Ísafold - 02.08.1913, Síða 1

Kemur út tvisvar
í viku. Yerð árg.
4 kr., erlendis 5 kr.
eða l^dollar; borg-
ist fyrir miðjan júlí
erlendis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint.
■
■
Uppsögn (skrifl.)
bundin við áramót,
er ógild nema kom-
in só til útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
sé kaupandi skuld-
laus við blaðið.
XXXX. árg.
Reykjavík, laugardaginn 2. ágúst 1913.
62. tölublað
J. C. Poesfion.
Sexfugsafmæfi f)ans.
Um sextugs-afmæli Poestions, 7. júni, heíir v. Jaden barón
sent Isajold pistil þann er hér fer á eftir í lausl. þýðingu:
í kyrð og hljóðalaust hefir Poestion haldið 60 ára afmæli
sitt. Heiðurssamsætum, bæði átveizlum og öðru, sem fyrirhug-
að var, beiddist hann undan. En öll merkari Vínar-blöðin og
önnur austurrísk blöð fluttu lofi þrungnar greinar um »hið sí-
unga afmælisbarn, sem engum getur dottið í hug, að sextugur
sé orðinn, svo fjörlegt er útlit hans og unglegt«. í blöðunum
var hann talinn »óvenjulegur maður« »einn þeirra Austurríkis-
manna, sem á vorum dögum hefir mest skarað fram úr«, mað-
ur »sem þegar fvrir nær 30 árum vakti aðdáun heimsins —
minsta kosti lærðra manna — með andagift (genialitát) sinni«
og »er nú einn hinna sérkennilegustu og merkustu lærðra
embættismanna og rithöfunda í Austurríki, maður sem ættjörð
hans má þykjast af sem einum sinna merku sona«. Alment
var viðurkenl, að hann hefði eigi að eins opnað ný íslenzkar
bókmentir fyrir þýzkumælandi mönnum, heldur hefði hann í
Austurríki verið vekjarinn, sem benti á norrænan bókmenta-
auð. Starfsemi hans í bókavarðarstöðu var og mjög lofuð
að verðleikum. Ótal heillaóskir bárust honum bæði innlendar
og erlendar m. a. frá yfirráðherra Austurríkis, Gautsch baróni
og öðrum stórmennum. En einkum þótti Poestion vænt um
heillaóskirnar frá íslandi, háskólanum, rektor, kennurum og
námsmönnurn mentaskólans, Bókmentafélagsforsetanum, Bjarna
frá Vogi og ritstjóra ísafoldar. Ennfremur fekk hann skeyti,
fullviðurkenningar frá Kristjaniu-háskóla og Graz-háskóla og
borgarstjórn fæðingarbæjar hans Aussee.
I. O. O F. 94819.
Alþýðufól.bókasafn Templaras. 3 kl. 7—9.
AugnlœkninR ókeypis i Lækjarg. 2 mvd. 2—3
Ðorgarstjóraskrifstofan opin virka daga 10—3
Bæjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og 4—7
Bæjargjaldkerinn Laugav. 11 kl. 12—8 og 6—7
Eyrna- nef- h&lelækn. ók. Pósth.str.l4Afid. 2—8
íslandsbanki opinn 10—21/* og 51/*—7.
K.F.U.M. Lestrar- og skrifstofa 8 árd.—10 siðd.
Alm. fundir fid. og sd. 8*/* slðd.
Landakotskirkja. Gnðsþj. 9 og 6 á helgum.
Landakotsspítali f. sjúkravitj. 11—1.
Landsbankinn 11-21/*, 51/*—61/*. Bankastj. 12-2
Landsbókasafn 12—3 og 6—8. Útlán 1—8.
Landsbúnaðarfólagsskrifstofan opin frá 12—2
Landsfóhirðir 10—2 og 5—6.
Landsskjalasafnið hvern virkan dag*kl. 12—2
Landssiminn opinn daglangt (8—9) virka daga
helga daga 10—12 og 4—7.
Lækning ókeypis I»ingh.8tr. 23 þd. og fsd. 12—1
Náttúrugripasafnið opið l1/*—21/* á sunnud.
Samábyrgð Islands 10—12 og 4—6.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opnar 10—4 dagl.
Talsími Reykjavikur Pósth.3 opinn daglangt
(8—10) virka daga helga daga 10—9.
Tannlækning ókeypis Pósth.str. 14B md. 11—12
Vifilstaðahælið. HeimsókLartimi 12—1
Þjóðmenjasafnið opið á hverjum degi 12—2.
Nýja BI6
í kvöld og næstu kvöld:
Tryg'ðatröllið.
Sjónleikur í 2 þáttum
eítir Bernh. Holtz.
Aðalhlutverkin leika:
Clara og Carlo Wieth.
Aukamynd:
Náttúran i vetrarblæðum.
Myndir frá Davos.
Alþýðnfræðsla StMentafél.
Jón Jónsson læknir
flytur erindi:
Tannsjúkdómar sem þjóðarmein og
hvaða varnir séu tiltækilegastar,
sunnudaginn 3. ágúst kl. 5 síðd.
í Iðnaðarmannahúsinu.
Aðgangur kostar 10 aura.
Hljómleikar
Haraldur Sigurðsson
frá Kallaðarnesi
og Gustav Hansen
í dag, 2. ágúst,
kl. 4 stundvíslega,
með því að Hansen stígur á skip
þegar eftir leikana til brottferðar.
Aðgöngumiðar í Bárubúð.
Bóka- og pappírsverzlun Isafoldar
Munið áður en þér farið í
ferðalög
að líta á
Pappadiskana, Pappafötin,
Pappírsservíetturnar
°g
Smjör- og Brauðpappírinn,
sem er alveg ómissandi og altaf
fæst í
Bóka- og Pappírsverzlun Isafoldar
Samband
Vestur- og Austur-lslendinga.
Hinar sívaxandi sumar-kynnisfarir
bræðra vorra vestan hafs eru ávöxtur
allra síðustu ára — og hann gleði-
legur frá voru sjónarmiði.
Viðkynningin milli vor austan hafs-
ins og þeirra hefir mjög aukist og
samúðin um leið.
Það er oft látið klingja, að vér
íslendingar séum »fáir, fátækir og
smáir«.
Það er að visu satt. Og því hefð-
um við illa ráð á því að missa frá
þjóðerni voru þann mikla og kjarn-
góða íslenzka flokk, sem elur aldur
sinn vestan hafs.
Vér verðum kjarkmeiri og upp-
burðarmeiri fyrir það, að vita af
þjóðernis-bræðrum vorum þar vestra,
sem sífelt hafa vakandi samúð með
oss, sem eru oss jafnan hinn bezti
haukur í horni, svo sem sýnt hefir
sig jafnan á síðari árum, þegar um
einhver stórmál hefir verið að tefla
hér heima, hvort heldur stór-áföll,
eins og mannskaðana miklu hvað
eftir annað, eða stór þjóðernis-vakn-
ingarmál, eins og minnisvarðamálið
Forseta, eða framtakssemi-tilþrif eins
og nú síðast Eimskipafélags-stofn-
unina.
Það dæmið er oss í ferskustu
minni. Þau stór-myndarlegu ítök,
sem þeir Arni Eqqertsson, Ásmundur
Jóhannsson og Jón Tr. Berqmann hafa
í það lagt fyrstir V.-íslendinga eru
svo hugðnæm og lýsa svo vel rækt-
arsemi til gamla landsins og fram-
sóknar hinnar islenzku þjóðar, að
seint verður fullþakkað.
Sú er von vor og ósk, að við-
kynningin megi fara vaxandi og væri
það mikið íhugunarefni, hvort eigi
ætti að styðja að því t.’ d. á Hkan
hátt og Danir og aðrar Norðurlanda-
þjóðir hafa gert, með félagsskap, er
hafi það að marki að halda við nánu
sambandi milli heimaþjóðarinnar og
bræðranna vestan hafs, því að það
má gera á ýmsan hátt, og mundi
geta orðið til mikillar blessunar á
báða bóga.
ísland erlendis.
Tveir norrænir töfraheimar. Svo
heitir mjög hlýieg grein sem Carl
Kuchler magister hefir ritað um Fær-
eyjar og ísland í þýzka tímaritið
Natur. Hún er prýdd mörgum ágæt-
um myndum. Er Kuchler einkum
sýnt um að velja jafnan góðar myndir
í greinar sínar og bækur um ísland.
Brezki leiðangurinn. I Glasgow-
blöðum er mjög vel látið af skemti-
leiðangri Breta hingað í júní síðast-
liðnum. Farþegarnir höfðu gert sér
alt aðrar vonir um landið og fólkið,
alt reyndist miklu ánægjulegra en
þeir höfðu búist við, segir i einu
blaðinu. — Sennilega verður þessi
ferð því byrjun annars meira: árlegra
skemtiferða frá Bretlandi, eins og
Þýzkalandi.
■ -.... .............
Frá alþingi.
Fjáraukalögin eru nú komin
gegn um Nd. og halda eftir helgi
upp til lávarðanna. Við 3. umræðu
í gær urðu allharðar umræður út af
fjárveitingunni til desemberfundarins
1912 um sambandsmálið. Kom fram
brt. um að neita um þá fjárveitingu
(rúm 700 kr.) og var hún studd af
Valtý, B. Sv., Skúla og Bjarna f. V.,
en að lokum var fjárveitingin samþ.
með þessari viðbót frá f. Öl.: »án
þess veiting þessi myndi nokkurt
fordæmi*.
Á frv. stjórnarinnar hefir Nd. gert
þessar breytingar helztar: Strikað
út fjárveiting til viðbótarbyggingar '•
við pósthúsið (18 : 1, ráðh.), hækkuð !;
fjárveiting til Röntgenáhaldakaupa
handa læknadeild háskólans úr 5000
kr. upp í 6000 kr., en feld sams
konar fjárveiting til Vífilsstaðahælis,
veitt alt að 4000 kr. til endurgreiðslu
á tillagi RangárvallasýsLu til Garðs-
aukasímans gegn því, að sýslan á
sínum tima leggi hlutfallslega til
Víkursímans, veitt síldarmatsm. Jakobi
Björnssyni og fiskimatsm. Árna Gísla-
syni fé npp í utanfararkostnað, hinum
fyrra 200 kr., hinum síðara 400 kr.,
veitt 200 kr. til dýralæknisnema á
þessu ári, veittar 7000 kr. til að
styrkja símalínurnar á Fjarðarheiði,
Fljótsheiði og víðar., veittar 500 kr.
til eftirlits úr landi með fiskiveiðum
í Garðsjó innan landhelgi, gegn jafn-
tpiklu tillagi annarstaðar frá, veitt
Ásólfsskálakirkju eftirgjöf á viðlaga-
sjóðsláni kr. 803.56, að því tilskildu,
að söfnuðurinn taki kirkjuna að sér.
Efling Landsbankans. Nd.
afgreiddi í gær til Ed. frumv. um
ábyrgð landssjóðs á sparisjóði Lands-
bankans, og var það samþykt með
14 atkv. gegn 4 (Hannes Hafstein,
Kristján Jónsson, fón M. og Pétur
Gautl.).
Bannlagabreytingin, sem
getið var í síðasta bl. var til r. um-
ræðu í Nd. í fyrradag. Fyrir frum-
varpinu töluðu L.H.B. og ráðherra,
sem gat þess, að Frakkastjórn hefði
sent stjórnarráði íslands tilmæli um
undanþágu frá bannlögunum fyrir
ræðismann sinn. Móti málinu tal-
aði G. Eggerz frá því sjónarmiði, að
frv. væri heldur til að bæta bann-
lögin, en við þau ætti danski máís-
hátturinn: Jo galere, jo bedre, svo
að maður yrði sem fyrst laus við
þau. — G. E. hafði og í hótunum
að koma með þingsályktun um af-
nám bannlaganna, en fekk þau ráð
hjá L. H. B. í annari ræðu, að sleppa
þvi tiltæki.
Frv. var vísað til 2. umr. með 17
atkv. gegn 6 (Bjarni, Einar, Guðm.
Eggerz, Sig. Sig., Tryggvi, Valtýr).
Skattamálafrv. stjórnarinnar
gengu til 3. umr. í Nd. í fyrradag
með litlum atkvæðamun, og talið
tvísýnt, að þau fái að lifa út úr
deildinni. Nefndin klofnaði í tvent
eða þrent. Fylgismenn vissir ekki
taldir nema n—12.
Þingnefndir: Umboðpjóðjarða
(Nd.) )óh. Jóh. (form.), Ól. Briem
(skrif.), Eggert P., Ben. Sv., Pétur.
Mannanójn: (Nd. Þorl. Jónsson
(form.), Jón Ól. (skrif.), Br. J., M.
Ól., Valtýr.
Veiðiskattur (Ed.) G. B., J. Havst.,
Þórarinn.
Sauðjjárbaðanir: Þórarinn (form.),
Jósef, Stgr. J.
Breytine á kosningarlöaum (Ed.)
Sig. E. (form.), Hákon, G. B.
Hallarisvarnir (Ed.) Guðjón (form.),
G. B. (ckrif.), Þórarinn, J. Jónatans-
son, B. Þori.
Járnbrautar-nýmælið
á þingi.
Isajold hefir birt járnbrautarfrumv.
í 59. tbl., og aðalefnið úr verðhækk-
unarfrumv. í síðasta blaði:
Frumvarpið kom til 1. umræðu i
Nd. í fyrradag og spunnust talsverð-
ar umræður um það, áður en það
var sett i nefnd. Ágrip af þeim um-
ræðum fer hér á eftir, með því að
sjálfsagt mun marga landsmenn fýsa
að heyra álit löggjafanna á stórmáli
þessu.
U mræðurnar:
Jón Magnússon (aðalfl.m frv.) tal-
aði fyrst um undirbúning málsins af
þingsins hálfu með fjárveiting til
rannsóknar járnbrautarstæðisins og
rannsókna verkfr. Th. Krabbe, Jóns
Þorlákssonar og Þór. Kristjánssonar,
og fór nokkuð út í skýrslu J. Þ.,
sem lesendum er kunn orðin af á-
gripi því, er flutt var i 51. tbl. ísa-
foldar, — en vék síðan að almenn-
um athugasemdum:
Suðurlandsundirlendið er hafnlaust
og þá gagnslaust að vinna að frek-
ari notkun þess, nema járnbraut komi
til Rvíkur. Járnbrautin austur ryður
möguleikum Suðurlands-undirlendis-
ins braut. Ef brautin kemur er vissa
um, að gagn verði að Flóa-áveitunni.
Járnbrautin er og mikilsverð fyrir
Reykjavík, þótt eigi sé rétt, eins og
sumir hafa sagt, að járnbrautin sé
eingöngu gerð fyrir Rvík og bærinn
mundi sligast undir hafnargerðinni,
án hennar.
Eg hefi trúað á þetta mál, síðan
eg frétti fyrst um það fyrir 19 ár-
um. Það er bezta fyrirtæki, bezta
mál fyrir alt landið. Þetta er auð-
vitað að eins byrjun. En ef hún er
ekki tiltækileg, verður manni að ef-
ast um, að þetta land sé byggilegt.
Ef menn treysta eigi þessu fyrirtæki,