Ísafold - 09.04.1913, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
107
llskór (Sandalar)
Reynið einhverja hinna 15 tegunda, sem allnr eiu fallegri og mikið
vandaðri en áður.
Verðið á þeiin, sem öðru, lægst hjá
Lárusi G. Lúðvígssijni,
Þingljoltsstræti 2.
Sumar-skófatnað ur
af ótal tegnndum og margt annað nýtt kom með Ceres.
Stærsta úrval, sem sést hetir. Lítið á það.
Lárus G. Liíðvígssou,
Þinglioltsstræti 2.
-----------------------r--------------
Nýkomnar vörur í verzlun G. Zoép:
Eusk vaömál og dömuklæöi, — þessi annáluðu.
Oxford Flonnel A||jr 8egja:
Sængurdúkur Molskinn
Alullar-pevsur Tvisttau.
Cheviot í Kjóla og karlmannaföt. Stnbbasirtz o. fl.
»Ávalt góBar
vörur hjá
Geir« I
Sitt aí hverju.
Fyrirlestur André Courmonts.
Húsið var troðfult langt fram í
fordyri og urðu margir frá að hverfa.
Aheyrettdur munu hafa verið um
400. Forvitnin var mikil, því bæði
var efnið aðlaðandi og hins vegar
nýstárlegt að heyra útlending flytja
erindi á islenzku. Þeim sem þekkja
Courmont kom það ekki á óvart þó
fyrirlestur hans tækist vel, enda urðu
vonir þeirra ekki til skammar. Fyrir-
lesturinn var ágætlega saminn, saman-
burðurintt á kvæði Morrisar og Lax-
dælu skarplegur og sýndi hve vel
Courmont skilur fornsögur vorar.
En það sem eflaust hefir vakið mesta
aðdáun hjá áheyrendum var það hve
orðbragð ræðumanns var persónu-
legt og fagurt og framburðurinn
góður, því naumast mundi neinn
gruna, sem ekki vissi, að þar talaði
útlendingur. Þannig talar og ritar
sá einn, er andi málsins lifir og
hrærist í. Er það aðdáanlegt af út-
lendum rnanni að geta hjálparlaust,
eins og Courmont hefir gert, leyst
slíkt erindi af hendi með svo stuttum
fyrirvara, því mér er kunnugt um,
að fyrirlesturinn var saminn i hjá-
verkum á fáum dögum. Hann birt-
ist í Skirni, og verður efni hans því
ekki rakið hér. G. F.
Engin liækkun.
Þess er vert að geta útgerðar-
mönnum Flóru til maklegs sóma,
að eigi hefir flutningsgjald eða far-
þegagjald með henni verið hækkað
um einn eyri frá því sem áður var,
þrátt fyrir hin »stórauknu flutnings-
gjöld« út um Evrópu, er borin voru
fyrir, er Sam.fél. krafðist þess af
stjórn vorri, að hækkaðir yrðu taxtar
þess.
Eldsvoði.
í gærmcrgun kl. 8*/2 brann
verzlunarhús Jónasar Jónassonar í
Bolungarvik til kaldra kola. Lagt
var í ofninn snemma i morgun og
skömmu síðar stóð húsið alt í björtu
báli. Húsið var vátrygt fyrir 4 þús.
og vörur fyrir 7 þús. kr.
[Símfrétt].
Garðaprestakall. — Frí-
kirkja. í gær var Þorsteini
Briem veitt Garðaprestakall.
En jafnframt eru Hafnfirðingar að
búa undir stofnun frikirkjusafnaðar,
og nafa farið fram á það við Ölaf
Ölaýsson fríkirkjuprest, að prédika hjá
sór. Hefir síra Ólafur borið það
erindi undir söfnuð sinn hér og fengið
vilyrði hans. Fyrst um sinn mun
tilætlunin að nota Goodtemplarahúsið
bl guðsþjónustugerðar.
Þingmenskan
í Gullbr.- og Kjósaisýslu.
Auk þeirra Kristins prófasts á Út-
skálum og Björns i Grafarholti, kvað
hr. Þórður J Thoroddsen nú einnig
ætla að bjóða sig til þingmensku
fyrir Gullbringu- og Kjósarsýsiu kjör-
dæmi.
Engin minsta von mun um það,
að hr. Þ. Th. geti kosinn orðið þing-
maður. Fyrir því verður framboð
hans eigi til neins annars ný t en
ef til vill að dreiýa atkvœðum jyrir
síra Kristni og vinna að kosninau
Bj'örns.
Þess má geta, að haustið 1911, er
það spurðist, að hr. Þ. Th. ætlaði
að bjóða sig fram til þingmensku í
Reykjavik, gaf stjórn Sjálfstæðisflokks-
ins út yfirlýsingu um að framboð
hans væri »pvert í móti vilja og ráð-
st'öfun flokksinst og liti hún á fram-
boðið sem beina »árás á flokkinn«.
Alveg sama máli er að gegna nú,
er hr. Þ. Th. býður sig fram í Gull-
br,- og Kjósarsýslu — ejtir að síra
Kristinn er búinn að bjóða sig fram.
Er því líklegt, að sjálfstæðismenn
þar í sýslu láti eigi hafa sig til að
ljá honum fylgi og vinna þar með
móti kosningu jafn-mæts og dugandi
manns og síra Kr. D. er.
Evrópustríös-flugufregn.
Hér i bæ gaus í gær síðdegis upp
sá kvittur, að Evrópustrið væri hafið.
Attu Bretar, Frakkar og Rússar að
vera annarsvegar, en ítalir, Þjóð-
verjar og Austurríkismenn hinsvegar.
Þ.etta var haft eftir loftskeytum, sem
sagt var að frakkneskur botnvörp-
ungur hefði fengið.
Sem betur fer reyndist þetta rang-
hermi, og kom um það staðfesting,
er skeyti það kom, sem Isafold flyt-
ur í dag, þar sem eigi var einu orði
minst á nein Evrópu-stórtíðindi.
Konungsniorðið.
Frá því var sagt í siðasta blaði,
að síðustu orð Georgs konungs hatí
lotið að því, að Dani einn, sem
væri að semja æfisögu hans, gæti
bælt við nýjum kapitula. Þessi
danski maður var rangnefndur í blaði
því, er Isaj. fór eftir (Le matin)
Christens átti að vera Christmas, Walter
Christmas, allkunnur danskur rithöf.
Hann kom til Saloniki sama daginn
og konungur var myrtur og var í
áheyrn hjá honurn fyrri hluta dags.
Aleko Schinas er morðinginn nefndur
í dönskum blöðum og talinn fertug-
ur maður. Hvað réttast muni í því
er erfitt úr að skera.
Reykiavíkur-annálL
Aðkomumenn: Georg Georgsson héraðsl.
frá Fá8krúðsfirði.
Aflabrögð mega fremur góð keita. Botn-
vörpungarnir að koma inn öðru hvoru
með tiltölulega góðan sfla. Fiskverðið
ætlar að verða gott á erlemlum marksði,
svo að sjálfsagt má ráð fyrir gera góðri
nppskern af fiskiveiðaútvegi vorum þetta ar.
Hafnar-járnbrautinni miðar drjúgum á-
fr&m. Teinar eru nú lagðir alla leið upp
i Öskjnhlíð. Verðnr siðar hatdið áfram
að Skólavörðunni og síðan niður að sjó
og vestur að npptöknm hennar. Það
verður m. ö. orðum hringbraut utan um
bœinn.
Heilsuhælisfélagsdeild Rvíkur hélt aðal-
fnnd í fyrrakvöld. Magnús Signrðsson
yfirdómslögm. skyldi ganga úr stjórn, en
var endnrkosinn.
Félaga-árgjöld voru siðastliðið ár 2634
kr. og er það heldur vöxtnr frá því, sem
áður hefir verið, — en betur má, ef duga
skal.
Kvoldskemtunar efnir kveniþróttafélagið
Iðnnn til annað kvöld, sbr. angl. hér i
bl. Meðal annars, er þar verður til
gamans gert, er að félagsstúlknr leika
dálitinn sjónleik.
Valurinn á veiðum. Strandgæzluskipið
Valnrinn hefir reynst drjúgur til botn-
vörpunga-fanga undir stjórn Rothe skip-
stjóra. Þenna stntta tima, sem hann befir
verið hér við land, hefir hann náð í eigi
minna en 5 botnvörpnnga. Þrjá útlenda
og 2 islenzka. í>rír þeirra vorn teknir
fyrir i Vestmanneyjum, einn i Hafnarfirði
og einn í Rvik.
Skipafregn. Ceres kom á sunnndags-
morgnn. Meðal farþega vorn: Sighvatnr
Bjarnason bankastjóri, Andrés Gnðmunds-
son nmboðssali frá Leith, Carl Hemmert
kaupm , Bjarni Þ. Johnson oand. juris,
nokkurir Danir og Englendingar.
Flora kom i gærmorgnn. Meðal far-
þega 0. Forberg tandsimastjóri.
Kong Helge kom í gærmorgun. Fer i
fyrramálið npp i Borgarnes.
Sterling kom i gærkveldi. Meðal far-
þega: kanpm. Gunnar Gnnnarsson og Egill
JaooSsen, fuglafræðingar tveir (eggjatöku-
menn?) 0. s. frv. Frá Vestmanneyjnm:
Gunnar Egilson framkvæmdarstjóri.
Frá Skútari-umsátinni.
Nýjustu ensk blöð (til 4. apríl)
segja frá grimdarbardaga milli Svart-
fellinga og Tyrkj?. við Skútari þ. 2.
apríl.
Svartfellingar létu nokkura útvalda
menn ráðast til atlögu undan her-
deildunum, ganga fram með sprengi-
kúlur í höndum og kasta inn í fjand-
mannaherinn. Sprengikúlu-mennirn-
ir féllu, hver einasti einn, en fengu
þó nokkurn usla gert.
Tókst þar á eftir hinn grimmasti
návígisbardagi. Mörg hundruð féllu
af hvorutveggja.
Þjóðhöfðingja-morð. Síðasta manns
aldurinn hefir verið mikið um þjóð-
höfðingjamorð. Hór fer á eftir skrá
um hin helztu:
13. marz 1881: Álexander II Rússa
keisari myrtur af stjórnleysingjum í
Pótursborg.
2. júlí 1881: James Garfield Bauda-
ríkjaforseti skotinn af Guiteau mál-
færslumanni. Haun dó af skotinu 19.
sept. s. á.
24. júní 1894: Carnot Frakklands-
forseti myrtur í Lyon af stjórnleysing
janum Caserio.
I. maí 1896: Nasr-ed-Din Persakeis-
ari skotinn til bana.
10. sept. 1898: Elísabet Austurrík-
isdrotning myrt í Genf af stjórnleys-
ingjanum Luecheni.
29. júlí 1900: Umberto ítalakon
ungur myrtur af stjórnleysingjantim
Bresci.
6. sept. 1901: Mc Kinley Banda-
ríkjaforseti skotinn á sj'ningu í Buffalo
af stjórnleysingjanum Czolgosz. Hann
lézt 14. sept.
II. júní 1903: Alexander Serbakott-
ungur og Draga drotning hans myrt í
Belgrad.
1. febr. 1908: Carlos Portugalskon-
ungur og elzti sonur hatts, Louis, drepn-
ir á götu í Lissabon.
18. febr. 1913. Georg Grikkjakon-
ungur myrtur í Saloniki.
Hvíti dauði í rónun. Nýlega flutti
Metschnikow prófessor, hinn ágæti
rússneski læknir, erindi um hvíta dauða
þ. e. tæringarsjúkdóma. Taldi hann
þann mannskæða óvin vera í rénun f
heiminum, og til marks um það færði
hann sannanir frá Boston, London,
Hamborg og Kaupmannahöfn. T. d.
hefir tæWngarsjúklingatalan í Hamborg
á nokkrum árum minkað úr 24 af
hverjum 10,000 íbúum niður í 11 af
hverjum 10,000, eða 1,1 af þúsuudi.
Svarar það nokkurnveginn til að hór
á landi væru 100 tæringarsjúklingar.
Kvenréttinda-forkólfuriun
nirs. Pankhurst
hefir verið dæmd til 3 ára hegningar-
hússv. fyrir að hafa átt þátt í spreng-
ingunni á húsi Lloyd-George, sem
getið var hér í blaðinu fyrir skömmu.
Misprentast hefir i niðurjöfnunarskrá
útsvar Árna Enoks Ebenezarsonar, 8 kr. i
stað 18 kr.
U. M. F. I. Fjórðungsþing sunnlendinga-
fjórðung8 hefst 11. þ. m. kl. 12 á bád. í
Bárubúð.
sé eg að nú er gengið að hverjum
fflanni og spurt í fullri alvöru: Hver
er meiningin með öllu ykkar sjálf-
stæðisskrafi og kröfugdtgeir í garð
Dana? Er það marklaust orðagjálf-
Ur fyrirlitlegra skrumara eða er al-
varan svo mikil að þú viljir hætta
hálfu gripsverði?
Firn mega það heita ef mörgum
Vex það i augum, þá er svefninn
þungur um hábjartan vordaginn,
þungur eins og dauðamók.
Skipu- Sumum lízt ekki á skipu-
lúgið. lagið sem forgöngumenn-
lrnir hafa hugsað sér, og telja það
rettmæta mótbáiu gegn fyrirtækinu.
Eg býst við að því mætti breyta til
atnaðar, en það er þó vissulega að
fnp' leyti lakara en hjá Dönum, og
afa þeir. alllanga reynslu í þessu
e, ni- Þeim hefir gefist það vel. Eg
s þvi ekki ástæðu til að ætla að
Pað reynist oss beinlínis illa. Víst
fr am það að ekkert skipulag er
ugsanlegt sem allir ýrðu ánægðir
e°' f^nnars er skipulagið óráðiðT
.Pn' .^að verður væntanlega ekki
f, ,Ve^ til fulls fyr en á stofnfundi
er ÞV1 ekki vert að deila
það að svo stöddu. Þeir sem
la annað fyrirkomulag hentara
verða samtaka um gott framfara
fyrirtæki þá er ísinn brotinn. Vér
höfum þá lært listina og verðum
bæði meiri menn og betri á eftir.
Vér hlytum að reka oss á það hví-
likan feiknakraft vér höfum ef vér
leggjumst allir á eitt, að til eru önn-
ur og betri úrræði en að knékrjúpa
Dönum eða öðrum útlendingum um
lán til hvers lítilræðis.. Oss hlyti
ósjálfrátt að vaxa afl og áræði. Vér
fengjum hálfu meira traust á oss
sjálfum á eftir. Næsta mannstakið
yrði oss hálfu léttara.
Þú sem kvartar undan sundrung
og samtakaleysi mátt þakka fyrir að
nú gefst þér ágætt tækifæri til að
brjóta þessa meinvætt á bak aftur.
Legg þú fyrst cg fremst þinn skerf
til eimskipafélagsins og fáðu aðra til
að fara að þínu dæmi. Með því að
sýna sjálfir í verkinu drengskap og
félagslund brúum vér yfir sundrung-
arfenið, en aldrei til eilífðar með
barlómi og niði um náungann.
Eg skal engu spá um það, hvort
sinnuleysi og sundrung eða samtök
og framfarahugur megi sín meira í
þetta sinn hjá oss íslendingum. Hitt
ættu að færa glögg rök fyrir því á
stofnfundi. Séu þau góð og gild
þykir mér ekkert sennilegra en að
þau verði tekin til greina.
Fylgi Þá hefir það flogið fyrir
kaup- að fylgi kaupmanna sé
manna. minna en látið er af.
Sagt að flestir þeirra vilji fáu lofa,
en ekkert fastmælum binda og sé
því allur grundvöllur fyrirtækisins
ótraustur. Það sé undir hælinn lagt
hvort þeir flytji vörur sínar með
islenzku skipunum eða ekki. Þann-
ig hafi einn kaupmaður komist að
þeirri djúpsæn niðurstöðu eftir ræki-
lega athugun að gott væri að vísu
ef fyrirtækið kæmist á fót, því þá
gæti hann herjað út mikinn afslátt
á flutningsgjaldi með skipum Sam-
einaða félagsins.
Ef nokkuð væri að marka þessar
flugufregnir, þá væru þær vissulega
óálitlegar, því öll þrif félagsins eru
undir því komin að skipin hafi nóg
að gera. Eg vona að þær reynist
óhróður einn og uppspuni, því mis-
vitrir væru kaupmenn vorir, ef þeir
vildu snúa þessu sómastriki stéttar
sinnar i opinbera smán og nið.
Þeir hafa um tvo kosti að velja.
Hinn fyrri er að efla félagið, og fá
bæði fé og heiður að launum auk
viðurkenningar og þakklætis allra
góðra íslendinga. Flinn siðari að
bera út þetta barn sjálfra þeirra
fyrir einhvern lítilfjörlegan stundar-
hagnað frá keppinautunum, en hafa
svo langvinna einokun þegar félag-
inu væri á kné komið og fyrirlitn-
ingu allra góðra manna í þokkabót.
Hér er auðvelt um að velja. Eg
vil ekki að óreyndu vantreysta kaup-
mönnunum. Það mun og mörgum
þykja fróðlegt að sjá hverir þeirra
vilja félagið feigt.
Þegar George Stephenson sem
uppgötvaði eimreiðar var spurður
hversu færi, ef kýr yrði á vegi eim-
reiðarinnar, svaraði hann: »Það yrði
verst fyrir kúnaL Ef hugur fylgdi
máli hjá almenningnum og full al-
vara, myndi líkt fara kaupmönnun-
um sem móti félaginu snerust: Það
yrði verst fyrir þá sjálfal
Dóms- Fróðlegt verður það að
dagur. sjá hverjar undirtektir ís-
lenzka eimskipafélagið fær viðsvegar
um land. Það verður nokkurskonar
prófsteinn á dug og drengskap ís-
lendinga i hverjum kaupstað, hverri
sveit og á hverju skipi við strendur
landsins. Það sýnir, svart á hvítu
hvar kalblettirnir eru í íslenzku þjóð-
lífi. Skyldu kaupstaðir vorir skara
fram úr? Þar búa kaupmenn og
ýmsir efnamenn. Eða skyldu bændur
reynast betur og sýna í verkinu að
þeir séu í raun og veru máttarstoðir
þjóðfélagsins, trúari og traustari en
kaupstaðaiýðurinn ? Hve mikinn
stuðning fær fyrirtækið frá embætt-
ismönnum vorum?
Allar stéttir landsins og allar sveitir
gefa sér þetta árið skýran vitnisburð,
sem ekki verður útskafinn og kemur
fyrir almenningssjónir.
Vitnisburðurinn getur orðið sá, að
vér séum sinnulausir ræflar, sem
ekki geta neitt af því þeir vilja ekki
neitt.
En hann getur lika orðið annar.
Hann getur sýnt það ótvírætt að
það er komið vor og gróður í ís-
lenzkt þjóðfélag og sálir mannanna;
að það er ekki grútartýra tortrygni
og lítilmensku sem lýsir landinu
þetta vorið heldur björt og voldug
vorsól nýrri og betri tíma.
Og þá getum vér hlegið að öll-
um kúm sem á veginum verða,
hvort sem þær eru danskar eða ís-
lenzkar I
Guðrn. Hannesson.
-----------------------