Ísafold - 06.11.1912, Qupperneq 3
ISAFOLD
267
Frá Furðuströndum.
IV.
Borgar það sig að tróa á drauma?
Draumar Hermanns fónassonar eru
ný-útkomnir og fólk talar og hugsar
mikið um þá. Sjálfsagt spyr einhver,
hvort það borgi sig að fara að draum-
vitrunum. Nokkura leiðbeining um
það sýnast þær tvær sögur gefa, er
ísafold flytur þetta sinn. Báðar eru
þær teknar eftir áreiðanlegu útlendu
blaði.
Það kom fyrir i Danmörku síðast-
liðinn vetur, í marzmánuði, að sunnu-
dag einn sagði ungur maður í Skive
frá því í samkvæmi, að sig hefði
dreymt að hann ynni stærsta vinn-
inginn í hlutaveltunni (Klasselotteriet)
á númer, sem talan 7 kæmi þrisvar
sinnum fyrir í. Annar af þeim, er
viðstaddir voru, hafði sama dag séð
auglýsingu í blaði, þar sem hlutaveltu-
búð auglýsti að nokkurir fjórðungs-
hlutir væru til sölu, þeirra á meðal
nr. 76771, og þrir menn í samkvæm-
inu réðu þá af — eftir því sem »Skive
Folkeblad« segir frá — að skrifa og
biðja um þetta númer. Eftir nokkura
daga kom númerið, en hlutaveltubúðin
krafðist að fá 2—3 krónur aukreitis
fyrir það; en það vildi umbiðjandi
ekki greiða, og fór seðillinn því heim
aftur.
Skömmu síðar var dregið í hluta-
veltunni, og unnust þá 180,000 kr. á
nr. 76771. Það hefði verið 45,000
kr. á fjórðungsseðilinn, sem þrímenn-
ingarnir skrifuðu eftir, eða 15,000 kr.
handa hverjum þeirra.
Þess þarf naumast að geta, að þrí-
menningarnir nöguðu sig mjög í hand-
arbökin. Sakir hlægilegra smámuna
höfðu þeir orðið af of fjár.
En ætli ungi maðurinn sé ekki trú-
aðri á drauma eftir en áður?
í París, höfuðborg Frakklands, eru
menn tnjög trúaðir á drauma og
allskonar dularfull fyrirbrigði. Þaðan
var þessi saga sögð siðast liðinn vetur;
Fyrir nokkuru var haldin hluta-
velta í góðgerðasemis skyni í Paris.
Aðalvinningurinn í hlutaveltunni var
1 miljón franka eða 720,000 kr., og
hann unnu tvö systkin, hnigin að aldri,
Farteroli að nafni, og ungfrú ein, er
Volloque heitir.
En það var ekki íyr en eftir ræki-
lega umhugsun og mikið hik, að þau
réðu af að kaupa seðil í þessari hluta-
veltu, og að þau loks gerðu það, var
aðallega að þakka atburði, er gerst
hafði hálfu öðru ári áður.
Þá hafði ungfrú Farteroli og bróðir
hennar farið að heimsækja prest einn,
sem býr nálægt Parísarborg. En orð
fór af því, að klerkur væri þeirri
gáfu gæddur, að geta séð fyrir óorðna
hluti. Þegar hann kvaddi þau syst-
kinin, segir hann við ungfrúna:
»Óvæntur atburður mun yður og
bróður yðar að höndum bera áður
tvö ár eru liðin. Sá atburður mun
alt í einu gera ykkur auðug. Eigi
er það arfur, er þessu veldur, né
heldur nein vinna af ykkar hendi. En
spyrjið mig ekki. Það er ekki á mínu
valdi að segja meira«.
Systkinin fóru heim og tíminn
leið.
Síðar bar svo til, að ungfrú Valloque
kom til þeirra og stakk upp á því,
að þau skyldu f sameiningu kaupa
einn hlut í góðgerðasemis-hlutavelt-
unni, sem þá var nýfarið að selja
seðlana í. Sig hefði dreymt eitt
númer, og hún væri búin að komast
að því, að þetta númer væri fáanlegt.
Seðillinn kostaði 4 kr. 50 aura; f
þá upphæð lögðu þau saman, og siðan
var seðillinn keyptur.
Og draumurinn og spáin rættust,
þvf að þau unnu 720,000 kr. á seðilinn.
En hvað marga íslendinga ætli sé
nú farið að dreyma vökudrauma um
vinninga i »lotteríinu« íslenzka, því
sem löggjafarnir okkar bjuggu til í
sumar og bráðum á að taka til starfa
— ef Danir verða ekki svo hlálegir
að synja lögunum staðfestingar ?
En skyldi sú von bregðast, er annað
fyrir hendi. Mig minnir að eitt sinn
ætti hlutaveltan um Ingólfshúsið fram
að fara. Hve nær verður dregið um
það? Drátturinn á því fer að verða
Furðustranda-efni úr þessu.
------►-----
Guðbjörg Jónsdóttir
frá Syðrimörk.
Pædd 1868. Dáin 1912.
Þan undu sér glöð viÖ það eins og þaö var,
þau önnuöust kyrláta heimiliö þar
og hlúðu að börnunum bæði.
Með höndunum iðnu þau höfðu það bygt,
sem hér var með dugnaði og samlyndi trygt.
Þau vonuðu, og við, að það stæði.
En landskjálftinn kom þar ogbæ þeirra braut’
það böl er svo geigvæn, svo sligandi þraut;
þá verða’ eins og vikur úr stundum.
En þá fanst þó föðurnum birt upp i bráð,
er börnunum hafði’ hann og móðrinni náð
og bar þau úr húsunum hrundum.
Og vinirnir raungóðu veittu þeim skjól.
Þá var eins og hlýnaði aftur af sól
og ógnirnar yrðu’ ekki að meini.
Þau höfðu við landskjálftans leikbræður
þreytt,
þær liðsveitir dauðans, og ugðu' ekki neitt.
Nú lagðist hann sjálfur f ieyni. v
Það var, þegar móðirin bjargráða beið
að barninu sjötta i hörmungar neyð,
þá settist hann bleikur hjá beði.
Hann bætti’ ekki við, unz þan hvildu þar föl
við hlið sinum vin eftir grátlega kvöl.
Með þeim var svo grafin hans gleði.
Og hann sýnist einsamall hvar sem hann er.
En horfi' hann á barnið, sem kvakandi fer
i fangið á föður og móður,
þá losnar um tárin, þau læðast á kinn,
þá litur hann tvistraða hópinn sinn,
og þurkar af hvörmunum hljóður.
Eg hlnstaði’ á þrautir hans. Þar hafði blætt
við þrá eftir vini, sem enginn gat bætt,
við minning frá sigrum og sárum.
Þar sögðu mér augun, hvað inni var geymt:
að ást þeirri og helstriði verði’ ekki gleymt.
Eg skildi’ hann, og trúi þeim tárum.
Þ. E.
Pistlar úr sveit
Borgarfirði 12. okt. 1912.
Veðrátta. 1 síðasta bréfi mínu (6.
mai) var þess getið, að vorið riði vel í
garð og gæfi góðar vonir; enda rættust
þær að fullu. Var vorið hið bezta fram
í 8. viku sumars. Var það þá kvöld
eitt, að móðu dökkva dróg á loft upp
úr vestri. Gerði þá mánaðaróþurk svo
sjaldan sá til sólar. Þornaði svo upp
um 12. helgi og gerði þerra góða, sem
stóðu að mestu óslltið í 10 vikur. Þeg-
ar upp þornaði, sem getið var, mátti
sjá, aö óvenjuleg móða var í lofti, svo
að aldrei var skýrt sólskin, sízt að morgni
eða kveldi. Dró móða þessi svo úr skini
sólar, að aldrei mátti kallast heitt veð-
ur, þó ekki sæist skýskaf á lofti. Minn-
ast menn þess, að árin 1881 eða 82 var
samskonar móðu að sjá; var þá umkent
eldgoslnu mikla, þegar eyjan Krakasta í
Indlandshafi gaus og sökk í sæ, en 25
þúsundir manna týndu lífi.
Grasspretta og heyfengnr. Tún
spruttu yfirleitt f bezta lagi, og harð-
vellisjörð, en mýrar, elnkum blautar,
miður. Fjöll spruttu og illa, ollu því
frost í vor og í sumar. Heyskap byr-
juðu sumir um 10. helgi, en aðrir viku
síðar; hröktust töður hjá þeim, sem fyr
byrjuðu. En að öðru leyti má vfst telja,
að hvert einasta strá næðist grænt jafn-
skjótt sem losaðist. Varð og heyfengur
með mesta móti, Ifklega yfirleitt hátt
upp í það, sem var grasárið góða 1909.
Garða ávextir spruttu í bezta lagi. Fó
var með rýrasta móti af fjalli; munu þær
orsakir vera til þess, sem áður var get-
ið, einkum þó frostln snemma í ágúst.
Heilsufar og mannalát. Heilsufar
hefir verið gott og fáir dáið. Þó skal
hér getið tveggja nafnkendra manna:
í sumar dó Þorsteinn Árna-
s o n, er lengstum bjó á Hofstöðum í
Hálsasveit. Var hann kominn f beinan
karllegg frá Hákoni sýslumanni Björg-
ólfssyni á Fitjum fyrir og eftir 1500.
Var Þorsteinn þríkvæntur. Fyrsta
kona hans var Rannveig dóttir Björns
gullsmiðs Jakobssonar, Snorrasonar prests
á Húsafelli. Er þeirra sonur þjóðhaga-
smiðurinn Árni bóndi á Brennistöðum í
Flókadal. Þorsteinn heitinn varð sýslu-
nefndarmaður Hálsasveitunga, fyrst er
þær nefndir voru skipaðar og var það
ávaltsíðan, unz hans lót af búskap fyr-
ir nokkrum árum. Þorsteinn var skyn-
samur vel og skoðana fastur. Gjörfu-
legur á vöxt og mikilúðlegur í ásjónu.
Hann mun hafa komist um áttrætt.
Mun krabbamein hafa orölð honum að
bana.
Nýlega er og látinn J a k o b bóndi
Jónsson að Varmalæk, af Deildar-
tunguætt, en dótturson Jóna sýslumanns
Árnasonar á Leirá, Hafði Jakob sál.
búið um 30 ár eða nær allan búskap
sinn, á Varmalæk og bætt þá jörð frá-
bærlega mikið að túnum, engjum og
húsum, eins og sjá má er farið er um
þjóðbrautina. Hann var kvæntur Her-
dísi Sigurðardóttur frá Efstabæ. Lifa
4 synir þeirra heima, uppkomnir og ein
dóttir, gift Guðmundi Bjarnasyni á Hæli
í Flókadal.
Stjórnmál. Um Bjórnmál er nú lftið
rætt, en svo er að heyra, að flestum
þyki vænt um eindrægnina f þinginu.
Stjórnarskrárfrumvarpsins sakna fáir;
þótti sem það mundi tvíeggjað vopn, ef
alsmfðað hefðl orðið.
----------------------
Barnareykingar.
Um þær er grein í Skólablaðinu og
Templar, eftir Stein Sigurðsson kenn-
ara í Vestmannaeyjum. Rannsókn á
reykingum bama, sem kennararnir þar
í Eyjunum framkvæmdu, leiddi það í
ljós að um helmingur barnanna í
barnaskólanum reykti, eða hafði eitt-
hvað meira eða minna fengist við
reykingar. Einkum eru það vindling-
arnir, sem börnin glæpast á að reykja.
Um nemendur 3. efstu bekkja skól-
ans er þetta sagt:
Eftir vindlinga framtali þeirra sjálfra
um vikuna eða mánuðinn, telst svo
til, að 17 % þessara umræddu barna
reyki að meðaltali um árið fast að
500 vindlinga hvert, minst 300, mest
800. Annars má geta þess að frem-
ur mun vera vantalið en oftalið og
öllu tóbaki slept, nema vindlingum.
Óhætt mun að ganga að þvi visu,
að reykingar tíðkast ekki með börn-
um upp til sveita; en vert væri að
fá að vita hversu þessu er varið i öðr-
um kauptúnum og kaupstöðum lands-
ins.
Væri eitthvað líkt ástatt, er enginn
vafi á, að þá er skylda löggjafarvalds-
ins að skerast i leikinn og banna að
selja unglingum tóbak, einkum vindl-
inga.
En þótt eitthvað betur kynni að
vera ástatt annars staðar, virðist ekk-
ert tjón gæti af því leitt, að bönnuð
væri með lögum tóbakssala til ung-
linga, en aftur gæti áreiðanlega leitt
af því mikið gott.
Reykjavikur-annáll.
Aðkomumenn: Sig. Sigurðsson skáld (frá
Arnarholti), GHsIi Skúlason prestnr á Stokks-
eyri og sira Jóh. L. Jóhannesson á Kvenna-
hrekkn.
Dánir: Ekkjan Herdis Sveinsdóttir á
Unnarstig 1, 62 ára. Dó 2. nóv.
Fjalla-Eyvindur var sýndnr hér á sunnn-
daginn með sömn leikendnm og áðnr. Verð-
ur leikinn aftur um næstn helgi.
Hjúskapur: Ehkjuro. Einar Bergsveinsson
Hverfisg. 35 og ym. Þórey Glsladóttir s.st.
Gift 2. nóv.
Signrðnr Björnsson hóndi Haga i Flóa
og ym. Þórunn Ingimundsdóttir s.st. Gift
5. nóv.
Samssti var Júlinsi Júlinnssyni skipstj,
og Sig. Péturssyni stýrim. á Austra haldið
i gærkvöldi i Iðnaðarmannahúsinu. Sátn
það um 30 manns i góðum fögnuði.
Stúdentafélagií heldur fund á föstudag-
inn og er þar til umræðu samgöngumálið.
Ymsir kaupsýslnmenn bæjarins hafa lofað
að koma á fund og taka þátt i umræðum.
Botnvörpungurinn A p r i 1
sektaður. í gær um miðjan
dag kom botnvörpungurinn April
hingað til þess að láta sekta sig fyrir
ólöglegar veiðar í landhelgi. Valur-
inn hafði tekið hann fyrir utan Ólafs-
vik i landhelgi og falið Hjalta skip-
stjóra að fara með kæruna hingað.
Var hann sektaður um 1000 kr,
og veiðarfæri gerð upptæk.
Norsku kosningarnar.
Stjórnin tapar.
Vinstrimenn og jafnaðarmenn hafa
unnið mikið i kosningunum núna i
október. Hinn 30. okt. voru hægri-
menn búnir að missa 9 kjördæmi i
hendur vinstrimönnum. Þá voru
vinstrimenn orðnir 38, hægrimenn 15,
en jafnaðarmenn 9.
Þ. 11. nóv. eiga að fara fram endur-
kosningar í 61 kjördæmi.
Það er talið með öllu víst að norska
stjórnin verði að fara frá þegar eftir
kosningarnar.
----1---
Tombóla
til ágóða fyrir Ekknasjóð Reykjavíkur,
verður haldin í Bárubúð, laugardag
og sunnudag þ. 9. Og 10. þ. m.
Inngangur kostar 15 aura, dráttur-
inn 25 aura.
Opið kl. 6—8 og 9—11 e. m.
Óskamli að allir mann-
kærleikans menn í borginni
styðji þetta fyrirtæki.
Toilet-pappír
komiun aftur
í bókverziun ísafoldar.
Undirritaðar taka að sér kjóla-
saum. Veltusundi 3.
Helga Þ. Aresen. Guðbj. Þorsteinsdóttir.
Herbergi með húsgögnum fyrir
2 einhleypa, fæði og þjónusta fæst
með góðum kjörura á Spítalastíg 9.
<Rruéfiaupsfíort
afar-ódýr, nýkomin í
bókverzlun IsafoldarprentsmiOju.
Stúlka óskast í vetrarvist. Upp-
lýsingar hjá Helga Magnússyni Banka-
stræti 6.
Hálf jörðin Egilsstaðir i
Villingaholtshreppi fæst til ábúðar frá
næstu fardögum 1913. Uppl. gefur
Halldór Jónsson, Hverfisg. 45 Rvík.
mm^m^^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmma
Storósfióp og mynóir
nýkomið í
bókverzlun ísafoldarpr.sm.
Jólatrésskraut,
stjörnukastarar, póstkort, leikföng,
auglýsingamunir og glerungsskilti,
er alt ódýrast hjá
Oscar E. Gottschalck
Kaupmannahöfn.
17
valt í nokkurs konar leiðslu, þar um
er húu hafði gengið með uunusta sin-
um. Húu vildi helzt vera ein, til þesa
að geta i næði svalað harmi sínum
með tárum.
Á kveldin sást hún oft sitja undir
súluahveiiinguuui fyrir framan kirkju-
dyrnar, og er mjaltakonur komu heim
á kveldin í þorpið heyrðu þær oft
Bungið með dapurri og raunalegri kven-
mannsröddu uppi í hjallanum þar sem
björkÍD Btóð. Húu fór oft til kirkju,
og þögar fólkið sá haua koma fölieita,
en þó með dálitlum bleikum roða á
kinnum, hjúpaða einhvers konar helgi-
blæ, sem þunglyndið varpar yfir ásjón-
ur manna, þá veik það ósjálfrátt úr
vegi fyrir henni, eins og það væri andi,
og hristi höfuðið, svo sem þvi segði
þunglega hugur nm forlög hennar. Húu
faun það sjálf, að henni skilaði óðum
áfram að grafarbarmiuum, eu húu skoð-
aði gröfiua svo sem hugljúfan hvíldar-
stað. Hið gullna band er hafði haldið
henni fast við þenna heim, var slitnað,
og heuni faust sem fagnaðar væri eigi
að leita framar uudir sólunni. Hafi
18
reiði við unnusta hennar nokknrn tima
búið i brjósti hennar, sem var svo veg-
lynd, þá var búu löngu sloknuð. Hún
gat eigi búið yfir hatri til uokkurs
mauns, og húu ritaði honum skilnað-
arbréf og kvaddi hann þar einföldum
og viðkvæmum orðum. Húu sagði
honum, að hún myndi eiga skamt eftir
ólifað, og dró eigi dul á það, að hann
væri valdur að dauða hennar. Hún
lýsti og jafnvel fyrir bonum harmi
þeim og hugarkvölum, er hún hafði
orðið að þola, eu sagði sfðast 1 bréf-
inu, að hún gæti ekki dáið í friði, fyr
en húu hefði fyrirgefið honum og bless-
að hann. — Heilsa hennar fór smám
saman aftur og Ioks kom svo, að húu
gat ekkert út farið, hún gat að eins
staulast fram að glugganum og hafði
yndi af því allan daginn i hægindastól
síuurn, að horfa yfir dalinn Aldrei kvart-
aði hún eða mælti æðruorð, og eigi
Bagði húu heldur neinum manni f rá krank-
Ieik þeim, er hafði altekið hjarta henn-
ar. Hún nefndi unnusta siun jafnvel al •
drei á nafn. Hún mælti eigi orð frá
19
vörnm, en hallaði höfðinu upp að brjósti
móður sinnar og grét hljóðlega.
Foreldrar hennar sátu hnípin og
harmþrungin yfir þessu akkeri vonar
þeirra, hinu deyjanda blómi, og hug
hreystu sig á þeirri tálvon, að það mundi
lifna við aftur, og að hinn bjarti, himn-
eski roði, er stundnm brá fyrir í kinn-
um hennar, væri afturbata merki. það
var einhverju sinni, seint um kvöld á
sunnudag, að hún sat þannig i milli
þeirra, og þau héldu nm sitt hvora
hönd hennar. Glugginn stóð opinn
og ilminn af skógariljnnum, er hún hafði
sjálf gróðursett og hjúkrað fyrir fram-
an glnggann, lagði inn nm hann með
kveldblænum. Faðir hennar var ný-
búinn að lesa kapítula úr biblíunni,
þar sem talað er nm hégóma þessa
heims og hverfulleik veraldlegra hluta
og fögnnð annars heims; það var svo
að sjá, að þetta hefði skotið henni
nokknrri huggun í brjóst.
Hún starði á kirkjuna, er stóð þar
spölkorn frá þorpinu; hún heyrði óm-
inn af klukknahljómnum, er verið var
að hringja kveldhriugiugu; aíðan sló öllu
20
í þögn, og var eins og helg kyrð legð-
ist yfir náttúruna; foreldrar hennar
horfðu á hana hrygg og harmþrungin.
það er oft, að hugsýki og líkamleg
þjáning afmynda andlit manns og
gera svipinn óviðfeldinn og eitthvað
geigvænlegri; en eigi var því svo farið
um meyna fögrn.
Svipur hennar var svo hreinn og
bjartur, sem hún hefði engilsásjónu, og
var eigi trútt nm að tár sæjust hrjóta
af augunum bláu og bliðu. Var hún að
hugsa um nnnusta sinn hinn ótrygga ?
Eða hvarfiaði hugur hennar til kirkju-
garðsins, þar sem hún átti innan
skamms að hljóta hvíld í skauti móð-
ur vorrar? |>á heyrðist alt í einu jó-
dynur. Ríðandi maður stefndi heim
að kofanum og fór mikinn — hann fór
af baki fyrir framan gluggann. Veslinga-
mærin rak upp lágt hljóð og hné um
leið aftur á bak i stól BÍnum. það var
unnustinn hennar. Hann snaraðist
þegar inn í húsið og ætlaði að flýta
sér að faðma að sér unnustu sina. Ó,
hvílík sjón? Hún lá þar náföl eins og
mynd frá dauðra manna gröfum, blóma-