Ísafold - 07.12.1912, Qupperneq 1

Konu-1 út fcvisvat i viku. Verft éig. (3C
arkir miast) 1 kr. erlenáia B ki. eíia 1>|«
dollar; borgist fyrir mi&jan júli (erlendi*
fyrir fram). _______
ÍSAFOLD
Öpprtötrx' (áfcHttag; bucdin yi?> Aramót. er
ókiAíí ntuDr komm né til átgef&nda fyiir
1. oV*-. í'C fe.a«p&Jidi Aknldiaxs Tift blaðiö
; Aa*twr«t.:r*atí &
XXXIX. árg.
Reykjavíb 7. des. 1912.
84. tölublað
I. O. O. F. 941269.
KB 13. 9. 12. 7. 2. G.
A1 þýftufól.bófeaHaín Templa as. B kl. 7 9.
Augnlækning ókeypis i Jjækjare:, 2 mvd. 2—B
Borgaratjóraskrifstofan opin virka daga i0—B ^
B'sijarfógetttskrif'sto.fan opin v. d. 10—2 oc 4—7
Bæjargjaldkerinn Laugav. 11 kl. —8 og 5 7
Eyrna-,nef-og hálnlækn. ók. Pósth.str i4A íid.2—B
tslandsbauk) opinn 10—2*k og 5,7»-~7.
K.E.U.M, * lefltrar- og ekrifstofa 8 árd —10 íbd.
Alm. fnndir fiA. oar sd. 8 */a sihdogja.
Landakotskirk.ia. öuðsþj. P og 6 d holgum
tiandakotospítali f* njúkravitj. 10*1«—12 osr 4—5
bandsbankinn ll-2lts, 6l/a. Bankastí. viö 12-2
Landsbókasafn 12—S og 5—8. Útlán 1—3
Landsbúnabarfélagsskrifstofar. opin trá 12—2
Landsféhiröir 10—2 og 5—6.
Landsskjalasatnib hvern virkan dag 12—2
Landsiminn opinn daerlangt [8—9] virka daga.
helba daga 10—12 og 4—7.
Lækning ókeypis I»inch.str. 2;l bd.osr f»ít. 12—1
N&ttdrngripasttfn opib irl*—2x,s ú sunnndögam
Samábyrgð Islands 10—12 og 4—6.
St,jórnarráI>sskrifstofurnar opnar 10 -4 daglega
Tnlslmi Reykjavlkur (Póstb. 8) opinn daglangt
(8—10) virka daga; helga daga *0—9.
‘^^nnlreknmg ókeypis Pósth.st.r. iaB md. 11—12
Vlfilssta^ahælib. Heimsókmtrtimi 12—1.
t»jó&menjasttímb opió þd., fmd. og sd. 1 9.
Frá ófriðnum.
Heimkoma ráðherra
ísafold hefir séð ensk blöð til i.
desember. Einna sögu’egast af styr-
jöldinni á Balkanskaga var það, að
Búlgarar náðu, um lok fyrra mánaðar,
tveim tyrkneskum herfylkjum á vald
sitt, ekki lanfjt frá bænum Demotika
í Þrakiu. Tyrkir veittu hina hörðustu
mótstöðu, en urðu loks að gefast upp.
Búlgarar handtóku þar tvo hershöfð-
ingja, 252 herforingja og 8879 ó-
breyttra hermanna. Þar fengu þeir
á annað þúsund hesta, ýmsar fallbyss-
ur og töluvert af vistum. Fangarnir
voru fluttir til Demotika.
Umsátin um Adrianópel hélt þá
enn áfram sem fyrri, en talið að
hringurinn um borgina yrði þrengri
með degi hverjum. Setulið Tyrkja í
borginni hafði upphaflega verið um
40 þúsundir rnanna, en talið að það
mundi vera búið að týna svo tölunni,
að ekki mundi vera eftir mikið yfir
20 þúsundir af því.
Þá var umsátinni um Skútari held-
ur ekki lokið. Umsátursliðið var þá
orðið 36 þúsundir manna.
Talið að Tyrkir hefðu þá safnað
saman um 50 þúsundum af her sín-
um nálægt Yanina í Epírus og mundi
það herlið veita Grikkjum snarpa mót-
stöðu.
Albanar höfðu haldið þjóðfund i
Valona 29. nóv. og hafði þar verið
lýst sjálfstæði Albaniu. Er svo að
sjá, sem það hafi verið gert með
öllum atkvæðum og án tillits til trúar-
bragðadeilunnar. Æðstur maður í
bráðabyrgðastjórninni heitir Ismail
Kemal.
Felmtur i kvikmynda leikhúsi.
40 börn troðin undir.
Það bar til í kvikmynda leikhúsi
Bilbao á Spáni 24. f. m., að hrópað
var upp í leikhúsinu orðið eldur.
Varð af þvi svo mikill og almennur
felmtur í leikhúsinn að fólk ruddist
sem vitstola að útgöngudyrum og
fengu umsjónarmenn og lögregla við
ekkert ráðið. í leikhúsinu sátu að
þessu sinni nálega eingöngu konur
og börn. Milli 40 og 50 börn voru
þar troðin undir til bana og sömu
leiðis ein kona fullorðin, en fjölda
margar meiddust.
Óðafár þetta virðist hafa stafað a:’
því, að kviknað hafi í mynd þeirri, er
verið var að sýna. Sýningarstjóri
hrópaði þá upp orðið eldur, fyrstur
manna, en annars tókst honum að
slökkva eldinn án frekari aðstoðar.
Þegar fréttist um slysið út í borg-
ina, þursti múgur og margmenni ti
leikhússins og hafði verið hörmuleg
sjón að sjá, er foreldrarnir voru að
ná til sín börnum sínum dauðum.
Ráðherra Hannes Hafstein kom heim
úr utanför sinni í tnorgun með Botníu.
Fréttir hefir ísafold fáar að færa úr
för hans að þessu sinni. Þó skal þess
getið að í för með honnm austan af
Seyðisfirði eru þeir alþingismennirnir
óhannes Jóhannesson bæjarfógeti og
síra Björn Þorláksson á Dvergasteini,
og talið er að hingað sé von fleiri
jingmauna um þessar mundir. Má
af því ráða að hann hafi þau erindi
með höndum, er honum þyki svo
mikilsverð, að hann vilji ræða um þau
við þá þingmenn, er til verður náð,
án mjög mikils kostnaðar. Líklegtað
iar sé upphaf nýrra tíðinda með þjóð
vorri.
Um samgöngurnar er þtð að segj.i,
að ráðherra hefir gert samning við
Sameinaða gufuskipafélagið um strand-
'erðir næsta ár. Eiga skipin Skálholt
og Hólar að fara þær, en auk strand-
ferða verða 6 hringferðir. Flutnings-
gjald verður að mestu leyti hið sama
og áður. Þessar ferðir næsta ár eiga
að kosta 60 þúsund krónur.
Sameinaða félagið hætti við upp-
sogn á 10 ára samningi sínum um
í’erðir hingað, en það mun hafa orðið
að samningi, að innanríkisráðuneytið
danska borgaði félaginu fyrst um sinn
lendingar að fá 6 varðbergs-snekkjnr
að gjöf og sömuleiðis talið víst að
ekki muni Canada láta sinn hlut eftir
liggia-
Þjóðverjar ygla sig heldur viðþess-
um stórtíðindum og þykir líklegt að
þeir muni enn auka flota sinn að
stórum mun.
Sonur Jesu.
Svar til spyrjanda í »Visi«.
í ræðu minni siðastliðinn sunnudag,
sagði eg að Kristur mundi hafa átt
son. Ritningarstaðurinn sem eg byggi
þessa ætlun mína á, er í 13. kapitula
postulasögunnar, og segir þar svo:
»Og er þeir (Páll postuli og fleiri)
höíðu farið um alla eyna til Pafos,
hittu þeir fyrir töframann nokkurn,
falsspámann, Gyðing, Bar-Jesús að
nafni*.
Orðið Bar þýðir sonur, og maður-
inn er því ekki nefndur »skírnarnafnic
sínu, heldur sonur föður sins, sonur
Jesú. Þetta verður varla öðruvísi skilið
en svo, að Jesús, faðir þessa spámanns,
hafi verið frægur maður, og líklega meiri
spámaður en sonurinn; og að þessi
Jesús hafi einmitt verið spámaðurinn
Jesús frá Nazareth virðist mér miklu
fyrir íslands hönd fjárhæðir, er svara I hklegra heldur en að það hafi verið
þeim kolatolli, er félagið þarf vð greiða
hér. Talið að hér ræði um 5000 kr.
ári. Annars er það undir alþingi
komið hvort úr þessu verður mála-
rekstur milli landsstjórnar og félags-
ins, eða ekki.
Þetta mun vera aðalatriði samning-
anna um samgöngumálið, og þótt
samningskostir séu miklu lakari, en
áður áttum vér við að búa, sem vænta
mátti, mun þó mörgum þykja betur
farið að vér urðum ekki strandferða-
lausir næsta ár.
Erí. símfregtiir.
Friður í vændum.
Khöfn 6/ls ’12.
Vopnahlé komiö á. Frið-
arsamningar byrja í Lund-
únum eftir viku. Balkan-
ríkin eru sundurþykk.
Störkostleg viðböt
við herflota Breta.
Frá Indlandi bárust þau tíðindi til
Lundúna 29. f. m. að þjóðhöfðingjar
Indlands væru að bera ráð sín saman
um að gefa brezka ríkinu þrjú orustu-
skip af allra stærstu gerð, er Bretar
nefna Super-Dreadnouqhts, en kalla
mætti alls-óraqa á islenzku, ei#> auk
þess ekki færri en 9 varðbergs-snekk-
jur. Talið að skip þessi mundu öll
kosta um 26 miljónir enskra punda.
Fullráðið er þetta þó ekki kallað enn-
þá, en þó þegar talað um hvar skip-
unum sé ætlað að hafast að, en það
er í Indlandshafi, Rauðahafi og Mið-
jarðarhafi.
Náttúrlega er það að einhverju leyti
fyrir hvöt ensku stjórnarinnar að þjóð-
höfðingjar Indlands eru að ræða þetta,
þó ekki sé það uppi látið. En ekki
er nóg með þetta. Nýlenda Eng-
Tyrkneskir fangar matast.
einhver annar Jesús spámaður. Hin-
um postulunum var víst ekkert um
Pál postula framanaf, og ekkert virð-
ist undarlegt í því, þó að sonur Jesú
væri ekki vingjarnlegur við Pál post-
ula, sem svo heiftúðlega hafði ofsótt
lærisveina Krists, og eins og bréfin
sýna, kendi ýmislegt annað en Kristur
hafði kent.
Páll postuli jós yfir þenna mann
skömmum, kallaði hann djöfuls son
og óvin alls réttlætis; og er ekki að
sjá, að ástæðan hafi verið önnur en
sú, að rómverski landstjórinn hafði
meiri mætur á syni Jesú, heldur en á
Páli, líkt og herforingjanum Pílatusi
leizt betur á Krist, sem sennilega hefir
verið manna »mestur og sterkasturc,
heldur en á Gyðingana, mótstöðumenn
hans, þó að hann yrði undan að láta
þegar hótað var með keisaranum; sá
keisari hét Tíberíus, og þar var ekki
við lamb að leika sér.
Eins og kunnugt er, tókst Páli (eða
svo virðist mér líklegast) að dáleiða
svo þenna son Jesú, að hann varð um
tíma sjónlaus; en landstjórinn komst
á þá skoðun, að Páll mundi vera töfra-
maður meiri
Ekki get eg gert mér grein fyrir,
hvernig á því muni hafa staðið að
sonur Jesú varð að lúta í lægra haldi
fyrir Páli. En það er í góðu samræmi
við, að sjálfur Kristur hafði ósigur
beðið fyrir heimsku og illgirni sam
tíðarmanna sinna. Og ekki einungis
sjálfur hann var sigraður, heldur einnig
kenning hans; í kirkjunni sem stofnuð
var, ríkti ekki andi þess manns, sem
sagt hafði: sannleikurinn mun gera
yður frjálsa; að svo lítið varð um frelsi
i kirkjunni, bendir til þess, að þar hafi
ekki verið mikið um sannleik. Og
ekki er ófrelsið minst, þar sem kirkjan
nefnir sig fríkirkju, eins og i Ameríku.
Það hefði getað orðið söguefni fyrir
Anatole France þetta, að einn af post-
ulunum kallar son Jesú djöfuls son
og óvin alls réttlætis, og vinnur hon
um mein með kraftaverki. Vitanlega
var Páll ólíkastur Kristi af postulunum,
en Jóhannes líkastur. Pétur postuli
virðist hafa verið kappi mikill og
rammaukinn; ofsamaður i skapi. Það
er nógu undarlegt að sjá, hvernig
þessi lærisveinn mannúðarhetjunnar
miklu, fer með Ananias og Safira, ef
oft var síðar sýnt af þeim sem köll-
uðust sitja á stóli Péturs. En þrátt
fyrir þetta, má þó telja víst, að Pétur
postuli hafi verið drengur góður inn-
anum, og Sturla Þórðarson lögmaður,
söguritarinn mikli, hafði mestar mætur
á Pétri allra postulanna, sennilega af
því að það var hann sem brá sverði,
eins og kunnugt er, og ætlaði að verja
sinn höfðingja.
28. nóv.
Helgi Pjeturss.
Sauðfjárböðun.
lendinga á Malakkaskaga hefir þegar
boðið brezku stjórninni eitt orustu- I það er rétt, sem mér virðist, að hann
skip og því boði verið tekið með hafi drepið þau með nokkurs konar
miklum þökkum. Er það skip í smíð-
um nú þegar, Eyjadljan hefir lofað
þiem orustuskipum og Nýja-Sjdland
einu. Frá Suður-Afríku vænta Eng-
dáleiðingu. Og þó að þessi hjón hafi
nú orðið bráðkvödd af tilviljun, þá
minnir samt framkoma postulans of
mikið á það miskunnarleysi, sem svo
Sú grein landbúnaðarins, sem í
möigum, ef ekki flestum sveitum
landsins er einna arðvænlegust, er
sauðfjárræktin. Það ríður því á, að
leggja sem mesta rækt við hana, og
hirða féð sem bezt. Eitt af því, er
þar til heyrir eru baðanir á sauðfé.
En því miður hefir sauðfjárböðum
verið vanrækt hér á landi fram til
skamms tíma, og hafa menn oft orðið
að kenna á þvi og goldið þar van-
rækslu sinnar. Sauðfjárkláðinn, sem
geysað hefir oft yfir landið, eða út-
breiðsla hans, á vafalaust að nokkru
leyti orsök í þessari vanrækslu.
Þegar gerðar voru ráðstafanir hér
um árið til þess að útrýma fjárkláð-
anum, var fyrirskipað að nota tóbaks-
bað. Það bað er alls ekki hentugt til
að baða fé úr, sem lifir í köldulofts-
lagi. ' Það gæti að visu gert sitt gagn
sem vorbað hér hjá oss; en að baða
úr því að vetri til er ekki gott, af því
það vantar í það efni, sem ver þvi, að
valn gangi mikið í ullina. En slíkt
hefir þýðingu hér á landi, einkum í
úrkomusveitunum. Tóbaksbaðið grisj-
ar ullina, en þéttir hana ekki og það
er atriði, sem leggja þarf áherzlu á,
þegar um fjárböð er að ræða. Hið
eina, er tóbaksbaðið hefir til síns á-
gætis, er það, að það hreinsar hör-
undið; en að öðru leyti vantar það
flesta kosti, er góð fjárböð þurfa að
hafa. Auk þess er það dýrt og kostn-
aðarsamt að nota það. —
Af þessu, sem tekið er fram, leiðir
það, að eg vil ekki ráða mönnum til
að nota tóbaksböðin. — Nú upp á
síðkastið hefir mest verið notað til
böðunar, eftir því sem mér er kunn-
ugt, hið svo nefnda »Coopersbað«.
En það er síður en svo, að það sé
gott bað. Það er undantekningarlítið
óhæft til fjárböðunar í köldum lönd-
um, og þar sem féð um leið gengur
mikið úti. Það er ekki ætlað til kláða-
útrýmingar, og hefir heldur ekki góð
áhrif á ullarvöxtinn, Coopersbaðið er
aðallega ætlað til þess að útrýma þeim
gesti, sem við höfum ekkert af að
segja, og bættur sé skaðinn þó að við
séum lausir við. Þessi gestur, sem
ég á hér við, er lítið betri en kláð-
inn, að undanteknu því, að hann er
ekki sóttnæmur — og nefnist hann
flugumaðkur. í hitum á sumrin sækir
þess maðkur á fé í Englandi, einkum
þar, sem beitast er. Þegar kindin
svitnar og ullin verður þvöl, þá ásækir
flugan féð og verpir í ullina. Eftir
3—4 daga, frá því flugan verpir, er
eggið orðið að maðki, og þegar þá
ullinni er flett til á kindinni úir og
grúir af þessum óþverra á hörundinu.
Ef mikil brögð eru að þessu, hleypur
ullin í harða hnykla. Að liðnum 5—6
dögum frá því flugan verpti, er maðk-
urinn orðinn svo magnaður, að ullin
er orðin laus á kindinni, og sár koma
á hörundið, og er henni þá tæpast
líft. Til þess að koma í veg fvrir
þetta baða menn féð úr Coopersbaði,
og til þess er það gott.
Coopersduftbaðið er málmkent. Það
þerrir ullina og þynnir, og hindrar
vöxt hennar. Það eyðileggur hár«
kirtlana og veldur ullarlosi. En þetta
hefir áhrif til þess að verjast flugu-
maðkinum, og svo er þess að gæta,
að baðið er eitrað, og drepur eggin.
Vitanlega rýrir þessi Coopersduftböð-
un afnot fjárins hvað ullina snertir.
En þar er nauðugur einn kostur að
nota það, til þess að verjast flugu-
maðkinum. Og í heitum sumrum
nægir ekki að baða einu sinni, heldur
verður nð gera það stundum 4—5
sinnum.
Þegar vætusamt er þykir lakara að
baða úr þessu Coopersduftsbaði, ein-
göngu vegna þess, að þá verður féð
kulsamara, sem orsakast af því, að
ullin missir þá þann eiginleika sinn
að hrinda vætunni eða vatninu frá sér.
Blanda þá Englendingar Coopersduft-
baðið með fitukendum baðlyfjum. En
varlega verður þó að fara í það, því
ef hitatíð gerir, þá er ætíð mikið um
skorkvikindi. og er þá hætt við, að
ullin maðki.
Að 'haustinu er féð aftur baðað
tvennum böðum, og eru það þrifaböð
til varnar kláða og öðrum húðsjúk-
dómum. Þessi þrifaböðun er lög-
skipuð á Englandi, og skal henni lokið
fyrir nýár ár hvert. Þá er ekki baðað
úr Coopersduftbaði, heldur öðru baði,
er verkar á ullina og ullarvöxtinn
gagnstætt við það, er Coopersduftið
gerir.
Englendingar hafa góða þekkingu
á því, hvað þá skaðar eða batar. Þeir
segja meðal annars, að ef þeir ekki
baði féð, þá fóðrist það illa og verði
ullarljótt, og ullin lítil og léleg. Og
þeir telja, að þó þeir baði 4—5 sinn-
um á ári, þá borgi það sig. Ullin
verði meiri og féð hraustara. En þeir
velja til böðunar góð baðlyf og hentug.
Eg hefi nú skýrt frá, að Coopers-
duftbaðið er notað á Englandi einung-
is til þess að verjast flugumaðkinum.
Það er ekki notað þar sem þrifabað,
og það ættum við heldur ekki að
gjöra. Eg hefi þegar minst á verk-
anir þess og áhrif, hvað ullina snertir,
og sést af því, að það er ótækt ti