða-
kostnaðar eftir reikningi«.
Um þessa fjárveitingu urðu miklar
umræður á þingi 1911 og tók eg þá
fram hvernig eg skildi þetta ákvæði.
Eg skildi það svo þá, og skil það svo
enn, að með því hafi viðskiftaráðu-
nauturinn verið tekinn undan umsjón og
eftirliti stjórnarinnar og sé hann að
eins háður umsjón og eftirliti þings-
ins.
Það var vilji þingsins, að það eitt
skyldi hafa eftirlit með honum. Stjórn-
in getur heldur ekki vikið viðskiftaráðu-
nautnum frá starfi sinu og erindisbréf-
inu er heldur ekki hægt að breyta,
annars væri tilvitnunin til erindbréfsins
frá 30. júlí 1909 í fjárlögunum heimska
og skildi eg hæstvirtan ráðherra svo
sem hann væri sömu skoðunar um
þetta efni. Viðskiftaráðun. á samkvæmt
fjárlögunum heimtingu á launum sín-
um og ferðakostnaði eftir úrskurðuð-
um reikninguru; eg lít svo á sem
þingið 19x1 hafi lögfest erindisbréf-
ið og öðru vísi getur þingið ekki
litið á það mál, einmitt vegna þess
hvernig þingið 1911 tók í málið. Eg
hef hvorki leyft né bannað viðskifta-
ráðunautnum pólitíska starfsemi hér
á landi, þvi að til þess hafði eg enga
heimild.
Erindisbréf viðskiftaráðun. bannar
honum alls ekki pólitíska starfsemi hér
á landi og hún er beldur ekki bönn-
uð í bréfi stjórnarráðs íslands til utan-
ríkisráðherra Dana frá 17. desember
1909. Þar er að eins átt við að hann
megi ekki taka þátt í eða standa fyrir
agitation um íslenzk stjórnmál í út-
löndum. Það kannast eg við að hon-
sé bannað, og það hefir hann mér
vitanlega ekki gert, að minsta kosti
~ekki síðan um þinglok 1911. Eins
og eg tók fram áðan er ekkert í er-
indisbréfinu, sem bannar viðskiftaráðu-
nautnum pólitíska starfsemi hér á
landi, og þegar Bjarni Jónsson var
skipaður viðskiftaráðunautur var hann
alþingismaður, og honum var ekki
sett neitt skilyrði um að leggja niður
þingmensku, eða að hætta að fást við
pólitík; og þegar fjárveitingin af þing-
inu 1911 var stíluð beinlínis á nafn
hans, var hann enn þingmaður og þó
var honum ekkert skilyrði sett um að
hætta við þingmensku eða aðra póli-
tíska starfsemi. Fjárveitingin er alveg
skilyrðislaus. Að vísu hreyfði einn
þingmaður því í sameinuðu þingi, til
þess að fóðra ajkvæði sitt, að hann
ætlaðist til að viðskiftaráðunauturinn
fengist ekki við pólitík, en það ber
ekki að skoða sem skilyrði — sízt frá
þingsins hálfu; það var að eins and-
varp frá særðu hjarta þingmannsins.
Eg verð því að halda því fast fram,
að stjórnin hafi ekki vanrækt skyldu
sína, þótt hún hafi ekki bannað við-
skiftaráðunautnum að fást við póli-
tízka starfsemi hér á landi. Stjórnin
hafði enga heimild til að skifta sér af
því. Hefi eg því svarað fyrsta lið
fyrirspurnarinnar út í æsar, svo að
eigi verður á móti mælt.
Hvað annan lið fyrirspurnarinnar
snertir — um dvöl hans hér á landi,
þá skal eg taka fram, að síðan í þing-
lok 1911 minnist eg ekki að hann
hafi dvalið hér á landi nema nokkurn
tíma í fyrrahaust og svo á þessu þingi.
Þegar viðskiftaráðunauturinn kom heim
i fyrrahaust skýrði hann mér frá, að
hann væri i viðskiftaráðunautserind-
um ; hann vildi koma á útflutnings-
félagi meðal íslenzkra kaupmanna, og
þurfti því við þá að tala og auk þess
var mér kunnugt um, að hann hafði
fleiri störf með höndum, lútandi að
viðskiftaráðunautsstarfsemi. Eg sagði
honum þá, að stjórnin vildi engan dóm
á það leggja, hvort þetta væri lög-
mætt eriudi; viðskiftaráðunauturinn
yrði sjálfur að ábyrgjast það gagnvart
alþingi. En reyndar álít eg sjálfur að
hann hafi haft lögmætt erindi hingað
heim þá. Enda er mér kunnugt um,
að hann hélt hér fund með kaup-
mönnum og fór norður um land, er
hann sigldi aftur og talaði við kaup-
menn á viðkomustöðum skipsins. —
Þá virtist mér það ekkert annað en
eðlileg afleiðing af þvi, að viðskifta-
ráðunautnum var ekki bönnuð þing-
seta, — að honum væri heimilt að
koma hingað til landsins til þess að
sitja á alþingi. Ekki er mér heldur
kunnugt um að viðskiftaráðunauturinn
hafi önnur launuð störf á hendi en
viðskiftaráðúnautsstarfið. Eg hefi aldrei
vitað þingmensku talda launað starf.
Að visu fá þingmenn fæðispeninga á
meðan þeir sitja á þinginu, en það er
að eins endurgjald fyrir kostnað, og
önnur borguð störf veit eg ekki til
að viðskiftaráðunauturinn hafi á hendi.
Hvað viðvíkur 3. lið fyrirspurnar-
innar um ferðakostnaðarreikning við-
skiftaráðunautsins, þá skal eg fyrst og
fremst taka fram gagnvart háttv. fyrir-
spyrjanda, að eg álít alls ekki að nein
almenn regla felist í stjórnarráðsbréf-
inu frá marz 1910. Það bréf átti
að eins við eitt einstakt tilfelli, og þó
svo hefði verið, þá væri sú regla fall-
in burtu nú, eftir því sem fjárveit-
ingin til viðskiftaráðunautsins er orð-
uð í gildandi fjárlögum. Eftir þeim
á viðskiftaráðunauturinn heimtingu á
ferðakostnaði eftir reikningi, sem að
sjálfsögðu liggur undir úrskurð stjórn-
arráðsins. Eg minnist þess, að í febrú-
armánuði, er fyrsti reikningurinn barst
stjórninni, ákvað hún að ferðakostn-
aðurinn á hverjum mánuði mætti ekki
fara fram úr */12 af 4000 kr.; að við-
skiftaráðunauturinn gæti sent reikn-
ingana til ísl. srjórnarskrifstofunnar í
Kaupmannahöfn, og ef ekkert fynd-
ist sérstakt við þá að athuga, gæti hann
fengið reikningana borgaða þar, en
annars yrði að senda þá hingað heim
til úrskurðar. Ennfremur var ákveðið,
að Hamborg skyldi talinn aðalaðseturs-
staður hans, eins og áður hafði verið,
og skyldi miða ferðakostnaðarreikning-
ana við það.
Eg þykist nú hafa gjört grein fyrir
öllum þeim atriðum, er felast í fyrir-
spurninni.
Ræða Bjarna Jónssonar.
íEnginn hefir á spurningunni«, sagði
kerlingin. Og sama hefir vist vakað
fyrir hinum danska háskólakennara,
þm. Seyðfirðinga, þá er hann taldi
sér sæma, að bera upp þessa fyrir-
spurn. En honum verður þó naum-
ast kápan úr því klæðinu, því að meiri
kröfur munu menn, að minsta kosti
Seyðfirðingar, gera til hans um rétt-
hermi, en til hverrar Gróu, sem geng-
ur í pilsi eður brókum manna á meðal
og segir fréttir. Þó eru hans fréttir
engu áreiðanlegri.
í fyrsta lið iymspurnar sinnar segir
hann frá því, að viðskiftaráðunaut Is-
land-i sé bannað að fást við politiska
starfsemi með blaðamensku og þing-
mensku og nefnir þar til erindisbréf
dags. 30. júlí 1909. í 4. grein er-
indisbréfsins stendur, hvað honum er
bannað: »Verzlunarviðskifti má hann
engin hafa hvorki fyrir sjálfan sig né
í annara umboði, né neina aðra at-
vinnu reka, er komi í bága við fram-
angreint starf hans og skyldur i lands-
ins þarfir«. — Margir munu vita að
það er engin atvinna að borga prent-
un og pappir í blað og vinna kaup-
laust að því. Gera menn slikt fyrir
sakir áhuga síns á landshag og þjóðar,
en eigi til gróða. Enginn innlendur
maður mun þora að kalla þingsetuna
atvinnu, en vera má að þessi kennari
við háskóla Dana gerist þingmaður
hér til þess að leita sér atvinnu í
sumarleyfinu. — Þingmenskan og
blaðið koma ekki i bága við stöðuna,
heldur þvert á móti.
Þetta var nú fyrsta Gróu-fréttin.
Sá næsti fróðleikur, sem háskóla-
kennarinn flytur, er sá, að stjórnar-
ráðið hafi ritað utanrikisráðuneyti Dana
bréf um blaðamensku og þingsetu
viðskiftaráðunautsins, dags. 17. des.
1909. Hvað er nú um þetta?
Hinn 10. nóvember 1909 skrifaði
Scavenius utanrikisráðherra Dana is-
lenzku stjórninni bréf um viðskifta-
ráðunautinn. Er það prentað í bækl-
ingi mínum, »Skilur haf hjarta og
vör«, á bls. 52—53. Segir þar meðal
annars: »Ráðuneytið leyfir sér í þessu
sambandi að leiða athygli hins kon-
unglega ráðuneytis að þvi, að í mörg-
um, bæði norskum og dönskum blöð-
um, hafa birzt samtöl við Bjarna fóns-
son, þar sem sagt er að hann hafi
haft þau orð um sambandið milli Dan-
merkur og íslands, sem illa sýnast
eiga við stöðu hans, að vera opinber
fulltrúi íslands«. Hinn 17. des. sama
ár svarar Björn Jónsson, þáverandi
ráðherra og segir í þvi bréfi: »Svo
sem greinilega má sjá af erindisbréf-
inu, liggur stjórnmálastarfsemi alveg
fyrir utan verksvið viðskiftaráðunauts-
ins . . . .« Hvorugt á við þingsetu
eða ritstjórn, heldur eingöngu við
starfsemi viðskiftaráðunautarins er-
lendis. En vilji menn efast um að
þetta sé rétt, þá er hér skýring ráð-
herrans sjálfs á bréfinu: »Eg held
eg hafi skrifað þér síðast, hvernig eg
skil loforðið um að sneiða hjá politik
í utanríkisblöðum: sjálfsagt að mega
skýra frá því, sem á milli ber við
Dani, objectivt en ekki agitatoriskt..«
(í bréfi til mín dags. í Rvík 19/2.
1910). Vona eg að hér með sé full-
sannað, að hinn danski háskólakenn-
ari vitni hér bandvitlausr til þessa
bréfs.
Gróa gamla aftur á ferðinni.
Þá talar sami háskólakennari Dana
í sögu íslands um skilyrði, sem síð-
asta þing hafi sett fyrir fjárveitingu
til viðskiftaráðunauts. Þessi fjárveit-
ing er 31. liður ié. gr. og hljóðar
svo:
»Til Bjarna fónssonar frá Vogi til
viðskiftaráðunautsstarfa, samkvœmt er-
indisbréfi frá 30. júlí 1909 alt að
10,000—10,000 kr.
Þar af 6,000 kr. laun hvort árið,
og alt að 4,000 kr. hvort árið til
Jerðakostnaðar eftir reikningi« (Alþt.
1911, A. 1539).
Hver mundi nú sjá hér skilyrði
annar en hinn lærði þm. Seyðf. Hinu
munu fáir samsinna honum í, að það
sé fjárlagaskilyrði, þótt einn einstakur
þm, geri sérstaklega grein fyrir at-
kvæði sínu.
Enn er gamla konan á ferðinni, í
þriðja sinn í fyrsta lið fyrirspurnar-
innar. Og annað er ekki í þeim lið.
Þá segir sami visindamaður að eg
dvelji mánuðum saman hér á landi
við önnur launuð störf og taki þó
full laun. Ef »önnur launuð störf« á
að eiga við eitthvað annað en þing-
setuna, þá eru ummæli hans fullkom-
in ósannindi. En ef hann talar hér
um þingsetuna, þá furðar mig að hann
skyldi ekki reka sig á annan mann
fyr en mig, þann er tekur full lauu,
þótt hann sitji á þingi. Eða hve mik-
ið mun háskóli Dana draga af em-
bættislaunum þm. Seyðf. meðan hann
hirðir þingfé sitt hér? Hve mikið
mundi vera dregið af launum dóm-
stjóra, bæjarfógeta, bankastjóra, skóla-
stjóra og annara starfsmanna landsins
sem á þingi sitja?
Seilst hefir hann hér um hurð til
lokunnar, blessaður.
Þriðji liðurinn lýsir þó einna bezt
vísindanákvæmni spyrjandans. Hon-
um þykir þar ósvinna að eg telji til
ferðakostnaðar húsnæði og fæði. Hvað
mundi hann vilja telja til ferðakostn-
aðar? Hyggur hann að alþingi hafi
ætlað alt að 4000 kr. til fargjalda
eingöngu? En hann vitnar hér og i
bréf frá stjórnarráðinu. Má það heita
furða, hversu vlðlesinn hann hefir ver-
ið orðinn þá þegar, er hann bar fram
fyrirspurnina. En hvernig á nú bréf-
ið við ? Það er viðvíkjandi ferðareikn-
ingi fyrir ferð frá Hamborg til París-
ar. Eftir erindisbréfinu var eg eigi
skyldur til að fara út úr þeim fimm
löndum, sem þar eru nefnd, (Norður-
lönd, England og Þýzkaland) fyrir
þær xo,ooo kr. sem mér voru þá ætl-
aðar til launa og alls kostnaðar. Þeg-
ar ráðherra því símaði mér að fara til
Parísar, með eins dags fyrirvara, setti
hann i símskeytið þessi orð: »om-
kostninger refunderes«. Samkvæmt
þessu sendi eg svo reikning. Bréf
það frá 9. marz 1910, sem spyrjand-
inn vitnar til, er um þann reikning
og annan samskonar ferðareikning.
Allir aðrir menn en þm. Seyðf. sjá
það, að þetta bnf kemur alls ekki
við þeim ferðakostnaðarreikningum,
sem eg gef nú samkvæmt Fjárlögun-
um 1911, þar sem skift er sundur
upphæðinni í kaup og ferðakostnað.
Ekki er hætt við að þessi sagnfræð-
ingur verði ónákvæmur, þegar um
vandamál er að ræða, úr þvi honum
hefir orðið svo mikil leit að fjárlög-
unum frá 1911 að hann hehr auðsjá-
anlege ekki fundið þau.
Þá er á hitt að líta, hvers vegna
hann bar fram þessa fyrirspurn og í
hverju skyni. Af ættjarðarást stafar
þessi árás hans ekki, því að hann
gerði grein fyrir því í ræðu hér á
dögunum, að hann bæri fram tillög-
nna í hefndarskyni fyrir það, að eg
hafði bent á þau alkunnu sannindi, að
hann er danskur embættismaður. En
reiðin er þó ekki næg skýring á fyr-
irspurn hans, því að maðurinn er geð-
spakur og ekki ógreindur að eðlisfari
og mundi þvi hafa gefið rúm reið-
inni.
Hér mun vera annað í efni. —
Bréf þau sem fyr var getið, frá dönsku
stjórninni og önnur fleiri sýna með
sannindum að stjórn Daua hefir haft
auga á viðskiftaráðunautinum. Hefir
hún að líkindum óttast, að hér væri
byrjun til annars meira. Mér urðu
þær undirtektir til gleði, því að minn
sómi óx við það og meira var tekið
eftir viðskiftaráðunaut íslatids en ella
mundi. Jók það á, að dönsk blöð
lögðust mjög á móti mér og málstað ís-
lands. En þar í áttu rnikinn þátt hin-
ir íslenzku sjálfboðaliðar, sem fylla
dönsk blöð með rógi um menn og
málefni heima á íslandi. Undanfarin
ár hafa þeir vaðið uppi í mörgum
blöðum þar, Telegrafen, Nationaltid-
ende, Politiken o. fl. Þykir mér
sennilegt að þm. Seyðf., kennarinn í
sögu Islands og bókmentum við há-
skóla Dana, viti um faðerni á mörg-
um af þessum greinum. En til dæm-
is um, hvernig þiu krókódílatár eru,
sem þessir leiguliðar danskra blaða-
manna gráta yfir ættjörð sinni, skal
eg nefna, að nýlega stóð i Politiken
grein um það, að bæjarfógetanum
væri ekki trúandi til að fara með mál,
ef skólabróðir hans ætti í hlut, og að
mál hefði engan framgang, ef vinir
Hannesar Hafsteins væri við þau riðn-
ir. Höfundum þessum hefir jafnan
orðið tíðrætt um viðskiftaráðunautinn,
enda eru allar líkur til að fyrirspyr-
jandinn hafi nú viljað njósna um hann
og hafi hugsað sér gott til glóðarinn-
ar, að ráða nú niðurlögum þessa ó-
fétis viðskiftaráðunauts og taka fyrir
trúrra þjóna verðlaun, er hann kæmi
í heimalandið, sem hann nefndi svo í
ræðu um daginn. Mun hann vænta
sér þeirra, þótt hann sé eigi annað
en sjálfboðaliði.
Bæða Jóns Ólafssonar:
Mér hefir satt að segja aldrei þótt
skemtilegt að vera við executionir og
ætlaði eg mér þvf helzt ekki að taka
þátt í umræðunum. En nokkur orð,
sem eg hefi heyrt hér falla, knýja
mig til að segja nokkur orð.
Háttv. þm. Borgfirðinga sagði, að
erindisbréf ráðunautsins væri lögsett
með fjárlögunum, og þess vegna væri
ekki auðið fyrir stjórnina að breyta
því. Það getur verið rétt; en er það
þá ekki skylda stjórnarinnar að sjá um,
að erindisbréfinu sé fylgt í öllum at-
riðum ? Meðal annars varðar það heim-
köllun og afsetningu ef það er brotið.
Nú er það upplýst af háttv. þingm.
Borgf. að ráðunauturinn hafi komið
hingað til landsins og dvalið hér lang-
vistum, án leyfis stjórnarinnar. Háttv.
viðskiftaráðunauturinn sagði sjálfur að
heimili sitt ætti að vera i Hamborg
(Bjarni Jónsson: Það hefi eg aldrei
sagt). Jú, hann sagði það þegar hann
var að afsaka að hann hefði reiknað
ferðakostnað til Kristjanlu. (Bjarni
Jónsson: Eg hefi aldrei afsakað það).
Þingmaðurinn getur komið með sínar
athugasemdir á eftir. En svo mikið
veit eg, að til Hamborgar hefir hann
ekki komið langa lengi. — Það var
að heyra á ræðu háttv. þingm. Borg-
firðinga, að hann hefði verið svo mik-
ið í burtu og annar gegnt ráðherra-
embættinu í hans stað, að hann visSi
ekki hvort reikningar viðskiftaráðu-
nautsins væru úrskurðaðir og borgaðir.
Eg vildi óska að þeir væru það ekki.
En ef þeir hafa verið borgaðir, hlýtur
það að vera á einhvers ábyrgð. Það
getur engum dulist, að það* var rétt
sem háttv. fyrirspyrjandinn sagði, að
ferðakostnaður ráðunautsins er gífur-
legur. 1500 kr. kostar ferð hans frá
Kaupmannahöfn til Kristjnníu og til
baka aftur. Sú ferð kostar í raun og
veru 48 kr. á gufuskipi, en 52 kr.,
ef farið er á járnbraut. Fyrir þjórfé,
það er líklega það sem hann drekkur
fyrir, reiknar hann sér 730 kr. á ári,
eða 2 kr. á dag. Þetta er því ein-
kennilegra þar sem fyrirliggur úrskurð-
ur um, að ferðakostnað skuli ekki
greiða þegar hann dvelur til langframa
á einhverjum stað, enda er það eðli-
legt, því að engin ástæða er til að
ætla, að hann eti meira þegar hann
er í Kristjaníu eða Kaupmannahöfn
en þegar hann er í Hamborg. Yfir-
leitt eru þessir ferðakostnaðarreikning-
ar eitthvað það blygðunarlausasta sem
eg hefi heyrt að komið hafi fram
gagnvart landssjóði og nokkrum öðr-
um sjóði, og er þá mikið sagt. Háttv.
ráðunauturiun sagði og það er ef til
vill satt, að sér hefði verið bannað
að fara með pólitík í útlendum blöð-
um, en alls ekki í innlendum blöð-
um. En hvað geiir hann þegar hon-
um er bannað þetta? Þá rýkur. hann
til og stofnar blað og lætur vini sína
þýða í sænsk og norsk blöð það, sem
hann má ekki segja sjálfur erlendis.
Það eru því einungis krókaleiðir til
þess að gera það, sem hann má ekki
gera. Eitt af því sem ráðunauturinn,
sendiherrann svo kallaði, sagði, var
það, að það væri ekki meira að hann
hefði laun sín, þó að hann sæti á
þingi, en aðrir embættismenn. Hann
gætir ekki að því, að samkv. stjórnar-
skránni eru allir embættismenn skyldir
til að sjá um rekstur embættis síns
á sinn kostnað meðan þeir sitja á
þingi. Hvað gerir hann? Hefirhann
fengið nokkurn mann i sinn stað?
Nei, hann vanrækir embættið. — Eitt
af þvi sem honum er gert að skyldu
og hann hefir brotið, er það, að hann
á að auglýsa, í hverju landi, hvar hann
er og hvað hann dvelji þar lengi. Eg
skal segja honum hérna dálitla sögu,
sem eg hefi eftireinum góðum flokks-
bróður hans. Eg get gjarna nefnt
hann. Það var Olafur Eyjólfsson. í
fyrra dvaldi hann í Hamborg og þurfti
að snúa sér til viðskiftaráðunautsins,
til þess að fá einhverjar upplýsingar
fyrir þýzkt firma. Hann símaði til
Khafnar og spurði hvar viðskiftaráðu-
nauturinn mundi niður kominn, en
enginn vissi. Hann símaði til ráð-
herrans, og hann hafði ekki hugmynd
um það. Þá símaðihanntilísl.stj.deildar-
innar í Kaupmannahöfn er enginn
vissi. Helzt var haldið, að hatin væri
einhversstaðar á Þýzkalandi. En svo
þegar Ólafur er að stíga á skip og
ætlar að fara frá Harr.borg, þá rekst
hann alt í einu á viðskiftaráðunautinn.
Hann spurði hvar hann hefði haldið
sig. »Ö, eg hefi verið hérna í Ham-
borg núna lengi«. (Bjarni Jónsson:
Hvenær á þetta að hafa verið?) í
fyrra. Eg skal ekkert segja um það
hvort sagan er sönn. Eins og eg
gat um, hefi eg hana eftir alkunnum
flokksbróður viðskiftaráðunautsins Og
sem er kunnur að því að gera sér
far um að vera sanuorður og réttorð-
ur maður. — En hvað sem þessu
líður, virðist mér ferðakostnaðurinn
ægilegur. Hvar sem hann situr á
hnettinum reiknar hann sér ferðakostn-
að. Alt sem hann etur og drekkur
og skemtir sér fyrir, það er alt ferða-
kostnaður. Eg fæ ekki skilið að þótt
hámark ferðakostnaðarins sé sett 4000
kr., þá sé ráðunauturinn skyldur til
að eta það alt saman upp. Eg held
frekar að hámarkið sé sett svona hátt
til þess að standast þann kostnað sem
leiddi af því ef ráðunauturinn þyrfti
að bregða sér til Kína til þess að
grenslast eftir markaði fyrir íslenzka
hesta. (Bjarni Jónsson: Eða til Alaska).
Já, til þess að útvega þar markað fyrir
grásleppu.
Niðurlagsræða
Bjarna Jónssonar.
Eg get eigi skilist við þetta mál án
þess að taka saman helztu atriðiti í
þvargi þeirra þm. Seyðf. og 2. þm.
Sunnmýlinga.
Þm. Norðurísf. mælti það með réttu
að ræða fyrirspyrjandans hefði verið
samin af kala til mín. Og eg sann-
færðist enn betur um það, er hann
tók svo til orða, að eg ætti ekki að
vera að «vasast í politik«. Þá datt
mér í hug saga frá þeim tímum, er
Valtýskan var í blóma og þessi þm.
var voldugur á þingi. Þá sótti fá-
tækur vísindamaður um styrk til al-
þingis, en núverandi þm. Seyðfirðinga
fekk því afstýrt að honum væri veitt-
ur styrkurinn. Þessi maður heitir
Helgi Jóusson. Asgeir Torfason
spurði þingmanninn, hvers vegna hann
hefði farið þessu fram. Þá svaraði
þm., að manninum hefði verið þetta
mátulegt, »því að hann var að vasast
í politik, sem honum kom ekkert við«.
(Valtýr Guðmundsson: Þetta er nú
víst Gróusaga). Nei, svo er eigi,
enda mun það eigi lagt undir dóm