Ísafold - 29.11.1913, Blaðsíða 3

IS A F 0 L D
373
verzlunarástand íslendinga. Enskur
maður, er eg átti tal við síðastliðinn
vetur, sagði mér frá grein í blaði,
er hann hafði orðið var við og stóð
í sambandi við viðskiftalíf Balkan-
þjóðanna. Þar fórust höfundi orð á
þá leið, að i Grikki gæti jafnast á
við io Búígara í viðskiftahrekkvísi,
og i Armeni á við io Grikki, en
einum íslending væri þó treystandi
til að jafnast á við io Armena í þeim
sökum. Þetta og annað eins — þótt
í spaugi sé sagt, — hefir sín áhrif
fyrir fámenna og efnalega ósjálf
stæða þjóð.
Vér þurfum þvi um fram alla muni,
að reka þetta orð af oss og afla oss
trausts, en það verður að eins með
strangri íhlutun löggjafarvaldsins.
Vér þurfum að fá verzlunarlög,
er miði til umbóta í þessum efnum.
Með þeim lögum yrði meðal annars
að tryggja lánveitanda sem bezt skuld-
ir sínar, greiða fyrir innheimtum
þeirra og gera þær sem kostnaðar
minstar.
Eins og nú hagar til, ganga skuld-
ir þær, sem laga-verndar leita, að
miklu leyti til framfærslu nýrri stétt
þessa þjóðfélags, og ekki dæmalaust
að með þeim þurfi að borga. Eg
segi þetta ekki málafærslumönnum
til hnjóðs^ heldur sem dæmi þess,
hve innheimtan er kostnaðarsöm. Þar
að auki varir innheimta hverrar skuld-
ar vanalega svo árum skiftir, eyðir
tíma og kröftum skuldeiganda, og
varnar honum nýrrar framleiðslu af
fé sínu.
Jafnframt er nauðsynlegt að lögð
sé hegning við svikum og prettum
í viðskiftum. Lög hér að lútandi
kunna máske að vera til, en þau
eru þá aðeins sem dauður bókstafur^
og aptur úr tímanum. Þau þurfa að
því er gjaldþrot snertir að geta náð
til þeirra, er eigi geta sýnt og sann-
að, að gjaldþrotið stafi af ósjálfráðum
orsökum eða ófyrirsjáanlegum óhöpp-
um.
, Kostnað við rannsókn og skifti
gjaldrota búa, finst mér að hið op-
inbera ætti að greiða að svo miklu
leyti, sem eignir búanna hrökkva
eigi til þess. Þá mundi fækka vara-
sömustu mönnunum — þeim, sem
ekki eru formlega gjaldþrota —vegna
þess að enginn vill kosta ti) þess.
Jafnframt væri nauðsynlegt að
prenta t. d. í Lögbirtingablaðinu skrá
yfir alla gjaldþrotamenn á likan hátt,
sem erlendis tíðkast, þar sem um leið
sé gefnar helztu upplýsingar um hvert
einstakt gjaldþrot. Þetta hefði ekki
hvað minsta þýðingu, ekki aðeins
vegna þess að menn mundu ógjarn-
an vilja komast á þann svarta lista,
heldur gæfi það einnig lánveitendum
góðar og nauðsynlegar upplýsingar.
í sambandi við þetta má minnast
á hve tilfinnanleg þörf er á skrifstofu
eða stofnun hér á iandi, er gefi
ábyggilegar upplýsingar um ástand
fjármála vorra, og efnahag og ráð
deild einstakra manna. Það álít eg
að hefði meiri þýðingu en skýrslur
þær í útlend blöð, er hr. G. H. legg-
ur til, að sé gefnar, nema því aðeins
að þær sé í hvert skifti gefnar í
einhverju sérstöku augnamiði.
Mín tillaga er, að nefnd manna
af ýmsum stéttum sé skipuð til þess
að semja frumvarp til sérstakra við-
skiftalaga, er lagt verði fyrir næsta
þing. Það sé sniðið eftir nútima
háttum og kröfum til verndar frjáls-
um og hrekklausum viðskiftum
manna.
Fyrir mér vakir, að mest ríði á
að kotna mönnum til að fara varlega
og hyggflega með fé sitt og annarra,
reisa traustar skorður gegn fjátglæfr-
um, svikum og prettum áður en
lengra er haldið út á lántökubraut-
ina.
Garðar Gíslason.
Veðdeildarlögin.
09
hr. Jóhann Jóhannesson.
Eg bið með óþreyju eftir að hr.
Jóhann Jóhannesson láti mig og al-
menning vita hverniq hin nýju veð-
deildarlóo ei°i að vera.
Eg geri ráð fyrir að þau verði
fyrirmynd og auðvitað verður banka-
stjórn Landsbankans eflaust þakklát
fyrir, bæði honum og hverjum
sem væri, að koma fram með betra
veðdeildarfyrirkomulag, þar sem trygg-
ing væri fyrir að þau væru, að öllu at-
hu$uðu, til meiri hagsbóta fyrir land
og lýð, en veðdeildarlögin frá síð-
asta þingi. Auðvitað er ekki nóg að
látast vera að rífa niður, það verð-
ur líka að byqqja upp, og þess vænti
eg, að hr. J. J. geri, úr því hann
telur sig betur að sér í þessari grein,
en Landsbankastjórnina og nálega
alt alþingi.
Bankamaður.
...-•■>»<♦ —..
Botnvörpungur strandar.
Brezkur botnvörpungur frá Hull,
Lord Carrmqton strandaði aðfaranótt
26. þ. mán. á sandrifi við Kerlingar-
dalsá, rétt fyrir austan Vík í Mýrdal.
Áður en skipið rak upp, sást til
þess úr Víkur-kaupstað. Kom slysið
því eigi á óvart. Menn björguðust
allir og bíðr nú ferðafæris hingað
til Reykjavíkur.
Skipstjórinn er sænskur, Petersen
að nafni.
Geir fer austur, er veður leyfir, til
þess að freista þess að ná skipinu út.
Handhæga bók
um póst- og simagjöld og ýmis-
legt, er að þeim málum lýtur, hafa
þeir gefið út, Þorsteinn Jónsson og
Þórður Sveinsson póstafgreíðslu-
menn. Kostar bókin eina 10 aura.
Á vélbátum frá Austnr-
landi. Fyrir skömmu komu 3
vélbátar frá Norðfirði eystra hingað
suður til Faxaflóa. Er það löng ferð
og röskleg á þessum tíma árs.
Þessir vélbátar eru gerðir út af
Gísla kaupm. Hjálmarssyni á Norð-
firði og eiga að stunda fiskiveiðar
hér á Flóanum í vetur.
Járnbrautarmálið.
Isajold hefir borist löng grein frá
Birni Bjarnarsyni i Grafarholti um
það mál, og er það ritað móti nefnd-
aráliti Björns Kristjánssonar banka-
stjóra, sem birzt hefir hér í blaðinu.
Járnbrautarmálið er eitt þeirra stór-
mála, sem Isajold telur að ræða eigi
sem bezt, og mun því leyfa umræð-
ur um það í vetur, eftir því sem
rúm leyfir.
Grein — eða réttara greitiar B.
B. munu birtast mjög bráðlega.
ísafold
kom ekki út á miðvikudag vegna
lasleika ritstjóra. Það blað mun
unnið upp í næsta mánuði með 3
blöðum eina vikuna.
Skærurnar í Fram.
Þann endir hafa þær nú tekið,
hinar byltingamiklu brösur í þeim
félagsskap, að Lárus H. Bjarnason
prófessor sagði sig úr félaginu á
laugardaginn var. Slíkt hið sama
kváðu um 140 »Heimastjórnarmenn«
hafa gert, meðal annara: Júlíus amt-
maður, Jón Ólafsson alþm., bræður
L. H. B. o. s. frv.
Einhver náungi lét nýlega á sér
heyra, að nýtt félag stæði til meðal
»Heimastjórnarmanna«, sem heita
l^-u—1 Jóíabazarinn
3Q
7 tjjá
ó *
í n Tfrna Etríkssiíni,
b Tlusfursfræfi 6, erbirgari en nokkur önnur verzlun i bænum af Úrvats-jÓíaVÖrUm.
a Þar kaupa smekkvísustu ursta, nytsamasta, ódýr-
z og ráðdeildarsömustu bæ- Jótagjafir Jólatré Jóíaljós asta og hentugasta ágætis-
a jarbúar og aðkomumenn muni til að gleðja þá með
handa börnum sínum, vin- Jótafrésskrauf á jólunum, þegar öllum
r um og kunningjum, feg- á að vera glatt í geði.
0 /
n n Ttlt sem fæst í búðitmi má nota íit jólagíaðnings.
Tí
u
s
f
u
r
s
f
r
æ
f
1
t^=iii=i TJusfursfræfi 6. i=nr=gl
Bezt allra.
Engin undanskiiin. Verzlun undirritaðs hefir langbeztu sambönd
í hverskonar vélaolíum, og keppir þvi við alla, jafnt i gæðum sem verði.
Gegn fyrirfram pöntun, er verð verzlunarinnar í dag á olíum hing-
að komnum, að meðtöldum tolli og umbúðum:
Vélnolía, góð teg..........kr. 35 pr. 100 kg.
Mótorolía, ág. teg...............— 36 — — —
Cylinderolía, bezta teg. ... — 42 — — —
Skilvinduolía, silfurtær, ág. teg. .— 44 — — —
A stærri pöntunum, gegn borgun út í hönd, 2l/2°/0 afsláttur.
Höfuð-skilyrði fyrir góðri endingu véla er það, að nota sem
beztar olíur. Reynið því vorar olíur, sem venjulegast eru
fyrirliggjandi, þá verða vélar yðar endingarbetri og gang-
urinn léttari. Um það geta ekki orðið skif'tar skoð-
anir. Hraðið pönlunum yðar, sjaldnast betra að bíða.
Verzl. B. H. Bjarnason.
Eimskipaféiag tslands.
Uppdrættir þeir af væntanlegum skipum félagsins, sem bráða-
birgðastjórnin hefir látið gera og leitað tilboða eftir til undirbúnings fyrir
stjórn þá, sem stofnfundur kýs, eru til sýnis á skrifstofu félagsins, Aust-
urstræti 7. Skrifstofan er opin kl. 5—7 síðdegis.
Jafnframt biðjum vér menn að draga ekki að .skrifa sig fyrir hlut-
um og innborga hlutafé það, sem menn hafa skrifað sig fyrir.
Bráðabirg*öast j órnin.
nstti »Aftur« — til þess að afmarka
sem bezt, hversu frásneiddir þeir
væri »Fram«-félaginu. En hann gat
þess um leið, að annað eða jneira
fælist eigi í nafninu.
Annars eru komnar út græzku-
lausar rímur um Fram-skæruna, sem
ort hefir Jónmundur flokksleysingi.
Eru í þeim margar smellnar fer-
skeytlur. Ein er þessi:
Logaði ilskan augum frá,
orgaði »Lalli« og flestum brá,
á nasir Jóni Þorláks þá
þeytti’ ann brúnni’ af Norðurá.
Önnur svona:
Kom þar fjölmörg kempan stinn,
með kvarnaglamm í hausi,
þar á meðal gle'ðgosinn
»Guðjón föðurlausi«.
*
Báðum málspörtum eru »lögð liðs-
yrði« í rímum þessum, eins og vera
ber, og virðist ástæðulaust með öllu
að styggjast við ekki grárra gaman.
ReykjaYÍkar-aniiáll.
Lénharður fógeti verður leikinu hér i
leikhúsinu, eins og áður hefir getið verið,
um jólin. Hlutverkum hefir þegar verið skift.
Aðuihlutverkin leika: Árni Eiríksson (Lén-
barður), Jens B. Waage (Eysteinn úr Mörfe),
Stefanía öuðmundsdóttir (Guðný), Andrés
Bjömsson (Torfi I Klofa), Herbert Sig-
mnndsson (Ingólfurá Selfossi), t>óra Höller
(Helga í Klofa), Jakob Möller (Freysteinn).
Veðrátta befir verið afar-stirð nndan-
farið, umhleypingasamt með mesta móti,
stormar og knldi. »Kári lemur lon og
don, landíð alt og sæinn«.
Veikindi ganga allmikil hér i bænum
nú illkynjuð kvefsótt og sömnleiðis hettu-
sótt.
Fisksala til Englands ApríL hefir selt
nýlega afla sinn fyrir 10.000 kr. og Snorri
Sturluson fyrir sama verð.
Stúdentafélagið héltfund mjög fjölmenn-
an i gærkveldi og hafði á dagskrá báða
konungsúrskurðina um ríkisráðsfundinn
og fánamálið. VarBjarni frá Vogi máls-
hefjandi, en eftir það tóknst allfjörugar
umræður um þessi efni. Engin ályktun
var gerð.
Stúdentafélagið stendur nú með miklum
blómá. Aðeins skortir A, að eldri stú-
dentar komi á fundi. Það er eins og em-
bættismenskan hjá flestnm þýði sama og
skilnaður við félag stúdenta.
Sjálfstæðismenn stofna til fundar i húsi
K. F. U. M. ög verður þar rætt um helztu
stjórnmálaatriði sem nú eru á dagskrá.
Þangað ættu sjálfstæðismenn að fjöl-
mennn.
Vesta var ókominn til Vestmannaeyja
ki 11 V,
Alþýðnfræðsla Studentafél.
Ttetqi Pjefurss dr. ptjil.
flytur erindi um
Ólaf helga og Snorra Sturluson,
sunnudaginn 30. nóv. kl. 5 síðd.
í Iðnarmannahúsinu.
„Jesús Kristur
er sannur guð“,
er umtalsefni jyrirlesturs, er haldinn
verður í Landakotskirkju sunnud. 30.
nóv. kl. 6 síðd.
Um leið verður ievít-guðsþjónusta.
Allir velkomnir.
Meulenberg prestur.
Til kaups eða ibúðar
fæst húsið i Sigtúnum við Ölfusár-
brú nú þegar, með peningshúsum,
húsgögnum o. fl.
Skifti geta átt sér stað.
Semja má við
Kristján ólafsson
í Sigtúnum.
Nokkrar jarðir
í Árnessýslu
fást keyptar.
Semjið við
Eirík Einarsson yfirdómslögm.
Laugaveg 18 A.
H.V. Christensen & Co.
Kjöbenhavn,
Metal- og Glaskroner etc.
for
Electricitet og Gas.
Störste danske Fabrik og Lager
Ungur verzluuarmaður,
sem hefir verið við verzlun í og ut-
an Rvikur, og er þaulvanur verzl-
unarstörfum, óskar eftir atvinnu i vor.
Ágæt meðmæli frá þektum mönn-
um til sýnis, ef óskað er. Frekari
upplýsingar gefa þeir kaupmaður Jón
Laxdal og bókhaldari Theodor Jensen.
Utanbæjarpiltar, sem staddir
eru í bænum, eiga kost á ókeypis
tilsögn i fimleikum hjá undirrituð-
um. Til viðtals kl. 4—j, Lauga-
veg 18 A. Björn Jakobsson.