Ísafold - 10.06.1916, Blaðsíða 4

4
ISAf OLD
koirm þeim upp ætti að styrkja
hreppafélögin með tillagi úr sýslu-
sjóðum eða landssjóði, ef ekki væru
brdkaðir bjargráðasjóðir hreppanna
til þess. Skýli þessi yfir heyin er
það eina við 'stofnun forðabúranna,
sem veruleg útgjöld heimtar, eftir
því sem eg hefi lagt til að þvi sé
fyrir komið, en hyggin og lipur
sveitarstjórn mun nú sjá ráð til að
koma þeim upp, án þess það verði
hreppnum tilfinnanlegt, bæði með
samskotum o. fl. Fæsta menn mun-
ar mikið að leggja til eins dags
vinnu, eða þá annað sem því svarar.
Sé heyið geymt í hiöðum, en ekki
tóttum, mun að likindum heimtuð
minni þóknun fyrir að eudurnýja
það, og jafnvel þá kannske engin.
Ekki er heldur hætt við að hey
skemmist í góðri hlöðu, þó rigning-
ar gangi,# sem alt af getur komið
fyrir í tóttum.
Að því er sjálfri forðagæzlunni
við kemur, sé eg ekki að hægt sé
að koma við mikið strangara eftir-
liti í þvi eíni, en gert var með lög-
um um horfelli á skepnum o. fl.
frá 9. febrúar 1900, og eg held að
þau lög hafi verið yfirleitt fremur
vel þokkuð; samkvæmt 2. gr. þeirra
laga áttu forðagæzlumennirnir að
hafa eftirlit með fóðurbirgðum hrepps-
búa, og meðferð búpenings i hreppn-
um, og skylda þeirra var að leið-
beina hreppsbúunt i öllu sem !iti að
heyásetning og meðferð búpenings,
ef þeir urðu þess varir, að fénaður
einhvers búanda var illa hirtur eða
ætlað of lítið fóður eða húsrúm, og
áttu þeir að áminna þann, er i hlut
átti.
Þessari grein munu forðagæzlu-
menn hreppanna því miður lítið
hafa fylgt, og sumir af þeim varla-
vitað að lögin voru þannig, að þeim
bæri skylda til að líta eftir að fóð-
urbirgðir nreppsbúa væru nógar, sem
að sjálfsögðu hefði þá orðið að
gerast að haustinu, eða mjög snemmti
vetrar.
Það væri full þörf á því, að forða-
gæzlumennirnir væru skipaðir af
sýslumanni, eftir kosningu i sveit-
unum, og að þeir hefðu erindisbréf
til að fara eftir í störfum sinum,
því ekki má gera ráð fyrir því, að
menn sem væru ágætir til forða-
gæzlu, séu svo lagafróðir, að þeir
viti með vissu, hvað lög fyrir skipa
í því efni. Lög eru ekki í allra
höndum, og misbrestur mun vera
á því, að mmsta kosti sumstaðar,
að þau séu birt í sveitunum, eins.
og vera ber
Forðagæzlumenn ættu að vera
tveir í hverjum hreppi, og vera
skipaðir til 10 ára, því að slæmt er
að verða oft að skifta um þá. í
aðal-umsjónarferðum sinum ættu þeir
að ferðast saman; starfi þeirra er
svo vandasamur, að þeir þurfa oft
að ráðfæra sig hver við anuan, því
að betur sjá augu en auga; til þess
starfa ætti að hafa að eins gætna
og reynda bændur, og duglega til
framkvæmda, ef með þatf, en ekki
óreynda unglinga, bara til málamynda,
eins og sumstaðar mun hafa átt sér
stað.
Ef til væru öflug hey- og lýsis-
forðabúr í hverjum hreppi, og góðir
forðagæzlumenn, sem litu eftir fóð-
urbirgðum og meðferð fénaðarins,
samkvæmt heppilegum lögum hér
að lútandi, ætti ekki að þurfa að
koma fyrir fjárfellir af fóðurskorti,
hversu mikil harðindi sem kæmu,
því að væru slæm hey hjá einhverj-
um, er sjálfsagt að brúkað sé lýsi
saman við. Það mun þá mega
fóðra á hvaða heyrudda sem er, eins
og áður er minst á, og þeir sem
heylausir væru, fengju hey í forða-
búri; forðagæzlumennirnir yrðu að
eins að líta eftir því, að þetta sé
gert áður en fénaðurinn er farinn
að »liðac nokkuð, eða farið er að
spara við hann fóður, sem svo
mörgum hættir við að gera, þegar
þeir sjá fram á heyleysi.
Eg maD t. d. eítir harðindavor-
inu 1882, sem almennt er kallað
hér um slóðir »lambadauðavorið«.
Eg var þá unglingur hjá foreldrum
mínum. Stóð þá löngum inni allur
fénaður á heimilinu, sem þó var
töluvert mikill, en nóg hey var til
að gefa. Lambaböld hjá föður mín-
um voru þá með góðu móti, cg
flestar veturgamlar gimbrar voru þá
einnig með lömbum. Hjá einum
nágranna okkar fórust þá nálega öll
lömbin og eitthvað roskið, enda var
þar síðast orðið ekkert til að gefa
fénaðinum, nema það sem faðir
minn miðlaði þangað af heyi, sem
hann gerði víða þá.
Mér er margt minnisstætt frá því
hörmungavori, en sérstaklega man
eg þó eftir, hvað mér þótti þá gam-
an að sjá, hversu fimiega og létti-
lega stálpuðu lömbin fóru að klifra
upp eftir bökunum á mæðrnm sín-
um, og komust á þann hátt upp í
hey-jötuna, og átu þar með þeim,
og hafði þeim þó ekki verið kent
þetta.
Eg hefi heyrt einstakar raddir,
þeirra, sem vilja vera bara fyrir sig,
hafa á móti því, að stofnuð séu
forðabúr með aimennum tillögum,
og þau rök færð fyrir þeirri mót-
báru, að hver og einn eigi að sjá
um sig sjálfur.
Það er óneitanlegt, að æskilegt
væri ef svo gæti verið, en það hefir
nú viljað bera út af leið með þetta
í svo mörgu, og verður líklega
lengst af svo; finst mér því að það
ætti að vera siðferðisleg skylda þeirra,
sem betur mega, að hjájpa þeim
sem nauðstaddur er, jafnvel þótt það
kunni að stafa af sjálfsknparvítum
að einhverju leyti; og hversu hægt
er það ekki fyrir marga, sem betur
mega, að rétta hjálparhendur einum
manni, sem er illa staddur, svo hann
um muni, án þess að hinum mörgu
verði það tilfinnanlegt; og samkæmt
kærleiksanda kristindómsins, sem
við þó játum, er ekki síður skylda
að við berum byrðarnar hver með
öðrum. Það ætti heldur ekki að
vera hætt við því, að hver sá mað-
ur, sem er þannig sinnaður, velti
þeirri byrði, sem honum einum
væri skylt að bera, yfir á aðra að
raunalausu.
Það er annars mesta furða, hversp
margir menn eru tregir til aðhugsa
nokkurn hlut um hallærisvarnir, eða
vilja að þær sjeu gerðar, aðrar en
þær, sem hver einstakur gerir fyrir
sig, eins oft og tilfinnanlega sem
það heflr þó sýnt sig, að slíkt getur
ekki gengið svo vel fari, þar sem
í flestum sveitum er oftast á hverju
vori einhver af búendum heylaus,
hversu góður sem liðinn vetur hefir
verið.
Líka hefir það ekki svo sjaldan
komið f^rir, að þeir, sem heylausir
hafa orðið, hafa sett margan góðan
heyjabónda i vandræði, sem þá hefir
hjálpað þeim, sem að annars hefði
komist vel af fyrir sig, og ætti það
þó ekki að geta komið fyrir ef næg
forðabúr væru til.
Um leið og eg skilst við þetta
mál, að þessu sinni, vil eg endur-
taka þá ósk, að sem flestir taki til
máls um það í blöðunum, s^o að
mér færari menn geti bent á heppi-
legri leiðir í þessu efni en eg hefi
fundið; og þar sem eg tel líklegt
að svo muni. verða, læt eg bíða að
birta uppkast að frumvarpi til laga
um forðagæzlu. og hallærisvarnir,
eins og eg hefi hugsað það.
Bóndi.
Beztu þakkir leyfi eg mér hérmeð
að færa öllum þeim, sem hafa sýnt
mér hluttekningu víð fráfali manns
mlns, Skúla Thoroddsen alþingis-
manns.
Reykjavík 5. júní 1916.
Theodóra Thoroddsen.
Hér méð gefst vinum og vanda-
mönnum til vitundar, að tengdamóðir
og móðir okkar elskuleg, Rannveig
Ingibjörg Sigurðardóttir, lézt á heim-
ili okkar aðfaranótt sunnudagsins 14.
þessa mán.
Prestsbakka á Siðu, 15. mai 1916.
Ingibj. Brynjólfsd. Magnús Bjarnarson.
Hinn 28. maí tapaðist brúnn
hestur stjörnóttur með hvíta rönd
yfir um hófskegg á öðrum afturfæti.
Mark: Heilhamrað hægra, vel vakur,
járnaður með vetrarjárnum. Hver,
sem hittir hest þennan, er béðinn
að gera mér viðvart.
28. maí 1916.
Inqibergur Olaýsson, Skógtjörn.
Augnlæknínoaferðalag
1916.
Til Ísaíjarðar 16. júlí með Bergens-
bát og dvel þar % mánuð.
Fer með Gullfossi 2. ágúst til Reyk-
javikur.
A. Fjeldsted.
Fram
skilvindan skilur 130
litra á kl.stund og
kostar að eins 65
krónur. A seinustu
árum hefir enginn
skilvirida rutt sér
jafnmikið. til rúms vegna þess hve
mæta vel hún reynist, og hve mjög
hún stendur öðrum tegundum
Fremri.
Hún er mjög sterk, einföld, fljót-
leg að hreinsa, skilur vel og er ódýr.
Bændur! Kaupið því Fram-skil-
vinduna, hún er ekki að eins öðrum
fremri, heldur þeirra
Fremsf
Nægar birgðir ásamt varapörtum
fyrirliggjandi hjá
Kr. Ó. Skagfjörð,
Patreksfirði.
eru beðnir að láta afgreiðslu blaðsins
vita ef villur skyldu hafa slæðst inn
í utanáskriftirnar á sendingum blaðs-
ins. Talan framan við heimilisfangið
merkir að viðkomandi hafi greitt and-
virði blaðsins fyrir það ár, er talan
segir.
Kaupendur (safoldar
hér i bænum, og eins þeir sem lengra
eru í burtu, eru vinsamlega beðnir
að tilkynna afgreiðslunni ef þeir hafa
skift um bústað.
■f \| H.f. Eimskipafélag Islands
dtQiRningur fdíagsins Jrd sícjnun
þass íil 21. ÓQsemfier 1915 fíofir í óag
varió lagóur fram d sfírþsíoju fálaqs-
ins íil sýnis fyrir fíluífíafa.
Heijhjavík 8. júní 1916.
Sfjórnin.
Ljáblði,
ágæt teguml,
f verzl. VON.
N. C. Monberg.
Hafnargerð Reykjavikur vantar i lok þessa mán-
aðar vélbát á leigu í 4—5 mánuði eða til kaups.
9 1
..Báturinn sé með 16-20 hestafla vél.
Skrifleg tilboð sendist K ir k verkfrceðingi, sem
fyrst.
byrjar eins og venjulega i. október og stendur til 14. maí n. k.
Heimavistir eru í skólanum og fæði selur skólinn fyrir 185 kr. yfir
kenslutimann. Skólagjald er 13 kr.
Skólinn leggur til rúrh með stoppuðum dýnum og púðum, en náms-
meyjar þurfa að leggja sér til yfirsængur, kodda og rekkjuvoðir.
Helming af fæðis- og skólagjaldi skal borga við komu í skólann en
hitt mánaðarlega síðari hluta skólaárs, unz lokið er'. Fyrir því, sem ekki
er greitt við komu í skólann, skal setja trygga ábyrgð.
Þessar námsgreinir eru kendar í skólanum:
íslenzka, danska, reikningur, laudafræði, saga, náttúrufræði, söngur,
leikfimi, handavinna og hússtjórnarstörf. Þeim, sem óska, er veitt tilsögn
í ensku.
Sérstök áherzla er áögð á handavinnu og hússtjórnarstörf.
Skilyrði fyrir inntöku í skólann eru þessi:
a. Að umsækjandinn hafi engan næman sjúkdóm.
b. Að umsækjandi hafi vottorð um góða hegðun.
c. Að umsækjandi sanni með vottorði að hann hafi tekið fullnaðarpróf
samkvæmt fræðslulögunum, ella gangi undir inntökupróf þegar hann
kemur í skólann. Nemendur, sem setjast vilja í aðra eða þriðju deild
skulu sanna fyrir kennurum skólans, að þeir hafi kunnáttu til þess,
ella taka próf.
Umsóknir um skólann skulu sendar fyrir lok ágústmánaðar n. k. til
formanns skólanefndarinnar, Árna Á. Þorkelssonar á Geitaskarði.
Reglugerð skólans er prentuð í B.-deild stjórnartíðindanna 1915 bls.
Forstöðunefndin.