Ísafold - 11.03.1916, Qupperneq 3

IS AFOLD
3
megi láta bjóða sér af smvirðing-
um, og það af undirgefnum em-
bættismönnum sinum, því að hún
er þó höfuð þjóðarinnar og sómi
þeirra eða vansœmd hlýtur að fara
saman. Of gálaus stjórn um þessa
hluti getur orðið óstjórn og verra
en það.
Landsstjórnin hefir sTcyldu til
þess að sjá um sóma og hag sín
og allra stofnana lands og þjóðar.
Einstaklingarnir geta miklu
fremur látið sér í léttu rúmi
liggja, þótt rótað sé upp »saur og
auri« og að þeim bent í öðrum
eins málgögnum og »Landinu« —
þótt reyndar svo megi aka í Land-
forina, að ekki verði við vært,
og þeir þess vegna neyðist til
þess, við og við, að láta refsi-
vönd laganna hirta þá, sem fyrir
slettunum standa. * *
Birting skjala gjaldkeramáisins.
Björn bankastj. Kristjánsaon lót blaö
sitt um daginn flytja mjög eindregna
áskorun til stjórnarinnar um það, að
bún lóti birta öll skjöl gjaldkeramáls
ins svonefnda.
Stjórnin spurði baukastjórnina að
því laugardaginn síðastliðinn (4. þ. m.),
hvort bankastjórnin æskti þess, að skjöl
þessi yrði birt. í gær (10. þ. m.)
kom loks svar bankastjórnarinnar, og
kveðst hún eigi óska að gera neinar
tillögur um það, hvort nefnd skjöl
verði birt eða eigi.
B. Kr. hefir sýnilega ætlað sór með
áskorun sinni Lblaði sínu að fá stjórn
ina til að birta skjölin, og ráðast svo
á hana fyrir það á eftir, að banka-
stjórnin hefði eigi verið spurð. En
þegar hann á sjáltur að taka ákvörðuu
sem opinber sýslunarmaður um málið,
reynir hann blátt áfram að »snuða«
sig frá því.
Það er sitt hvað, að gala nafnlaust
í blaði á bak við drengitin, sem laga-
ábyrgðina ber og taka sjálfur ákvörðun
í sínu nafni.
Þegar B. Kr. rótast um án ábyrgðar
er hann einstaklega keikur og þykist
þá vera heljarkarl.
En þegar hanti er spurður sem op-
inber sýslunarmaður, þá minkar karl-
inn hans. Þá segist hann enga
ákvörðun vilja taka.
Hann vill eigi taka ákvörðun um
sama málefnið, sem hann er nýbúinu
að senda landstjórninni ákveðna áskor-
un um í blaði sínu!
Hann þorir sýnilega ekki að standa
við þá áskorun.
Er hann hjartveikur eða hvað?
Eða er B. Kr. að eins svona skel—
eggur, þegar hann h e 1 d u r að hann
geti f a 1 i s t, en annar, þegar hann er
dreginn fram í dagsbirtuna?
Eða er ástæðan enn önnur?
Snltargaulið í »bankablaðinu«. Það
er ekki undarlegt þótt gamlir menn
verði þungir á sér og stirðir í hreyf-
ingum þegar þeir verða að rogast með
heilan hóp af fullorðnum mönnum í
vösunum, eins og sagt er að sumir
menskir menn verði að gera, en hitt
er undarlegra, að ekki lítur út fyrir,
að þeim sem í vasana hafa horfið
þyki vistiu þar neitt eftirsóknarverð,
því að ámátlegt er garnagaulið. Eða
spyrjið hann »Arna á öllum áttum«.
Öllum, sem til þekkja, þykir það fara
að vonum að »vesa]ings arnir« æpi og
góli að þeim, sem á heiðarlegan hátt
vinna fyrir sór og eru ekki öðrum til
byrði. Engum kemur það heldur á
óvart þó »liðið« gangi út frá því sem
sjálfsögðu, að aðrir, sem það ekki
þekkir selji aál sína og samvizku fyrir
eina máltíð, þvi að aðrar hugsjónir
geta auðvitað ekki fæðst í svo bág-
bornum og illa þroskuðum heilum, sem
verkfæri bankastjórans þjóðarfræga eru
útbúin með. Vonandi beldur vika-
drengurinn, sem mun vera bezt fóðr-
aður, áfram að auglýsa sálarástand
Aggerbecks Irissápa
er óviöjainanlogft góft fyrir höRina DppAhsid
allra kvenna. Beeta narnaeápa. DfRjlR katt) -
m«nn yhar J tn hana.
samverkamannanna, svo cllum lands-
lýði verði það sem fyrst ljóst hvílík
stórmenni það eru, sem húsbóndí hans
hefir stungið í vasa sinn. 0 r n.
Fádæma-óskammt'eilni. Eins og menn
vafalaust rekur minni til hugði minni
hluti Sjálfstæðisflokksstjórnarinnar f
vor, er leið, að reka moiri hlutanu úr
stjórninni. Varð minni hlutinn sór til
verðugs athlægis fyrir það bragð lands
hornanna milli.
Eramhald af þeim leikaraskap er
það, að nýlega hafa hinir alfylgislausu
þversummenn verið að auglýsa ýmsa
legáta sína sem verandi kosna < stjórn
Sjálfstæðisfólagsins og Sjálfstæðisflokks-
ins. —
Auðvitað dettur engum, neraa þeim
sjálfum, í hug að nokkur Sjálfstæðis-
maður í landinu taki maik á slíkum
skrípalátum.
Norræna studentasambandið.
Reykjavíkurdeildin.
Lesendum Morgunblaðsins mun
vera kuonugt um, að hreyfing sú á
Norðurlöndum, er getið hefir af
sér nýtt samband meðal norrænna
stúdenta, sem nefnist Nortæna
stúdentasambandið, barst hingað til
Reykjavíkur á síðastliðnu ári og var
stofnuð hér ný deild í téðu sam-
bandi um nýársleytið l vetur.
Formaður deildarinnar er Jón
Helgason prófessor.
En áhvaða grundvelli getum við unn-
ið saman við frændur okkar á Norð-
urlötidum? Um það flytur landlækn-
ir Guðm. Björnsson etindi í kvöld
og má vænta þess að hann hlaupi
ekki frá spurningunni hálfsvaraðri.
Eðlilegt er að deildin hefji starf siu
með þvi að kryfja þetta málefni til
mergjar, því að eins og menn vita
er tilgangur sarnbandsins eintritt sá,
að auka viðkynningu og efla sam-
vinnu i menningarmálum meðal
Norðurlandaþjóðanna.
Mál þetta er svo mikilsvert, að
enginn islenzkur stúdent ætti að láta
það undir höfuð leggjast að kynn-
ast þvi. En til þess er einmitt tæki-
færið í kvöld með því að koma á
fund deildarinnar i háskólanum kl. 9.
Vér viljum því ráða þeim stúdent-
um til að sækja funditin, sem nokk
urn áhuga hafa á stúdentamálefnum.
Óhæfilegt.
Meðan menn eru undir kæru, þyk-
ir jafnan illa sama að ráðast á þá út
af efni því, sem kæran fjallar urn.
Þar til kæran er úrskurðuð, þykir
betur hæfa að láta þá í friði.
Um jólaleytið kærði stjórn Lands-
bankans gjaldkera sinn og krafðist
þess, að honum yrði umsvifalaust vik
ið úr stöðu sinni sakir þess, að hon-
um væri ósýnt um störf sín og sakir
þess, að .hann væri ekki nógu hlýð-
inn eða geðmjúkur.
Meðan bankastjórn og gjaldkeri var
að sækja og verja málið, lætur blað
annars forstjóra bankans, Björns Krist-
jánssonar, sór sama að ráðast á gjald-
kerann. Það skýrir frá því, að gjald-
kerinn sje að reyna að safna undir-
skriftum til meðmæla sór, en verði
lítið ágengt, segir það hneyksli, að hann
skuli sitja í bankanum meðan kæran
só athuguð. Það fer jafnvel svo langt,
að gefa í Bkyn, að hentast væri að
setja hann í gæzluvaröhald o. s. frv.
Þótt drengurinn, sem lagalega ábyrgð
ber á því, sem blaðið flytur, hafi eigi
séð, hversu óhæfilegt er, eða eigi feng-
ið því afstýrt, að blaðið flytti á hans
ábyrgð slíka óhæfu, þá hefðu aðstand
endur blaðsins átt að kunna betur
sóma þess, en raun hefir á orðið. Nú
er það alkunnugt, að B. Kr. er aðal-
maður blaðsins — þótt hann hafi hing-
að til talið hentara að synja fyrir það
— og ræður, hvað í blaðinu stendur.
Þótt aldrei nema B. Kr. só f nöp við
þenna undirmann sinn (gjaldkerann)
atti hann blátt áfram af velsæmis-
ástæðum og vegna þeirrar stofnunar,
sem honum er trúað fyrir (Landsbank-
ans), að sporna við því, að slík óhæfa
kæmi í blaðinu.
Eða finst bankastjóranum það ef til
vill sæmandi, að starfmaður einn, sem
undir hann er gefinn, og vinnur í
stofnun þeirri, sem bankastjórinn er
fyrir, verði fyrir blaðaárásum út af starfi
sínu í bankanum, meðan mál hans er
óútkljáð ? Eða vill B. Kr., að það
komist þegar í blöðin, ef honum sinn-
ast við einhverja starfsbræður sína eða
undirmenti í bankanum? Telur hann
sór sóma að því og bankanum hag ?
V.
Hverjír vilja samsekir gerast um
illinda-faraldur þann í fslenzkum stjórn-
málum, sem »þversum«-Ieiðtogarnir
með hr. B. Kr. í broddi fylkingar,
vilja nú, algerlega ófyrirsynju, hleypa
á stað? Það virðist til þess eins
gert, að láta fautaskaps-frumhlaup og
gönuskeið »þversum«-forsprakkanna
í vor gleymast, með því að smyrja
upp nógu frekjumiklum, en jafn-ástæðu-
lausum, skamma-dunum á landsstjórn
ina, sem það eitt hefir til saka unnið
— að meta meira heill I a n d s i n s ,
með því að útvega því langþráða
stjórnarskrá og fána. en »L a n d s -
i n s« — hins laungetna barns B Kr.,
sem fegiö hefði viijað drepa hvort-
tveggja f fæðingunni.
1 lítilsigldan aluiúga hefir stund-
um stirðbusalegum stjórnmálamönnum
þótt það hentugt bolabragð gagnvart
andstæðfngum sínum að bregða þeim
um »hringlandaskap«, »liðhlaup«o.s.frv.
Bankastjóra-Landið notar nú óspart
þau átyllulausu brigzlyrði í garð ísa-
foldar, sem þó hvorki mun »blikna nó
blána« út af þeim, svo oft hefir ámóta
heimskulegum glósum verið beint í
hennar garð < tíð þess ritstjóra hennar
sem málgagn B. Kr. nú misbrúkar
svo minninguna um, með því að telja
sór til inntektar, að hvern mann,
sem til þekkir, hlýtur að v æ m a vi ð,
eius og öll net eru úr garði ger.
Nýtt barnsfaðernismál. Rótt eftir
nýárið fæddist hór í bænum blað-laun-
krakki einn. Hefir enginn einstakur
maður viljað gangast við faðerni hans
hingað til. Barnfóstra var þó fengin,
og var það gjört að tilhlutun Björns
bankastjóra Kristjánssonar. Þá var
það, að blaðiö »Dagsbrún« kendi Birni
krógann alveg umsvifa og umbúðalaust.
Björn vildi þó eigi gangast við faðern-
inu og lót barnfóstruna í sinn stað
synja fyrir, að hann væri faöir króg-
ans.
»Dagsbrún« taldi þetta yfirskotseið
einn. Hún hafði sóð barnið og heyrt
og þótti svo líkt Birni. En þá var
barnfóstran enn látin rótta upp þrjá
fingur og kvéða hart að, að engan þátt
ætti B. Kr. í tilorðning þessa barns
og eigi gæfi hann með því.
Krakkinn hefir verið óspakur og
veikur altaf, síðan hann fæddist, af
uæringarleysi, enda kvað hann hafa
lítið nærst, nema það sem Björn banka-
stjóri Kristjánsson hefir miðlað honum
úr gnægtabúri sínu. En um það
stinga menn saman nefjum, að eigi
hafi þau barnfóstran og Björn verið
eiðvör að þ e s s u sinni, því að orgin
í krakkanum þykja svo lík B. Kr. og
öll skepnan svo nauðalík honum.
Kunnugur.
ReykjaYíknr-aDDáll.
Söngfélagið 17. júní hefir sungið
tvö síöastliðin kvöld. A morgun syng-
ur fólagið enn, síðasta sinni þessa
söngskrá. Allur ágóði samsöngsins á
að ganga til góðgerðafólags hór í bæn-
um.
Kirkjuhljómleikav Pals Isólfssonar
á sunnudaginn var þóttu einkar vand-
aðir, bera vott um góða kupnáttu,
mikla leikni, smekkvfsi og sanna list-
greind. Kirkjan var iroðfull. Páll læt-
ur líklega aftur til sín heyra um aðra
helgi.
Sæsíma-slitin. Björgunarskipið Geir
kom á mánudaginn úr Færeyja-leið-
angrinum til viðgerðar sæsímanum.
Hafði ekkert að gert sökum þess, að
Stóra Norræna bannaði slikar til-
raunir, með því < bág riðu við samn-
inginn góða. SkÖmmu eftir að Geir
fór, ítom viðgerðaskiþ hins »mikla« fó-
lags á vettvang og komst síminn loks-
ins í lag á fimtudag, eftir mánaðar-
bilun. Tjónið, beint og óbeint af þeim
ósköpum er eigi smátt. Herðir það
væntanlega sem mest má verða á þvf,
að loftskeytastöð komist hór upp.
Skipstrand. Eimskipið Hólar strand-
aði við Skotlandsstreudur, er það var
á útleið hóðan nú sfðast. Manubjörg
varð.
Maður og kona hót erindi, sem
Lárus H. Bjarnason prófessor flutti
á sunnudaginn fyrir tilstilli kven-
fólaga hór í bæ. Einkar fróðlegt erindi
um róttarstöðu kvenna og margskou-
ar óréttlæti í löggjöfinni f þeirra garð,
en einkum þó óskilgetinna barna. A
hinu sfðasttalda misrótti mun bragar-
bót sízt mega bíða.
Bannlagadomur. í máli því, er
Ben. S. Þórarinsson kaupmaður höfð-
aði gegn landsstjórninni út af bann-
löguuum í sambandi við atvinnu sína,
hefir landsstjórnin verið sýknuð ný-
lega í undirrétti.
Landskálftakippir fundust hér f
bæ á miövikudag, sumir allsnarpir,
hinn snarpasti um kl. 111/^ árd.
Aflabrögð eru alveg fyrirtaksgóð
við Faxaflóa og eins í Vestmannaeyj
um. Gæftir ágætar og fisk uppgrip,
hvort heldur er á botnvörpunga, vól-
báta eða þilskip,
Alþýðufræðsla á morgun:
Jón Helgason prófesssor flytur kl. 5
erindi sitt um Reykjavík um alda-
mótin 1800, fyrir alþýðufræðslu
Stúdentafélagsins.
Bjarni Jónsson frá Vogi talar um
áhrif ófriðarins á samgöngur vorar,
kl'. 3Y2 á morgun, fyrir tilstilli verzl
unarmannafólagsins Merkúr.
Mannalát: Helga Bjaruadóttir frá
Lambhúsum á Akranesi andaðist í fyrri
viku hór í bænum.
Erindi Jóns Helgasonar prófessors
um Reykjavíkurbæ kringum aldamót-
in 1800 var ágætlega sótt. Talaði
ræðumaður nær 2 kl.st., og mundi hafa
notið bezta hljóðs miklu lengur, svo
fróðlegt þótti áheyrendum mál bans.
Hann lýsti allnákvæmlega húsaskipun
bæjarins og helztu mönnum í bænum
á þeim tíma, en það voru afar og
lang-afar margra kunnra Reykvíkinga
á vorum dögum.
Eftir áskorun endurtekur prófessör-
inn eriudi sitt fyrir Alþýðufræðslu
Stúdentafélagsins á morgun kl. 5.
Ekki hætta á öðru en að húsfyllir
verði.
Gaman verður að heyra frekari frá-
sagnir síra J. H. um Reykjavík á
örðrum tímamótum, en um það mun
mega gera sór von senn hvað líður.
í síðasta blaði, þar sem erindi síra
J. H. var getið hafði slæðst inn prent-
villa »mikils og mæts fróðleiks«, f
stað »mikinn og mætan fróðleik«. Hafa
væntanlega flestallir lesið þetta í mál-
ið, en þessa getið hór af þvf svo mikil-
er hin aulabárðslega smásálar illgirni
í land forinni, að jafnvel er reynt að
nota prentvillur til að svala sór á ísa-
fold.
Tveir nýir botnvörpungar komu
hingað í morgun frá Hollandi, annar
til félagsins »Haukur« og heitir hann
Þorsteinn Ingólfsson, en áð-
ur á fólagið Ingólf Arnarson. Hinn til
fólagsins »Defensor« og heitir hann
Þ ó r.
Messað í dómkirkjunni á morgun
kl. 12 sfra Jóhann Þorkelsson og kl. 5
síra Bjarni Jónsson.
í fríkirkjunni kl. 12 síra Ól. Ól. og
kl. síra Har. Níelsson.
Eiiuskipið ísland (skipstj. Aasberg)
kom < morgun frá útlöndum.
Farþegar: Magnús Magnússon kenn.,.
Hansen bakari, H. S. Hanson kaupm.,
Jón Vigfússon steinsmiður og fl.
Frá Vesturheimi kom Jón Sigurðsson,.
fyrrurn bæjarfógetafulltrúi, alkominn.
Uni þeírnskylduvinnuna
hefir Guðmmdur prófessor Hann-
esson sent Isafold ítarlega grein
og athyglisverða. Vegna þrengsla
varð henni ekki komið að í þessu
blaði, en birtist næst.
Látin
er hér í bænum ekkjufrú tAnna
Pétursdóttir Johnsen, tengdamóðir síra
Ólafs frikirkjuprests, í hárri elli, komin
á tíræðisaldur. Hún var af hinni
kunnu Hjaltestedsætt, systir Björns
járnsmiðs Hjaltesteds, sem látinn er
fyrir allmörgum árum. Maður henn-
ar, nú löngu Iátinn, var síra Guð-
mundur Johnsen í Arnavbæli, bröðir
Ólafs prófasts á Stað og frú Ingi-
bjargar konu Jóns Sigurðssonar og
jafnframt bræðrungur við forseta.
Meðal barna frú Önnu heit. eru
.Guðríður kona Ólafs fríkirkjuprests^
Anna kona síra Oddgeirs Guðmunds-
sens, Margrét ekkja Jóhannesar
Ólafssonar Skagfirðingasýslumanns,
en móðir dr. Alexanders Jóhanness.
Dáin
er 8. Marts í Þórisholti í Mýrdal
Matthildur Pálsdóttir á 78. aldursári,
kona Finnboga hreppstjóra Einars-
sonar, hreppstjóra, Jóhannssonar (d.
1879). Matthildur var yngst af fyrri-
konu börnum Páls prófasts í Hörgs-
dal Pálssonar (d. 1861), og var hún
fædd í Hörgsdal 9. des. 1838. Hinn
9. nóv. 1861 giftist hún Finnboga
Einarssyni, og bjuggu þau í Þóris-
holti um 15 ár (1861 —1877) og
síðan lengi í Presthúsum í Mýrdal,
jafnan góðu búi. Fyrir skömmu
brugðu þau hjón búi, og fluttu sig
að Þórisholti til Einars sonar síns.
Börn áttu þau mörg. Þessi eru á
lífi: i. Einar bóndi í Þórisholti,
2. Kjartan bóndi í Presthúsum, 3.
Magnús bóndi í Reynisdal, 4. Sig-
ríður og 5. Matthlas, smiður í Vest-
mannaeyjum. Af börnum Páls pró-
fasts lifa nú tvö ein: Jón, trésmiður
í Húsavík, af fyrra hjónabandi, og
af slðara hjónabandi Guðríður prests-
ekkja á Flögu í Skaftártungu, móðir
þeirra Páls kennara og Gisla yfir-
dómslögmanns, Sveinssona. — Matt-
hildur var merkileg og sköruleg
kona. Finnbogi maður hennar lifir
enn, nú blindur, og kominn á ní-
ræðis aldur, merkismaður á alla lund.
I.
Kristján Ó. Skagfjörð
umboðsmaður brezkra verksmiðja
dvelur til febrúarloka
32 Margaret Street,
Hull, England.