Ísafold - 14.09.1912, Síða 1

Kom'-I út tviav»r l vikn. YerR árg. (80
arkir minst) t kr. erlendls 6 kr. eAa l’/i
dollar; borgist fyrir miðjan júli (erlendia
fyrir fram).
DnpsðKn (skrifleg) bnndin viö áramrtt, sr
ógild nema komln sé til útgefanda fyrir
1. okt. og jLaapandi sknldlans viö blaöiö
Afgreiösla: Anstnrstrieti 8.
XXXIX. árg.
Reykjavík 14. sept. 1912.
62. tölublað
I. O O F. 93830V>
KB 13. 9. 9. 28. 9. G
AlþýAutélbúhaflatn Pó<»thú««tr. 14 kl ö-
Au8jT?læknin£r ókeypis i Lsðkjartr. 4 mv i. 2-R
Borgarstjórftskrifstofnn opin virkft dftgfa «0 H
B'vjfti fóff^taskritflt.offtn opin v. d 10—‘2 og 4—7
Bæjftrgjaldkerinn Lftuzav. 11 kl. 12—H oa: 5 - 7
Eyrnn-.nef-OK hál^lækn. ók. Pósth.str 14A tid.2—B
fsjftndshanki opinn 10—hl!s 7.
K.P.n.M I.oq+r + r- otr iki-G itot i M óril —10 ahd.
Alrr. fun'Mr fi \. «• 7 8'/» aiMeífis.
LftndakotsikÍTk.ift. G-uhnþj. <»e B á bolpnm
Lftndftkotsapltaíi f. ajúkra'Hti 101 — \2 oe 4 5
Landshankinn lt-Sj*fa, f>*.'s-H1 /a. PnnkftHtj. vih li-ií
Landshókaaftfn 12—oz h—8. Út.lén t—H
LandsbúnahftrfélaKaakrifetofan opin lró 12—2
Landsféhirhir 10—2 ok 5—6.
Landaskjalaaaínih hvcrn virkan dag t2—2
Landsiminn opinn daglangt [8—9] virka dagtv,
helga daga 10—12 og 4—7.
Læknmg ókeypis Þingh.str. ‘23 þd.og fad. 12 -1
NAttúrngripftflafn opih m^—21/s A sunnudögum
Samábyrgð Islands 10—12 og 4—0.
8tjórnftrrAðsskrif8tofurnar opnar 10—4 daglega
Talsimi Reykjavikur (Pósth. 8» opinn daglangt
(8—10) virka daga; helga daga 10—9.
Tannlækning ókeypis Pósth.str. I4B md. 11—12
Vifilsstftðahælih. Heimsóknartlmi 12—1.
Þjóðmenjaaafniö opih A hverjum degi 1!—2.
cTTonung sRaim sóRn in.
Það er nú fullyrt að Kristján kon-
ungur 10. ætli að koma hingað til
lands næsta sumar — og mælt að
til þeirrar ferðar muni hann nota
stærsta bryndreka Dana, sem Valkyrien
heitir.
■----f-----
Ásgeir Ásgeirsson.
Skil eg skýið svarta,
skuqga slcer á sjáinn:
Hitti pig í hjarta
hann svo fljótt m e ð Ijáinn?
Hann á hólm pér stefndi, —
hermdir pú mér áðan —,
hugði eg ei hann ejndi
ógnan pá svo bráðan. —
Vel má Djúpið drúpa,
drúpa jjöll og strendur,
dýran dreng er hjúpa
daprar vinahendur.
^Aldrei ísflrðingur
átti stórhug meiri;
aldrei íslendingur
dtti knörru fleiri.
Ungur tók við auði
ojurhugi i skapi,
ávalt ór á brauði,
aldrei grét aj tapi.
En er lék i lyndi
lukkuhagur mesti,
vissi’ hann valt er yndi —
von á köldum gesti. —
Hjartað preytta, pyrsta,
prájalt honum kendi'.
Jéð er ei hið Jy r s t a,
jengið guðs aj hendi.
Hvað er heimsins hrósið,
— hundrað skip i fórurn —,
pegar lífs vors Ijósið
liggur dautt á böruml —
Ættlands hörðu — heitu
hreysti menjar barstu:
ytra: önn og streitu,
innr a logi varstu.
Gullið sá eg glóði
glatt i pínu hjarta, —
gull, sem geymt í sjóði,
gejur jramtíð bjarta.
Hitt má hverja, Jara,
— hér eru nógir snauðir —,
petta parj að spara
par til byrja nauðir. —
Gull pitt sé eg glæðast,
geisla slcer á sjáinn:
hirðutn ei að hrceðast
hann með stóra Ijdinnl
Frcendur vini Jagna,
Jást mun nóg að starja;
lijs ag liðnum gagna.
lcerðu jeður arja. —
Það er grátleg gleymska
guð að hugsa snauðan:
mantisins hinsta heimska
hrceðslan sé við dauðann!
Matth. Jochumsson.
Heiinastjórn írlands.
Mótspyrna Ulsterbúa.
Loks virðist írland eiga í vændutn
heimastjórn. Fyrir henni hafa for-
ingjar írsku þjóðarinnar barist með
dæmafárri þrautseigju, svo mörgum
áratugum skiftir. En loks þegar svo
langt er komið, að írar virðast eiga
það eitt ógjört, að taka við þessari
heimastjórn af enska þinginu og ensku
þjóðinni, þá horfir til borgarastríðs í
sjálfu landinu út af henni. Talað hefir
verið um að þessi uppreist mundi hef-
jast siðari hluta þessa mánaðar.
Eins og við mátti búast hefir blik-
una dregið upp frá héraðinu Ulster á
írlandi. Að stærð er hérað þetta */*
hluti írlands, en í því býr meira en
Vahluti íbúa landsins, 1500,000 manna,
af þeim 4300,000, er ennþá byggja
írland, þrátt fyrir alla þá óstjórn, sem
þar hefir ríkt i landi. Helmingur í-
búanna í Ulster er af enskum stofni
og mótmælendatrúar. Þessir s/4 milj.
manna búa að mestu leyti saman í 4
fylkjum og eru þau að ummáli 2/5
hlutar af Ulster, en að eins hluti
írlands.
Þessir ensku írlendingar hafa öld
eftir öld hagað sér svo sem væru þeir
hinir réttu eigendur írlands. Hjá þeim
átti kúgun landsins sterkasta vígi sitt,
og það vígi hyggjast þeir að verja í
lengstu lög. í heimastjórnarlögum
brezka þingsins er séð fyrir því, að
þessi enski hluti þjóðarinnar verði ekki
fyrir neinu ofríki af írum framvegis,
en það láta þeir sér ekki nægja Ulster-
búar. Þeir vilja sjálfir fá að beita
meiri hluta þjóðarinnar ofríki, eins og
hingað til. Um þetta er deilan.
Foringjar íhaldsflokksins á Englandi
hafa notað sér gremjuna í enskum
mönnum í Ulster, til að æsa þá svo
upp, að viðbúið þykir að neita þurfi
bráðlega hervalds til þess að skakka
leikinn, og þetta jafnframt notað til
þess að egna ensku þjóðina til mót-
þróa gegn lögunum, þótt samþykt
hafi verið í neðri málstofu Englands,
og lávarðarnir geti ekki tafið þau úr
þessu nema um 2 ár.
Hinn 27. júlí í sumar var haldinn
fundur sendimanna frá íhaldsfélögum
Bretlands. Bauð hertoginn af Marl-
borough fundarmönnun að halda fund-
inn i nánd við höll sína og sló
upp fyrir þá veizlu. En að því búnu
hófust ræðuhöldin. Þar talaði Bonar
Law, foringi íhaldsmann. Þykir ræða
hans hafa verið ruddaleg i meira lagi
og litt sæmileg stjórnmálaforingja í
mesta stórveldi heimsins. Kallaði
hann ráðherrana ensku byltingamenn,
er náð hefðu með svikum einveldi i
landinu og taldi öll ráð leyfileg til
þess að steypa þeim af stóli, en ibú-
arnir i Ulster hefðu fullan rétt til
þess að beita ofbeldi gegn heimastjórn-
inni og fyarskipunum stjórnarinnar
og hét þeim til þess fylgi sínu og
meirihluta ensku þjóðarinnar.
Stjórnin þóttist þá ekki mega láta
sitja við svo búið. Svaraði Churchill
Bonar Law og þeim félögum i opnu
bréfi til kjósenda .sinna. Er hann
þungorður, sem líklegt er, um þá
andstæðinga sína, en lætur þá jafn-
framt vita það hreinskilnislega, að
nákvæmar gætur séu hafðar á öllum
athöfnum þeirra og hefðust þeir
nokkuð það að, er ekki væri lögum
samkvæmt, mættu þeir ekki búast
við neinni vægð.
í annan stað hefir stjórnin dregið
saman mikið herlið í Ulster og kveðst
albúin til þess að bæla niður uppreist
þar, ef á þurfi að halda. En af Bon-
ar Law er það að segja að hann
þykir orðinn spakari nokkuð en áður
eftir kveðju Churchills til hans. Þó
halda æsingarnar áfram, en fremur
virðist það ólíklegt að þær geti orðið
til þess að tefja að nokkrum mun úr
þessu fyrir heimastjórn Irlands.
Frá Alberti.
Heilsan gjörsamlega þrotin.
A sunnudaginn var, voru rétt 3 ár
liðin frá þvi, er Albertí, fyrrum dóms-
málaráðherra Dana og íslandsráðherra
um skeið, seldi sig í hendur réttvis-
inni fyrir stórglæpi sína.
Hann er því búinn að sitja í fang-
elsi rúm 3 ár. Dæmdur var hann í
8 ára betrunarhússvinnu alls.
En þessi 3 ára fangelsisvist hans
hefir alveg farið með heilsu hans.
Beljakinn vambmikli og hnarreisti
er nú grindhoiaður orðinn og herða-
lotinn. Hann hefir lagt af eitthvað
140 pund í fangelsinu. Upp á síð-
Nýjasta mynd af Albertí.
kastið hefir hann legið rúmfastur að
mestu í fangelsinu í Horsens.
Þótti eigi ráðlegt að hafa hann þar
lengur, því að vistin þar er svo hörð
og var hann þ. 31. ág- fluttur í ann-
að fangelsi, Vridslöselille, skamt fyrir
vestan Kaupmannahöfn. Þeir, sem
sáu Albertí á leiðinni frá Horsens til
Vridsloselille, ljúka einum munni upp
um það, hvílik hrygðarmynd hafi ver-
ið. Hann hafi t. d. eigi getað geng-
ið óstuddur úr járnbrautarvagninum
yfir í bifreiðina, sem beið hans. í
Vridsloselille fær Albertí vistlegan
klefa í sjúkradeildinni og er sagt, að
einhver vandamanna hans muni fá að
dveljast hjá honum og hjúkra honum.
Mestar horfur eru taldar á, að hann
eigi skamt ólifað.
Mjaltir á kúm.
Að tilhlutun landbúnaðarháskóla
Dana hafa nýlega verið gerðar tilraun-
ir til þess að komast eftir hvort arð-
vænlegra væri að mjólka kýr tvisvar
á dag, eða þrisvar,
Niðurstaðan varð sú, að nokkuð
meiri mjólk fáist úr kúnni, sé hún
mjólkuð þrisvar, en ef það er að eins
gert tvisvar. Kýr, sem mjólkuðu 13
til 14 merkur í mál, bættu við mjólk-
ina nær D/g pundi mjólkur, ef þær
voru mjólkaðar þrisvar.
Engin áhrif hafði það á fitumagn
mjólkurinnar, þó oftar væri mjólkað,
aftur léttust kýrnar dálítið við þessar
tíðu mjaltir, ef ekki var séð um að
fóðra þær að því skapi betur, sem
þær mjólkuðu meira.
Jóhanu Sigurjónsson.
Fjalla-Eyvind jóhanns Sigurjónsson-
ar á að leika á komandi vetri í Drama-
tiska teatern í Stokkhólmi. — Sænska
blaðið Dagens Nyheter minnist þessa
í langri grein 25. f. m. Er þar skýrt
mjög vingjarnlega frá efninu í þeim
þremur leikritum, ér Jóhann hefir
gefið út.
Vatnsflóð í Svíþjóð.
Ógurlegar rigningar hafa gengið í ágústmánuði víða um Norður-
álfu. í fylkinu Norwich á Bretlandi hafa rigningar gert hinn mesta
usla. í fylkisbænum samnefndum flóði alt, strætin urðu að vatnsskurð-
um, og vaið eigi komist um þau, nema á bátum. Húsdýr fórust og
manntjón urðu jafnvel að.
í Svípjóð hafa rigningar einnig orðið svo ákafar, að elztu menn
muna ekkert þvílíkt.
Vatnið hefir flotið yfir akrana, svo að líkara hefir verið vatni með
smáhólmum, en þurru landi, svo sem sjá má á myndinni að ofan.
Tjónið er afskaplegt, því að kornið hefir fúnað og ónýzt algerlega
á afarstórum svæðum.
í Hallandi hafa menn farist í vatnsflóðum þessum.
Yms erlend tlðindi.
Nýr norskur ráðherra. Atvinnu-
málaráðherra Norðmanna Brcenne sagði
fyrir skömmu af sér embætti af því
að hann greindi á við félaga sína í
ráðuneytinu um ýms mikilsverð mál.
í stað hans hefir skipaður verið
maður, sem mörgum hér á landi mun
kunnur vera. Það er Hovdenak mann-
virkjafræðingur. Hann var hér á landi
tvö sumur 1884 og 1886 til þess að
gefa leiðbeiningar um vegagerðir, til
þess ráðinn af landsstjórninni fyrir
tilstilli alþingis.
Roosevelt og Standard-olíufélagið.
Öldungadeild Bandaríkjaþings hefir
skipað rannsóknarnefnd til þess að
rannsaka afskifti Roosevelts af Stand-
ardolíufélaginu. Hann er sakaður um
að hafa þegið mútur af því og er
kærandinn þingmaður einn Perkins
að nafni.
Ef eitthvað væri hæft í þessu mundi
það auðvitað hnekkja Roosevelt stór-
kostlega við forsetakosningar þær er
í hönd fara.
Þýzkalandskeisari hefir þjáðst af ill-
kynjaðri hálsveiki í sumar, en er nú
sagður á batavegi.
Andlát Booths. Jarðarför hans íór
fram eins og til stóð þ. 29. ágúst í
Lundúnum. Segja erlend blöð, að
stórfenglegri jarðarför hafi engin verið
í Lundúnum.
Tíu þúsundir Hjálpræðishermanna
víðsvegar úr heiminum gengu í skrúð-
fylkingu eftir Hkvagninum, en öll
stræti, sem líkfylgdin fór um, troðfull
af fólki.
Booth var grafinn við hliðina á
konu sinni. Sonur hans, hinn nýi
hershöfðiugi, talaði við gröfina.
Dagana fyrir jarðarför Booths lá
líkið í opinni kistu í einum stærsta
sal Lundúnaborgar. Þangað streymdu
margir tugir þúsunda til þess að sjá
þenna »velgerðarmann mannkynsins«
í hinsta sinni.
Lausafjármunir Booths hafa reynst
eftir dauða hans tæp 500 pd. sterling
eða undir 9000 kr. Það fé hefir
hann gefið Hjálpræðishernum.
Verkfall í Belgíu. Búist er við stór-
fenglegu verkfalli í Belgíu um lok
nóvemberm. næstkomandi. Er talið
að vinna verði þar lögð niður í lang-
flestum iðngreinum og er þetta að
undirlagi foringja jafnaðarmanna.
Meðfram mun þetta vera fyrirhugað
til þess, að neyða stjórnina til þess
að rýmka um kosningarréttinn, enda
er mælt að Albert konungur hafi eggj-
að stjórn sína til þess að bera fram
lagafrumvarp um almennan kosningar-
rétt karlmanna, þó svo að hver mað-
ur, sem hefir fyrir konu að sjá, fari
með atkvæði konu sinnar og hafi tvö
atkvæði, eins og áður hafa verið lög
þar í landi.
Óeirðir í herskipaflota Rússa. Þær
hafa verið alimiklar undanfarið, en hve
mikil brögð eru að þeim, vita menn
þó ekki. Merkt blað á Þýzkalandi
flutti fyrir skömmu þá fregn, að á
einu herskipi Svartahafs-flotans hefðu
hermennirnir gert uppreist og drepið
foringja sína. Var þá tekið það ráð,
að skjóta á skipið frá herkastala ein-
um þar nálægt og urðu þau leikslok-
in að skipið sökk, en menn allir
týndust.
Skipskaði. Eitt af skipum Sam.fél.,
K u r s k fórst í Norðursjónum seint í
ágúst á leið frá Antwerpen til St.
Pétursborgar. Hefir eigi til þess spurst
síðan það lagði frá Antwerpen. Þar
fórust 33 manns.
Látinn Dani. Allkunnur danskur
stjórnmálamaður, Steffensen herdómari
lézt 4. september 75 ára að aldri.
Hann var nokkur ár formaður lands-
þingsins og siðustu 24 árin konung-
kjörinn þingmaður.
Steffensen var í för dönsku ríkis-
þingmannanna hingað til lands 1907
og í uppkastsnefndinni 1908
----rsissín=c---
Panamaskurðurinn og salt-
fiskmarkaðnr vor.
Fisksöluráðunautur Norðmanna í
Hull hefir nýlega flutt erindi í Noregi
um auknar framtíðarhorfur á salt-
fiskssölu til Suður-Ameríku vegna
Panamaskurðsins. M. a. segir hann:
»Norskasaltfisksverzlunin hefir aldrei
átt betra tækifæri til þess að vinna
nýja markaði en nú. Verzlunarvelta
Suðurameríkuríkja nemur nú 500 milj.
sterlingpunda. Hún hefir aukist um
100% á 15 árum .... Panama-
skurðurinn mun verða verzlun Norð-
urálfumanna að ómetanlegu gagni.
Það verður hægra eftirleiðis fyrir Norð-
urálfumenn en fyrir Bandarikjamenn
að verzla við Suðurameríku. Hingað