Ísafold - 22.04.1916, Page 1

Kemur úfc tvisvar
í viku. Verðárg.
5 kr., erlendis T1/^
kr. eða 2 dollarjborg-
isfc fyrir miðjan júlí
erlendis fyrirfram.
Lausasala 5 a. eint.
ISAFOLD
ísafoldarprentsmiðja.
Ritstjári: Ólafur Björnsson.
Talsími nr. 455.
Uppsögn (skrifl.)
bundin við áramót,
er óglld nema kom-
in só til útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
só kaupandi skuld-
laus við blaðið.
XLIH. árg.
Reykjavík, laugardaginn 22 april 1916.
29. tölublað
/Alþýðufél.bókasafn Templaras. 8 bl. 7—0
Borgarstjóraskrifgtofan opin virka daga 11—8
Bœjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—2 og i-»7
Bœjargjaldkerinn Laufásv. 5 kl. 12—8 og E—7
Islandsbanki opinn 10—4.
4K.F.U.M. Lestrar-og skrifstofa 8Ard.—lOeibd.
Alm. fundir Ad. og sd. 81/* sibd.
Landakot.skirkja. Gubsþj. 9 og 6 á helgum
Landakotsspítali f. sjúkravitj. 11—1.
Landsbankinn 10—8. Bankastj. 10—12.
Landsbókasafn 12—8 og 6—8. ÚtlAn 1—8
Landsbúnabarfélagssferifstofan opin frA 12—2
Landsféhirbir 10—2 og 6—6.
liandsskjalasafnib hvern virkan dag kl. 12—2
Landssíminn opinn daglangt (8—9) virka daga
helga daga 10—12 og 4—7.
WAttúrugripasafnib opiö V/a—W/a A snnnud.
Pósthúsib opið virka d. 9—7, sunnud. 9—1.
BamAbyrgb Islands 12—2 og 4—6
BtjórnarrAbsskrifstofurnar opnar 10—4 dagl.
Talsimi Reykjavikur Pósth.8 opinn daglangt
8—10 virka daga, helga daga 10—9.
Yiíilstabahœlib. fíeimsóknartimi 12—1
Þjó^menjasafnib opib sd„ þd. fmd. 12—2.
luiiiamanimniLiijnij
• Klæðaverzlun ;
: H. Andersen & Sön.:
í Aðalstr. 16. ;
< Stofnsett 1888. Sími 32.
þar ern íotin sanmnð flest
þar eru fataefnin bezt.
lLUJLimiutxiiimni
ttT
Vandaðastar og ódýrastar
Líkkistur
soljum við undirritaðir.
Ki8tur fyrirliggjandi af ýmsri gerð.
Steingr. Guðmundss. Amtm.stíg 4.
Tryggvi Arnason Njálsg. 9.
Vonleysingjasveitin,
í siðustu ísafold er getið að
nokkru þeirra »stjórnmá!amanna« úr
Sjálfstæðisflokknum, er skipuðu sér
i »þversum«-fylkinguna, þ. e. settu
sig gegn þeim lyktum stjórnarskrár-
og fánamálsins, er heppilegastar voru
eftir atvikum. Ef athugaðar eru hin-
ar sálarlegu orsakir, sem verið gátu
til þessa atferlis mannanna, þá kem-
ur ro. a. í Ijós, að þetta eru alt
saman að einhverju leyti pólitiskir
»vonbrigðamenn«, sem hefir langað
1 annað og meira en þjóðin og al-
þingi vildi fela þeim. Er það al-
þekt, að sumir menn komast við
slika »meðferð« i það ástand, að til-
tektir þeirra verða bæði ráðlausar og
hættulegar, og eira þeir þá engu;
en eigi þykir skynbærum mönnum
neinsstaðar um lönd hæft, að hafa
þess konar persónur að leiðtogum!
Hjá þeim getur þá margt blandast
inn í og saman við. Og ekki sízt
það, sem blað B. Kr. virðist nú sið-
ast telja aðalundirstöðuna undir
flokkaskiftingu manna — þrátt fyrir
það, þótt það þykist vera að bann-
syngja alla »efnishyggju« —, sem
sé hagsmunapólitíkin. Getur verið,
að þeim hafi þótt »hagsmunir« sinir
að einhverju fyrir borð bornir.
Sig. iggerz bjóst við að mega
halda ráðherratigninni lengur en
þessa fáu mánuði, er hann hékk við
völd. Má gera ráð fyrir, að honum
hafi sjálfum fundist hann vera »ó-
naissandi« (fyrir sjálfan sig að minsta
kosti) og ekki mega við því, að
Trygging
fyrir að fá vandaðar vörur fyrir lítið verð, er að verzla við
V. B. 7i.
Landsins mestu birgðir af:
Vefnaðarvörum
Pappir og ritföngum
Sólaleðri og skósmiðavörum
Pantanir afgreiddar um alt ísland.
Heildsala. Smásala.
Vandaðar vörur. Odýrar vörur.
Verzlunin Björn Kristjánsson, Reykjavík.
sleppa embættinu svona fljótt. Þess
vegna er eins og hann eigi lífið að
verja, er talsmál verður um, að ann-
ar taki við, til þess að sjá mdlunum
farborða. Honum fanst vist, að
hann gæti komið í staðinn fyrir mál-
in — þjóðin yrði að sitja undir hon-
um, láta hann halda áfram að vera
ráðherra 1 Er það þótti ekki kleift,
var stillingin á förum og þá lítt um
það hirt, gegn hverju væri »barist«.
Með áframhaldandi ólátum heldur
rann, að sér takist að fá landslýðinn
tll þess að hleypa sér upp i sætið
aftur. Gætir þess ekki, að næsta
itlar likur eru til þess, að allur þorri
manna láti blekkjast af hinu sama
oftar en einu sinni. Aður var hann
óþektur; nú vita menn, hvernig fór,
er hann átti að gæta haqsmuna
landsins.
Bjórn Kristjánsson. Um hann vita
menn, að hann hefir gengið með
»ráðherrann f maganum« síðustu ár-
in, þótt merkilegt megí kalla. En
enginn hefir viljað heyra slíkt nefnt
á nafn, og hefir hann því átt um
sárt að binda. Hefir hann ýmist
haldið, að hann gæti komið þessum
»vonum« sínum eitthvað áleiðis með
ofstopa-ráðríki, sem ekki hefir staðið
í neinu réttu hlutfalli við giidi hans
í flokki þeim, sem hann hefir talist
til, ýmist reynt að fara í hina og
þessa útúrkróka, til þess að geta
neytt áhrifa á menn nær og fjær.
En alt hefir komið fyrir ekki. Sér
hann nú ojsóknarmann sinn i öllum
þeim, sem ekki vilja hafa saroan við
hann að sælda. Og sjálfkjörinn var
hann til þess, að setja sig »þvers-
um«, er greiða átti úr áhugamálum
þjóðarinnar, án þess að konum yrði
hreykt upp, enda hafði vonskan soð-
ið upp úr þegar, er konungi varð á,
að kveðja fekki B. Kr. á sinn fund.
Nú hygst hann að hlaða undir
sig með málgagni því, sem hanti
hefir stofnað, en þo ir þó ekki að
kannast við.
Bjarni Jónsson Jrá Vogi þóttist
heldur ekki fullsaddur. Af honum
var tekinn »viðskiftaráðunauturinn«
(sællar minningar), og þóttist hann
eiga heimtingu á, að fá mikið í stað-
inn, helzt að sér yrði í hendur feng-
in »stjórn landsins*, eftir þá ágætu
æfingu, sem hann hafði nú orðið
aðnjótandi, og þá minnisverðu reynslu,
sem þjóðin hafði fengið af starfs-
hæfileikum hans og afrekum ! Þó að
slett væri í hann grísku-dósent, þá
var það svo sem ekki nægilegt.
Helzta vonin, að eitthvað lyftist
undir hann, ef alt væri í uppnámi í
landinu.
Það var því ekki alveg eftir hans
nótum, að fara að leysa úr vandan-
um og gefa landsmönnum frið til
nytsamra þjóðmálastarfa.
Benedikt Sveinsson — lengi afskift-
ur, að þvi er honum mun hafa þótt.
Hafði áður að eins fengið »bitling«
sem endurskoðandi Landsbankareikn-
inganna (eftir því, sem blað B. Kr.
nefnir þá stöðu), en bygði vonir sín-
ar um meira á líkum grundvelli og
Bj. J. f- V. Fékk þó á síðasta þingi,
þrátt fyrir ærslin, bitling sem yfir-
skoðunarmaður landsreikninga.
* Kristinn Daníelsson. Með atfylgi
B. Kr., er þá réði nokkru í Sjálf-
stæðisflokknum,. var prófasturinn
gerður að forseta sam. alþiugis i
hitt eð íyrra. Þá vildi og B. Kr.
jajnvely að hann yrði ráðherra, að
sér frágengnum auðvitað! Þóttist
þar eiga öruggan fylgismann, þar
sem hann hefði gefið honum hlut-
deild með sór í »kjördæminu«. Af
stjórnmálaspeki þeirri, sem prédikuð
er hér suður með sjó, þóttist nú
klerkurinn lika orðinn svo ærður í
þeim sökum, að ekki mætti hlýða,
að honum yrði enginn verulegur
só>mi sýndur. En ekki hefir hann
búist við, að málalyktirnar í fyrra
vor myndu ýta undir það.
Skúli Thoroddsen er gamalkunnug-
ur vonbiðill ráðherratignarinnar (»fyr-
verandi tilvonandit), og var nú ekki
einu “sinni boðaður á konungsfund,
sem þó hefði vel mátt vinna ti'.
Hann hafði þvi ekki mikið að þakka
fyrir, og ekki tiltök, að hann »léði
því fylgi sitt« nú, að málin yrðu
leidd til úrslita að þeim vegi, er
hann sjálfur hafði áður stuðlað til
að farinn yrði. — Er fram á þing
kom, sá hann þó að sér og skildi
við hetjurnar hinar, er taldar hafa
verið hér að framan.
Þannig er þá farið um forkóljana
í þversum-menskunni og rök þau,
er að því liggja, að þeir utðu við-
skila við Sjálfstæðisflokkinn síðastl.
ár. Nú eru þeir að reyna að fara
í felur með þvi að kalla sinn »flokk«
(örfárra manna) hinu gamla nafninu,
sem þeim er óheimilt með öilu.
En eins og vonbrigðin hafa mark-
að hinn pólitiska feril þeirra áður,
eins mun vonleysið grúfa yfir hon-
um framvegis.
Brjánn.
-- ■ ■■ ■ ■ -..........
Einar Benediktsson
er farinn að gefa út blað enn á ný.
Ber það nafnið ))Þ j ó ð s t e f n a<( og
er nokkurskonar áframhald af »Þjóð-
inni« hans, sem sálaðist eftir nokkrar
vikur. • Páll Jónsson málafl.maður ei
látinn heita ))ábyrgðarmaður« þess en
E. B. skrifar hvert orð í blaðið. Er
það sama staglið og áður, út í veður
og vind.
,Hringferð Hringsins‘.
Svo nefnist hin nýstárlega skemt-
un, sem kvenfélagið »Hringurinn«
ætlar að efna til á annan í páskum.
Svipað fyrirkomulag á skemtudegi
og hér er um að ræða er orðið al-
gengt eriendis, og margir hér munu
kaonast við frá Kaupmannahöfn
(Rundskuedeg). Slika daga er uppi
fótur og fit í borginni, flestir skemti-
staðir ern opnir þeim, sem aðgöngu-
hefti dagsins hafa, og allir beztu
kraftar hjálpast að að skemta.
Líkt þessu verður hér.
Kl. 2 e. h. hefst skemtunin, og
frá þeim tíma og til kl. 7 e. h.
verður jafnan um 2 skemtistaði að
velja. Skemtanirnar verða eins fjöl-
breyttar og unt er, svo sem: ein-
söngvar, kórsöugvar, hljóðfærasláttur
bæði f kirkju og annarstaðar, fyrir-
lestrar, upplestur o. fl. Hver og
einn getur valið skemtun eftir sínu
hæfi.
Auk þessa hefir félagið opinn
veitingasal í Good-templarahúsinu.
Þar verður einnig skemt með söng
og hljóðfæraslætti allan daginn; en
aðeins þeir, sem aðgönguhefti hafa,
geta keypt sér hressingu þar.
Heftin, sem innihalda aðgöngu-
miða að öllum þeim skemtunum,
sem dagurinn hefir að bjóða, fást í
bókaverzlun ísafoldar og kosta að-
eins 1 kr. hvert. Þau eru seld i
lokuðu umslagi, og hafa nokkur
þeirra það sér til ágætis fremur hin-
um, að í þau er festur lítill miði,
en honum fylgir aftur einhver hepni:
eigulegur hlutur eða leyfi til að fara
til ljósmyndara og fá 6 myndir af
sér ókeypis,
Betri sumargjöf getur enginn gefið
en aðgönguhefti að »Hringferð
Hringsins«. Allir Reykvíkingar þekkja
félagið og eru þvi vinveittir. Þess
vegna er betra fyrir fólk að kaupa
sér hefti sem fyrst, allir vilja styrkja
»Hringinn«. »Hringurinn« hefir
starfað í 11 ár, og á þeim tíma
hefir hann hjálpað um 60 fátækum,
berklaveikum sjúklingum úr Reykja-
vík með fjárframlögum. A þessum
árum mun félagið vera búið að leggja
af mörkum rúmar 7000 kr.
1 "
Hæst verð
greiðir kjötverzlun E. Milners,
Laugavegi 20 B,
fyrir nautgripi, eldri og yDgri,
einnig kálfa.
Borgað samstundis.
ísl. eiraskipafélagið
Eftir Guðtn. Hannesson.
II..
Þriðja gkipið.
Mótbárur. Eg býst við að svo
hafi fleirum farið en mér, að þeir
hafi í fyrstu látið sér fátt um finnast
er stjórn Eimskipafélagsins tók að
safna fé til þriðja skipsins. Það var
ekki liðiÖ ár frá því félagið tók til
starfa og reyuslan hlaut því að vera
af skornum skamti. Félagið hafði
fengið meira fé milli handa, stærri
og betri skip en nokkur hafði í fyrstu
ætlast til. Byrjunin sýndist fullrífleg
til þess að beðið væri rólega eftir
því hversu íélaginu farnaðist; að
minsta kosti var nógu mikið fé i
félagið komið ef illa gengi og fyrir-
tækið ylti um koll. Blessaðist það
og blómgaðist var engin hætta á
því að ekki mætti skjóta saman í
eina skútu eða tvær. Óðara en
vissan var fengin um, að a!t bæri
sig vel voru peningarnir visir.
Ymsir Norðlendingar, sem eg hef
átt tal við hafa haft lika skoðun.
»Þessi tvö skip eru nóg til að
byrja með, rneðan óvist er hversu
alt gengur. Það hefði legið nær
að borga skuldir sem á þeim hvíla
heldur en að kaupa þriðja skipið,«
sögðu fleiri en einn. En þrátt fyrir
aliar mótbárur hefir þó reyndin orðið
sú, að allur almenningur hafði svo
gott traust á stjórn félagsins og svo
mikla umhyggju fyrir því, að flestir
létu eitthvað af hendi rakna og fjár-
söfnunin gekk ölium vonum framar.
Menn skoða það ósjálfrátt shyldu
sína að efla Eimskipafélagið, finna
það allir hver þjóðarnauðsyn það er,
að vér eignumst skip og getum siglt
vorn sjó,
Frá sjónarmiöi stjórnarinnar. Stjórn
Eimskipafélagsins, sem var öllum
hnútunum kunnug gat auðvitað Iitið
á roálið frá öðru sjónarmiði en allur
almenningur. Henni var kunnugt
um það, að horfur félagsins voru
glæsilegar, þrátt fyrir allar skráveifur
sem af stríðinu hlutust. í hennar
augum var þvi hér engu i tvisýnu
teflt. Þá hafði hún og rekið sig
strax á það, að því fór fjærri að tvö
skip gætu fullnægt eftirspurninni
eftir farmrými, jafnvel félagið orðið
fyrir álasi vegna þess, að það varð
að neita mörgum um flutning á vör-
um. Það þótti því bersýnilegt, að
bráðlega hlyti að reka að þyf, að
bæta skipi við. Hér var þvi aðeins
um það að ræða, hvort réttara væri
að hefjast strax handa, eða bíða þess
að framliðu tímar og öllum yrði
nauðsynin augljós. Nokkuð mun