Ísafold - 17.12.1913, Blaðsíða 2

392
ISAFOLD
Björnstjerne Björnson.
Tvö ólík minninagrrit.
Nýlega eru komnar út á Norður-
löndum 2 bækur, sem fjalla um
minning Björnstjerne Björnson —
þó með ólíku móti sé.
Önnur þeirra er leikrit, sem norska
skáldið Gunnar Heiberg hefir samið
og gefið út í Kristjaníu. Heitir leik-
ritið Paradesengen (Sýningarsængin)
og innihald þess á þá leið, að eigi þyk-
ir orka tvímælis um, að átt sé við
Björnson og fjölskyldu hans. Er
þar lýst banabeði skáldsins, og því
Bj. Björnson.
hvernig fjölskylda hans noti sjúk-
dóm hans og dauða til þess að vekja
sem allra mesta eftirtekt á sér og
graða peninga Meðal annars lætur
höf. börnin selja kvikmyndamanni
einum réttinn til þess að taka kvik-
mynd af viðskilnaði skáldsins fyrir
100.000 kr. og — leika viðskilnað
arstundina eftir á h]á líkinu! A því
endar leikurinn.
Þetta leikrit Heibergs hefir vakið
hina mestu gremju um öil Norður-
lönd. Eitt einasta blað í öllum
Noregi hefir mælt því bót.
Og sama máli gegnir um almenn-
íngsálitið í Svíþjóð og Danmörku.
Tveir menn hafa þó gerst til þess
í Danmörku, að mæla leikriti Hei-
bergs bót og er annar þeirra Georg
Brandes. Ritdómari blaðsins Politik-
ens, skáldið Sven Lange hafði ausið
leikritið skömmum, að það væri Ijót-
asta niðrit og o. s. frv. En Brandes
gengur í móti Lange í Poiitiken og
reynir að verja Heiberg. Sú vörn
þykir þó ófimlegri en venja er til
um Brandes. Og eigi er mikið mark
tekið á skrifum hans um petta efni,
því að kunnugt er, að Brandes gat
aldrei litið Björnson réttu auga.
í viðtali, sem Heiberg hefir átt við
blaðamenn, kveðst hann eigi kippa
sér upp við ólæti þau og vonzku,
sem leikrit sitt hafi vakið. — Það
sé eigi fyrsta sinni, sem hann verði
fyrir þessháttar, en venjan sé sú, að
þegar nokkuð sé um liðið, fari fólk
að átta sig og meta skáldrit sín að
verðleikum. Fyrir tveim árum rit-
aði Heiberg annað skáldrit, til að
hella sér yfir Michelsen. Það hét:
»Jeg vil verge mitt Land«.
Börn Björnsons hafa og látið uppi
skoðun sína við blaðamenn, og eru
sem nærri má geta bálreið Heiberg.
Likja þau honum við »hýenu, sem
grefur upp lík«.
Hin minningarbókin um Björnson
er af gagnstæðu tagi, borin uppi af
samúð og ást á hinu mikla skáldi.
Sú bókin heitir: Fra Björnsons
sidste aar og er höfundurinn Nnlle
Finsen, dóttir Hilmars Finsen fyrr-
um landshöfðingja. Með landshöfð-
ingjafólkinu og Björnson var mikil
vinátta, frá því er Hilmar Finsen
var í Suðurborg á Jótlandi og Björn-
son þar gestur hans. Frk. Finsen
stundaði Björnson síðustu 8 mánuð-
ina, sem hann lifði og hefir hún í
í bók þessari tínt til mý mörg atvik
frá þeim tíma, er lýsa vel lundarfari
Björnsons og háttum, en vekja jafn-
framt hjá þeirn er les, ríka tilfinn-
ing fyrir því, hversu ömurieg æfi
mikilmenna verður, þegar líkamans
þrek er á þrotum. Atmað veifið
blossar upp framkvæmdahugurinn —
Gunnar Heiberg.
hann er fær í allan sjó og svo margt,
svo margt ógert, svo núkið að vinna
fyrir hann, svo margir sem þarf að
hjálp.r og hugga — og hann fiimur
máttinn hjá sjálfum sér — en hitt
veifið ekki annað en deyfðarn ók og
algert þrekleysi, alt er mótdrægt —
og dauðitm eina hvildin.
«Það var svo margt, sem eg hefði
þurft að lifa fyrir, svo margir, sem
V. B. K.
boðstólum hinar vönduðustu
fnaðarvörur 1
pr ninrror^ flTrtíoct
heíir ávalt á boðstólum hinar
Vefnaðarvörur
er hingað flytjast.
Ttlikið af fpentugum varningi i
Jótagjafir.
Vandaðar vörur. — Ódýrar vörur.
Verzhmin Björn Kristjánsson,
eru hjálpar þurfi«, segir hann einn
daginn. »Og eg á þann eiginleika
að geta huggað þá, sem lífið legst
þungt á«.
Síðasta kvæði sitt orti Björnson
sumarið 1909 og var það ljóðaflokk-
ur tileinkaður íélaginu: Heill Nor-
egs. Erfitt veitti honum að Ijúka því
og oft varð hlé á. En fögnuðurinn
mikill, er síðasta hönd var á það lögð I
»Vissulega er hann fjörugur og ung-
ur i anda, Ijóðflokkurinn minn, seg-
ir hann. Þetta er eigi kvæði sjúks
eða deyjandi mann«. »Oghannhló,
hló svo að undir tók«.
I Paris var skáldið síðustu mán-
uðina. Dró þá meira og meira af
honum með viku hverri. Þó ber
þessi bók vott um, að fram á síð-
ustu stund er andi hans hinn sami.
»Efeg sæi nú beitt ranglæti eða nokk-
urskonar misferlum, mundi eg fleygja
mér út í baráttuna gegn þvi« —
segir hann einn daginn — þá að
fram kominn. Og traustið á sjálf-
um sér er ætíð hið sama: »Hver
á nú að hjálpa þeim, sem þjáðir eru
og illa líður*.
Einn daginn segir læknirinn við
hann: »Vous etez comme un roi
dans votre lit« (Þér eruð eins og
konungur þarna í rúminul) — Þá
svarar Björnsson og slær út þeirri
hendinni, sem enn er eigi máttlaus:
»C’est le vrai mot« (Það er rétta
orðið)I
Margt mætti fleira tína úr bók frk
Finsen, sem lýsir vel Björnson, en
vér verðum að láta oss nægja síð-
ustu orðin — allra síðustu orðin,
sem Björnson segir — kvöldinu fyr-
ir andlát sitt, því að þau bregða Ijósi
yfir alt líf hans, alt hið mikla, óend-
anlega mannkærleikastarf þessa stiill-
ings, sem eignast hefir hlýrra rúm í
hjörtum íslendinga eu nokkurt ann-
að erlent skáld.
Orðin Björnsons hin síðustu voru
þessi: »Det gode og det skönne
— »Hið góða og hið fagra. —«
Ego.
Frú Pöra Melsteð níræð.
Á morgun verður frú Þóra Mel-
steð níræð.
Þessa fátíða afmælis munu margir
minnast um land alt, eigi sízt hinar
mörgu konur um allar sveitir lands,
sem búið hafa við skólastjórn hins
aldraða afmælisbarns, og lært að
meta umhyggju hennar fyrir skól-
anum, sem er hennar verk að upp-
hafi og halda mun nafni hennar á
lofti, meðan stendur.
Það er margsagt, en jafnsatt fyrir
því, að þessi kona er brautryðjandí
kvenmentunar á íslandi.
Frú Þóra er dóttir Gríms amt-
manns Jónssonar,móðurbróður Gríms
Thomsen. Hún giftist 13. nóv.
1859 Páli Melsteð sagnfræðingi (*F
1910) og héldu þau hjónin gullbrúð-
kaup 1909.
Var þeim hjónum þá flutt ávarp*
frá bæjarbúum og kvæði frá kvenna-
skólanum.
Á morgun mun standa til að heiðræ
hið níræða afmælisbarn á ýmsan hátt.
Svofelda áskorun hefir ísafold ver-
ið beðin fyrir:
Vér undirritaðar konur, sem síð-
astliðið sumar gengumst fyrir því,
að búin væri til gipsmynd af frú
Thoru Meísteð, viljum hér með gefa
öðrum konum kost á, að leggja sinn
skerf til þess að koma áðurnefndri
mynd í varanlegra efm (koparsteypu).
Nú stendur svo á, að frú Tbora
Melsteð verður níræð 18. þ. m. og
finst oss því vel við eiga að áskornn
þessi komi fyrir almennings sjónir,
svo allar hinar mörgu konur víðs-
vegar um land alt, fái þannig tæki-
færi á, að láta í ljósi þakklæti sitt
og viðurkenningu á hinu langa og
þýðingarmikla starfi frú Thoru Mel-
steð í þarfir kvenna á íslandi. Vænt-
um vér þess, að undirtektirnar verði
góðar, að upphæð sú, sem áætluð
er (200 kr.) fáist bráðlega.
Væntanlegum gjöfum veitum vér
undirritaðar allar fúslega móttöku.
Reykjavík 16. des. 1913.
Anna Daníelsson. Anna S. Pjetursson.
Elín Stephensen.
Guðriður Thorsteinsson. ■
Helga Zoega. Louise Jensson.
Sigriður Thorarensen.
Steinunn Hj. Bjarnason.
Anna Guðmundsdóttir.
Aslhildur Thorsteinsson.
Elisabet Sveinsdóstir.
Guðrún Brietn.
Ingibjörg H. Bjarnason.
Sigríður Jensson. Sophie Thorsteinsson.
TL Th í 1 fl A fataverzlunina 1
1 Hb 1 Mi OL 1 ||Ug Austurstræti 14
þekkir allur bærinn, og- það aðeins að góðu einu.
Notið nú tækifærið meðan það gefst og fáið yður jölafötin, tilbúin og velsniðin,
en með 10% afslætti.