Ísafold - 12.02.1916, Blaðsíða 3

IS AFOLD
3
þakklæti, og eg hefi reynt við aðra
með góðum árangi.
Mundi ekki heppilegt að prestar
gerðu meira að þesskonar leiðbein-
ingum ? Því vonandi geta kenningar
þeirra um eilífðarmálin bráðlega sam-
rýmst tímanlegri velferð manna,
sem stefnir að heilbrigðasta takmarki
er menn geta fundið, og forsjónin
virðist helzt ætla mönnum. Annars
mundi máske heppilegra, að fela það
löggæzlumönnum eða öðrum ein-
stökum mönnum.
Tekna handa þjóðfélaginu er erfitt
að afla. Það verður, því miður, að
gerast með þvingandi álögum. í
þær sakir þarf því að fara sem allra
vœqast. Eg sá ekki og leitaði litið
að, hvernig hentugast er að leggja
á m.-nn þær álögur. Allir gjaldstofn-
ar gallaðir, og því meira gallaðir,
sem álögurnar eru meiri. Milliþinga-
skattanefndin finnur væntanlega
ráðin.
Að leggja þau gjöld á jörðina,
getur ekki tekist á skömmum tíma,
— nema máske á vissa verðhækk-
un.
Maður t. d. eignast jörð fullu
verði. Rétt á eftir eru gjöldin flutt
yfir á hana. Hann vill þvi selja
jörðina, en getur ekki nema með
afföllum og verður svo að eiga hana,
segjum í 80 ár. Allan þann tíma
verður maðurinn, en ekki jörðin að
borga gjöldin, og jörðin þó minna
virði til næsta eiganda.
Hreppurinn sýndist mér lika hafa
sjálfsaqðan jorqanqsrétt til að leggja
gjöld á jarðir sínar. Ekki að eins
gjöld, sem af jörðunum leiða, svo
sem fjallskil, er afrétturinn getur
ekki borgað, heldur einnig drjúgan
skerf af titsvörunum. En sýslan
næsta réttinn.
Væru öll gjöld til sveita, sýslu og
lands lögð á jörðina, þá sýndist
mér fara um margar jarðir eins og
eyðijörðina Garða, sem boðin var
gefins og gekk ekki út, af því dá-
lítil prestsmata hvildi á henni.
Að flytja öll landssjóðsgjöldin á
jörðina fanst mér heldur aldrei geta
orðið sanngjarnt á landi, sem er að
nær hálfu leyti kaupstaða og sjávar-
titvegs land.
Skatta og tolla virðist mér verða
að fara mjög vægilega í að leggja
á þjóðina, nema erfðafjárskatt, eink-
um útarfa.
Vilji þjóðin nokkuð gera fyrir
framleiðsluna, þá verða tollar úrræð-
ið. Mest ímyndun, að þeir skaði
kaupstaði, ef lifað væri þar jafn
ódýru lífi. Verð likt á öllu, nema
mjólk ódýrari í sveitum, en bygg-
ingarefni þar mikið meira, auk að-
flutnings á öllu.
Misrétti en mjög mikið, saman-
ber misréttargreinar okkar Rang-
æinga, sem i engu atriði hefir verið
mótmælt það eg til viti, heldur öll-
um í heild, með ýmsum endileys-
um og rangindum, eins og t. d.
einn þingmaður (prestur) gerði, en
hann bætti fyrir það á sáttafundi
með yfirlýsingu og útlátum. Að
visu hefir sumt misréttið heldur
batnað síðan, en vantar þó mikið til
að vel sé.
Vilji þjóðfélagið ekki styðja land-
búnaðinn vegna þjóðarinnar, t. d.
með jarðabótaverðlaunum eða búnað-
arskólum, þá virtist mér þess ekki
þurfa vegna einstakra bænda. Þeir
græða sjaldnast sjálfir á jarðabótum
sínum, 'og búnaðarskólarnir kenna
ekki það sem þeir þurfa helzt að
kenna: hvernig búin qeti borið sig.
Og ekki verulegar tilraunir með
áburð o. fl. Búfræðingar verða því
að læra að búa að bænda sið ef vel
á að fara.
Sjávarútveginn vill þjóðfélagið
styðja. Gott að viljann vantar ekki.
Landbúnaðurinn hefir . í marga ára-
tugi verið að hníga fyrir honum,
enda má líta svo á, að landbúnaður-
inn eigi ekki skilið að vera til, fyrst
hann þolir ekki samkepnina og háa
kaupið, sem sjávarútvegurinn gefur,
og bændur eigi þess vegna að snúa
sér að útvegnum líka.
En þá rak eg mig á aðra spurn-
ingu, hvort sjávarútvegurinn þoli
það. Hvort botnvörpungar spilla ekki
veiðinni, helzt með því að grugga
sjóinn, líkt og hann grugg^st í
sandveðrum hér eystra, sem jafuan
fæla fiskinn í burtu.
Þess vegna vaknaði sú spurning,
hvort meiri stæða væri að styrkja
sjávarútveginn, þegar hann getur
borgað hærra kaup, og er þannig
að draga til sin fólkið, og þegar
styrkur til hans er fremur beint fyrir
mennina, sem útveginn stunda, og
þegar hann kann að hafa gagnstæð
áhrif við jarðræktina á framtíðar-
hagnað þjóðarinnar.
Af þessu vaknað lika sú spurning,
hvort ástæða væri til að styrkja
kaupstaðina, eý atvinnuvegirnir væru
ekki studdir, og vilji kanpstaðiruir
samt haía eitthvað, hvort ekki væri
þá gustuk að lofa þeim — minsta
kosti þyngsta ómaganum — að vera
ríki sér, og styrkja svo sjálft sig á
allan mögulegan hátt, eftir eigin
geðþótta.
(Niðurl.)
Til athugunar
út af fundinum að Þjórsártúni 19. f. mán.
í 8. tbl. ísaf. 2. þ. mán. er þess
getið, að eg hafi verið kosiun í
nefnd að Þjórsártúni til þess að afla
kjörfylgis o. s. frv. þingmannaefna-
Iista þeim, sem var þar útbúinn.
Af því að málefni þetta snertir
marga mæta menn og á að vera
áhugamál mikils fjölda kjósenda í
landinu, þá vil eg leyfa mér að geta
þess — til að draga úr misskilningi
— að eg hefi nú þegar, fyrir hálf-
um mánuði, sagt mig úr nefnd
þessari.
Helztu ástæður mínar eru þessar:
Eg fór austur og tók við kosn-
ingu í nefndir þar, í því skyni að
reyna, hvort takast mætti að sam-
eina Bændaflokkinn frá síðasta al-
þingi við bændur alment og fram-
leiðendur í sveitum og við sjó um
sameiginlegt fylgi við næstu kosn-
ingar til alþingis og i lista við
landskjörið.
Þetta gat þó ekki tekist, og Bænda-
fl. mun hafa fast ákveðið að bera
stefnuskrá sína (Sbr. »ísaf.« 72. tbl.
18/9 1915) og framkomu á síðustu
þingum undir atkvæði þjóðarinnar
— meðal annars með sérstökum
lista við landskjörið.
Af þessu leiðir það, að eg mun
vafalaust fremur fylgja að málum
þeim, sem sýnt hafa að þeir víkja
ekki frá béinni stefnu sjálfstæðis og
þingræðis — þó eg sé þeim ókunn-
ugri — en hinum, sem hafa verið
þeirri stefnu fráhverfir, eða enga
stefnu viljað viðurkenna að þessu
sinni.
Eg vil ekki kjósa i blindni eða
eintómri óvissu, og því siður vil eg
eggja aðra á að gjöra það.
Kjósendur verða að krefjast þess
af fulltrúaefnum sínum, að þeir viti
sjálfir og láti kjósendur vita það,
hvar þeir eru staddir, og hvar þeir
ætla að standa í stærstu velferðar-
og nauðsynjamálum þjóðarinnar.
Engey, 7. febr. 1916.
Visfjús Guðmtindsson.
Medens de kæmper
Pranske, tyske og engelske Soldaterbreve
om Yerdenskrigen, paa Dansk ved Kron-
ström 0.35. Bertha von Sntner: Ned med
Vaabnene, 360 Sider, ill., eleg. indb. 1.25.
D. Brnun: Middelalderen otr den nyere
Tida Krigshistorie. med 170 III. og Kort.
kun 160 för 6.00. Do.: Fra Dybböl til
Sedan, Prö.jsens Kampe i 1864, 1866 og
1870—71, med 163 III. og Kort, 1.50 för
6.00. Cajus Julius Cæsars Liv med 40
111. og Kort, eleg. indb. 1.75 för 625.
Pestalozzi: Lienhard og Gertrud, paaDansk
ved Nyerup, kun 0.50. Tolstoj: Tosse
Ivan og andre Noveller, eleg. indb. 0.60.
Do.: Kristi Lære og Kirkens Lære, kun
1.00 för 5.50. Erckmann Chatrian: Únder
Napoleon, ved Waterloo, 156 Sider, eleg.
indb. p.50. Do.: En Rekrnt fra Na-
poleonstiden, elag. indb. 0 50. Ewald:
Fru Dannemand, 700 Sider, ili., eleg. indb.
2 Bind knn 1.50. Frank Ellis: En Skan-
dale ved Hoffet, kun 0.50. Richard Jeu-
sen: Paa den brede Vej, Köbenbavn ved
Nat, kun 0.75 för 2.00. Niels Tb. Thom-
sen: Unge Piger, opsigtsvækkende Bog
kun 0.50. Ladenburg: Pat Conner, Mester
Detektiven, indb. kun 0.50. Karikatur
Album efter Eduarde Fuchs, med 1000
111. og de berömte 60 Farvetryk, eleg.
indb. i 2 Bind kun 4.50. Schnltze Naum-
burg: Kvindelegemets Kultnr, Pragtnd-
gave med 131 III., knn 2.50. E'skovs-
læren, ill. knn 0.75. Bíigerne ere alle nye
smukke Udgaver og sendes mod Efter-
krav.
Palsbek Boghandel,
Pilestræde 45. Köbenhavn K.
ReykjaYíkur-annáil.
Skipafregn:
G u 11 f o 8 s (skipstjóri Sig. Póturason)
kom hingað a fimtudagsmorgun Með-
al farþega: Gunnar Egilsson skipa-
miðlari, Ricard Thors framkvæmdar-
stjóri, Sigurgeir Einarsson ullarmats-
maður, Tage Möller kaupmaður, dansk-
ur lyfsalasveinn o. fl.
B o t n i a kom hingað í fyrradag.
C e r e 8 kom hingað í gærmorgun
frá útlöndum kringum land. Hafði
hrept börð veður með ströndum fram.
Farþegar: Frá útlöndum C. Trolle
vátryggingarumboðsmaður.
Frá Akureyri komu:
Sigtryggur Jónsson hyggingameistari,
Sigurður Einarsson dýralæknir og frú
hans, Magnús Lyngdal og Brynjólfur
Stefánsson skósmiðir, Sigurður Faundal
veitingamaður, Pótur Jónassou verzlui.,
Jóhannes og Sigvaldi Þorsteinssynir
kaupmenn, á leið til útlanda, Þorst.
Jónsson kaupm. frá Seyðisfirði, •'iigurður
Einarsson verzlm. Frá ísafirði komu:
Karl Olgeirsson, Pótur Bjarnason kpm.,
Maris Gilsfjörð kaupm., Axel Ketilsson
kaupm., Jón Edvald kaupin., 01. Kára
son skipstj., Jóh. Þorsteinsson kaupm.,
o. fl. o. fl.
Þrír farþegar, sem kotnu á skipið á
Akureyri, urðu strandaglópar á Sauðár-
króki.
Látinn Reykvíkingur. Botnía flutti
hingað líkÞorgríms Stefáns-
s o n a r sjómanns, sem er ættaður úr
Reykjavík, er lézt i Khöfn fyrir skömmu
á voveiflegan hátt. Er haun jarðaður
hór í bænum í dag.
Messað á morgun í fríkirkjunni í
Rvík kl. 12 síra 01. Ólafsson og kl. 5
síra Haraldur Níelsson.
»Hið íslenzka kvenfélag.«
19. janúar síðastliðinn — daginn
sem hin nýja stjórnarskrá öðlaðist
gildi — fékk frú Katrin Magtiús-
son, formaður hins íslenzka kven-
félags, heillaóskaskeyti frá »Dansk
Kvindesamfund,« ásamt tilkynningu
um að bréf væri á leiðinni. í gær
kom bréfið hingað og var það á
þessa leið:
Til Formanden for
»Hið íslenzka kvenfélag,*
Katrín Magnússon, Reykjavík.
Hilsen til Landet, som stiger bag Sö,
Helga den fagres og Bergthoras 0,
Sösterlig Hilsen fra Sletternes Mö.
Sammen vi hejste Sejrens Flag,
Sammen vi gaar mod en gryende Dag,
Hil Eder, frigjorte »Kvenfélag!«
Dansk Kvindesamfunds oftenlige
Modi. d. 17. janúar 1916.
Esther Carstensen,
Dirigent ved Mödet.
Aðkomumenn: Sigurður Einarsson
dýralæknir og ritstjóri frá Akureyrl
ásamt frú sinni.
Mannanafnabókin
er komin út.
Aðalumboð sölu hefir
Forlag ísafoldarprentsmiðju.
Bókin fæst hjá öllum bóksolum.
Verð: 75 aurar.
George H. F. Schrader,
aldraður maður frá Bandaríkjunum i Ameríku féll útbyrðis af skipi norð-
austur af íslandi 15. nóv. f. á. —
Háum verðlaunum
er heitið hverjum þeim, er finna kann sjórekið lík hans eða leifar þess.
Hver sá, er finna kann sjórekið lik, sem nokkur líkindi eru til að geti
verið lík hans, er beðinn að gera það sem hægt er til að verja það frek-
ari skemdum og senda hraðboða til næstu símstöðvar til að tilkynna mér
það. Allan kostnað greiðir undirritaður. —
Bæjarfógeti Akureyrar 27. jan. 1916.
Páll Einarsson.
Sparisjóðnbók með nafninu:
Asdis Oddsdóttir fundin i vcrzlum
Helga heit. Hannessonar úrsm. Er
geymd hjá bæjarfóqetanum í Rvík.
Chlorkalk, Chlorzink,
Kobbervitriol.
Vilhelm Hanseu & Co. A/S.
Heirevej 43. Köbenhavn.
Vólstjóraskólinn i JRvík.
Með lögum frá siðasta alþingi var
settur á stofn sérstakur vélstjóra-
skóli i Reykjavík. Til þess að
veita þessum skóla forstöðu hefir
ráðherrann skipað M. E. Jessen
sem verið hefir undanfarin ár kenn-
ari í vélfræði við stýrimannaskóla
íslands.
26!
réð fyrir einum kastaianum í nánd
við Órenbúrgt.
»Já!«.
Konan sýndist vikna.
nFyrirgefið mér«, mælti hún og varð
rödd hennar enn þýðari en áður.
iFyrirgefið mér, að eg er að hnýs-
ast í enkamál yðar, en eg kom oft
til hirðarinnar. Er yður á móti
skapi að segja mér efni bónarbrófs-
ins? j?að er ekki óhugsandi, að eg
geti liðsint yður eitthvað«.
María stóð upp og þakkaði henni
auðmjúklega. Öll framkoma hinnar
ókunnu konu var einkar aðlaðandi
og innileg. Tók María nú saman
brotið bróf úr vasa sínum og rétti
hinum ókunna verndarmanni sinum,
en hún las það lágt,
Fyrst framan af las hún það með
eftirtekt og velvild, en svipur henn-
ar brayttist skyndilega. María gaf
öllum hreyfingum 'hennar gaum og
varð óttaslegin af hörkusvipnum, er
kominn var á andJit hennar, sem
hafði verið svo rólegt og þægilegt.alt
að þessu.
»þór eruð að biðja Gríneff vægðar«,
sagði ókunna konan kuldalega. Drotn-
in getur ekki gefið honum upp sak-
Alxeander Phuschin: Pétur og Marfa.
Hellerup
Husmoderskole
Bengtasvej (nær ved Kbhvn)
Sommerkursus beg. 4. Maj
Forlang Skoleplan. Petra Laugesen.
Fjármark Jóns Brynjólfssonar
í Yrpuholti Villingaholtshreppi Ár-
nessýslu, er: Tvírifað í stúf, biti a.
á báðum eyrutn.
Jarðyrkjukenslu
heldur Búnaðarsatnband Suðurlands
uppi næsta vor, 6 vikna tíma. Alls-
konar jarðyrkjustörf kend. Nem-
endur fá kaup. Gefi sig fram við
undirritaðan fyrir 1. apríl.
Birtingaholti 4. febr. 1916.
Ágúst Helgason.
262
ir Hann hefir gengið í flokk með
valdræningjanum, ekki af fávizku eða
trúgirni, heldur eins og spiltur íll—
gjarn óþokki«.
•Nei, það er ekki satt!« hrópaði
Marfa.
»Hvað er að tarna? Er þsð ekki
satt?« sagði konan kafrjóð í framan.
»Nei, það er ekki satt! — Guð
veit, að það er ekki satt! Eg þekki
það alt saman og skal segja yður
eins og er. það er eingöngu mín
vegua, að hann hefir stofnað sér í
þessa ógæfu, sem nú hefir steðjað
að honum. Og hann hefir ekki rótt-
lætt sig fyrir rannsóknarefndinni ein-
ungis vegna þess, að hann vildi ekki,
að eg yrði riðin við mál sitt«.
Og nú sagði María henni frá öllu
þvi, sem lesaranum er þegar orðið
kunnugt, en konan hlustaði á hana
með athygli:
»Hvar eigið þér heima?« spurði
hún þegar María hafði lokið sögu
sinni, og þegar hún heyrði, að hún
ætti heima hjá Önnu Wlassjewnu,
sagði hún enn fremur brosandi:
»Nú-já-já! Eg kannast við hana.
Verið þór nú sæl og segið þór eng-
um frá, að þér hafið átt tal við mig.