Ísafold - 30.08.1913, Blaðsíða 1

Ísafold - 30.08.1913, Blaðsíða 1
1 Kemur út tvisvar . 1 í viku. Yerð árg. i 4 kr., erlendis 5 kr. | “ eða 1 Jdollar; borg- ' 1 ist fyrir miðjan júli 1 = eriendis fyrirfram. s Lausasala 5 a. eint. | ■ g"............. a XXXX. árg. Reykjavík, laugardaginn 30. ágúst 1913. | Uppsögn (skrlfl.) | | bundin við áramót, j er ógild nema kom- | in só til útgefanda j fyrir 1. oktbr. og 1 só kaupandi skuld- 1 laus við blaðiS. i ■............—....B 69. tölublað Þjóðskáldið Steingrímur Thorsteinsson 19. mai 1831 - 21. ágúst 1913 Minningarljóð. i. Svanurinn þagnaður. Hljóðnaður söngur á heiSum. Harmur og Þökk faðmast grátandi’ á almannaleiðum. Fríðgrœnum frá frjódölum angurvær þrá líður að brimsölum breiðum. Hnigin er göfgasta gígjan úr meistarans hendi, guðamál listar og snilldar er þjóð vorri kendi. Huggeislinn hans hjarta hvers einasta manns unun og sólblíöu sendi. Harmfögur tregar því hjartfólgna þjóðskáldið góða hreimgöfug Fjallkonan, móðir hans síungu ljóða. Bjartasta bar brúðartign hennar um mar mál hans til menningar þjóða. Nú er hann seztur að söngvum hjá Jónasi og Bjarna, samstiltum listhreimi bifast hver einasta stjarna! Heiöskír og hljóð haustkvöldin bera þann óð dýpst inn í brjóst vorra barna. II. í »U n a d a 1« söng hann um elskunnar frið, svo æskan komst dreymin í sakleysi við, — hann lýsti’ inn í Huldulands heima. Um lundinn og dalina, lautir og mó, um ládauða vogana’ í blíðkvöldsins ró með skáldinu sælt var að sveima. Og gott var með S t e i n g r í m i’, er glampaði síð á Gilsbakka skógdrög og Laugardals hlíð að aftni hin sífagra sunna! Hver blettur varð ljúfari’, er ljóðdísin hans þar lagt hafði skínandi minningarkranz. Og gott er svo góðum að unna! III. Með A 1 a d í n s lampann í hægri hönd að hásæti P e r s a landa, um æfintýranna Austurlönd aSEldorado og Gózensírönd hann lýsti’ oss með eldi og anda. Með dísum ljósum í lóttum blæ vór liðum í veldi drauma um Himinfjallanna heiðan snæ og heilaga G a n g e s strauma. Hann túlkaði sál vorri söngva þá, er svífa’ undir pálmum í Austurvegi. Hann beindi til ljóssins barnsins þrá, við börnin sín skilið gat hann eigi fyrri’ en þeim auðnaðist sólina að sjá og sviptign af ljósum degi. Þá grótu’ yfir Úndínu íslands - fljóð, er »íslands riddarans« frásögn dýra á fegursta málinu’ hann færði þjóð, sem fleira listanna gullið skíra. Og svimháan Byrons og Shakespeare’a anda hann sál vorri fyrir lót skíran standa. Oss hefir h’knn dýrustu demanta sótt úr draumlöndum Heine’s og Goethe’s sölum, og frætt oss um heilaga himindrótt á hæðunum Olymps, — þann snildar þrótt í litskrúði’ og marmara’, er mænir hljótt frá musterum hrundum í Grikklands dölum, og talar þó skýrar en tungan snjalla um tignarmark andans og fegurð alla. Hann leiddi’ oss og fræddi um lindigöng ljóðheimsins hvar sem hann talaði’ og söng. — Af sólskinslöngun var lífsþrá hans sprottin, í listinni hvíldi ’ann sig, mælti við drottin. Þar átti’ hann sinn himin og aðal-skjöld fram á æfinnar hinzta kvöld. IV. Og frjálsari’ og göfgari ættjarðarást er óvíst að neinn hafi borið; þann taldi ’hann sinn fjandmann, er fósturjörð brást og fetaði í kúgarans sporið. Fyrst geystist hann ólmhuga’ og glóð brann í sál. unz gætnin með reynslunni lægði það bál. En sama var vonin hans, víðsýn og há, um viðreisn á komandi dögum, — og hamingjudaginn í hylling hann sá, er heimtum vór rétt vorn að lögum. Þá varð hann sem brúðgumi blíður og hýr, er brosandi faðmi að unnustu snýr. V. Svo kveðjum vór þig síðsta sinn, vort sólskinsbarnið kæra! Vór þökkum hlýja hreiminn þinn og hjartans gullið skæraj Þú hefir gefið oss þann arf, sem æðri’ er dýrum seimi. Það lifir alt þitt æfistarf í ódauðleikans heimi. Þór opuast dýrðar ómhvolf víð, þar ymja gullinstrengir, er roðnar lyng í rjóðri’ og hlíð og rökkrin hjá oss lengir. Er faðmar þig hið »fagra haust« . og fóstran söngs og ljóöa, vór teigum yndi endalaust úr ómlind skáldsins góða! Guðm. Guðmundsson. I. O. O F. 94959. Alþýðufól.bókasafn Templaras. 8 kl. 7—9 Augnlœkninp: ókeypia i Lækjarg. 2 mvd. * -8 Borgarstjóraskrifstofan opin virka daga 1 8 Bæjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og 7 Bæjargjaldkerinn Laugav. 11 kl. 12—8 og ■ ~7 Eyrna- nef- hálslækn. ók. Pósth.str. 14 A flr .* • -8 íslandsbanki opinn 10—2x/* og 51/*—7. K.F.U.M. Lestrar-og skrifstofa 8árd.—10 ðd. Alm. fundir fid. og sd. 81/* slðd. Landakotskirkja. Guðsþj. 9 og 6 á heU >m. Landakotsspitali f. sjúkravitj. 11—1. Landsbankinn 11-21/*, 51/*—6'/*. Bankastj. 2 2 Landsbókasafn 12—8 og 5—8. Útlán 1—8 Landsbúnaðarfélagsskrifstofan opin frá J 2 Landsféhirðir 10—2 og 5—6. Landsskjalasafnid hvern virkan”dag kl. 52 -2 Landssíminn opinn daglangt (8—9) virka daga helga daga 10—12 og 4—7. Lækning ókeypis Þingh.str. 28 þd.ogfsd. 1‘ -1 Náttúrugripasafnið opið l1/*—21/* á sunnr < Samábyrgð Islands 10—12 og 4—6. Stjórnarráðsskrifstofurnar opnar 10—4 daÞl. Talsími Reykjavikur Pósth.8 opinn daglangt (8—10) virka daga helga daga 10—9. Tannlækning ókeypis Pósth.str. 14B md. 11 12 Vífilstaðahælið. HeimsókL.a,rtimi 12—1 f»jóðmenjasafnið opib á hverjum degi 12- 2. Nýja Blé sýnir í kvöld og næstu kvöld: Hefnd leikfíflsins. Skáldskapur og veruleiki frá stór- borgar-sirkus. Eldgamla ísafold. Lifandi myndir frá fegurstu stöðum íslands. Töðu, lítið hrakta, hefir hrepps- nefndin í Bessastaðahr. til sölu frá Kristjáns-Hliði. Mjög hentugt að ná henni sjóveg. n | n Reykjavik OIU Biograftheater sýnir 30., 31. ág. og 1. sept.: Papa André. Sjónleikur í 3 þáttum, leikinn af list- fengustu leikurum ítala. Aðalhlut- verkið (Papa André) leikið af sorg leikasnillingnum miklaErnesto Zacconi. Furðuleg tillaga. í gær var látin á »þrykk út ganga« einhver hin furðulegasta tillaga af öllu furðulegu í þeim berjagraut »síns af hverju og af öllu nokkuð«, sem al- þingismenn láta frá sór. Það er þings- ályktunartillaga, sem þeir G. E g g . og dr. V a 11 ýr flytja, og hljóðar svo : »Neöri deild alþingis ályktar að skora á stjórnina að láta fara fram leynilega atkvæöagi eiðslu í landinu um það, hvort nema skuli úr gildi lög nr. 44 30. júlf 1909 um aöflutn- ingsbanu á áfengi. Atkvæðagreiðsla þessi fari fram fyrir 1. júlí 1914«. Árið 1908 var fylgi lýst við aðflutn- ingsbannið af miklum meiri hluta al- þingiskjósenda. Á þingi 1909 voru bannlögin samþykt með miklum meiri hluta atkvæða. Á nýári 1915 eiga þau fyrst að koma í algert gildi. En þrátt fyrir hið mikla magn, sem að baki þeim stendur, og þrátt fyrir hitt, að þau eru enn eigi farin að reyna sig, rísa þó nú upp 2 löggjafar vorir og vilja heimta atkvæða- greiðslu af nýju. Á þetta hátterni verSum vór aS líta sem hreinan hógóma og móðgun bæði við þjóð og þing. Hvort sem litið er á málið frá bann- vina eða bannfjenda hlið hlýtur niður- staöan að verða hin sama. Hvorutveggju hljóta að krefjast þess, að lögin fái að reyna sig til fullnustu. Það er eins og Jón Thoroddsen orti hór á árunum : Ef hann gerir öllum rótt og engum sýnir hrekki blessaður veri Bardenfleth o.s.frv. Ef bannlögin blessast vel, reynast eins og bannvinir búast við, þá eiga þau að standa. En ef hitt verður uppi á teningnum: Ef hann gerir engum rétt og öllum Býnir hrekki bölvaður veri Bardenfleth o.s.frv. E f bannlögin reynast illa, e f ekki tekst að ná því marki, sem með þeim er sett, e f út af þeim verður virkileg óánægja, þegar þau fara að sýna sig að fullu, fer atkvæða- greiðsla af nýju að verða róttmæt. En fyrr ekki! Það vill nú og svo vel til, að ein- hver ákafasti, en vissulega einnig ein- hver greindasti andstæðingur bannlag- anna á þingi, Jón sál. frá Múla — lýsti yfir því, að sjálfsagt væri að fá reynslu á iögunum. — H a n n taldi þessar glepsu-tilraunir í þau eigi ann- að en misvizku — svo sem rótt var. Lítum og á fordæmið, sem gefið væri með öðru eins uppátæki og því, sem hór er fyrirhugaö. Enginn vafi er á því, að framtíöin felur í skauti sínu alþýðuatkvæöi um ýms önnur mikiivæg mál þjóðar vorr- ar. Sú er stefna tímans. En ef þetta fordæmi fengi að komast fram, mundi venjan verða, að eitt árið samþykti þjóð- in með alþýðuatkvæði einhver lög, en svo kæmi nýtt þing og tilviljunar meirihluti þar heimtaði þegar á næsta ári nýtt alþýðuatkvæði um sama málið, áður en nýmælið hefði feng- ið nokkura reynslu. Því að það mun sýna sig, að e f asninn yrði leiddur iun í herbúðirnar með furðuverki því, sem þessir tveir herrar hafa fóstrað, þá mundu fleiri asnar á eftir fara og öllum heilbrigðum grundvelli þjóðaratkvæðagreiðslu vera burtu kipt. »Allir eigum vér e i 11 s i n n að deyja« — stendur þar. En þessi til- laga hefði aldrei átt að komast svo hátt að fá tækifæri til aö deyja — þ. e. aldrei að fæðast. En úr því hún er nú einu sinni fædd — hvílir sú skylda á N.-deild alþingis að bera hana út, þegar er færi býðst og koma henni svo vel fyrir, sem bezt var gert við drauga í gamla daga. Friður verði með moldum hennar! Frá alþingi. Borgarstjórakosning í Reybjavík. Nefndin í Ed. (Eir. Br., G. B. skrifari og Guðjón) leggur eindregið móti því, að frv. þm. Reykvíkinga um að borgarstjóri skuli kosinn af satkvæðisbærum kjósendum«, verði samþykt, og hefir látið frá sér svo- látandi áht um það mál: Hór er að ræða um kosningu borg- arstjóra í Reykjavík. Hann er nú kos- inn af bæjarstjórn til 6 ára í senn, samkv. lögum nr. 86, 1907. En í þessu frv. er svo fyrir mælt, að hann skuli »kosinn af atkvæðisbærum borgurum kaupstaðarins til 6 ára í senn«; eru honum ætluð sömu laun og áður: 4500 kr. á ári og 1500 kr. í skrifptofufé. Oss er kunnugt, að ýmsum bæjar- búum er áhugamál, að þes3Í breyting nái fram að ganga, og tillögur um það hafa verið samþyktar á borgarafundum. En vér vitum líka að margir bæjarbú- ar eru þessu andstæöir, er öldungis óvíst, hvort meiri hluti allra atkvæðis- bærra borgara í Reykjavík er nú með eða móti þessu nýmæli. Oss er einnig kunnugt, að málið var borið upp á bæjarstjórnarfundi rótt fyrir skömmu og tillaga í sömu átt og frum- varpiö samþykt þar með 7 atkv. af 10, sem voru á fundi. Bæjarfulltrúar eru 15 alls; er því einnig óvíst að meiri hluti bæjarstjórnar só breytingunni hlyntur. Þá er á það að líta, hvort ætla má að þessi breyting só til bótar eða baga fyrir Reykjavíkurbæ. Boigarstjórastaðan er mjög vandasöm; er öllum glöggskygnum borgurum bæ- jarins fullljóst, að jafnan má búast við miklum erfiðleikum á því, að fá vel hæfa menn í þá stöðu, einkanlega vegna þess, að starfiö er ekki veitt nema til 6 ára í senn, og fyrir þá sök hæpið, að nokkur reyndur og ráðsettur maður vilji sleppa góðri atvinnu og takast þetta starf á hendur án minstu vissu um að mega halda því lengur en 6 ár. Ef bæjarstjórn veitir stööuna, getur hún leitað fyrir sór hjá þeim mönnum, sem hún hefir bezt álit á, og lofað þeim manni, sem hún telur hæfastan, að

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.