Ísafold - 28.06.1913, Blaðsíða 1
Kemur út tvisvar |
í viku. Verð árg. |
4 kr., erlendis 5 kr. |
eða 1 Jdollar; borg- |
ist fyrir miðjan júlí |
erlendis fyrirfram. I
Lausasaia 5 a.eint. 1
| Uppsögn (skrifl.) f
| bundin við áramót, i
f er ógild nema kom-
| in só til útgefanda
I fyrir 1. oktbr. og
I só kaupandi skuld-
I laus við blaðið.
XXXX. árg.
Reykjavík, laugardaginn 28. júní 1913.
52. tölublað
En f)t]mn titl Island.
Jag áískar eder . . .
af
Steinqrímur Thorsteinsson.
Jag álskar eder, Islands alla fjall,
som högt mot himlen klara ánnen lyfta,
och bránningarnas dán mot strandens háll
och forsars fall och tun och dal och klyfta.
Jag álskar landets gröna sommarskrud,
jag álskar landet, nár som hvitkládd brud
det rent och skönt
stár stjárnekrönt
i nörrskensflammors ljus i vinterkváll.
Jag álskar dig mitt eget starka folk
med bragders áttartal frán svunna tider,
Án ár din sven frimodig andes tolk,
áu ler din mö lik sol pá gröna lider.
Mitt folk! Jag önskar dig en framtid Ijus,
det básta blott af allt ur lifvets brus!
Þýðingu þessa á kvæði Steingríms: »Eg elska
Vilhelmina Samuelsson. Er þýðingin sérlega vel gerð,
Blif hvad du var
sen forna dar,
och ádel frihet blomstre kring ditt hus!
Jag álskar dig, mitt sköna modersmál,
du kraft och snille bár pá dina vingar;
sá mjukt som liten blomma, skarpt som stál
det gamla kánda strángaspelet klingar.
Jag álskar dig, mitt hjárta bands vid dig,
ny sommar varslar jag pá várlig stig.
Du ekar1) mot
Isfjállets fot,
dár sáng och saga án omkring mig svingar.
Vid Island ár jag fast med starka band,
ej sákrare en son bands vid sin moder.
Och blefve jag uti de skönsta land
med kárlek hálsad lik en álskad broder,
blott half stod gládjens bágar pá mitt bord.
Mig sjálf jag ár blott pá min fosterjord,
dár trifs jag bást,
jag álskar mest
mitt land, mitt folk och modermálets ord.
') hljóma.
yður, þér íslands fjöll« — hefir gert stúlka ein sænsk,
og því flytur ísafold hana, þótt á erlendu máli sé.
I. O. O F. 94749.
Nýja BI6
sýnir í kvöld og næstu kvöld
(virka daga kl. 8V2 og 9V2,
sunnudaga kl. 6, 7, 8, 9):
Vesalingarnir
(Hinir ógæfusömu)
Ttlesta adsóknaríeikrit
fjeimsins.
Leikið af beztu leikurum frakkneskum.
Pantið bílæti í talsíma 344. Op-
inn hálf tíma á undan sýningum.
Alþingi 1913.
Langt er síðan jafn-lítils glímu-
skjálfta hefir kent undir þingbyrjun
eins og undir þingið, sem hefst núna
á þriðjudaginn.
Öldurót flokkadeilanna er svo hátt
hefir látið og þótt sjálfsagður und-
anfari þinga vorra hinna siðustu,
öldurótið, sem verið hefir fyrirboði
2—3 mánaða fárviðris á stjórnmála-
hafi voru — það má heita, að alls
eigi heyrist nú. Nei, logn eða því
sem næst, það er leiðið, sem þingið
núna hefur í siglingu sína.
Og allir mættu góðir menn óska
þess, að á sannist hér, að loqn er leiða
bezt, og að róðrarmönnunum á þing-
fleytunni takist að verða svo sam-
taka við árarnar, að oss skili það
áfram, að þjóðin megi bærilega við
una.
Undanfarið hefir það klingt allmjög
við, að þingið hafi ekkert nýtilegt
komist til að gera vegna sífelds
flokkarifrildis og persónulegra vær-
inga. Þetta sinni verður, eftir öllum
lotum að dæma, eigi þeirri ástæðunni
til að dreifa, ef þingið reynist lítil-
virkt og til smárra nytja.
»Hvern fj . . . . er verið að gera
við að kveðja þing saman nú. Það
hefir ekkert að gera«.
Eitthvað þessu líkt heyrði Isajold
utan að sér nýlega.
En mikill er misskilningur í þess-
um og þvílíkum orðum. Þótt sam-
bandsmálsdeilan hverfi úr sögunni,
þótt rifrildisþjark flokkanna fái ögn
að hvíla sig — þá eru sannarlega
nóg og* mikilvæg verkefni fyrir
höndum.
Innanlands-nauðsynja og þjóðþrifa-
mál ýms haia um margt ár verið í
álögum og beðið lausnar af þingsins
hálfu, en það aldrei haft tíma fyrir
stórpólitísku deilunni út á við, og
valda-deilum inn á við.
Nú er timinn kominn til álaga-
leysingar. Og þingið sem hefst á
þriðjudaginn, á að verða verkdrjúgt
að því starfi, ef það þekkir sinn
vitjunartíma.
Sambandsmálið á hilluna I Það er
fyrsta og helzta boðorðið, sem þjóð-
in mun vilja láta þingið fylgja.
Hver einasti þingmálafundur, sem
vér höfum haft fréttir af, hefir lagt
á það áherzlu fyrst og fremst. Mun
eigi heldur á þinginu standa um það.
^Að styðja Eimskipajélaq Islands aj
jremsta meqni — það er annað boð
orðið, sem jafnmikið og jafneindreg-
ið fylgi á allrar þjóðarinnar.
Þegar fram í júlímánuð kemur,mun
um það fengin skýlaus vitneskja, hve
miklar eru hluta-undirtektir hér aust-
an hafs. Vér efumst eigi um, að
nægar verði til þess að koma félag-
inu á laggir, eins og til var ætlast í
vetur af forgöngumanna hálfu.
En hvað sem því líður og hvernig
sem um undirtektirnar fer, þá erum
vér þeirrar skoðunar að pinqið meqi
með enqu móti skiljast við samgönqu-
málið jyr en stofnun Eimskipafélags-
ins er jullkomlega trygð — oss ligg-
ur við að segja, hvað sem pað kostar.
Svo mikið nauðsynjamál, svo mik-
ið þjóðmetnaðarmál, svo hjartfólgið
áhugamál er Eimskipafélagsstofnunin
orðin þjóðinni, að ekkert verk þakk-
látara fær þetta þing unnið en að
sjá því sæmilega borgið.
En hvílíkur löðrungur, ef öðru-
vísi fer! Og hvilíkt hlakk og kulda-
hlátur hjá þeim, er þykir akkur í því,
að vér liggjum áfram afvelta í tjóður-
hafti erlendra samgöngudrotna —
fyrir ómensku sjálfra vor!
Ejling Landsbankans. Það er annað
stórmálið, sem þingið fær til með-
ferðar og verður rækilega að íhuga
og vinna að. Aukning veltufjár hans
er úrslita-lífsatriði fyrir verzlun og
atvinnuvegi alls landsins. Til þess
að auka það, verður þingið að neyta
allra ráða. Annar framkvæmdarstjóri
bankans á sæti á þingi, og mun
hann að sjálfsögðu benda á hvað til-
tækilegast sé í því efni.
Stjórnarskrármálið er þriðja stór-
málið, sem þingið fær um að fjalla.
A því leikur enginn vafi, að bráð-
nauðsynlegt er að fá aðra eins breyt-
ingu og afnám hinna konungkjörnu
og nokkur önnur breytinga-atriði eru
og all-mikilsverð, svo sem þingmála-
fundir ýmsir hafa gert tillögur um.
En hvað verður um rikisráðs-
ákvæðið? Þingið 1911 feldi það
burtu, en þau boð hafa síðan hingað
borist, að burtfelling þess mundi
verða til þess, að konungsvaldið
synjaði því staðfestingar. Þótt það
sé nú býsna hart að verða fyrir
þeim búsifjum í viðurkendu sérmáli
voru, munu menn þó skirrast við
að stofna nú til slikra tiðinda. A
eina miðlunarleið hefir verið bent
(af Skúla Thoroddsen). Hún er sú,
að i stað þess að ákveðið sé í stjórn-
arskránni, að mál vor skuli borin
upp »í rikisráði« verði sett inn í
stj.skr., að þau skuli borin upp par,
scm konungur og Islandsráðherra kotna
sér saman um. Til bóta mundi þessi
breyting vafalaust og naumast gæti
hún valdið staðfestingarsynjun, þar
sem það með þessu móti yrði á
valdi konungs, hvar málin eru upp
borin.
Fánamálið er fjórða mikilvæga
málið, sem til þingsins kasta kemur.
Islenzkur jáni lóggiltur — þafr er
krafa, sem þingið hlýtur að sinna,
eins og nú horfir við málum (sbr.
næstsíðustu ísafold).
Járnbrautarmálið er fimta og eigi
minsta eða lítilvægasta málið — mál
sem rækilegrar íhugunar þarf við
og sízt má að hrapa. Það er sagt
nú, að eigi muni fjárskortur verða
því máli að fjörtjóni, og má segja,
að vel sé, ef svo er, því að það
bendir ótvíræðilega til þess, að eigi
séum vér alveg lánstraustsvana og trú-
leysið á landið erlendis eigi sér tak-
mörk. En um hitt, hvað ráðlegast
sé að gera nú í því máli, hversu
bráðan bug að því vinda — skulum
vér ósagt láta að svo stöddu. Svo
er málið enn lítt kunnugt.
Auk þessara 5 stórmála eru svo
öll stjórnarfrumvörpin, 34 talsins,
skatta- og tolla-frumv., fjárlög, fjár-
aukalög o. s. frv. o. s. frv.
Sumt var gott, og sumt var ilt,
um sumt vér ekki tölum, það mun
eiga við um þau. Launahækkunar-
frumvörpin sum hver t. d., þau eiga
vafalaust fyrir sér að deyja — og
það eigi að raunalausu. En á hinn
bóginn er Isajold eigi á því máli að
þau séu ein langavitleysa, sem sökkva
eigi þegar á fertugu dýpi, eins og
þingmálafundir hafa sumir krafist.
En launahækkunarmálið er annars
svo umfangsmikið og marghliða, að
gera verður að umtalsefni í sérstakri
grein.
Prestsvigsla.
Á morgun verða þeir vígðir
Jakob Ó. Lárusson til • Holtspresta-
kalls og Tryggvi Þórhallsson, sem
settur er prestur í Hestþingum. —
Jakob stígur í stól. Engin síðdegis
guðsþjónusta
Settvir læknir.
Sigurður Hjörleifsson er settur
læknir í Reyðarfjarðarhéraði frá 1.
júlí að telia.
Brezki skemtileiðangurinn.
Skemtiskipið Ermine frá Glasgow
fer aftur heimleiðis í kvöld kl. 8.
Það hefir verið hér 4 daga og ferða-
mennirnir haft land-dvöl á degi
hverjum, ýmist í sjálfum bænum eða
ekið eða riðið um nágrennið. Nokk-
urir farið austur á Þingvöll. A kvöld-
in hefir verið fjölmenni mikið frá
skipinu í Hótel Reykjavík, brezk og
íslenzk þjóðlög skifzt á í veitinga-
salnum og mikið verið um glaðværð
Þeir hafa vonandi fundið það, hinir
brezku gestir, að velkomnir voru.
Þetta er hinn fyrsti brezki skemti-
leiðangur hingað til lands, um margt
Trúmála-hugleiðingar
frá nýguðfræöilegu sjónarmiði.
XII. Kristileg tru og kristileg
játning.
(Synodus-prédikun).
Gruð heilagur andi! láttu birta til i sál-
um vorum fyrir ljós og kraft sannleikans
frá þér, helga þú og hreinsa hjörtu vor
svo að þau verði þér samboðinn bústaður
og alt vort lif, til lofs og dýrðar þinu
heiiaga nafni. I Jesú nafni. Amen.
Matt. 16. 15-18.
Svo er að sjá á samstofnaguð-
spjöllunum þremur sem Jesús hafi
ekki gert mikið að því framan af
að halda fram Messíasartign sinni,
hvorki þá er hann prédikaði fyrir
almenning, né í hóp nánustu læri-
sveina sinna. Af textanum, sem
upp var lesinn og skýrir frá hinu
merkilega viðtali hans við lærisvein-
ana hjá Sesarea Filippi, verður ekki
betur séð en að það sé í fyrsta
skifti, að Jesús víkur að því efni í
viðtali við lærisveinana, og að það
sé í fyrsta skifti þar, að sú játn
ing líður þeim af vörum, að hann
sé Messías. Spurningin, sem hann
beinir að lærisveinunum þarna hjá
Sesarea Filippi: »En þér, hvern
segið þér mig vera?« verður lítt skil-
janleg hafi Messíasartign Jesú verið
frá upphafi jafn daglegt umtalsefni
þeirra og f)órða guðspjallið gæti gefið
ástæðu til að ætla. Og þá verða
orðin, sem Jesús mælir til Péturs i
tilefni af játningu hans: »Sæll ert
þú Símon Jónasson, því að hold og
blóð hefir ekki opinberað þér það,
ár. Fyrir ferðalaginu hafa gengist
eigendur Ermine G. & D. J. Burns,
Ldt. í Glasgow.
Sjálft er skipið all-veglegt: 1777
smál. að stærð, 300 fet á lengd, 40
fet á breidd og fer i6lj2 mílu á vöku.
Farþegar 104. Skipstjórinn heitir
Boggan. í gær hafði hann dans-
boð inni i Hótel Reykjavík og bauð
til mörgu bæjarfólki. Einn af far-
þegum, Mr. Findlay, flutti þar mjög
snotra ræðu fyrir minni íslands, en
Ásgeir Sigurðsson koasúll þakkaði af
gesta hálfu og mælti fyrir Bretlands
minni.
Það er i rauninni furðulegt, að
eigi skuli hafa verið meira um ferða-
heldur faðir miun á himnum« —
þá verða ekki siður þessi orð óskil-
janleg, ef þetta skyldi áður hafa á
góma borið milli Jesú og lærisveina
hans, því að þar er beint gefið í
skyn, að Pétur hafi fengið þessa
vitneskju sína fyrir beina opinberun
guðs.
Og Jesús hafði þá líka góðar ástæð-
ur og gildar til þess að byrja ekki
á þvi að innprenta mönnum það,
að hann væri hinn fyrirheitni Messi-
as. Með þeirri aðferð hefði hann
getað ón)At starf sitt með öllu, svo
lítt sem öll framkotna hans hið ytra
kom heim við ríkjandi Messíasar-
hugmyndir bæði samlanda hans og
eins lærisveinanna. Jesús vildi ekki
vera Messías eins og allur almenn-
ingur hugsaði sér hann. Hann vildi
vera Messías. Á því leikur enginn
vafi, að hann er sér þeirrar tignar
meðvitandi í frá þeirri stundu er
hann lét skirast — en í alt öðrum
skilningi en Gyðingar alment lögðu
í það. Til þess þvi að koma í veg
fyrir allan misskilning, virðist hann
ekki hafa látið neitt uppskátt um
það efni framan af, ekki einu sinni
í hóp lærisveina sinna.
Hins vegar hefir honum þó ekki
staðið á sama um hvern menn álitu
hann vera, sizt lærisveinarnir. Ann-
ars hefði hann ekki spurt eins og
hann spurði. En hann byrjaði ekki
á því. Hann vissi það, sem þjón-
um hans hættir altof oft við að
gleyma, að þá verða sannfæringar
manna haldbeztar, er þær fá að vaxa
og þróast í fullu frelsi, spretta upp
eins og af sjálfu sér í sálu manns-
ins án allrar þvingunar að utan.
Svo var þá og farið trúnni á hann