Ísafold - 22.01.1916, Blaðsíða 3
IS AFOLD
fagna eigi öðru meir en vorhlýind-
unum, sumarboðanum. Fyrir þvi á
það óvenju vel við, að fagna þar á
staðnum — sumardeginum fyrsta.
Verði það hinum gömlu, góðu hjón-
um ljúf tilhugsun, að hafa svo sæmi-
lega átt þátt i þvi, að honum verði
fagnað á hátiðlegan hátt.
Kennarastefna Norðorlanda.
Kennarastefna Norðuranda, hin
tiunda i röðinn), var haldin i Stokk-
hólmi árið 1910. Þá var það sam-
þykt að næsta stefna skyldi vera i
Kristjaniu árið 1915, en sökum ófrið-
arins var það afráðið haustið 1914
að fresta stefnunni.
Nú hefir þó verið ákveðið að
hún skuli verða i Kristíaníu í
öndverðum ágústmánuði í sumar
og hefir danska nefndin, sem að
þessu máli stendur, boðið öllum
dönskum kennurum að koma á
þennan kennarafuhd. Þetta boð nær
einnig til islenzkra kennara.
A fundinum verða aðeins rædd
kenslumál og uþpeldismál og jafn-
framt verður þar sýning á kenslu-
áhöldum o. s. frv. Þeir, sem vilja
halda þar fyrirlestra, eða koma þar
fram með mál til umræðu, verða
að hafa tilkynt það fyrir r. marz
næstkomandi og eiga allir, sem þessu
vilja sinna, að snúa sér til Fr. Thom-
assen justitsráðs, Stormgade 3 í Kaup-
mannahöfn.
Norska framkvæmdastjórnin mun
gera það sem í hennar valdi stend-
ur til þess að létta mönnum ferða-
kostnaðinn.
hann ritaði þær greinir, eu fæst
þeirra hafa verið birt.
Skeytin skiftast i tvo aðalflokka:
1. Hugskeyti frá jarö-
neskum mðnnum. Eins og
eg hefi sagt ykkur, voru það þau
skeyti, sem Wilson ætlaði sér að fá.
Hann átti ekki von á neinum skeyt-
um frá öðrum. Hann hefir gert
afarmiklar tilraunir til þess að ná
slikum skeytum.
Og það hefir tekist, fullyrðir
hann.
Hugsanirnar eru sjálfsagt sendar i
stafrófi vélarinnar, því að það liggur
í augum uppi, að vélin getur ekki
breytt almennum orðabúningi hugs-
ananna í þann búning, sem þær hafa,
þegar þær koma úr vélinni — þann
búning, sem notaður er á síma-
stöðunum. Það verður sendandinn
að gera.
2. Skeytl, sem segja sig
vera trá framliðnum mönn-
tim. í júnílok 1915 voru slik skeyti
komin á 14 tungumálum: ensku,
frönsku, rússnesku, ítölsku, þýzku,
spænsku, [portúgölsku, arabisku,
grisku, sænsku, norsku, esperanto,
japönsku, og einhverju Kaffa-tungu-
máli úr Suður-Afríku.
Af þessum málum kann Wilson
að eins ensku og frönsku.
Mjög mikið, 95 °/o, af þessum
skeytum tjáir sig vera frá mönn-
um, sem Wilson hefir ekkert þekt,
og eru til manna, sem hann hefir
ekkert þekt. Sum þeirra hafa borið
vitni um þekkingu, sem viðtakend-
ur segja, að enginn hafi haft, nema
þeir sjálfir og sá framliðinn mað-
ur, sem undir skeytinu stendur.
það er ekkert undarlegt, þó að
viðtakendum hafi brugðið í brún.
Hugsið ykkur, að þið hafið fylgt
einhverjum ástvini ykkar til grafar —
ef til vill fyrir mörgum árum, ef
til vill nýlega. Svo gerist það einn
Þótt það sé afleitt að islenzkir
kennarar skuli þurfa að teljast í flokki
með dönskum kennurum þá ætti
það þó ekki að verða því til fyrir-
stöðu að þeir færu á fund þennan,
því margt gagn gætu þeir af því
fengið. Ættu þeir þá einnig að
koma ár sinni svo fyrir borð að
slíkt kæmi eigi fyrir aftur og væri
skipuð sérstök islenzk nefnd við
hliðina á nefndum hinna Norður-
landanna.
Vegna þrengsla
bíða ýmsar greinar næsta blaðs,
þar á meðal niðurlagið af grein Sig.
á Selalæk um fjallskilamálið.
- ----------------
ReykjaYíknr-annálI.
Ófriðar-erindi. }ón Ólafsson rit-
höfundur flytur í kvöld erindi í Báru-
búð, er hann nefnir: *Af hverju
verða Þjóðverjar nndir? Hvað lenqi
lenoi stendnr striðið?i.
Nafn erindisins er nokkuð af-
drittarliust orðað, að oss virðist.
Enn sem komið er sýnist það nokk-
uð erfitt að kveða upp um það
fullnaðardóm, hvorir sigra.
AlþýOufræOsia Stúdentafélagsins.
Bjarni háskóla-docent Jónsson frá
Vogi flytur á morgun kl. 5 alþýðu-
erindiílðnó: »Þjóðaruppeldi. Hvorir
sigraíc
Fisksalan til Bretlands. Njörður
hefir nýlega selt afla sinn í Fleet-
wood fyrir nærri 52.000 kr. Það
er geypiverð, sem botnvörpungar
góðan veðurdag, að þið fáið skeyti
með hans nafni undir, og í skeyt-
inu er vikið að leyndarmáli, sem
engum hefir farið á milli, örðum en
ykkur og þessum framliðna ástvini.
Og þetta skeyti kemur út úr dá-
litlum kassa, sem maður, er þið hafið
aldrei heyrt nefndan, hefir á borð-
inu heima hjá séi!
Ætli ykkur þætti þetta ekki saga
til næsta bæjar?
Það er þetta, sem hefir verið að
gerast á Englandi i sumar.
VI. Krystallinn.
Er nú nokkur leið til þess að
greina sundur hugskeytin, sem koma
frá jarðneskum mönnum, og hin
skeytin, sem tjá sig vera frá fram-
liðnum mönnum?
Já, segir Wilson. Og svo er að
sjá á ummælum hans, sem það þyki
honum furðulegast af öllu.
Honum hefir einhvern veginn
hugkvæmst að nota krystall í sam-
bandi við vélina. Ekki samskonar
»krystall«, sem þá, er notaðir eru
um allan heim til krystalla-sýna.
Það eru ekki krystallar, heldur gler-
kúlur. Og slikar kúlur verða ekki
fyrir neinum áhrifum af vélinni.
Krystall Wilsons er verulegur krystall,
og kostar eins mörg pund sterling
eins og glerkúlurnar kosta margar
krónur.
Samstundis sem smellirnir koma
fram í vélinni, eins og öðrum sima-
tækjum, koma ljósglampar i kryst-
allinn. Þessir ljósglampar samsvara
t^erkjum vélarinnar, sem skeytin
eru lesin út úr, taka á sig raynd
þeirra merkja; og þeir eru svo
greinilegir að í krystallinum má lesa
skeytin.
En nú kemur það allra-furðu-
legasta:
Enoin sheyti koma fram í krystall-
inum, ncma pauy sem tjá siq vera frá
3
vorir eru farnir að fá fyrir fisk sinn,
alt að því þrisvar sinnum meira en
í venjulegu ári.
Gullfoss fór loks frá Leiwick á
föstudagsmorgun og var þá búinn
að tefjast þar næstum vikutíma. Það
er Ijóti baginn að þessum sífeldu
töfum, sem skip vor verða fyrir af
hálfu Breta — i hverri ferð. Sú mun
ástæða til hinnar miklu tafar að
þessn sinni, að í böglapóstinum
kváðu hafa verið böglar með utan-
áskrift til manna í Þýzkalandi, en
slík vara lýst bannvara af Bretum
fyrir all-löngu. Mun það bann eigi
hafa verið kunnugt hér sem skyldi,
hverjum sem um er að kenna.
Ráðningaskrifstofa Islands
Hotel Island 23, Reykjavík. Sími 586, Box 386.
var opnuð 6. þ. m. Tilgangur hennar er að greiða úr atvinnuskorti
einstaklinganna og hjálpa hverjum vinnuveitanda til að fá mann eða menn
til vinnu þeirrar sem óskað er — hvar á landinu sem erl Hún er sú
eina miðstöð milli vinnuveitenda og vinnuþiggjenda, sem menn ekki
ættu að draga að leita til — jafnt konur sem karlar.
Greiðasti vegurinn I Sparar ómak og tlma I
Ráðningaskrifstofa Islands hefir á þessum stutta tima aflað mörgum
atvinnu sem ella máske sæti auðum höndum í dag!
Ráðningaskrifstofan er opin frá kl. 1 — 3 e. h. og 7—8 e. h. virka daga.
enginn <að óttast, að það sé eigi
ábyggilegt.
Það er Þorv. Pálsson læknir, sem
veitir alla nánari vitneskju um fé-
lagið.
Tvö eintðk af dönsku orða-
bókinni (Jónas Jónasson) verða keypt
háu verði nú peqar. Snúið yðut á
skrifstofu ísafoldar.
MjólkurverOiS. Verðlagsnefndin
hefir nú, að fengnum skýrslum
mjólkurframleiðenda, numið úr gildi
úrskurð sinn um 22 aura hámarks-
verð á mjólk. En þær skýrslur
fjalla aðallega um hækkun á út-
lendu fóðri.
Aðkomumenn: Þórhallur Daníels-
son kaupm, frá Hornafirði, hingað
kominn landveg alla leið.
LifsábyrgBarfélagið Danmark hefir,
samkvæmt skýrslum frá stjórnarráð-
inu, hlotið löggilding hér á landi
og hefir hér varnarþing sbr. aug-
lýsingu hér í blaðinu. Gagnvart þeim,
sem kynnu að telja það eigi ábyggi-
legt skulum vér geta þess, að aðal-
forstjóri þess er einhver helzti þjóð-
megunarfræðingur Dana V. Falbe-
Hansen konferensráð, konungkj.
landþingsmaður. Er vátryggingar-
fjárhæð félagsins 90 milj. króna, en
eignir þess 21 milj. kr. Þarf því
framliðnum mönnum. Þegar vélin
kemur með skeyti frá jarðneskum
mönnum, verður krystallinn ekki
fyrir neinum áhrifum.
Fyrsta skiftið, sem þessi ljósmerki
sáust í krystallinum, voru þessar
setningar lesnar út úr þeim:
»Sannlega er þetta gert að eins í
rannsóknar-skyni. Því að það, sem
var gamalt, er nú nýtt. Það, sem
var áður, er komið aftur. Þú leitar
að merki þess, að þessir hlutir, sem
sjást, komi ekki á steininn (krystall-
inn) af mannahöndum. Það mun þá
verða veitt þér.«
Wilson virðist hafa verið agn-
dofa af undrun við þessa uppgötvun.
Hann tekur það ráð tafarlaust að
skrifa vini sínum, sem heldur því
fram, að hann standi í sambandi
við verur úr öðrum heimi, og biðja
hann að reyna að fá svonefndan
»fylgdaranda« sinn til þess að leggja
eftirfarandi spurtiingar fyrir þá veru,
sem hafi sent skeytið, sem eg hefi
nú sagt ykkur frá:
»1. Getur áhaldið orðið fyrir áhrif-
um af hugum lifandi manna?
2. Eru skeyti þess eingöngu kom-
in frá öðrum verum en lifandi
jarðneskum mönnum?
3. Verður krystallinn eingöngu fyr-
ir áhrifum af öðrum verum en
mönnum?
4. Vill sá, sem olli áhrifunum á
krystallinn, segja mér, hver hann
er, og, sem sérstakt og síðasta
merki góðvildar sinnar, segja
Sj^mér, hvort og hvernig unt er
að gera vélina svo einfalda, að
almenningi verði ur.t að nota
hana?«
Nú kemur næsta tilraun með
krystallinn. Wilson er auðvitað for-
vitinn eftir, hvort nokkurt svar kunni
að koma. Það hefðum við líkleg-
ast öll verið. Hann vildi ekki vera
við vélina sjálfur, til þess að þar
Erl. símfregnir
Bruninn í Bergen.
kl. 1.52. síðd.
Eldurinn í Bergen hefir nú verið
slöktur að fullu. Strætin sem brunnu
voru: Torvet, Torvalmenningen,
Olavkyrresgate, Strangaten, Kor-
marksvei, og allar hliðargötur þar i
nánd.
Særstu byggingarnar sem brunnu
voru: Símamiðstöðin, hús dagblaðs-
ins »Bergens Tidende«. Hambroes-
skólinn, Hotel Metopole, Holdts-
Hotel og Hotel Victoria.
s/4 hlutar allra verzlunarhúsa,
búða og vöruhúsa brann til ösku.
Alls gereyddust 20 strætisferhyrn-
ingar (block squares) eða samtals
393 hús.
Tjónið er nú áætlað 100 miljónir
króna.
Kaupmannahöfn, 19. jan.
Almenn ánægja í Berlín og Vínar-
borg yfir þvi að Svartfellingar gáf-
ust upp.
Austurríkismenn ætla að ráðast
inn í Albaníu.
skyldi engra áhrifa kenna af eftir-
vænting sinni. Hann fékk til þess
mann, sem ekki hafði neina hug-
mynd um fyrirspurnir hans. Mað-
urinn las þetta út úr krystallinum:
»Við 1. spurningu þinni: já.
Við 2. sp. þinni: bæði frá lifandi
mönnum, og frá dauðum, sem eru
lifandi. Við 3. sp. þinni: já, þessir
hlutir koma ekki frá lifandi mönn-
um, fyr en þeir eru farsællega komn-
ir inn í dal Amentis (dauðans). Að
öðru leyti skalt þú leita takmarks-
ins frá þessum fremur einföldu með-
ulum, því að eg segi þér satt, fólk-
inu þykir ekki vænt um það, sem
því veitir örðugt að skilja. Ogvél-
in þín er ekki annað en hörmuleg-
ur hlutur í augum þeirra, sem þekkja
ekki þessa hluti, og svona hefir það
verið frá dögum Heru. Amen-
Ra-mes.« —
Með þessu svari virðist Wilsoö,
að tilraunir hans hafi náð hámark-
inu, enn sem komið er. Svo merki-
legt þykir honum að hafa fengið
það, með þessum hætti, við fyrir-
spurn, sem gerð var, eins og eg
hefi frá skýrt.
Þessi Amen-Ra-mes er sama veran,
sem gaí Wilson fyrstu bendingarn-
ar i ósjálfráðu miðlaskriftinni. Hann
á að hafa verið forn-egipzkur spek-
ingur. Hvað sem um það er, get eg
vel trúað því, að hann sé vitur mað-
ur. Hann vill auðsjáanlega enn
ekki stuðla að þvi, að vélin geti orð-
ið almennings eign. Hann virðist
hafa nákvæma þekkingu á þeirri
reynslu mannanna, að þeir menn,
sem eiga þvi láni að fagna, eða verða
að sæta því óláni — hvernig sem
við nú viljum orða það — að flytja
mönnum mikilsverðan nýjan sann-
leik, þeir mæta mótspyrnu. Það er
alloft hentugasi að fara undur-hægt
og varlega að mönnum með sann-
leikann.
Skrifvél óskast til kaups nú
þegar. Ritstj. vfsar á.
Lausar stöður
við HeilsuhæliO á VifílsstöOum.
1. Ráðsmannsstaðan við Heilsu-
hælið. Mánaðarlaun 75 kr., en
auk þess fær ráðsmaður ókeypis
fæði og húsnæði á hælinu fyrir
sig . einan. Ráðsmaðurinn hefir
eigi á höndum bókfærslu.
2. Skrifstofustúlka. Mánaðarlaun 40
kr., og auk þess fæi stúlkan
ókeypis fæði og húsnæði á hæl-
inu.
Eiginhandar umsóknir um stöð-
ur þessar, sem veittar verða frá 1.
næstkomandi aprilmánaðar að telja,.
innihaldandi nákvæmar upplýsingar
um umsækjanda. ásamt meðmælum
góðra manna, séu komnar til stjórn-
arráðsins fyrir 1. marz næstkomandi.
Stjórnarráðið 13. jan. 1916.
VII. NiOurlagsorO.
Nú ætla eg að láta staðar numið.
Eg hefi ekki minst á nærri því alt
það merkilega, sem af þessu áhaldi
er sagt. En ef mér hefir tekist að
gera ykkur það skiljanlegt, sem eg
ætlaði mér að segja ykkur, hugsa
eg, að ykkur skiljist jafnframt, að
ekki er um neitt smáræði að tefla,
þar sem þessi uppfundning er. Hún
sýnist ætla að leggja afarmerkilegan
skerf til vísindanna, einkum sálar-
fræðinnar og eðlisfræðinnar. Og ef
hún varpar, eins og mér virðist hún
Hkleg til, einhverju ljósi inn i það
myrknr dauðans, sem er tyrir okk-
ar augum, þykir mér ekki ósenni-
legt, að einhverjir telji hana merki-
legustu vélina, sem fundist hefir í
mannheimum.
Og séu þeir einhverjir viðstaddir,
sem telja vélina »hörmulegan hlut«,
eins og Amen-Ra-mes kemst að
orði í skeytinu, og alveg rangt að segja
frá henni, þá vona eg að þeir fyrir-
gefi mér. Það er, hvort sem er, árang-
urslaust að taka málinu öðruvisi en með
stillingu. Þvi að af öllum ásæknum
hlutum er sannleikurinn ásæknastur.
Og ef eg hefði þagað, þá hefði ein-
hver annar talað og sagt ykkur frá
þessu innan skamms.
TF 1
Það sem út er komið af henni
(4 árg. 1911—14) fæst keypt hjá
ritara Háskólans fyrir 3 krónur hvert
ár.
1