Ísafold - 29.01.1916, Blaðsíða 2

2
ISAFOLD
»í hvaða lífsstöðn, sem hann hefir
verið — hefir hann gnæft jafnhátt
yfir alla aðra. Sterkur vilji sannrar
ættjarðarástar og óbifanleg trú á getu
Grikklands, er samtvinnað hjá hon-
um. Hann hefir sjálfur þroskað
stjórnmálastarfsemi sína. Persóuu-
hæfileikar, lipurð bæði í umræðum
og framkvæmdum hafa skapað hon-
um öndvegið meðal annara foringja.
Þeir, sem vilja hrósa honum, geta
með sanni gert úr honum fyrirmynd
stjórnmálamanna. Andstæðingar hans
geta, án þess að ganga of nærri
sannleikanum, vænt hann bæði um
veikleika á köflum og óþarfa hörku
stundum. Naumast hefir nokkur nú-
lifandi stjórnmálamaður verið eins
hlífðarlaust auri ausinn og hann. í
öllum innanlandsmálum hefir hann
veitt frjálslegum hugsjónum nútíðar-
innar viðtöku með fögnuði, og er
það einkenni, er skilur hinn nýja
stjórnvitring frá eldri flokkarígs-
mönnunum.
Hann hefir reynt að innræta þjóð
sinni, að hún mætti eigi hvílast á
lárberjum forfeðranna, frægð Forn-
Grikkja, heldur eigi þjóðin að upp-
yngja forna frægð með ötulli atorku*.
Bæjarstjórnarkosningin.
Á mánudaginn stendur slagurinn
sá — kapplítið þó af aðilja hálfu,
nema helzt verkmanna.
1 Tveir nýir listar eru komnir fram
auk þeirra, sem áður er getið:
Kvenfólkið hefir sett upp þenna
lista: Inga L. Lárusdóttir, Ragn-
hildur Pétursdóttir, Geir Sigurðsson,
Samúel Olafsson og Pétur Halldórs-
son.
Út af því, sem kvað hafa verið
borið út um bæinn að karlmennirnir
hafi viljað meina kvenþjóðinni sæti
á bæjarstjórnarlistum skal þess getið,
að jungfrúnni, sem efst er á þess-
um lista var boðið að velja um
sæti á Sjálfstæðisfélagslistanum.
Síðasti listinn, sem vér höfum
séð, E-Iistinn lítur svona út: Thor
ensen, Pétur Halldórsson, Geir
Sigurðsson, Guðm. Gamalíelsson,
Flosi Sigurðsson.
mannanna á vigstöðvunum. »Sá fell-
ur sem fyrirhugaður er, þegar hans
augnablik kemur* hugsa þeir og dag-
legir viðburðir styrkja þá i þeirri
trú: Af tíu mönnum í hóp, kemst
aðeins einn lífs af — hvers vegna?
Hans augnablik var ekki komið.
Næsta dag fer ef til vil kúla gegn-
um höfuðið á þessum eina, þar sem
hann er að kveikja eld til vatns-
hitunar. Þar kom hans augnablik!
»Enginn má sköpum renna«. Slík
forlaga-trú annars kristinna her-
manna er engan veginn þýðingar-
laus. Hún eykur án efa mörgum
þrek og áræði. En þegar þesc nú er
gætt, hve miklir oft og einatt erfið-
leikarnir eru á því að varðveita trúna
á guðlega forsjón undir þeim kring-
umstæðum, sem hér ræðir um — allra
helzt trúna á vísdómsfulla og gæzku-
ríka forsjón, því meiri ástæða er til
að dáðst að því, hve lifandi og óbil-
ug forsjónartrú getur bærst í brjóstum
margra vitandi kristinna hermanna.
Það er dásamlegt hve fastheldnir
þeir geta verið við þá skoðun, að
alt verði samkvæmt vísdóms- og
kærleiks-vilja, enda það sem kemur
öðrum, og það hinum vitrustu, fyrir
sjónir sem einber meiningarleysa.
Þarf sízt að taka það fram hvílikur
óviðjafnanlegur styrkur slík trúarfesta
er hermanninum í raununum, sem
hann ratar í. Og það sem öllu öðru
Eins og áður hefir verið minst á
hér í blaðinu þykir oss sjálfsagt, að
eigi fari bæjarbúar að taka svo dug-
andi mann úr bæjarstjórninni, eins
og Geir skipstjóra Sigurðsson, eftir
að eins ársdvöl. Er þess að vænta,
að drjúg verði fylkingin um þann
listann, sem hann er efstur á (Sjálf-
stæðisfélags-listann) eigi síður fyrir
þá sök, að hinir tveir mennirnir
eru nýtustu menn og vænlegir til
góðra framkvæmda i bæjarmálum.
Kjósið því B-listann.
Brunabótafélag íslands.
Með lögum 22. nóv. 1907 var
ákveðið að stofna skyldi »Brunabóta-
félag íslands*. Átti landsstjórnin að
gangast fyrir stofnun þess. En ekk-
ert varð úr því sökum þess að ekki
var hægt að fá samninga um endur-
tryggingu hjá erlendum brunabóta-
félögum. Síðasta alþingi gerði þá
breytingu á lögunum, að félagið
skyldi stofna, þótt eigi fengist endur-
trygging, ábyrgð landssjóðs var í því
skyni aukin og ýmsar aðrar breyt-
ingar gerðar til að tryggja félagið.
I lögunum er ákveðið að félagið
skuli taka til starfa svo fljótt sem
verða má.
Hugsað er nú að láta félagið taka
til starfa 1. október þ. á. Hefir
landsstjórnin kjörið Svein Björnsson
yfidómslögmann til þess að koma
félaginu á laggirnar og hafa á hendi
framkvæmdarstjórn þess. Mun hann
fara utan nú með »íslandi« í þeim
erindum.
Nýr botnvorpungur.
Nýlega. var stofnað hér í bæ
hlutafélag með nafninu Geir Thor-
steinsson & Co. Hefir það gert samn-
ing við skipasmíðastöð í Hollandi
um smiði á nýjum botnvörpung af
sömu gerð eins og Baldur og Bragi
eru. Búist við, að hann verði til
seint á þessu ári.
Framkvæmdarstjóri þessarar nýju
botnvörpungsútgerðar er Geir Thor-
steinsson kaupmaður.
fremur eykur henni gildi er, að hún
er ávalt samfara lifandi bxnarlífi og
trúnni á krajtaverk af guðs hálfu.
Á því er enginn minsti vafi, að
bœnrækni hefir aukist stórkostlega í
löndunum síðan er heimsstyrjöldin
hófst, segir höf. Sumir ætla jafnvel
að engin kynslóð hafi haft af jafn-
mikilli bænrækni að segja og sú,
sem nú er uppi. Það má vel vera,
að ýmsir vankantar séu á þeirri bæn-
rækni hjá öllum þorra manna, og
að ekki væri vanþörf á, að menn
leituðu til meistarans með bænina
gömlu: Kenn oss að biðja! En
hvað sem því líður — bænrækn-
in hefir eflst dásamlega síðan ófrið-
urinn hófst. Og ekki sízt á víg-
stöðvunum lærist mönnum að biðja.
Þess eru dæmi, að menn, sem álitu
sig vera guðneitendur, ve;ttu þv/
með undrun eftirtekt, þegar þeir
voru staddir í mikilli hættu, að þeir
voru alt í einu farnir að biðjast fyrir.
»Eg hefi séð og reynt allar hörm-
ungar nútíma-hernaðarins«, ritar einn
þeirra, er áður var gallharður van-
trúarmaður, og hafði ekki viljað eiga
nein mök' við neina kirkju. »Alt í
kringum mig logaði hinn ákafasti
sprengikúlna-eldur. Eg heyrði fé-
laga mína æpa um hjálp, og eg sá
að loku var skotið fyrir sérhverja
mannlega aðstoð. Eg veit, ‘að á
slíkum augnablikum spennir hver mað-
Hæst verð
greiðir kjötverzlun E. Milners,
Laugavegi 20 B,
fyrir nautgripi, eldri og yngri,
einnig kálfa.
Borgað samstundis.
Látnir merkismenn ny rðra.
Nýlega eru Iátnir tveir merkis-
bændur norðanlands Guðm. Bárðar-
son á Bæ í Hrútafirði faðir Guðm.
jarðfræðings. Varð sjötugur að aldri.
Lézt 16. jan.
En þ. 21. jan lézt Inqvar Þor-
steinsson bóndi á Sólheimum, bróðir
síra fóhanns Þorsteinssonar og þeirra
systkina.
Vegna anna
í prentsmiðjunni, áður en póst-
arnir færu, kom ísafold ekki út á
miðvikudaginn.
ReykjaYíkar-annáll.
Gas-vandræði. Sem stendur er
mjög mikil tregða á, að fá gaskol frá
Bretlandi og beint afsvar um það ný-
lega, að hingað mætti flytja gaskola-
farm, sem keyptur var í Bretlandi 4.
des. síðastliðinn. Landstjórnin hefir
látið málið til sín taka og símað til
Bretastjórnar um útflutningsleyfi. Svar
við þeirri málaleitan er ókomið enn.
Vegna þessara ástæðna hefir gasstöð-
in beint þeirri áskorun til almennings,
að spara gasið eins og unt er.
Skipafregn:
í s 1 a n d kom hingað á miðvikudags-
morgun eftir mjög harða ferð frá Skot-
landi. Skamt frá Orkneyjum laust eld-
ing niður í skipið og skemdi alla átta-
vita. Varð skipið síðan að sigla átta-
vitalaust hingað til lands — og mundi
eigi öllum skipstjórum hent, að leika
það eftir Aasberg. Farþegar voru:
Einar skáld Benediktsson, Geir Thor-
steinsson kaupm., Aage Berlóme stór-
kaupm., Þ. Clementz, Haraldur Böðv-
arsson kaupm. frá Akranesi með sinni
frú.
Grnðsþjónnstur : í dómkirkjunni kl.
12 cand. theol. Sigurbj. Á. Gíslason,
kl. 5 síra Bj. J.
ur greipar og horfir til hæða. Eg
hefi aftur lært bænarlistina og blygð-
ast mín ekki fyrir að kannast opinber-
lega við það. Ef einhver kemur til
þin og fer að verja sinar nýju fri-
hyggjukenningar, þá spurðu hann
að eins hvort hann vilji ábyrgjast
þær á þeim augnablikum, þegar
hættnrnar umkringja oss. Ef hann
skyldi ypta öxlum við því, geturðu
sýnt houm þetta bréf. Látum hann
halda þvi fram eins og honum þókn-
ast, að trúin okkar sé bábylja; eg
veit, að þegar neyðin steðjar að, þá
leitar margur til guðs, og finst hann
ekki geta án hans verið — margur,
sem áleit sig áður nógu hygginn,
til þess að geta komist af án hans«.
— Einnig forlagatrúar-hermenn grípa
til bænarinnar, þegar sverfur að þeim.
Hér reynist sem oftar »náttúran nám-
inu ríkari«. Þá má geta nærri, að
vitandi kristnir menn vanræki ekki
bænariðjuna undir slíkum kring-
umstæðum, enda er það trú margra
liðsforingja, að því fleiri bænarinnar
mönnum, sem þeir eigi yfir að ráða,
því vísari sé þeim sigunnn. Og að
guð heyri bœnirnar, er auðvitað hlut-
ur, sem slíkir menn eru sannfærðir
um, og þá ekki síður hitt, að hann
framkvæmi krajtaverk þeim til bless-
unar. Aftur og aftur er svoaðorði
komist í bréfum hermanna: »Sá,
sem hér ekki trúir á bænheyrslu,
í frfkirkjunni kl. 12 síra öl. ÓI.,
kl. 5 síra Har. Níelsson.
Fermingarbórn Fríkirkjusafnaðarins
eiga að koma í kirkjuna næstkomandi
mánudag kl. 1 e. h.
Verzlnnarmannafél. Reykjavíkur
átti 25 ára afmæli á fimtudaginn var,
27. þ. mán. Var afmælisins minst
með hátíðlegum fagnaði í Iðnaðar-
mannahúsinu. Hafðí fólagið 9 af stofn-
endum fólagsins (ásamt frúm þeirra) í
boði sínu sem heiðursgesti. Voru það:
Björn Kristjánsson bankastjóri, Borg-
þór Jósefsson bæjargjaldkeri, Ditlev
Thomsen konsúll, Einar Arnason
kaupm., Guðm. Ólsen kaupm., Helgi
Zoega kaupm., Jakob Jónsson verzlun-
arstj., Sighvatur Bjarnason bankastj,
og Th. Thorsteinsson kaupm.
Yfir borðum voru haldnar margar ræð-
ur. Fyrir minni heiðursgestanna mælti
Ól. Björnsson ritstj., fyrir minni Verzl.-
m.fól. Sighv. Bjarnason bankastj., fyrir
minni Verzlunarskólans Ditlev Thom-
sen konsúll, fyrir minni fsl. verzlunar-
stóttar Ól. G. Eyjólfsson, fyrir minni
kvenna Jón Sivertsen skólastj. o. s. frv.
Erindi Jóns Ólafssonar um ófriðinn
síðastliðið laugardagskvöld var ágæt-
lega sótt. Borist hafði út um bæ, að
til stæði pípnablástur o. fl. af hálfu
Þjóðverjasinna hór í bæ, en lftið sem
ekkert hafði úr því orðið.
Þegnskylduvinnan var á dagskrá
í Stúdentafólaginu um síðustu helgi.
Flutti aðalfrömuður bennar H e r -
mann Jónassou rithöf. ftarlegt
erindi og öflugt sínu máli til stuðn-
ings. — Umræður verða á næsta stúd-
entafundi.
Næsta nauðsynlegt er, að halda
þessu máli vakandi með þjóðinni fram
að kosningum, svo eigi verði atkvæði
um það greitt út í bláiun.
Erl. símfregnir
(frá fréttaritara íaf. oy Morgunbl.)
Kaupmannahöfn 21. jan.
Friðarsamningarnir millí
Austurríkis og Svartfjalla-
lands hafa strandað.
Skilmálar Austurríkis-
manna þykja óaðgengi-
legir.
Svartfellingar halda á-
fram hreystilegri vörn
hann hlýtur að vera blindur«. «Ef
þetta er ekki kraftaverk, þá hefi eg
aldrei vitað hvað kraftaverk er«. Og
þótt einatt fari á annan veg en
um var beðið, þá er ekki fyrir það
efast um kraft og blessun bænar-
innar. Einn úr hjúkrunarliðinu seg-
ir svo frá: »Kvöld eitt átti eg tal
við allmarga mjög trúhneigða her-
menn. Bænheyrsla bar á góma.
Tilfærð voru ýms dæmi þess, að
guð heyrði alls ekki ávalt bænir
manna um varðveizlu á lífi. Þá
hvíslaði einn þeirra að mér: »Eg
get sagt yður það með sönnu, að
hvað sem öðru líður, hljóta þeir,
sem temja sér bænariðju, skjjitan og
léttan dauðdaga. En spottarinn deyr
við mikil harmkvæli«. Á þann veg
reyna þeir að sannfæra sjálfa sig og
aðra um að bænin sé aldrei árang-
urslaus*.
Enginn ætli, að hér eigi sér eng-
ar undatitekningar stað. Fjarri fer
því. Hörmungarnar geta orðið svo
mikla.r, að þær valda, ef svo má
segja, »sprengingu persónuleikans*.
Maðurinn verður kaldur eins og is
eða harður eins og stál, gersamlega
tilfinningarlaus fyrir virkileikunum
óttalega, sem hann er staddur
í. — Einn hermaðurinn skrifar :
»Mér gat ekki dulist, að því
varð ekki afstýrt, sem fram átti að
koma. Hugsun þeirri skaut upp hjá
Molde brennur.
Kaupmannahöfn 22. jan.
Bærinn Molde í NoregL
brennur, og er mestur
hluti hans þegar ein ösku-
hrúga.
1000 menn hafa orðiö
húsnæðislausir.
Tjónið er metið 4 mil-
jónir króna.
Russar sækja fram 1
Galizíu og Armeníu.
Kaupmannahöfn 24. jan.
Rússar hafa rofið miðfylk-
ingu Tyrkja í Kákasus.
Rússar sækja fram til Er-
zerum.
Nikita Svartfellingakonung-
ur er farinn til Lyon á Frakk-
landi.
Mirko prins hefir tekið að
sér að safna saman leyfum
hersins.
Austurríkismenn hafa tekið
Antivari og Dulcigno.
Kaupmannahöfn 25. jan.
Austurríkismenn hafa tekið
Skutari og Podgoritza.
Rússar hafa hafið ákafa stór-
skotahríð á Erzerum.
Kaupmannahöfn 27. jan.
Austurrikismenn halda áfram
að afvopna Svartfellinga.
Austurríkismenn sækja fram
hjá Isonzo.
Áköf stórskotahríð á vestur-
vígstöðvunum.
rrér: Margir segja, að í svonæ-
kringumstæðum sé ekki annað að
gera en að grípa til bænarinnar. En
mér var ómögulegt að biðjast fyrir.
Hve feginn sem eg hefði viljað, gat
eg ekki með neinu móti talið það'
líklegt, að til væri nokkur persónu-
leg vera, sem stýrði heimsviðburð-
anna rás, og vegna bænar minnar
gæti tekið í taumana*. Annar skrif-
ar: »Þegar neyðin var á sínu hæsta
stigi, veitti eg því með undrun eft-
irtekt, að eg ósjálfrátt var tekinn að
stama fram »faðirvor«. En er eg
kom að þriðju bæninni, hló eg að
sjálfum mér, því að mér er gersam-
lega ómögulegt að trúa þvi, að nokk-
ur guð sé til«. —
í sérstökum kafla um »kirkjujerð-
ir« hermanna á vígstöðvunum gerir
höf. grein fyrir því, hverja þýðingu
sálmasöngurinn hafi meðal hermann-
anna. Þegar þeir —- sem mjög er
algengt — taka sér gisting í kirkjum,
sé alvenja, að sálmar séu sungnir, ef
einhver kann að leika á orgelið,
meðan menn geta haldið sér vak-
andi. Syngur þá hver með
sínu nefi og fær það ekki dul-
ist hver ánægja og uppbygging her-
mönnunum er að þessu. s Einnig
eru sálmar oft sungnir í skotgryfj-
unum. Þarf oft ekki meira til, en að
einhver einn taki að raula fyrir
munni sér eitthvert sálmalag, taka