Ísafold - 26.03.1913, Blaðsíða 1

■ ......... ■
Kemur út tvisvar
í viku. Verð árg.
4 kr., erlendis 5 kr.
eða ljdollar; borg-
ist fyrir miðjan júlí
erlendis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint.
XXXX. árg.
Reykjavík, miðvikudaginn 26. marz 1913.
ísafoldarprentsmiðj a.
Ritstjóri: Ólafur Björnsson.
Talsími 48.
| Uppsögn (skrifl.) §
| bundin við áramót, |
| erógild nema kom §
| in só til útgefanda |
| fyrir 1. oktbr. og |
| só kaupandi skuld- |
I laus við blaðið. 1
23. tölublað
I. O. O F. 943289.
Alþýðnfél.bókasafn Templaras. 8 kl. 7—0.
Augnlækning ókeypis i Lækjarg. 2 mvd. 2—3
Borgarstjóraskrifstofan opin virka daga 10—3
Bæjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og 4—7
Bæjargjaldkerinn Langav. 11 kl. 12—3 og 5—7
Eyrna- nef- hálslækn. ók. Pósth.str.láAfid. 2—8
íslandsbanki opinn 10—21/* og 51/*—7.
K.P.U.M. Lestrar- og skrifstofa 8 árd.—10 siöd.
Alm. fnndir fid. og sd. 81/* siðd.
Landakotskirkja. Gnðsþj. 9 og 6 á helgnm.
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 11—1.
Landsbankinn 11-21/*, 51/*—61/*. Bankastj. 12-2
Landsbókasafn 12—3 og 6—8. Útlán 1—8.
Landsbúnaðarfólagsskrifstofan opin frá 12—2
Landsféhirðir 10—2 og 5—6.
Landsskialasafnið hvern virkan dag kl. 12—2
Landssíminn opinn daglangt (8—9) virka daga
helga daga 10—12 og 4—7.
Læknine ókeypis I*ingh.str. 23 þd. og fsd. 12—1
Náttúrugripasafnið opið l1/*—21/* á sunnud.
Samábyrgð Islands 10—12 og 4—6.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opnar 10—4 dagl.
Talsimi Reykjavikur Pósth.8 opinn daglangt
(8—10) virka daga; helga daga 10—9.
Tannlækning ókeypis Pósth.str. láBmd. 11—12
Vífilstaðahælið. Heimsóknartlmi 12—1
Þjóðmenjasafnið opib þrd., fimd. og sd. 12—2.
Veðrátta frá 23 til 26. marz.
Sd. Md. Þd. Mvd.
V.ey. — 3,1 2,1 0,9 o,7
Rv. — 4>3 0,0 0,2 — 0,5
íf. — 11,0 — 1,8 — °>3 — i,3
Ak. —13.5 — 6,0 o,3 — 1,0
Gr. — 14,0 — 7 > S — 2,3 — 2,5
Sf. — 11,6 — 7,7 2,2 — 0,8
Þh. —“>3 2,0 9>o 5,o
V.ey. = Vestmanneyjar. Rv. =
Reykjavik. ís. = ísafjörður. Ak. =
Akureyri. Gr. = Grímsstaðir. Sf. =
Seyðisfjörður. Þh. = Þórshöfn áFære.
Ofna og eldavélar
selur
Kristján rorgrímsson.
Leikfél. Reykjavíkur:
Æfintýri á gönguför
eftir
C. Hostrup
leikið í kvöld (miðvikud.)
og föstudag 28. marz kl. 8
Aðgöngumiða má panta í dag í Iðn-
aðarmannahúsinu og á morgun í
Bókverzlun ísafoldar.
Nýja Biá
Leijndardómur myínutmar
(sjónleikur í 3 þáttum).
Trá ístandi
(aukamynd).
Pantið bílæti í talsíma 344. Op-
inn hálf tíma á undan sýningum.
Minningarsjóður B j ö r n s
Jónssonar.
Forgöngumenn hans hafa beðið
ísafold geta þess, að minnirtgar-
gjöfum verði veitt viðtaka í jjbók-
verzlnn og skrifstofu ísafoldar, papp-
írsverzluninni Björn Kristjánsson og
í verzlun Jóns frá Vaðnesi, áLauga-
veg.
Undirtektirnar.
Það er óhætt að segja, að fáum
tíðindum hefir verið tekið af meiri
fögnuði í hugum manna alment en
eimskipafélagsfyrirtækinu, sem frá
var skýrt í síðasta blaði.
Öil blöðin, sem á það hafa minst,
hafa lagt eindregið með því — al-
gerlega án flokksgreinarálits. Það
lítur út fyrir, að eimskipafélagshug-
myndin ætli að láta orð skáldsins á
sannast, að »hverni% sem striðið pá
og pá er blandið« þá er þó eitt
■tbrœðrabandiði og það er »að elska,
byggja og treysta á landið«.
Og hver er það, sem metið fær
til fulls nú, hvílikt framsóknarmark
er á því fyrir þjóð vora, — hve mjög
við hljótum að vaxa í augum sjálfra
vor, ef vér þetta sinni getum sam-
einað krafta allrar þjóðarinnar, hvað
sem öðrum deilumálum líður, ef vér
getum losað oss úr smámenskuhjúp
persónulegra væringa, öfundsýki og
annara vondra þjóðarfylgja — til
þess að hrinda þessu mikilsverða
velferðarfyrirtæki í framkvæmd!
Ef það tekst, þá er það áreiðan-
lega vottur um, að vér séum á bata-
vegi eftir barnasjúkdóma þá, er því
miður hafa helzti um of við loðað
hið unga innlenda stjórnarfyrirkomu-
lag vort — og lýst sér í flokkahat-
urs- og flokkahagsmuna-feni, sem alt
of mörg góð mál vor hafa druknað í.
Það sem nú er að gerast með
þjóð vorri, með stofnun þessa eim-
skipafélags — munu niðjar vorir
telja eigi lítið Grettistak til þess að
gera oss sjálfstæða þjóð í beztn
merkingu og þeir munu kunna kyn-
slóðinni þessarri miklar þakkir, ef
henni tekst að koma þessu mikils-
verða fyrirtæki myndarlega á stað.
En lítill ljómi mun verða um nöfn
þeirra manna, ef nokkurir verða
meðal /rtwiímanna, er reyna að spilla
því og leggja stein í götu þess.
Slíkur þjóðarmetnaður ætti í þetta
mál aðkomast, að landsmenn ynduþví
alls eigi, ef einhverir vor á meðal
gerðust þeir þjóðræknislausu vargar
í véum að ijá sig til þess að verða
þrándar í götu þessa fyrirtækis, svo
að eigi gæti úr því orðið — fyrir,
ef til vill, stuttrar stundar hagnað
hjá keppinautum, er alt vilja til þess
vinna að kyrkja það í fæðingunni.
Hlutafjárútboðið hefir nú verið
sent út um land alt með póstum og
maður fenginn í hverjum hreppi ti
þess að safna hlutum. Ríður nú á
því, að hver einstaklingur setji það
eigi fyrir sig, þótt forgöngumaður-
inn á hverjum stað sé eigi af sama
stjórnmálasauðahúsi og hann sjálfur,
að sjálfstæðismaðurinn i N-sveit láti
það eigi hafa áhrif á sig, þótt heima-
stjórnarmanni þar í sveitinni hafi
falin verið forgangan, né heldur
heimstjórnarmaðurinn í B-sveit láti
fæla sig frá hluttöku þótt sjálfstæðis-
maður sjái um hlutasöfnun.
Af forgöngumannanna hálfu hefir
eindregin áherzla verið á það lögð
að útiloka allar flokka- og stjórn-
mála-deilur í þessu máli. Gallharðir
sjálfstæðis- og heimastjórnar-menn
íafa tekið höndum saman um for-
gönguna og eins verða allir án flokks
greinarálits út um bæi og sveitir að
taka höndum saman um hluttökuna.
Isaýold hefir heyrt utan að sér, að
einhverir hafi skilið inngangsorð
íennar í síðasta blaði svo, sem hún
vildi eigna forgöngumönnum þessa
fyrirtækis sína skoðun á sambands-
málinu. En það er mikill misskiln-
ingur, því að oss er kunnugt um,
að ýmsir af aðalforkólfum þess eru
>ar á alt annari skoðun en vér.
Hér í Reykjavík er þegar tekið að
safna hlutum. A örstuttum tíma í
gær var safnað hátt á annan tug
>úsunda króna (um 17000). Það er
góð byrjun — en að eins byrjun, sem
verður að eiga sér jafngott framhald,
ef nokkuð á úr framkvæmdum að
verða.
Reykvíkingar ættu nú að ganga
undan öðrum landsmönnum með
góðu eftirdæmi.
Enginn, sem nokkuQ getur, má
draga sig í hlé.
En fyrst og fremst nær þó þessi
áskorun til kaupmanna. Þeim, er
kunnugt um þörfina, peim má ætla
mesta getuna, á peim stendur málið
og fellur.
Það ætti eigi að vanta nafn eins
einasta þeirra meðal hluta-áskrifenda.
Einum þingmanna, sem talaði á
fundi sem haldinn var um daginn
um þetta mál, varð það að orði, að
þeir þingmenn, sem eigi greiddu
atkvæði með stvrk þeim, sem gert
er ráð fyrir að fara fram á úr lands-
sjóði — peir varu ekki lslendingar!
Mundi eigi mega segja líkt um þá
kaupmenn, sem skærust úr leik um
hluttöku í félaginu?
Vér ætlum lesendum vorum að
svara því I
Nýr þingflokkur.
Slæðingur er um það meðal stjórn-
málafólks, að bændur á pingi muni
mynda nýjan flokk í sumar: bœnda-
flokk — til að vega upp móti hinu
fjölmenna embættisliði. Hinum
nýja flokki eru taldir þessir þing-
menn: Jón Jónatansson, Sigurður
Sigurðsson, Þorleifur í Hólum,
Stefán i Fagraskógi, Ólafnr Briem,
Jósef Björnsson, Tryggvi og Þórar-
inn Húnvetningar.
Sagt er, að drögin til þessarar
flokksmyndunar hafi gerð verið í
þinglok í fyrra.
Hvað sem öðru líður, þá er eitt
víst, að f á i r verða þeír eigi flokk-
arnir á þingi í sumar, ef marka má
það sem bak við tjöldin heyrist.
Xýr konungkjöriim!
Fullyrt er, að Agúst Flygenring
kaupm. segi af sér þingmensku og
að því sé von nýs konungkjörins.
Hver mundi það hnossið hljóta?
Rússneska keisaraættin 300 ára.
Þ. 6. matz var um alt Rússavddi haldið hátíðlegt 300 ára afmæli
Romanof-keisaraættarinnar á veldisstóli Rússlands.
Ættfaðir hennar hét Michail Feodorovitch Romanoý og var kjörinn
keisari 1611. Árin á undan hafði stjórnleysi ríkt í landinu og hörm-
ungar ýmsar heimsótt það. Aður réð tíkjum norræn konungsætt,
Hræreks ættin, en varð aldauða 1598.
Með Romanof-ættinni hefst nýtt timabil I sögu Rússa. Margir dug-
andi stjórnarar hafa verið nf þeirri ætt, en þeirra merkastur Pétur mikli
og honum næst Katrín önnur.
Á myndinni er efstur Pétur mikli, þá til viustri Katrin II, en til
hægri ættfaðirinn Michail. Neðst eru keisarahjónin núverandi, sitt hvoru
megin við uppstigningar-kirkjuna í Moskwa. Utan um eru vopnmerki
Rússlands, kórónur o. s. frv.
Torsetaskiftin í Bandaríkjum.
Hinn nýi Bandarikjaforseti Woodrow Wilson átti ágætum viðtökum
að fagna, er hann settist í forsetastólinn þ. 4. marz síðastliðinn.
Ííann flutti þá skörulegt erindi um stefnuskrá sína. Þykii honum
kveða altof mjög að misskiftum kjörum manna þar í landi: Ánnars vegar
óhemju auður, en hins vegar nístandi, ömurleg örbirgð. Taldi hann
þetta stafa af fyrirkomulaginu, sem haft væri á námu og verksmiðjurekstri.
Að ráða bót á því meini taldi hann eitt af aðal-verkefnum hinnar nýju
stjórnar.
JVilson ýorseti með fólki sínu.
Wilson og fólk hans er mjög listelskt. Kona hans er listfenginn málari og
sömnleiðis ein dætranna. Önnur er söngmær góð, og hin þriðja fæst við listnám
við listaháskólann i Fíladelfiu.
Síðar i ræðu sinni lagði hann mikla áherzlu á að fá verndarlög fyrir
þá sem minniháttar eru i þjóðfélaginu og góða heilbrigðislöggjöf, eftirlit
með því sem fólk legði sér til munns o. s. frv.
Yfirleitt kendi eigi svo lítið jafnaðarstefnuhugsana í ræðu forsetans.