Ísafold - 31.05.1913, Blaðsíða 3
IS A F O L D
173
IE
□ 0
□IE
■íi-
Fama Nova skilvindan
er það hagnaðartæki, sem hverjum bónda er nauðsynlegt.
Hún skilur bezt, er léttust í drætti og hefir yfir höfuð alla þá
kosti sem góð skilvinda þarf að hafa.
Meðmæli frá Halldóri Vilhjálmssyni skólastj., Hvanneyri.
Skilvindan er til sýnis og sölu hja
H. Benedikfsson, Reykjavík.
30
□IE
JL
31
Karlm. & Drengja Fataverzlun
Austurstræti 14
hefir alt er karlmenn og drengir þurfa að klæðast i,
utast sem inst.
Þar
er:
• mestu úr að velja
vandaðastar vörur ódýrast.
Allra blaöa bezt
Allra frétta flest
Allra lesin mest
er
ISAFOLD
Kemur út tvisvar i viku alt
árið, 104 blóð alls.
Allir, sem vilja fylgjast með
í þjóðmálum, halda ísafold,
hvaða flokks sem eru.
Kaupbætirinn betri sögur
en nokkurt annað blað flytur.
Kostar aðeins 4 kr. Lang-
ódýrasta blað landsins.
Ekkert heimili iands-
ins má sjálfs sin vegna
vera án Isafoldar! —
LIFEBUOY SOAP
(LÍFEBUOY SÁPAN)
A hverjum degi, á hverju heimili, alstaðar má bjarga lífi manna með
þvi að nota þetta dásamlega og heilnæna sjerlyf. Það er bæði sápa
og hreinsunarlyf um ieið—styrkir heilsuna og eykur hreinlæti, en
kostar þó ekki meira en vanaleg sápa. Hún er jafngóð til andlits—og
handþvotta og til baða, til að lauga sjúklinga eins og til allra heimil-
isþvotta—yfir höfuð til þvotta og ræstinga í hverri mynd sem er.
Nafnið LEVER á sápunni er trygging fyrir hreinleik hennar og kostum.
2718
Orðabók Jóns Ólafssonar
Þeir sem hafa boðsbréf óendursend,
sendi þau sem fyrst, svo að byrjað
verði á prentun 2. heftis.
Gamalt járn,
kopar, eir, látún og blý
kaupir
Valdemar Poulsen,
járnsteypari
Hverflsgötu 6.
Slægj ur
fást í sumar hjá
M. iÞorsteinssyni
presti á Mosfelli.
Enginn fer það svangur!
Bæjarmenn og ferðamenn, sem fara upp i sveit sér til skemtunar og
hressingar i sumarfríinu eða á helgum, ættu að muna, að margs konar
matvörur, hentugar í nesti, fást ávalt í
Matarverzlun Tómasar Jónssonar,
t d. má nefna: Sardínur, ótal teg., frá 253. dósin. Kæfa, íslenzk, (búin
til i verzluninni sjálfri) í smáum og stórum dósum. Kjöt og Fískbollur
margar teg. Grísatær og Grísasylta með gjafverði. Lambatungur. Skjald-
bökur. Rjúpur, íslenzkar. Humar. Rejer. Áll í gelée. Ansjósur. Lax.
Appetitsild. Caviar. Leverpostei. Oysters. Ávextir alls konar, þar á
maðal Jarðarberin góðu. Syltutau. Pikles o. fl. o. fl.
Einungis góðar vörur með sanngjörnu verði.
Bankastræti 12. Sími 212.
Húseign til sölu á Akranesi.
Verzlunar- og íbúðarhús mitt (Hoffmannshús) á Akranesi er til sölu.
Húsið er 12 X 16 ál. tvílyft. Kjallari undir því öllu, sölubúð Og
og vörugeymsla niðri, en á efra lofti er 4 herbergja fbúð auk eldhúss og
2 á efsta lofti.
Pakkhús 10 X 10 ál. fylgir með.
Lóðin er 380 Q faðmar, þar af ræktaður kálgarður 250 Q f.; öll
er lóðin umgirt nýrri. vandaðri girðingu.
Eignin er öll í áírætu standi, síðast virt á 8000 kr.
Á eigninni livílir veðskuld að upphæð 2600 kr.
Talstmi er í húsinu, vatnspóstur í eldhúsi. Luxlampar úti og inni
o. fl. þægindi. *
Lysthafendur snúi sér til undirritaðs.
Vilf)játmur Þorvaldssoti.
Hérmeð tilkynnist vandamönnum og vin-
um að móðir og tengdamóðir okkar, Krist-
björg Jónsdóttir frá Breiðholti, lézt 25.
mai þ. á.
Jarðarförin fer fram 2. júni, frá Grjóta-
götu 10 og byrjar með huskveðju kl. II f.
hádegi.
Börn og tengdabörn hinnar látnu.
| ve
L
Kópaskinn i=s>
vel verkuð (án hreifagata)
kaupir hæzta verði “
Verzl. Björn Kristjánsson r
Reykjavík.
□ 3 □
30
71. P. Duus verzí.
í Keijkjavík og Jieftavík
fjafa fyrirtiggjandi
nægar birgðir af ágæíri
beitusííd.
Verkmannahreyfiiigin
á Euglandi.
Eg get lofab því að vera hrein-
ekilinn, en ekki óvilhallur.
Goethe.
Það er ekki vegna þess, að verka-
mannahreyfingin sé bundin við Eng-
Jand einsamalt — hún tekur yfir allan
heim — að eg geri hana hór að um-
talsefni á svo þrougu- sviði. Það er
sökum þess, að á Englandi er hún orðin
öflugri en víða annarstaðar og einnig
það, að þar þekki eg hana bezt. Andi
(psychology) hreyfingarinnar og mark-
mið er líka alstaðar hið sama, svo að
só henni lýst eins og hún birtist í einu
landi, þá er henni jafn framt að því
leyti nokkurn veginn lj'st yfir höfuð.
Að hreyfingin sé þess verð að frá henni
só skýrt, um það hygg eg að fáir
muni efast, þeirra sem nokkuð vita,
hvað f raun og veru er að gerast í
umheiminum. Húti er vafalaust eitt
hvert langmerkasta og víðtækasta mal
ið, sem nú er á dagskrá þjóðanna, og
hún er í raun og veru það sem beztu
og göfugustu menn allra þjóða starfa
að á einhvern hátt, enda þótt þeir, ef
til vill, telji sig alls ekki til hennar.
Jafn vel vór Reykvíkingar erum svo
lánsamir, að nýlega hefir verið tekið
hór á dagskrá stórmál, er beinlínis
stefnir að sama markmiði. Ekkert
þætti mór sennilegra, en að þessi
hreyfing yrði, áður en næsta kynslóð
er undir lok liðin, búin að gerbreyta
ástandiuu í heiminum frá því, sem nú
er það. Og ef sú stórbreyting gerist,
þá efast eg síst um það, að hún verði
til bóta, því jafn fratnt því, að það er
erfitt að hngsa sór eftir stefnuskrá
hreyfingarinnar hvernig hún mundi
geta spilt ástandinu úr því, sem nú
er það, þá er það líka reynsla sög-
unnar, að vér þokumst þó alt af »fram
á leið«, enda þótt löngum miði smátt.
Það er næsta ósennilegt, að þróun
mettningarinnar verði hóðan af fyrir
nokkrum stórum afturkipp á slíkan
hátt: að mannkyn og menning muni
eiga sór kvöld eins og annað, efast eg
ekki um. — Ett annað eins risaspor og
gerbreyting a högum mannkynsins
hlýtur annaðhvort að kippa því mjög
til baka eða þá að hrífa það að sama
skapi fram á leið.
Fyrir þvi að eg veit, að Isafold
langar til að gefa Islendingum kost á
að fylgjast betur með í þessu stórmáli
eftirleiðis, heldur en þeim hefir alment
verið hægt bingað til, hefir mór dottið
í hug, að reyna nteð nokkrum línum
að skýra það ofurlítið fyrir þeim, sem
lítt eða ekki þekkja til þess. Síðar
býst eg við að það verði gert betur
af öðrum mér færari.
Markmið verkmannahreyfingarinnar
er að koma á í heiminum meiri efna-
hagslegum jöfnuði en nú ríkir: bæta
kjör verkamanna, alþýðunnar. Af
bættum kjörum hlýtur svo eðlilega að
leiða vaxandi mentun og minkandi
spilling, því örbirgðin fóstrar alstaðar
mentunarskort, en hann aftur lesti.
Óteljandi fjöldi af meinsemdum mann
kynsins mundi læknast sjálfkrafa, ef
m e n t u n yrði almenn, en a 1 m e n n
mentun er ósamrýmanleg við það
ástand, sem nú ríkir í heiminuin.
Stóttamismunur er afskaplegur á
Englandi eins og víðar um lönd. Öðru-
megin geysilegt auðvald, en hinu megin
ógurlegasta örbirgð. Ofurlitla hug-
mynd unt mismuninn geta ntenn fengið
með því að bera saman laun verka-
manna og laun hinna hærri embættis-
manna þar. Laun vet kamanna á Eng-
lattdi (þar með taldir alls konar iðn-
aðarmenn) ná að meðaltali e k k i 1 £
(18 kr ) á viku, svo menn geta ímynd
að sér hve rifleg hin lægstu muni vera;
t. d. að taka eru það þúsundir kvenna
er sauma skyrtur fyrir 2—3 farthings
hverja (4—6 aura). Aftur á móti eru
t. d. árslaun erkibiskupsins í Kantara-
borg £ 15000 (270 þús. gr.), erki-
biskupsins í Jórvík £ 10000 (180 þús.
kr.) og Lundúnabiskups hið sama. Þó
eru laun þessara svokölluðu embættis-
manna enginn mælikvarði fyrir auð
æfunum sem eru á aðra hönd örbirgð
inni: flestir hinna mestu auðkýfinga
eru ekki einu sinni embættismenn að
nafninu til, heldur verksmiðjueigendur,
námueigendur o. s. frv., sent öreigarnir
svo vinna hjá. Tekjur margra slíkra
auðmanna nema £ 150000 (2 milj.
700 þús. kr.) á ári.
Eg ætla svo að taka hór örfá dærni
af óteljaudi mörgum, til þess að gefa
hugmynd unt kjör alþýðunnar á Eng-
landi. Öll eru þau tekin úr ritum
nafnkendra stjórnmálamanna og hag-
fræðinga.
Af hverjum 1000 manns deyja 939
án þess að láta eftir sig nokkrar eigur,
sem talist geti. Meðal auðugri stétt-
anna deyja 18°/0 barna áður en þau
ná 5 ára aldri; meðal verkmannastótt-
arinttar er tala þeirra 65°/0.
Af öllum Luudúnabúunt eru það
37,8°/0 þar ®em ö 11 fjölskyldan
vinnur sér inn m i n n a e n 18 k r.
á v i k u . Áður en verkfall hafnar-
manna hófst þar síðastliðið vor unnu
þar við skipakvíarnar 15 þús. manns
sem höfðu m i n n a en 13 shillings í
laun um vikuna.
Fjórði hver rnaður í Lundúnum deyr
f þurfamannahæli, spítala eða geð-
veikrahæli.
Hjálpræðisherinn hefir mikið saman
við fátæklinga að sælda og kynnist
því þessum málum. Booth hershöfð-
ingi segir :
»Eftir skýrslum lögreglunnar hafa
444 persónur gert tilraun til sjálfs-
morðs síðasta ár (1901) ogaðllkindum
eru hinir ekki færri, sem tekist hefir
að framkvænta það. 200 manns hafa
orðið hungurmorða á satíta tíma. í
þessari einu borg eru um 100 þús.
beiningamenn, 30 þús. skækjur, 33
þús. heimilislausra manua fullorðinna
og 35 þús. heimilislausra barna. Sífelt
eru 80 þús. manna vinnulausir og
oft kemst sú tala upp í 100 þús.
12 þiis. glæpamenn eru í fangelsum
hennar hátignar og 15þús. utan þeirra.
yfirvöld Lundúnaborgar hafa á hverju
ári til meðferðar kærur fyrir um 70
þús. smá-afbrot. Hinar beztu heim-
ildir telja að borgin muni framleiða
um 10 þús. nýja glæpamenn á hverju
ári«.
»Svipað ástand er í öllum hinum
strerri borgum vorum. Þótt kolanámu-
hóruðin sóu með hinum verstu«, segir
Robert Blatchford.
Það mætti endalaust halda áfram að
koma nteð slíkar lýsingar eftir rnenn
eins og t. d. próf. Huxley, Durham
lávarð, Sir John Gorst, Salisbury lá-
varð, Joseph Chamberlain o. fl. o. fl.,
en hér er ekki rúm til þess. Fyrir þá
sem lesa ensku og vilja kynnast mál-
inu, er enginn hörgull á bókum um
það. T. d. má benda á »The Tragedy
of Toil«, eftir John Burns, og »Labour
and Life of the People«, eftir Charles
Booth.
Gegn þessum afskaplega mismun á
kjörum stóttanna er barátta jafnaðar-
manna. Rótt sinn til þessarar baráttu
byggja þeir á þeirri kenningu þýzka