Ísafold - 09.08.1913, Qupperneq 1

Kemur út tvisvar
í viku. Verð árg.
4 kr., erlendis 5 kr.
eða ljdollar; borg-
ist fyrir miðjan júlí
erleníis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint.
■ .................... ■
f Uppsögn (skrifl.) |
| bundin við áramót,
| er ógild nema kom- |
| in só til útgefanda f
| fyrir 1. oktbr. og [
| só kaupandi skuld- |
| laus við blaðið. 1
XXXX. árg.
Reykjavík, laugardaginn 9. ágúst 1913.
63. tölublað
I O O F. 94819.
AXþýðufél.bókasafn Templaras. 8 kl. 7—9.
Augnlækninp: ókeypið i Lækjarg. 2 myd. 2—3
Borgarstjóraskrifstofan opin virka daga 10—3
Bæjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og 4—7
Bæjargjaldkerinn Laugav. 11 kl. 12—3 og 5—7
Eyrna- nef- hálslækn. ók. Pósth.str 14A fid. 2—8
íslandsbanki opinn 10—21/* og 51/*—7.
K.F.U.M. Lestrar- og skrifstofa 8árd.—10 siðd.
Alm. fundir fid. og sd. 81/* siöd.
Landakotskirkja. Guösþj. 9 og 6’á helgum.
Landakotsspitali f. sjákravitj. 11—1.
Landsbankinn 11-21/*, 51/*—61/*. Bankastj. 12-2
Landsbókasafn 12—3 og 5—8. Útlán 1—8.
Landsbúnaðaríólagsskrifstofan opin frá 12 2
Land8Íéhirbir 10—2 og 6—6.
Landsskjalasafnib hvern virkan dag kl. 12—2
Landssiminn opinn daglangt (8—9) virka daga
helga daga 10—12 og 4—7.
Lækning ókeypis Þingh.str. 23 þd.ogfsd. 12—1
Náttúrugripasafnið opib l1/*—21/* á sunnud.
Samábyrgð Islands 10—12 og 4—6.
Stjórnarráósskrifstofurnar opnar 10—4 dagl.
Talsimi Reykjavikur Pósth.3 opinn daglangt
(8—10) virka daga helga daga 10—9.
Tannlækning ókeypis Pósth.str. 14B md. 11—12
Vifilstabahælib. Heimsóki. j,rtimi 12—1
I»jó5menjasafnib opib á hverjum degi 12—2.
Minningarsjóður
Björns Jónssonar.
Tekið móti gjöfum í skrifstofu og
bókverzlun ísafoldar, pappírsverzlun-
inni Björn Kristjánsson og verzlun
Tóns frá Vaðnesi á Laugavegi.
Wýja Bló
Lesið götuaug-
lýsing-arnar.
Sigfús Blöndahl
Rödingsmarkt 57, Hamburg 11.
lnu- & útflutningsverzlun.
Umboðsverzlun.
Allar íslenzkar vörur seldar
hæsta verði.
Símnefni: Blöndahl. — Hambnrg.
Ofna og eldavélar
selur
Kristján Þorgrímsson.
Erl. sfmfregnir.
Khöfn 5. ágúst 1913
Frá ófriðnum.
Vopnahlé komið á. Frið-
arfundur ster? ð ur til í Buka-
rest. Vonir um frið.
Khöfn 8. ágúst 1913
Friður með Balkanþjóð-
unum var undirskrifaður
i gær. Búifgarar samþykkja
allar kröfur.
Þá er sennilega bundinn endir á
seinni Balkanófriðinn, sem velt hefir
Búlgörum ofan af tindum frægðar
og framsóknnr i landvinningum og
sett f)á svo mjög niður í áliti, að
þeir varla bíða þess bætur.
»Hovmod staar for Fald« segir
Danskurinn, drambið drepur, það
hefir nu sannast á Búlgörum.
+
Guðlaugur Guðmundsson
bæjarfógeti.
Æflatriði.
Þann 3. ágúst barst hingað suður með símanum, að Guðlaugur
Guðmundsson bæjarfógeti væri dáinn.
Hann var fæddur 8. des. 1836, útskrifaðist úr lntínuskólanum 1876,
tók lögfræðispróf í Höfn 1882, og var settur sýslumaður í Dalasýslu, og
var þar um hríð. 1888 varð
hann málaflutningsmaður við
yfirréttinn, og 1891 varð hanta
sýslumaður Skaftfellinga. Þing-
maður varð hann fyrst 1893, og
sat á öllum þingum til 1907,
og aftur 1911, en lagði þing-
mensku niður síðastliðið vor,
sökum veikinda. 1904 fekk
hann Eyjafjarðarsýslu og varð
bæjarfógeti á Akureyri, og í
þeirri stöðu andaðist hann.
— Guðlaugur Guðmundsson
kvæntist sænskri stúlku, Olive
Marie, 1882, og áttu þau hjón
9 börn alls. Tvær dætur þeirra
eru dánar, ein dóttir þeirra,
Karólína, er gift Jóhannesi Jó-
sefssyni íþróttakappanum, og
er með honum erlendis. Fjórar
dæturnar eru heima og heita:
Ásdís, Margrét, Soffía ogKristín.
Synir þeirra tveir heita: Guð-
mundur, sem nú er hér á heilsu-
hælinu á Vífilsstöðum, og Ólafur, sem dvelur heima.
Fjölhæfur og vaskur námsmaður.
Eg man fvrst eftir Guðlaugi þegar h.mn var i latínuskólanum. Hann
var glaðlyndur, áreitti sjaldan eða aldrei aðra að fyrra bragði, en var æfin-
lega vígbúinn hvenær sem ófriður var í nánd. Enginn þurfti að bíða
svars, sem á hann leitaði, svarið kom i sömu svipan og hinn slepti orð-
inu, og var látið úti í klingjandi mynt. Vörnin var svo vaskleg, að
flestum þótti betra að leggja þar frá og sækja fram annarsstaðar. Allar
námsgreinar skólans voru honutn auðskildar, og 1881 sagði Grímur
Thomsen við mig — en hann þótti vera vandfýsnasti prófdómarinn, sem
skólanum féll í skaut — »Sá sem fortakslaust var færastur af þeim stú-
dentum, sem eg hefi bjálpað til að dimittera, það var hann, sem nú er
prókúrator þarna i Reykjavík« — en það var Guðl. Guðmundsson.
Sýslumaður i fremstu röð.
Þegar hann var kominn austur í Skaftafellssýslur sýndi hann sig
sem röggsamasta yfirvald, og sýslustjórnin fór honum snildarlega úr
hendi. Urskurðir sýslumannsins stóðu hvar sem þeir fóru, alt sem hann
sendi frá sér til yfirboðara sinna var fyrirmynd. Eg man eftir því, að
landshöfðingi Magnús Stephensen sagði við mig einhverntíma laust fyrir
aldamótin síðustu, »ef eg ætti að benda á eftirmann minn, þá mundi
eg vísa á Guðlaug Guðmundsson«, og bætti við einhverju á þá leið,
orðin man eg ekki fyrir víst, — því að hann er færasti sýslumaðurinn
á landinu.
Einu sinni, meðan hann var sýslumaður fyrir austan, varð vaskleiki
hans og kunnátta læknanna í Skaftafellssýslu þjóðinni til ómetanlegs
sóma hjá erlendum þjóðum. Botnvörpuskip strandaði þar við óbygðir,
mennirnir fundu kotbæ einn lítinn, eftir að hafa legið úti og kalið til
stórskemda. Sýslumaðurinn kom npp spítda á svipstundu. Læknarnir
í sýslunni skáru burtu skemdar tær og fætur. Þegar mennirnir komu
heim til Þýzkalands gáfu þeir skýrslu fyrir rétti, spitalalæknar athuguðu
fæturna á þeim, og sögðu að þeir hefðu ekki getað gert þetta betur
þar á spitalanum. Öll skýrslan flaug blað úr blaði og varð íslenzk-
um yfirvöldum og læknum og landinu í heild sinni til hins mesta sóma.
I »Sunnanfara«, X. 2. 1902, er Guðlaugs sýslumanns Guðmunds-
sonar getið á þessa leið, sem yfirvalds Skaftfellinga: »Framfaramál hér-
aðsins ber hann fyrir brjósti, og er þar sjálfkjörinn til forustu hvarvetna
fyrir atgervi sakir, áhuga og atorku«.
Trúin ú líflö.
A Síðunni gjörðist Guðl. Guðmundsson brátt búhöldur mikill og
undi sér vel, enda telja sumir hana fegnrstu bygð á it.ndi hér. Hann
hafði skarnma stund verið þar, þegar hann skrifaði kunningja sínum í
Reykjavik: »Fyrst hér hefi eg fengið trúna í lífið«. Þar, í fámenninu,
vaknaði margt í huga hans, sem hann ef til vill ekki vissi af að hann ætti
til; þar fann hann sjálfan sig aftur til fulls. Hann kom þangað úr náms-
manna baráttunni í Höfn, og úr baráttunni fyrir tilverunni hérna á möl-
inni; á báðum stöðunum er svo fjarska margt sem glepur, og enn þá
fleira dreifir. Aldrei mun hann hafa verið sælli en fyrir austan, og sjald-
an eða aldrei mun gleði hans yfir tilverunni hafa verið meiri, en þegar
hann var að taka við blaðasendingum hvaðanæfa, sem öll lofuðu að mak-
leikum, hve vasklega og viturlega hann hefði hjáipað þessum þýzku
skipbrotsmönnum, og hvern sóma hann ok læknarnir í Skaftafellssýslu
hefðu gjört íslandi og þjóðinni, sem þar unir.
Landið á mann.
Guðlaugur Guðmundsson varð Templar 1883, og var ninn mesti
bindindisfrömuður. Engan mann hefi eg séð stjórna fundi af meiri
snild en hann. Hann var formaður Good-Templarareglunnar á íslandi
frá 1888 til 1891. Hann var sverð og skjöldur þess málefnis á alþingi
um langan tíma, og átti það þar þó »formælendur fá«. — Hann hafði
ekki lengi verið á alþingi, áður en hann þótti mesti ræðuskörungur, og
í Sunnanfara X. 2, er sagt um hann: »G. er hinn snarpasti í orða-
sennu, og tilþrifameiri, enda eldri þingmaður og vanari (en Þórður
Thoroddsen, sém átt er við). Hann er sjálfsagt snjallastur ræðumaður
nú á þingi hér«. Hann var í ðgstum erfiðustu nefndunum á alþingi, og
um framkomu hans í stjórnarskrármálínu fárasí Suaaaafara svo OrOU
»Nefndarálit Guðlaugs í st|órnarskrármálinu og framsaga hans þar mun
jafnast fyllilega við það, sem þingskörungar inna af hendi á meiri háttar
þingum«. í þinginu vann hann oft 16—17 tíma á dag, var hverjum
manni vaskari og mikilvirkari. í opinberri starfsemi fann hann bezt
sjálfan sig, og það var honum ekki neinn nauðungarkostur að leggja sig þar
allan fram. Það var sjálfsögð og ljúf skylda. Einu sinni kvartaði eg
undan því við hann, að^ alls konar störf hlæðust svo á mig, að eg gæti
aldrei skrifað leikrit, sem mig langaði mest til. »Landið á mann«, svar-
aði Guðlaugur Guðmundsson.
Vinna fram á rauða nótt.
Guðlaugur Guðmundsson vann lengur en dagur entist mikinn hiuta
æfinnar. Þegar hann var búinn að gegna finnendum, sitja í rétti eða á
fundi, þegar sá síðasti var farinn, þegar talsímabjallan var þögnuð og alt
orðið hljótt, þá settist hann við vinnu og sat langt fram á rauða nótt.
Aldrei finnur maður sál sína betur að verki en þegar alt er komið í kyrð,
og öllu er slegið í þögn. En það er vinnuaðferð, sem leiðir fremur til
frægðar en til langlífis. Hann hafði ekki tíma til að vera veikur, en
allir hafa tíma til að deyja. Þegar heilsan var farin, þá fór honum að
finnast að landið sem átti hann væri vinnuharður húsbóndi. »Hafið þið
nokkra ánægju af að eg drepi mig hér« ? sagði hann fyrir nokkrum ár-
um við mig í símanum. »Annaðhvort verður að skifta embættinu í
tvent, eða eg verð að sækja um lausn«. Embættinu var ekki skift, og
hann mátti enn vinna fram á rauða nótt, þrolinn að heilsu og farinn að
kröftum. Til þess að geta haidið síðasta sýslunefndarfundinn varð hann
að taka inn morfín, til að geta verið á fótum; og þannig fyrir kallaður,
svo hás, að varla heyrðist til hans, var hann samt skýrastur og skiln-
ingsbeztur á málin, sem fyrir iágu.
Við fráfall hans hefir landið, sem átti hann, mist einhvern sinn
fjölhæfasta, mælskasta, gáfaðasta og vaskasta mann. Hann var það
hvort sem hann sat á þingi, i dómarasæti, eða stýrði málum sýslu eða
kaupstaðar. Landið hefir mist einn af mestu áhugamönnum sínum, í
öllu sem nokkru varðar. I samtali var hann fyndinn og fjörugur, skarp-
ur og röskur, og ef hann hafði tíma til að tala við vin sinn, þá sleit
hann ekki samtalinu fyrr en komið var fram á rauða nótt.
Indr. Einarsson.
Gjaldkeramálið
í yfirdómi.
Loks er yfirdómurinn fullskipaður
orðinn til þess að gjaldkeramálið
verði dæmt. Kvað hafa gengið x
stappi fyrir stjórnarráðinu að fá menn
í dóminn, mennirnir tveir sem ísafold
gat um nýlega þverneitað að þvi
að sagt er.
Dómstjóri er skipaður Páll Einars-
son borgarstjóri, en meðdómendur
Jón Kristjánsson prófessor og Maonús
Jónsson sýslumaður í Hafnarfirði.
— Óviðfeldið, að sonur Kr. f.
dómstjóra skuli tekinn í dómarasæti
í máli, er svo mjög hefir komið við
föður hans.
... - - ■ »>k:—
Skip springur í loft npp.
3 menn toíða toana.
í fyrradag kom það fátíða slys
fyrir á Mjóafirði, að fiskflutningsskip,
sem þar lá, Eros, sprakk i loft upp,
þ. e. ketillinn sprakk og sprengdi
skipið, svo að það sökk á örskammri
stund.
Vélamennirnir biðu bana allir 3,
en hinir skipverjar fengu forðað sér
i báta og komust lífs af.
Eros var að búa sig út til Ítalíu-
ferðar með fisk. Mikill fiskur hafði
þó ekki verið kominn í skipið.